How do you know you exist? - James Zucker

Translator: Tamara Shanoyan Reviewer: Kristine Sargsyan

Որտեղի՞ց գիտեք, որ իսկապես գոյություն ունեք:

How do you know you're real?

It's an obvious question until you try to answer it,

Սա պարզ հարց է, քանի դեռ չեք պատասխանել դրան,

but let's take it seriously.

սակայն եկեք լրջորեն մոտենանք հարցին:

How do you really know you exist?

Որտեղի՞ց գիտեք, որ իսկապես գոյություն ունեք:

In his "Meditations on First Philosophy,"

Իր "Առաջին փիլիսոփայության խորհումներ" աշխատության մեջ

René Descartes tried to answer that very question,

Ռենե Դեկարտը փորձել է պատասխանել հենց այդ հարցին,

demolishing all his preconceived notions and opinions

հերքելով իր բոլոր հայտնի հասկացություններն ու կարծիքները`

to begin again from the foundations.

հիմքից սկսելու համար:

All his knowledge had come from his sensory perceptions of the world.

Նա ձեռք է բերել իր գիտելիքները աշխարհի զգայական ընկալման միջոցով:

Same as you, right?

Ինչպես և դուք, այնպես չէ՞:

You know you're watching this video with your eyes, hearing it with your ears.

Դուք գիտեք, որ դիտում եք այս դասը ձեր աչքերով, լսում` ականջներով:

Your senses show you the world as it is.

Զգայարաններն աշխարհն արտացոլում են այնպիսին, ինչպիսին որ կա:

They aren't deceiving you, but sometimes they do.

Սովորաբար դրանք ձեզ չեն խաբում, սակայն երբեմն մոլորեցնում են:

You might mistake a person far away for someone else,

Կարող եք հեռվում գտնվող մարդուն շփոթել մեկ ուրիշի հետ

or you're sure you're about to catch a flyball,

կամ էլ համոզված եք, որ կբռնեք թռչող գնդակը,

and it hits the ground in front of you.

բայց այն հենց ձեր առջև ընկնում է գետին:

But come on, right here and now,

Բայց չէ որ հենց այս պահին,

you know what's right in front of you is real.

դուք գիտեք, որ ձեզ շրջապատող աշխարհն իրական է:

Your eyes, your hands, your body: that's you.

Ձեր աչքերը, ձեռքերը, մարմինը։ Դա դուք եք:

Only crazy people would deny that, and you know you're not crazy.

Միայն հոգեկան հիվանդ մարդիկ կժխտեին դա, իսկ դուք գիտեք, որ նրանցից մեկը չեք:

Anyone who'd doubt that must be dreaming.

Յուրաքանչյուր մարդ, ով կկասկածի, հավանաբար քնած է:

Oh no, what if you're dreaming?

Օ՛, ո՛չ: Միգուցե քնա՞ծ եք:

Dreams feel real.

Երազներն իրական են թվում:

You can believe you're swimming, flying

Կարող եք համոզված լինել, որ լողում եք, թռչում

or fighting off monsters with your bare hands,

կամ մերկ ձեռքերով մարտնչում հրեշների հետ,

when your real body is lying in bed.

մինչդեռ իրականում անկողնում պառկած եք:

No, no, no.

Ո՛չ, ո՛չ, ո՛չ:

When you're awake, you know you're awake.

Երբ արթուն եք, գիտակցում եք դա:

Ah! But when you aren't, you don't know you aren't,

Օ՛հ, բայց չէ որ, երբ արթուն չեք, չգիտեք դրա մասին,

so you can't prove you aren't dreaming.

ուրեմն չեք էլ կարող ապացուցել, որ քնած չեք:

Maybe the body you perceive yourself to have isn't really there.

Միգուցե մարմինը, որով ընկալում եք ինքներդ ձեզ, գոյությու՞ն էլ չունի:

Maybe all of reality, even its abstract concepts,

Միգուցե ողջ իրականությունը, ներառյալ վերացական հասկացությունները,

like time, shape, color and number are false,

ինչպես ժամանակը, ձևը, գույնն ու թվերը կեղծ են,

all just deceptions concocted

և պարզապես

by an evil genius!

մի հրեշավոր հանճարի կողմից նյութված խաբկանք են:

No, seriously.

Իսկ եթե իսկապես այդպե՞ս է:

Descartes asks if you can disprove the idea that an evil genius demon

Դեկարտը հարցնում է, արդյոք կարող եք հերքել այն միտքը, որ մի հրեշավոր հանճար

has tricked you into believing reality is real.

խաբեությամբ ստիպել է ձեզ հավատալ իրականությանը:

Perhaps this diabolical deceiver has duped you.

Հավանաբար այս դիվային չարագործը հիմարեցրել է ձեզ:

The world, your perceptions of it, your very body.

Աշխարհը, ձեր պատկերացումները դրա մասին, ձեր սեփական մարմինը.

You can't disprove that they're all just made up,

չեք կարող հերքել այն վարկածը, որ դրանք ուղղակի հորինվածք են,

and how could you exist without them?

և ինչպե՞ս կարող էիք գոյություն ունենալ առանց դրանց:

You couldn't! So, you don't.

Իհա՛րկե չէիք կարող: Պետք էլ չի՛:

Life is but a dream,

Կյանքը երազ է,

and I bet you aren't row, row, rowing the boat merrily at all, are you?

և ես գրազ կգամ, որ կյանքի նավակը թիավարել ոչ այդքան ուրախ զբաղմունք է, այնպե՞ս չէ:

No, you're rowing it wearily

Ո՛չ, դուք թիավարում եք հոգնած,

like the duped, nonexistent doof you are/aren't.

ինչպես հիմարեցված, գոյություն չունեցող անխելք մարդ, անկախ նրանից այդպիսին եք թե ոչ:

Do you find that convincing?

Արդյոք դա համոզի՞չ եք գտնում:

Are you persuaded?

Հավատացի՞ք:

If you aren't, good; if you are, even better,

Եթե ոչ, ապա լավ է, եթե այո, էլ ավելի լավ է,

because by being persuaded,

որովհետև հավատալով

you would prove that you're a persuaded being.

կապացուցեք, որ համոզվող էակ եք:

You can't be nothing if you think you're something,

Չեք կարող լինել ոչինչ, եթե կարծում եք, որ մի բանի պիտանի եք,

even if you think that something is nothing

նույնիսկ եթե կարծում եք, որ այդ "մի բանը" ոչինչ է,

because no matter what you think, you're a thinking thing,

քանի որ անկախ նրանից, թե ինչ եք մտածում, դուք մտածող էակ եք,

or as Descartes put it, "I think, therefore I am,"

կամ ինչպես Դեկարտն է գրել. "Մտածում եմ, հետևաբար գոյություն ունեմ",

and so are you, really.

այդպես և դուք:

(Airplane engine)