Why do we itch? - Emma Bryce

Ինչո՞ւ ենք մենք քորում - Էմմա Բրայս

7,090,330 views ・ 2017-04-11

TED-Ed


Խնդրում ենք կրկնակի սեղմել ստորև ներկայացված անգլերեն ենթագրերի վրա՝ տեսանյութը նվագարկելու համար:

Translator: Իրինա Սուքիասյան Reviewer: Sona Martirossian
00:07
You're standing at the ready inside the goal
0
7013
2571
Դու պատրաստ կանգնած ես դարպասի մոտ,
00:09
when suddenly, you feel an intense itch on the back of your head.
1
9584
4650
երբ հանկարծ գլխիդ հետին մասը սկսում է ուժեղ քոր գալ։
00:14
We've all experienced the annoyance of an inconvenient itch,
2
14234
3708
Բոլորիս մոտ էլ եղել է այդ նյարդայնացնող քորը,
00:17
but have you ever pondered why we itch in the first place?
3
17942
4860
բայց արդյո՞ք երբևէ խորհել եք դրա առաջացման պատճառի մասին։
00:22
The average person experiences dozens of individual itches each day.
4
22802
4832
Միջինում մարդու մոտ օրական լինում են քորի յուրովի դրսևորումներ։
00:27
They can be triggered by all sorts of things,
5
27634
2181
Դրանց համար կան ամենատարբեր պատճառներ՝
00:29
including allergic reactions,
6
29815
1700
այդ թվում՝ ալերգիկ ռեակցիաներ,
00:31
dryness,
7
31515
1000
չորություն,
00:32
and even some diseases.
8
32515
2190
անգամ որոշ հիվանդություններ։
00:34
And then there are the mysterious ones that pop up for no reason at all,
9
34705
4628
Լինում է նաև այնպես, որ քորն առաջանում է առանց որևէ պատճառի
00:39
or just from talking about itching.
10
39333
2633
կամ, պարզապես, դրա մասին խոսելուց։
00:41
You're scratching your head right now, aren't you?
11
41966
3547
Հենց հիմա Դուք քորում եք Ձեր գլուխը, այնպես չէ՞։
00:45
Anyhow, let's take one of the most common sources: bug bites.
12
45513
4544
Այնուհանդերձ, եկեք դիտարկենք ամենատարածված պատճառներից մեկը՝ միջատների խայթոցը։
00:50
When a mosquito bites you,
13
50057
1377
Երբ մոծակը կծում է Ձեզ,
00:51
it releases a compound into your body called an anticoagulant
14
51434
4361
Ձեր մարմին է անցնում անտիկոագուլանտ կոչվող միացություն,
00:55
that prevents your blood from clotting.
15
55795
2732
որ թույլ չի տալիս արյանը մակարդվել։
00:58
That compound, which we're mildly allergic to,
16
58527
2729
Այդ միացությունը, որի նկատմամբ մենք ունենք թեթև ալերգիա,
01:01
triggers the release of histamine,
17
61256
2620
նպաստում է հիստամինի արտադրմանը,
01:03
a chemical that makes our capillaries swell.
18
63876
3109
քիմիական նյութ, որի ազդեցությամբ մազանոթները ուռչում են։
01:06
This enables increased blood flow,
19
66985
1950
Սրա արդյունքում սկսվում է արյունահոսություն,
01:08
which helpfully accelerates the body's immune response
20
68935
3021
որն օգնում է արագացնել իմունային պատասխանը
01:11
to this perceived threat.
21
71956
2241
այս ընկալվող վտանգի դեմ։
01:14
That explains the swelling,
22
74197
1650
Դրանով է բացատրվում ուռչելը․
01:15
and it's the same reason pollen can make your eyes puff up.
23
75847
3930
հենց այդ նույն եղանակով ծաղկափոշուց կարող են ուռչել Ձեր աչքերը։
01:19
Histamine also activates the nerves involved in itching,
24
79777
3767
Հիստամինը նաև գործարկում է քորին նպաստող նյարդերը,
01:23
which is why bug bites make you scratch.
25
83544
4303
ինչի պատճառով էլ միջատի խայթոցը ստիպում է Ձեզ քորել։
01:27
But the itchy sensation itself isn't yet fully understood.
26
87847
3849
Բայց հենց քորելու զգացողությունը դեռ ամբողջապես հասկանալի չէ։
01:31
