Why doesn’t the Leaning Tower of Pisa fall over? - Alex Gendler

5,132,384 views ・ 2019-12-03

TED-Ed


Ве молиме кликнете двапати на англискиот титл подолу за да го репродуцирате видеото.

Reviewer: Stefan Mitikj
00:08
In 1990, the Italian government enlisted top engineers
0
8041
4676
Во 1990, италијанската влада задолжила врвни инженери
00:12
to stabilize Pisa’s famous Leaning Tower.
1
12717
4000
да ја стабилизираат Кривата кула во Пиза.
00:16
There’d been many attempts to right the tower during its 800 year history,
2
16717
4072
Имало многу обиди да се исправи за време на нејзиното 800-годишна историја
00:20
but this team’s computer models revealed the urgency of their situation.
3
20789
5134
но компјутерските модели на овој тим покажале дека ситуацијата е итна.
00:25
They projected the tower would topple if it reached an angle of 5.44 degrees—
4
25923
5669
Тие проектирале дека кулата ќе падне ако достигне агол од 5,44 степени -
00:31
and it was currently leaning at 5.5.
5
31592
3540
а таа била навалена за 5,5 степени.
00:35
No one knew how the tower was still standing, but the crisis was clear:
6
35132
4725
Никој не знаел зошто кулата сѐ уште стои, но било јасно дека е во криза:
00:39
they had to solve a problem that stumped centuries of engineers,
7
39857
4130
морало да го решат проблемот кој ги збунувал инженерите со години,
00:43
and they needed to do it fast.
8
43987
2475
морале да го решат брзо.
00:46
To understand their situation,
9
46462
1640
За да ја разбереме ситуацијата,
00:48
it’s helpful to understand why the tower tilted in the first place.
10
48102
3730
важно е да знаеме зошто воопшто кулата е навалена.
00:51
In the 12th century, the wealthy maritime republic of Pisa
11
51832
3974
Во 12 век, богатата приморска република Пиза
00:55
set about turning its cathedral square into a magnificent landmark.
12
55806
4857
решила да го претвори својот плоштад со катедрала во прекрасно обележје.
01:00
Workers embellished and enlarged the existing church,
13
60663
3480
Работниците ја разубавиле и зголемиле веќе постоечката црква,
01:04
and added a massive domed baptistry to the plaza.
14
64143
3953
и додале масивна крстилница со купола на плоштадот.
01:08
In 1173, construction began on a free-standing campanile, or bell tower.
15
68096
7189
Во 1173, започнала
изградбата на камбанаријата.
01:15
The engineers and architects of the time were masters of their craft.
16
75285
3980
Инженерите и архитектите биле најдобрите во занаетот во тоа време.
01:19
But for all their engineering knowledge,
17
79265
2158
Но иако знаеле многу за инженерство,
01:21
they knew far less about the ground they stood on.
18
81423
3914
знаеле многу помалку за земјата на која стоеле.
01:25
Pisa’s name comes from a Greek word for “marshy land,"
19
85337
3890
Името на Пиза доаѓа од грчкиот збор за „мочуреста земја“,
01:29
which perfectly describes the clay, mud, and wet sand below the city’s surface.
20
89227
6109
што совршено ги опишува глината, калта и мокриот песок под површината на градот.
01:35
Ancient Romans counteracted similar conditions with massive stone pillars
21
95336
4575
Старите Римјани се справувале со ова со масивни камени столбови
01:39
called piles which rest on Earth’s stable bedrock.
22
99911
4250
наречени купови кои се потпирале на цврстата основа на Земјата.
01:44
However, the tower’s architects believed a three-meter foundation would suffice
23
104161
5324
Но архитектите на кулата мислеле дека темел од три метри ќе биде доволен
01:49
for their relatively short structure.
24
109485
2520
за нивната релативно ниска зграда.
За нивна жал, за помалку од пет години
01:52
Unfortunately for them, less than five years later,
25
112005
3446
01:55
the tower’s southern side was already underground.
26
115451
4003
јужната страна на кулата веќе се нашла под земја.
01:59
Such a shifting foundation would normally have been a fatal flaw.
27
119454
4218
Така навален темел вообичаено би бил фатална маана.
02:03
If workers added more weight,
28
123672
1768
Да додале работниците повеќе тежина,
02:05
the pressure from upper stories would sink the structure
29
125440
3247
притисокот од повисоките спратови би ја потонал зградата
02:08
and fatally increase the lean.
30
128687
2536
што фатално би го зголемило наклонот.
02:11
But construction halted at the fourth story for nearly a century
31
131223
4111
Но изградбата запрела на четврти спрат за време на речиси еден век,
02:15
as Pisa descended into prolonged warfare.
32
135334
3617
додека Пиза била во долги војни.
02:18
This long pause allowed the soil to settle,
33
138951
3160
Долгата пауза овозможила земјиштето да се стабилизира,
02:22
and when construction began again in 1272,
34
142111
3463
и кога изградбата повторно започнала во 1272,
02:25
the foundation was on slightly more stable footing.
35
145574
3582
темелите биле на малку постабилна подлога.
02:29
Under the direction of architect Giovanni di Simone,
36
149156
3552
Под надзор на архитектот Џовани ди Симоне,
