Why do we itch? - Emma Bryce

Ինչո՞ւ ենք մենք քորում - Էմմա Բրայս

Translator: Իրինա Սուքիասյան Reviewer: Sona Martirossian

You're standing at the ready inside the goal

Դու պատրաստ կանգնած ես դարպասի մոտ,

when suddenly, you feel an intense itch on the back of your head.

երբ հանկարծ գլխիդ հետին մասը սկսում է ուժեղ քոր գալ։

We've all experienced the annoyance of an inconvenient itch,

Բոլորիս մոտ էլ եղել է այդ նյարդայնացնող քորը,

but have you ever pondered why we itch in the first place?

բայց արդյո՞ք երբևէ խորհել եք դրա առաջացման պատճառի մասին։

The average person experiences dozens of individual itches each day.

Միջինում մարդու մոտ օրական լինում են քորի յուրովի դրսևորումներ։

They can be triggered by all sorts of things,

Դրանց համար կան ամենատարբեր պատճառներ՝

including allergic reactions,

այդ թվում՝ ալերգիկ ռեակցիաներ,

dryness,

չորություն,

and even some diseases.

անգամ որոշ հիվանդություններ։

And then there are the mysterious ones that pop up for no reason at all,

Լինում է նաև այնպես, որ քորն առաջանում է առանց որևէ պատճառի

or just from talking about itching.

կամ, պարզապես, դրա մասին խոսելուց։

You're scratching your head right now, aren't you?

Հենց հիմա Դուք քորում եք Ձեր գլուխը, այնպես չէ՞։

Anyhow, let's take one of the most common sources: bug bites.

Այնուհանդերձ, եկեք դիտարկենք ամենատարածված պատճառներից մեկը՝ միջատների խայթոցը։

When a mosquito bites you,

Երբ մոծակը կծում է Ձեզ,

it releases a compound into your body called an anticoagulant

Ձեր մարմին է անցնում անտիկոագուլանտ կոչվող միացություն,

that prevents your blood from clotting.

որ թույլ չի տալիս արյանը մակարդվել։

That compound, which we're mildly allergic to,

Այդ միացությունը, որի նկատմամբ մենք ունենք թեթև ալերգիա,

triggers the release of histamine,

նպաստում է հիստամինի արտադրմանը,

a chemical that makes our capillaries swell.

քիմիական նյութ, որի ազդեցությամբ մազանոթները ուռչում են։

This enables increased blood flow,

Սրա արդյունքում սկսվում է արյունահոսություն,

which helpfully accelerates the body's immune response

որն օգնում է արագացնել իմունային պատասխանը

to this perceived threat.

այս ընկալվող վտանգի դեմ։

That explains the swelling,

Դրանով է բացատրվում ուռչելը․

and it's the same reason pollen can make your eyes puff up.

հենց այդ նույն եղանակով ծաղկափոշուց կարող են ուռչել Ձեր աչքերը։

Histamine also activates the nerves involved in itching,

Հիստամինը նաև գործարկում է քորին նպաստող նյարդերը,

which is why bug bites make you scratch.

ինչի պատճառով էլ միջատի խայթոցը ստիպում է Ձեզ քորել։

But the itchy sensation itself isn't yet fully understood.

Բայց հենց քորելու զգացողությունը դեռ ամբողջապես հասկանալի չէ։

In fact, much of what we do know

Իրականում, մեր այժմյան գիտելիքների մեծ մասը մենք ունենք

comes from studying the mechanics of itching in mice.

մկների վրա քորելու մեխանիզմը դիտարկելու շնորհիվ։

Researchers have discovered that itch signals in their skin

Հետազոտողները պարզել են, որ քորի ազդակները նրանց մաշկի վրա

are transmitted via a subclass of the nerves that are associated with pain.

փոխանցվում են նյարդերի մի ենթակարգի միջոցով, որ պատասխանատու են ցավի համար։

These dedicated nerves produce a molecule called natriuretic polypetide B,

Այս նյարդերն արտադրում են մոլեկուլ, որ հայտնի է որպես նատրիուրետիկ պոլիէթիդ B,

which triggers a signal that's carried up the spinal cord to the brain,

որի գործարկած ազդակը ողնաշարով բարձրանում է մինչև ուղեղ,

where it creates the feeling of an itch.

որտեղ էլ ստեղծվում է քորի զգացումը։

When we scratch, the action of our fingernails on the skin

Երբ մենք քորում ենք, մեր եղունգների շարժը մաշկի վրա

causes a low level pain signal that overrides the itching sensation.

առաջացնում է ցավի թեթև ազդակներ, որ գերակայում են քորի զգացման նկատմամբ։

It's almost like a distraction, which creates the sensation of relief.

