Why doesn’t the Leaning Tower of Pisa fall over? - Alex Gendler

Çeviri: Can Boysan Gözden geçirme: Ozay Ozaydin

In 1990, the Italian government enlisted top engineers

1990 yılında İtalya hükumeti, Pisa Kulesini sağlamlaştırmak için

to stabilize Pisa’s famous Leaning Tower.

en iyi mühendisleri göreve çağırdı.

There’d been many attempts to right the tower during its 800 year history,

Kulenin 800 yıllık tarihinde, onu doğrultmak için birçok girişim olmuştu

but this team’s computer models revealed the urgency of their situation.

ancak bu ekibin bilgisayar modelleri durumun aciliyetini ortaya çıkardı.

They projected the tower would topple if it reached an angle of 5.44 degrees—

5,44 derecelik açıya ulaşırsa kulenin devrileceğini öngörüyorlardı

and it was currently leaning at 5.5.

o sıralar 5,5 derecede eğilmiş durumdaydı.

No one knew how the tower was still standing, but the crisis was clear:

Hiç kimse kulenin hâlâ nasıl ayakta kaldığını bilmiyordu, ama kriz açıktı:

they had to solve a problem that stumped centuries of engineers,

Mühendisleri çağlar boyunca afallatan bir sorunu çözmek zorundaydılar,

and they needed to do it fast.

bunu bir de hızlıca yapmaları gerekiyordu.

To understand their situation,

Durumlarını anlamak için

it’s helpful to understand why the tower tilted in the first place.

öncelikle kulenin neden yan yattığını anlamak faydalı olur.

In the 12th century, the wealthy maritime republic of Pisa

12'nci yüzyılda, varlıklı deniz cumhuriyeti Pisa,

set about turning its cathedral square into a magnificent landmark.

katedral meydanını, görkemli bir binaya dönüştürmeye girişti.

Workers embellished and enlarged the existing church,

İşçiler var olan kiliseyi güzelleştirip genişlettiler,

and added a massive domed baptistry to the plaza.

meydana bir de devasa kubbeli vaftiz binasını eklediler.

In 1173, construction began on a free-standing campanile, or bell tower.

1173'te serbest duran bir çan kulesi için inşaat başladı.

The engineers and architects of the time were masters of their craft.

O zamanın mühendisleri ve mimarları mesleklerinin ustalarıydı.

But for all their engineering knowledge,

Ama bütün mühendislik bilgilerine rağmen,

they knew far less about the ground they stood on.

üzerine bulundukları zeminle ilgili çok az şey biliyorlardı.

Pisa’s name comes from a Greek word for “marshy land,"

Pisa adı, şehrin altındaki kili, çamuru ve ıslak kumu eksiksiz tarif eden

which perfectly describes the clay, mud, and wet sand below the city’s surface.

ve "sulak arazi" anlamına gelen bir Yunanca kelimeden geliyor.

Ancient Romans counteracted similar conditions with massive stone pillars

Antik Romalılar benzer sorunları toprağın ana kayasının üzerine koyulan

called piles which rest on Earth’s stable bedrock.

kazık da denilen devasa taş ayaklarla çözdüler.

However, the tower’s architects believed a three-meter foundation would suffice

Yine de kulenin mimarları nispeten kısa olan yapı için

for their relatively short structure.

üç metrelik temelin yeterli olacağını düşündü.

Unfortunately for them, less than five years later,

Maalesef, beş yıldan kısa süre sonra

the tower’s southern side was already underground.

kulenin güney cephesi çoktan yerin altındaydı.

Such a shifting foundation would normally have been a fatal flaw.

Böylesine hareketli olan temel normalde ölümcül bir kusur olurdu.

If workers added more weight,

İşçiler daha fazla

the pressure from upper stories would sink the structure

ağırlık yükleselerdi. Üst katlardan gelen baskı yapıyı çökertirdi

and fatally increase the lean.

ve kaçınılmaz olarak eğimi artırırdı.

But construction halted at the fourth story for nearly a century

Ama Pisa süregiden bir savaşın içinde olduğundan

as Pisa descended into prolonged warfare.

inşaat neredeyse yüz yıl süresince dördüncü katta kaldı.