02:32
workers compensated for the tower’s minor tilt
37
152708
2986
работниците го компензирале малиот наклон на зградата
02:35
by making the next few floors taller on the southern side.
38
155694
4519
со градење на неколку повисоки спрата на јужната страна.
02:40
But the weight of the extra masonry made that side sink even deeper.
39
160213
4585
Но поради тежината на додатниот материјал таа страна потонала уште подлабоко.
02:44
By the time they completed the seventh floor and bell chamber,
40
164798
3340
Додека да ја го завршат седмиот спрат и камбанаријата
02:48
the angle of the tilt was 1.6 degrees.
41
168138
4125
аголот на наклонот бил 1,6 степени.
02:52
For centuries, engineers tried numerous strategies to address the lean.
42
172263
4513
Со векови, инженерите пробувале разни стратегии за да го поправат ова.
02:56
In 1838, they dug a walkway around the base to examine the sunken foundation.
43
176776
5211
Во 1838, ископале пат околу основата за да го проучат потонатиот темел.
03:01
But removing the supporting sand only worsened the tilt.
44
181987
4060
Но вадењето на потпората од песок само го влошило наклонот.
03:06
In 1935, the Italian Corps of Engineers injected mortar to strengthen the base.
45
186047
6473
Во 1935, италијанското здружение инженери инјектирало малтер
за да ја зајакне основата.
03:12
However, the mortar wasn’t evenly distributed throughout the foundation,
46
192520
3980
Но малетрот не бил еднакво рапореден во темелот,
03:16
resulting in another sudden drop.
47
196500
3112
што предизвикало уште едно нагло тонење.
03:19
All these failed attempts, along with the ever-sinking foundation,
48
199612
3995
Сите овие неуспешни обиди, заедно со нестабилниот темел,
03:23
moved the tower closer to its tipping point.
49
203607
3088
ја донеле кулата на работ на паѓање.
03:26
And without definitive knowledge of the soil composition,
50
206695
3158
А без дефинитивно знаење на составот на земјиштето,
03:29
engineers couldn’t pinpoint the tower’s fatal angle
51
209853
3503
инженерите не можеле да го пресметаат фаталниот агол на кулата
03:33
or devise a way to stop its fall.
52
213356
3177
ни да најдат начин да го спречат падот.
03:36
In the years following WWII,
53
216533
2262
Во годините по Втората светска војна
03:38
researchers developed tests to identify those missing variables.
54
218795
4107
научниците развиле тестови за да ги определат непознатите променливи.
03:42
And in the 1970’s, engineers calculated the curved tower’s center of gravity.
55
222902
6023
А во 1970-ите, инженерите го пресметале тежиштето на кривата кула.
03:48
With this data and new computing technology,
56
228925
2790
Со овие податоци и новите технологии на сметање,
03:51
engineers could model how stiff the soil was, the tower’s trajectory,
57
231715
4702
инженерите ја моделирале јачината на земјиштето, траекторијата на кулата,
03:56
and the exact amount of excavation needed for the tower to remain standing.
58
236417
5139
и точното ископување потребно за кулата да продолжи да стои.
04:01
In 1992, the team drilled diagonal tunnels
59
241556
3680
Во 1992, тимот ископал дијагонални тунели
04:05
to remove 38 cubic meters of soil from under the tower’s north end.
60
245236
5329
за да отстрани 38 метри кубни почва од крајот на северниот дел на кулата.
04:10
Then, they temporarily counterbalanced the structure with 600 tons of lead ingots
61
250565
5986
Потоа, привремено ја стабилизирале зградата со 600 тона олово,
04:16
before anchoring the base with steel cables.
62
256551
3260
пред да ја закотват базата со челични кабли.
04:19
More than six centuries after its construction,
63
259811
2794
Над шест века по нејзината изградба,
04:22
the tower was finally straightened… to a tilt of about four degrees.
64
262605
5247
кулата конечно била исправена... до наклон од околу четири степени.
04:27
No one wanted the tower to fall,
65
267852
2020
Никој не сакал кулата да се руши,
04:29
but they also didn’t want to lose the landmark’s most famous feature.
66
269872
4116
но исто така не сакале ова обележје да ја изгуби својата најславна карактеристика.
04:33
Today the tower stands at 55– or 56– meters tall,
67
273988
4851
Денес, кулата е 55 или 56 метри висока,
04:38
and it should remain stable for at least 300 years
68
278839
3470
и се очекува да остане стабилна најмалку 300 години
04:42
as a monument to the beauty of imperfection.
69
282309
3484
како споменик на убавината на несовршеноста.
About this website

Оваа страница ќе ве запознае со видеата на YouTube кои се корисни за учење англиски јазик. Ќе гледате часови по англиски јазик кои ги учат врвни наставници од целиот свет. Кликнете двапати на англиските преводи прикажани на секоја видео страница за да го репродуцирате видеото од таму. Преводите се движат синхронизирано со репродукцијата на видеото. Ако имате какви било коментари или барања, ве молиме контактирајте не користејќи ја оваа контакт форма.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7