Դա բնորոշվում է որպես մթագնում, ինչն էլ ստեղծում է թեթևության զգացում։

But is there actually an evolutionary purpose to the itch,

Բայց կա՞ արդյոք քորի առաջացման նպատակ,

or is it simply there to annoy us?

թե՞ այն պարզապես մեզ զայրացնելու համար է։

The leading theory is that our skin has evolved to be acutely aware of touch

Ըստ ընդունված տեսության՝ մեր մաշկը զարգացման արդյունքում դարձել է շատ զգայուն հպման նկատմամբ,

so that we're equipped to deal with risks from the outside world.

որպեսզի մենք կարողանանք հաղթահարել արտաքին աշխարհի մարտահրավերները։

Think about it.

Մտածե՛ք այդ մասին։

Our automatic scratching response would dislodge anything harmful

Քորելու մեխանիկական պատասխանը կչեզոքացներ ցանկացած ցավ,

that's potentially lurking on our skin,

որ, շատ հնարավոր է, թաքնվում է Ձեր մաշկի վրա,

like a harmful sting,

ինչպիսին է ցավոտ խայթոցը,

a biting insect,

կծող միջատը

or the tendrils of a poisonous plant.

կամ թունավոր բույսի մազմզուկները։

This might explain why we don't feel itching inside our bodies,

Այս եղանակով կարելի է բացատրել այն, որ մարմնի ներսում մենք քոր չենք զգում,

like in our intestines,

օրինակ՝ աղիներում,

which is safe from these external threats,

որն ապահովագրված է այսպիսի արտաքին վտանգներից․

though imagine how maddening that would be.

բայց մի պահ պատկերացրեք՝ որքան նյարդայնացնող կլիներ դա։

In some people, glitches in the pathways responsible for all of this

Որոշ մարդկանց մոտ այս ամենի համար պատասխանատու անցուղիների խանգարումը

can cause excessive itching that can actually harm their health.

կարող է բերել շատ ուժեղ քոր, ինչն էլ կարող է իսկապես վատ անդրադառնալ առողջության վրա։

One extreme example is a psychological condition called delusory parasitosis

Ծայրահեղ օրինակներից է հոգեբանական դեպքը,

որ կոչվում է խաբուսիկ մակաբուծային հիվանդություն,

where people believe their bodies are infested with mites or fleas

երբ մարդիկ հավատում են, որ իրենց մարմնի մեջ վխտում են տիզերն ու լվերը,

scurrying over and under their skin,

որոնք վազվզում են իրենց մաշկի տակ այս ու այն կողմ,

making them itch incessantly.

ինչն էլ բերում է անդադար քոր։

Another phenomenon called phantom itching

Մեկ այլ երևույթ՝ հայտնի որպես խաբուսիկ քոր,

can occur in patients who've had amputations.

կարող է լինել անդամահատված հիվանդների մոտ։

Because this injury has so severely damaged the nervous system,

Քանի որ անդամահատությունը շատ է ազդում նյարդային համակարգի վրա,

it confuses the body's normal nerve signaling

դա խաթարում է նաև մարմնի նորմալ ազդակները

and creates sensations in limbs that are no longer there.

և ստեղծում է զգայություններ վերջույթներում, որոնք այլևս չկան։

Doctors are now finding ways to treat these itching anomalies.

Այժմ բժիշկները փնտրում են եղանակներ՝ այս անոմալիաները բուժելու համար։

In amputees, mirrors are used to reflect the remaining limb,

Հայելու միջոցով ստեղծվում է անդամահատված վերջույթի «շարունակությունը»,

which the patient scratches.

որը քորում է հիվանդը։

That creates an illusion that tricks the brain

Սա ուղեղի համար ստեղծում է պատրանք,

into thinking the imaginary itch has been satisfied.

որ երևակայական քորն անցավ։

Oddly enough, that actually works.

Որքան էլ որ տարօրինակ է, սա աշխատում է։

Researchers are also searching for the genes involved in itching

Հետազոտողները նաև փնտրում են այն գեները, որոնք նպաստում են քորին՝

and developing treatments to try and block the pathway of an itch

փորձելով գտնել բուժում՝ քորային նյարդերի անցուղիներն արգելափակելու համար,

in extreme cases.

իհարկե, ծայրահեղ դեպքերում։

If having an unscratchable itch feels like your own personal hell,

Երբ չես կարողանում քորել մարմնի քոր եկող մասը, կարծես սեփական դժոխքում լինես,

Dante agreed.

ինչպես ասել է Դանթեն։

The Italian poet wrote about a section of hell

Իտալացի բանաստեղծը գրել է դժոխքի մի պարունակի մասին,

where people were punished by being left in pits to itch for all eternity.

որտեղ մարդիկ պատժված էին․ նրանք փոսերում հավերժ պիտի տանջվեին քորից։