How did feathers evolve? - Carl Zimmer

Translator: Andrea McDonough Reviewer: Bedirhan Cinar

Translator: Elena Shajnoska Reviewer: Aleksandar Mitevski

Feathers are some of the most remarkable things

Пердувите се највпечатливите работи

ever made by an animal.

некогаш направени од животно.

They are gorgeous in their complexity,

Тие се прекрасно комплексни,

delicate in their construction,

со деликатна конструкција,

and yet strong enough to hold a bird

но доволно силни да одржуваат птица

thousands of feet in the air.

неколку стотици метри во небото.

Like all things in nature,

Како сите нешта во природата

feathers evolved over millions of years

пердувите еволуирале во текот на милиони години

into their modern form.

во нивната сегашна форма.

It could be hard to imagine

Тешко е да се замисли

how this could have happened.

како тоа се случило.

After all, what did the intermediate forms look like?

Како изгледале средишните форми?

What good is half a wing,

За што служи половина крило

festooned with half-feathers?

украсено со половина пердуви?

Thanks to science,

Благодарение на науката знаеме дека птиците се живи диносауруси.

we now know that birds are living dinosaurs.

You can see the kinship in their skeletons.

Сличностите можат да се видат во нивните скелети.

Certain dinosaurs share some anatomical details with birds

Одредени диносауруси имаат анатомски сличности со птиците

found in no other animals, such as wish bones.

кои ги нема во други животни, како коската фуркула.

And in the late 1990s,

Во подоцнежните 1990 години

paleontologists started digging up

палеонтолозите почнаа да ископуваат убедлива подршка за таа идеа:

some compelling support for that idea:

dinosaurs with bits of feathers

диносауруси со парчинња пердуви

still preserved on their bodies.

зачувани на нивните тела.

Since then, scientists have found

Оттогаш научниците имаат најдено десетици видови диносауруси

dozens of species of dinosaurs

with remnants of feathers.

со остатоци од пердуви.

Some were as small as pigeons,

Некои со големина на гулаб,

and some were the size of a school bus.

а некои со големина на автобус.

If you look at how they are related on a family tree,

Ако погледнеме како се роднински поврзани,

the evolution of feathers

еволуцијата на перудвите не изгледа толку невозможна.

doesn't seem quite so impossible.

The most distant feathered relatives of birds

Најдалечните роднини со пердуви на птиците

had straight feathers that looked like wires.

имале прави пердуви со налик на жици.

Then these wires split apart,

Потоа овие жици се разделиле

producing simple branches.

формирале едноставни гранки.

In many dinosaur lineages,

Кај многу диносауруски лози

these simple feathers evolved

овеи едноставни пердуви евоулирале

into more intricate ones,

во покмплицирани пердуви, вклучувајќи и некои што и денес ги има кај птиците.

including some that we see today on birds.

At the same time,

Итовремено пердувите се прошириле низ целото тело на диносаурусите,

the feathers spread across the bodies of dinosaurs,

turning from sparse patches of fuzz

со што ретката бушавост се претворила во густи перја

into dense plumage,

which even extended down to their legs.

кои се протегале дури и до нивните нозе.

A few fossils even preserved some of the molecules

Кај некои фосили зачувани се и молекулите

that give feathers color.

што им давале боја на пердувите.

They reveal a beautiful range of colors:

Тие откриваат прекрасна палета на бои:

glossy, dark plumage, reminiscent of crows,

сјајни, темни перја, слични како чавките,

alternating strips of black and white,

наизменични црно-бели ленти,

or splashes of bright red.

или светло црвени делови.

Some dinosaurs had high crests on their heads,

Некои диносауруси имале „круна“ од перја на главите,

а други имале догли, драматични пердуви на опашката.

and others had long, dramatic tail feathers.

Now, none of these dinosaurs

Но ниту еден од овие диносауруси

could use their feathers to fly -

не можел да ги користи пердувите да лета -

their arms were too short

рацете им биле премногу кратки, а телата премногу големи.

and the rest of their bodies were far too heavy.

But, birds don't just use feathers to fly.

Но птиците не ги користат пердувите само за летање.

A woodcock uses feathers to blend in perfectly

Шумската шлука ги користи пердувите за совршено да се вклопи во шумата.

with its forest backdrop.

An ostrich stretches its wings over its nest

Нојот ги растенува крилјата над гнездото да им држи сенка на младенчињата.

to shade its young.

A peacock displays its magnificent tail feathers

Паунот ги покажува преубавите перја за да привлече женка.

to attract peahens.

Feathers could have served these functions

Можеби пердувите ги имале овие функции и за диносаурусите.

for dinosaurs too.

Exactly how feathered dinosaurs took flight

Како полетале пердувестите диносауруси сеуште е мистерија.

is still a bit of a mystery.

But if a small-feathered dinosaur flapped

Но ако мал пердувест дуиносаурус павтал со рацете додека трчал по нагорнина,

its arms as it ran up an incline,

its feathers would have provided extra lift

можеби пердувите пружале дополнитлно подигнување за да трча побрзо.

to help it run faster.

This accident of physics might have led

Оваа случајност на физика можеби причинила еволуција на подолги раце на диносаурусите

to the evolution of longer dinosaur arms,

which would let them run faster

што им дозволило да трчаат побрзо и дури да прескокнуваат мали растојанија.

and even leap short distances through the air.

Eventually, their arms stretched out into wings.

Со време, рацете им се издолжиле во крилја

Only then, perhaps 50 million years

Дури тогаш, можеби после 50 милиони години

after the first wiry feathers evolved,

по еволуцијата на првите пердуви,

did feathers lift those dinosaurs into the sky.

истите им дозволите на диносаурусите да полетаат.