This long pause allowed the soil to settle,

Bu uzun duraklama, toprağın iyice yerleşmesine neden oldu,

and when construction began again in 1272,

ve inşaat 1272'de tekrardan başladığında

the foundation was on slightly more stable footing.

inşaatın temeli biraz daha sabit bir temelin üstündeydi.

Under the direction of architect Giovanni di Simone,

Mimar Giovanni di Simone'nin yönetiminde,

workers compensated for the tower’s minor tilt

Güney cephesindeki birkaç katı daha uzun yaparak

by making the next few floors taller on the southern side.

işçiler kulenin eğimini bir miktar azaltılar.

But the weight of the extra masonry made that side sink even deeper.

Ama koyulan ek taşların ağırlığı bu cephenin daha derine batmasına yol açtı

By the time they completed the seventh floor and bell chamber,

Yedinci katı ve çan odasını bitirdiklerinde

the angle of the tilt was 1.6 degrees.

eğim açısı 1,6 dereceydi.

For centuries, engineers tried numerous strategies to address the lean.

Mühendisler eğimi irdelemek için yüzyıllar boyunca birçok strateji denedi.

In 1838, they dug a walkway around the base to examine the sunken foundation.

1838'de, çökük temeli incelemek için temelin çevresine kaldırım döşediler.

But removing the supporting sand only worsened the tilt.

Ama destek kumunu kaldırmak eğimi daha kötü hale getirdi.

In 1935, the Italian Corps of Engineers injected mortar to strengthen the base.

1935'de, İtalyan Mühendisler Birliği güçlendirmek için temele harç kattılar.

However, the mortar wasn’t evenly distributed throughout the foundation,

Ama, harç temel boyunca eşit miktarda dağıtılmamıştı,

resulting in another sudden drop.

bu da ani bir başka düşüşe neden oldu.

All these failed attempts, along with the ever-sinking foundation,

Sürekli çöken temelin yanında bütün bu başarısız denemeler,

moved the tower closer to its tipping point.

kuleyi devrilme noktasına daha da yaklaştırdı.

And without definitive knowledge of the soil composition,

Toprak niteliği tam olarak bilinmeksizin

engineers couldn’t pinpoint the tower’s fatal angle

mühendisler, kulenin çok önemli olan açısını tam olarak saptayamadılar

or devise a way to stop its fall.

veya çöküşünü engellemek için bir yol düşünemediler.

In the years following WWII,

İkinci Dünya Savaşını takip eden yıllarda,

researchers developed tests to identify those missing variables.

araştırmacılar, böyle eksik değişkenleri saptamak için testler geliştirdiler.

And in the 1970’s, engineers calculated the curved tower’s center of gravity.

1970'lerde, mühendisler kavisli kulenin ağırlık merkezini hesapladılar.

With this data and new computing technology,

Bu veriyle ve yeni bilgisayar teknolojisiyle,

engineers could model how stiff the soil was, the tower’s trajectory,

mühendisler toprağın ne kadar çok sert olduğunun, ayakta durabilmesi için

and the exact amount of excavation needed for the tower to remain standing.

gerekli olan kule eğrisinin ve kazının modelleyebildiler.

In 1992, the team drilled diagonal tunnels

Ekip, 1992'de kulenin kuzey ucundan

to remove 38 cubic meters of soil from under the tower’s north end.

38 metreküp toprağı çıkarmak için çapraz tüneller yaptılar.

Then, they temporarily counterbalanced the structure with 600 tons of lead ingots

Daha sonra, temeli çelik halatlarla örmeden önce

before anchoring the base with steel cables.

yapıyı geçici olarak 600 ton kurşun külçeyle karşılıklı dengelediler.

More than six centuries after its construction,

İnşaattan altı yüz yıldan fazla bir süre sonra,

the tower was finally straightened… to a tilt of about four degrees.

kule nihayet dört derecelik eğimle doğrultuldu.

No one wanted the tower to fall,

Hiç kimse kulenin yıkılmasını istemiyordu,

but they also didn’t want to lose the landmark’s most famous feature.

ama aynı zamanda görkemli binanın en meşhur özelliğini kaybetmek istemediler

Today the tower stands at 55– or 56– meters tall,

Kule bugün 55, 56 metre uzunluğunda duruyor

and it should remain stable for at least 300 years

ve kusurluluğun güzelliğine bir anıt olarak

as a monument to the beauty of imperfection.

en azından üç yüz yıl daha sabit kalmalı.