Why do we itch? - Emma Bryce

Translator: Hemn Bakhtiar Reviewer: Daban Q. Jaff

You're standing at the ready inside the goal

تۆ بە ئامادەیی لەناو گۆڵەكە ڕاوەستاویت

when suddenly, you feel an intense itch on the back of your head.

كە هەستێكت بۆ دروست دەبێت بۆ سەرخوراندن.

We've all experienced the annoyance of an inconvenient itch,

هەموومان تووشی ئەو هەستە بووین كە توشی خورانێكی زۆر دەبین،

but have you ever pondered why we itch in the first place?

بەڵام هەرگیز بیرت لەوە کردۆتەوە بۆچی لە بنەڕەتدا هەست بە خوران دەکەین؟

The average person experiences dozens of individual itches each day.

کەسێکی ئاسایی لە هەر ڕۆژێکدا دەیان جار تووشی خوران دەبێت.

They can be triggered by all sorts of things,

دەکرێت چەندین جۆر شت کاریگەری لەسەری هەبێت،

including allergic reactions,

لەگەڵ کاردانەوەی هەستیاری

dryness,

ووشکی،

and even some diseases.

و تەنانەت هەندێک نەخۆشیش.

And then there are the mysterious ones that pop up for no reason at all,

و دواتر هەندێک خورانی نادیار هەیە کە بەبێ هیچ هۆکارێک دەردەکەون،

or just from talking about itching.

یان تەنها بە باس کردنی خوراندن

You're scratching your head right now, aren't you?

تۆ ئێستا سەرت دەخورێنیت، وایە؟

Anyhow, let's take one of the most common sources: bug bites.

بە هەرحاڵ، با باسی یەکێک لە باوترین هۆکارەکانی بکەین: گازگرتنی زیندەوەر.

کاتێک مێشوولە گازت لێ دەگرێت،

When a mosquito bites you,

it releases a compound into your body called an anticoagulant

ئاوێتەیەک بۆ ناو لەشت دەردەکات پێی دەوترێت "دژە بەستن"

that prevents your blood from clotting.

ڕێگە لە خوێنت دەگرێت بیبەستێت.

That compound, which we're mildly allergic to,

ئەو ئاوێتەیە، بەشێوەیەکی سوک هەستیاریمان بەرامبەری هەیە،

triggers the release of histamine,

پاڵ بەدەرچوونی "هیستامین"ەوە دەنێت،

a chemical that makes our capillaries swell.

ماددەیەکی کیمیاییە وا دەکات مولوولەی خوێن بئاوسێت.

This enables increased blood flow,

ئەوەش خوێن زیاتر هەڵدەقڵێنێت،

which helpfully accelerates the body's immune response

بەشێوەیەکی یارمەتیدەرانە کاردانەو بەرگەگرتن خێرا دەکات

to this perceived threat.

بۆ ئەو هەڕەشە هەستپێکراوە.

That explains the swelling,

ئەوە ئاوسان ڕوون دەکاتەوە،

and it's the same reason pollen can make your eyes puff up.

ئەوەش هەمان هۆكارە كە وادەكات چاوەكانت بخورێت.

Histamine also activates the nerves involved in itching,

هیستامین بەهەمان شێوە شادەمار چالاک دەکات بۆ تووش بوون بە خوران،

which is why bug bites make you scratch.

لەبەر ئەوە گازگرتنی مێشوولە تووشی خورانت دەکات.

But the itchy sensation itself isn't yet fully understood.

بەڵام خودی خوران هێشتا بەشێوەیەکی تەواو ڕوون نەکراوەتەوە.

In fact, much of what we do know

لە ڕاستیدا، زۆرینەی ئەوەی دەیزانین

comes from studying the mechanics of itching in mice.

لە لێکۆڵینەوەمان لەسەر مشکەوە وەرمان گرتووە.

Researchers have discovered that itch signals in their skin

لێکۆڵەرەکان ئەوەیان دۆزیەوە کە خوران لەسەر پێستی مشک

are transmitted via a subclass of the nerves that are associated with pain.

ڕێگەی چینی دووەمی شادەمارەوە دەگوازرێتەوە کە بەستراوەتەوە بە ئازارەوە.

These dedicated nerves produce a molecule called natriuretic polypetide B,

ئەو شادەمارانە گەردێک بەرهەم دێنێت بە ناوی (ناتریۆریتک پۆلی پیتید بی)،

which triggers a signal that's carried up the spinal cord to the brain,

ئاماژەی دەرکردنی درکە پەتک جێ بە جێ دەکات،

where it creates the feeling of an itch.

و شوێنەی کە هەستی خورانی لێ درووست دەبێت بۆ مێشک.

When we scratch, the action of our fingernails on the skin

کاتێک خۆمان دەخورێنین، جوڵەی نینۆکمان لەسەر پێست

causes a low level pain signal that overrides the itching sensation.

ئاماژەی ئازارێکی نزم زاڵ دەبێت بەسەر هەست کردن بە خوران.

It's almost like a distraction, which creates the sensation of relief.

لە سەرلێشێوان دەچێت، کە هەستی ئاسودەی درووست دەکات.