In fact, much of what we do know
27
91696
1733
Իրականում, մեր այժմյան գիտելիքների մեծ մասը մենք ունենք
01:33
comes from studying the mechanics of itching in mice.
28
93429
4728
մկների վրա քորելու մեխանիզմը դիտարկելու շնորհիվ։
01:38
Researchers have discovered that itch signals in their skin
29
98157
2900
Հետազոտողները պարզել են, որ քորի ազդակները նրանց մաշկի վրա
01:41
are transmitted via a subclass of the nerves that are associated with pain.
30
101057
5978
փոխանցվում են նյարդերի մի ենթակարգի միջոցով, որ պատասխանատու են ցավի համար։
01:47
These dedicated nerves produce a molecule called natriuretic polypetide B,
31
107035
5643
Այս նյարդերն արտադրում են մոլեկուլ, որ հայտնի է որպես նատրիուրետիկ պոլիէթիդ B,
01:52
which triggers a signal that's carried up the spinal cord to the brain,
32
112678
4219
որի գործարկած ազդակը ողնաշարով բարձրանում է մինչև ուղեղ,
01:56
where it creates the feeling of an itch.
33
116897
3864
որտեղ էլ ստեղծվում է քորի զգացումը։
02:00
When we scratch, the action of our fingernails on the skin
34
120761
3626
Երբ մենք քորում ենք, մեր եղունգների շարժը մաշկի վրա
02:04
causes a low level pain signal that overrides the itching sensation.
35
124387
5751
առաջացնում է ցավի թեթև ազդակներ, որ գերակայում են քորի զգացման նկատմամբ։
02:10
It's almost like a distraction, which creates the sensation of relief.
36
130138
5293
Դա բնորոշվում է որպես մթագնում, ինչն էլ ստեղծում է թեթևության զգացում։
02:15
But is there actually an evolutionary purpose to the itch,
37
135431
4267
Բայց կա՞ արդյոք քորի առաջացման նպատակ,
02:19
or is it simply there to annoy us?
38
139698
3479
թե՞ այն պարզապես մեզ զայրացնելու համար է։
02:23
The leading theory is that our skin has evolved to be acutely aware of touch
39
143177
5071
Ըստ ընդունված տեսության՝ մեր մաշկը զարգացման արդյունքում դարձել է շատ զգայուն հպման նկատմամբ,
02:28
so that we're equipped to deal with risks from the outside world.
40
148248
4181
որպեսզի մենք կարողանանք հաղթահարել արտաքին աշխարհի մարտահրավերները։
02:32
Think about it.
41
152429
919
Մտածե՛ք այդ մասին։
02:33
Our automatic scratching response would dislodge anything harmful
42
153348
3832
Քորելու մեխանիկական պատասխանը կչեզոքացներ ցանկացած ցավ,
02:37
that's potentially lurking on our skin,
43
157180
2911
որ, շատ հնարավոր է, թաքնվում է Ձեր մաշկի վրա,
02:40
like a harmful sting,
44
160091
1368
ինչպիսին է ցավոտ խայթոցը,
02:41
a biting insect,
45
161459
1323
կծող միջատը
02:42
or the tendrils of a poisonous plant.
46
162782
3049
կամ թունավոր բույսի մազմզուկները։
02:45
This might explain why we don't feel itching inside our bodies,
47
165831
3600
Այս եղանակով կարելի է բացատրել այն, որ մարմնի ներսում մենք քոր չենք զգում,
02:49
like in our intestines,
48
169431
1481
օրինակ՝ աղիներում,
02:50
which is safe from these external threats,
49
170912
2539
որն ապահովագրված է այսպիսի արտաքին վտանգներից․
02:53
though imagine how maddening that would be.
50
173451
3935
բայց մի պահ պատկերացրեք՝ որքան նյարդայնացնող կլիներ դա։
02:57
In some people, glitches in the pathways responsible for all of this
51
177386
3733
Որոշ մարդկանց մոտ այս ամենի համար պատասխանատու անցուղիների խանգարումը
03:01
can cause excessive itching that can actually harm their health.
52
181119
4950
կարող է բերել շատ ուժեղ քոր, ինչն էլ կարող է իսկապես վատ անդրադառնալ առողջության վրա։