But is there actually an evolutionary purpose to the itch,

بەڵام ئایا بەڕاستی مەبەستێکی گەشەسەندوو هەیە بۆ خوران،

or is it simply there to annoy us?

یان هەر ئاوا بۆ بێزار کردنمانە؟

The leading theory is that our skin has evolved to be acutely aware of touch

تێڕوانینی سەرەکی ئەوەیە پێستمان گەشە دەکات تا هەستیاربێت بەرامبەر بە دەست لێدان

so that we're equipped to deal with risks from the outside world.

و بەوە دەتوانین مامەڵە لەگەڵ مەترسیەکانی دەرەوەی جیهان بکەین.

Think about it.

بیری لێ بکەوە.

Our automatic scratching response would dislodge anything harmful

کاردانەوەی ڕاستەوخۆی خوراندمان، هەموو شتێکی زیان بەخش دەردەکات

that's potentially lurking on our skin,

ئەگەری هەیە لەسەر پێستمان خۆی بشارێتەوە،

like a harmful sting,

وەک چزوێکی بە ئازار،

a biting insect,

گازی مێروو،

or the tendrils of a poisonous plant.

یاخود تەرزی ڕووەکی ژەهراوی.

This might explain why we don't feel itching inside our bodies,

ئەوە ڕەنگە ڕوونی بکاتەوە بۆچی لە ناو جەستەماندا هەست بە خوران ناکەین،

like in our intestines,

هەروەک لە ناو ڕیخۆڵەمان،

which is safe from these external threats,

کەوا سەلامەتە لەو هەڕەشە دەرەکیانە،

though imagine how maddening that would be.

سەرەڕای ئەوەش بیر بکەوە چەند شێتانە دەبێت ئەوە.

In some people, glitches in the pathways responsible for all of this

لای هەندێک کەس، کەم و کووڕی لە ڕێچکەکان بەرپرسە لە هەموو ئەوانە

can cause excessive itching that can actually harm their health.

دەتوانێت ببێتە هۆی خورانی لە ڕادەبەدەر دەکرێت زیان بە تەندرووستی بگەیەنێت.

One extreme example is a psychological condition called delusory parasitosis

یەک نموونەی سەخت لەسەر ئەوە حاڵەتێکی دەروونیە پێی دەوترێت "خەیاڵکردنی مشەخۆری"

where people believe their bodies are infested with mites or fleas

کەوا خەڵکی وا دەزانن جەستەیان بێزار دەبێت بە کێچ و مۆرانە

scurrying over and under their skin,

بەسەر سەر و خواری پێستیان دادەڕوات

making them itch incessantly.

بەشێوەیەکی بەردەوام تووشی خورانیان دەکات.

Another phenomenon called phantom itching

دیاردەیەکیتر پێی دەوترێت "خورانی خەیاڵی"

can occur in patients who've had amputations.

دەکرێت تووشی ئەو نەخۆشانە بێت یەکێک لە ئەندامەکانی لەشیان بڕاوەتەوە.

Because this injury has so severely damaged the nervous system,

چونکە ئەو برینە زۆر زیانی بە مێشک گەیاندووە،

it confuses the body's normal nerve signaling

و ئاماژەی دەمارگیری ئاسایی بۆ جەستە دەشێوێنێت

and creates sensations in limbs that are no longer there.

و هەستەوەری لەو شوێنانە دروست دەکات کە چیتر بوونیان نییە.

Doctors are now finding ways to treat these itching anomalies.

پزیشکەکان ئێستا ڕێگە دەدۆزنەوە بۆ چارەسەرکردنی ئەو خورانە سەیرە.

In amputees, mirrors are used to reflect the remaining limb,

بۆ کەسە پەک بڕاوەکان، ئاوێنە بەکاردەهات بۆ ڕەنگدانەوەی لایە ماوەکان،

which the patient scratches.

کە نەخۆشەکە دەیخورێنێت.

That creates an illusion that tricks the brain

ئەوە خەیاڵێک دروست دەکات کە فێڵ لە مێشک دەکات

into thinking the imaginary itch has been satisfied.

ئیتر پێی وایە کە خورانی خەیاڵی ئاسووە دەکات.

Oddly enough, that actually works.

زۆر سەیرە، بە سودی هەیە.

Researchers are also searching for the genes involved in itching

لێکۆڵەرەکان بەهەمان شێوە لێکۆڵینەوە لەسەر جیناتی هۆکاری خوران دەکەن

and developing treatments to try and block the pathway of an itch

و گەشە بەچارەسەرێک دەدەن تاوەکو هەوڵد بدەن ئەو ڕێگای خورانە نەهێڵن

in extreme cases.

لە دۆخە سەختەکاندا.

If having an unscratchable itch feels like your own personal hell,

ئەگەر خورانێکی نەخورێنراوت هەیە، وات لێدەکات هەست بە دۆزەخ بکەیت،

Dante agreed.

دانتی هاوڕا بووە.

The Italian poet wrote about a section of hell

شاعیرێکی ئیتاڵیە سەبارەت بە بەشێکی دۆزەخی نووسیووە

where people were punished by being left in pits to itch for all eternity.

ئەو شوێنەی خەڵکی سزا دەدرێن بە مانەوەیان لە چاڵی دۆزەخلەشیان بخورێت بۆ هەتاهەتایە.