03:06
One extreme example is a psychological condition called delusory parasitosis
53
186069
5391
Ծայրահեղ օրինակներից է հոգեբանական դեպքը,
որ կոչվում է խաբուսիկ մակաբուծային հիվանդություն,
03:11
where people believe their bodies are infested with mites or fleas
54
191460
4046
երբ մարդիկ հավատում են, որ իրենց մարմնի մեջ վխտում են տիզերն ու լվերը,
03:15
scurrying over and under their skin,
55
195506
2964
որոնք վազվզում են իրենց մաշկի տակ այս ու այն կողմ,
03:18
making them itch incessantly.
56
198470
3840
ինչն էլ բերում է անդադար քոր։
03:22
Another phenomenon called phantom itching
57
202310
2109
Մեկ այլ երևույթ՝ հայտնի որպես խաբուսիկ քոր,
03:24
can occur in patients who've had amputations.
58
204419
3160
կարող է լինել անդամահատված հիվանդների մոտ։
03:27
Because this injury has so severely damaged the nervous system,
59
207579
4292
Քանի որ անդամահատությունը շատ է ազդում նյարդային համակարգի վրա,
03:31
it confuses the body's normal nerve signaling
60
211871
3130
դա խաթարում է նաև մարմնի նորմալ ազդակները
03:35
and creates sensations in limbs that are no longer there.
61
215001
5431
և ստեղծում է զգայություններ վերջույթներում, որոնք այլևս չկան։
03:40
Doctors are now finding ways to treat these itching anomalies.
62
220432
4630
Այժմ բժիշկները փնտրում են եղանակներ՝ այս անոմալիաները բուժելու համար։
03:45
In amputees, mirrors are used to reflect the remaining limb,
63
225062
4168
Հայելու միջոցով ստեղծվում է անդամահատված վերջույթի «շարունակությունը»,
03:49
which the patient scratches.
64
229230
2371
որը քորում է հիվանդը։
03:51
That creates an illusion that tricks the brain
65
231601
2360
Սա ուղեղի համար ստեղծում է պատրանք,
03:53
into thinking the imaginary itch has been satisfied.
66
233961
4647
որ երևակայական քորն անցավ։
03:58
Oddly enough, that actually works.
67
238608
3575
Որքան էլ որ տարօրինակ է, սա աշխատում է։
04:02
Researchers are also searching for the genes involved in itching
68
242183
3648
Հետազոտողները նաև փնտրում են այն գեները, որոնք նպաստում են քորին՝
04:05
and developing treatments to try and block the pathway of an itch
69
245831
3492
փորձելով գտնել բուժում՝ քորային նյարդերի անցուղիներն արգելափակելու համար,
04:09
in extreme cases.
70
249323
2679
իհարկե, ծայրահեղ դեպքերում։
04:12
If having an unscratchable itch feels like your own personal hell,
71
252002
4500
Երբ չես կարողանում քորել մարմնի քոր եկող մասը, կարծես սեփական դժոխքում լինես,
04:16
Dante agreed.
72
256502
2500
ինչպես ասել է Դանթեն։
04:19
The Italian poet wrote about a section of hell
73
259002
2440
Իտալացի բանաստեղծը գրել է դժոխքի մի պարունակի մասին,
04:21
where people were punished by being left in pits to itch for all eternity.
74
261442
7220
որտեղ մարդիկ պատժված էին․ նրանք փոսերում հավերժ պիտի տանջվեին քորից։
Այս կայքի մասին

Այս կայքը ձեզ կներկայացնի YouTube տեսանյութեր, որոնք օգտակար են անգլերեն սովորելու համար: Դուք կտեսնեք անգլերենի դասեր, որոնք դասավանդում են բարձրակարգ ուսուցիչներ ամբողջ աշխարհից: Կրկնակի սեղմեք յուրաքանչյուր տեսանյութի էջում ցուցադրված անգլերեն ենթագրերի վրա՝ այնտեղից տեսանյութը նվագարկելու համար: Ենթագրերը պտտվում են տեսանյութի նվագարկման հետ համաժամանակյա: Եթե ունեք որևէ մեկնաբանություն կամ հարցում, խնդրում ենք կապվել մեզ հետ՝ օգտագործելով այս կոնտակտային ձևը:

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7