Can we create the "perfect" farm? - Brent Loken

Transcriber: TED Translators Admin Reviewer: Mirjana Čutura

Translator: Skalla Kamal Reviewer: Daban Q. Jaff

About 10,000 years ago, humans began to farm.

نزیکەی ۱٠،٠٠٠ ساڵ پێش ئێستا، دەستیان بە کێڵگە کرد.

This agricultural revolution was a turning point in our history

ئەم شۆڕشە کشتوکاڵییە خاڵێکی وەچەرخان بوو لە مێژووی ئێمەدا

that enabled people to settle, build and create.

ڕێگایان بە خەڵک داوە بۆ جێگیربوون و، بنیاتنان و دروستکردن.

In short, agriculture enabled the existence of civilization.

بە کورتی، کشتوکاڵ ڕێگای بە بوونی شارستانیەت داوە.

Today, approximately 40 percent of our planet is farmland.

ئەمڕۆ، نزیکەی لە سەدا ٤٠ ی هەسارەکەمان زەوی کشتووکاڵییە.

Spread all over the world,

لە هەموو جیهاندا بڵاو بوونەتەوە،

these agricultural lands are the pieces to a global puzzle

ئەم زەوییانە پارچەکانی مەتەڵی جیهانن

we are all facing:

هەموومان ڕووبەڕوی ئەوە دەبینەوە کە:

in the future, how can we feed every member of a growing population

لە داهاتوودا، چۆن دەتوانین خۆراک بۆ هەر تاکێک لە دانیشتوانی گەشەسەندوو دابین بکرێت

a healthy diet?

خۆراکێکی تەندروست؟

Meeting this goal will require

کۆبوونەوەی ئەم ئامانجەش پێویستی بە

nothing short of a second agricultural revolution.

هیچ کەم ناکات لە شۆڕشی کشتوکاڵی دووەم.

The first agricultural revolution

یەکەم شۆڕشی کشتووکاڵی

was characterized by expansion and exploitation,

بە هۆی فراوانکردن و چەوسانەوە بووە،

feeding people at the expense of forests, wildlife and water

خۆراک دان بە خەڵک لەسەر حسابی دارستان و، ئاژەڵی کێوی و ئاو

and destabilizing the climate in the process.

ئەم پڕۆسەیە کەش و هەوای ناجێگیر کردووە.

That's not an option the next time around.

ئەوە بژاردەیەک نییە لە شۆڕشی دووەمدا.

Agriculture depends on a stable climate

کشتوکاڵ پشت بە هەبوونی کەشوهەوایەکی جێگیر دەبەستێت

with predictable seasons and weather patterns.

لەگەڵ وەرزەکان و شێوازی کەش و هەواکە پێشبینی دەکرێت.

This means we can't keep expanding our agricultural lands,

ئەمە مانای ئەوەیە ناتوانین زەوییە کشتووکاڵییەکانمان فراوان بکەین،

because doing so will undermine the environmental conditions

چونکە ئەنجامدانی ئەمە دەبێتە هۆی لاواز بوونی بارودۆخی ژینگەیی

that make agriculture possible in the first place.

کە لە سەرەتادا بواری کشتوکاڵی دروست کردووە.

Instead, the next agricultural revolution

بەڵکو، شۆڕشێکی کشتوکاڵی بەڕێوەیە

will have to increase the output of our existing farmland for the long term

دەبێت بەرهەمی زەوییە کشتوکاڵییەکانمان زیاد بکات بۆ ماوەیەکی درێژ

while protecting biodiversity, conserving water

لەکاتی پاراستنی هەمەجۆری، ژیان لە پاراستنی ئاو

and reducing pollution and greenhouse gas emissions.

و کەم کردنەوەی پیسی ژینگە و گازی خانووە سەوزەکان .

So what will the future farms look like?

کێڵگەکان چۆن دەبن لە داهاتوودا؟

This drone is part of a fleet that monitors the crops below.

ئەم فڕۆکە بێ فڕۆکەوانە بەشێکە لە کەشتییە جەنگییەکان. کە چاودێری بەروبوومەکانی خوارەوە دەکات.

The farm may look haphazard

لەوانەیە کێڵگەیەکی هەڕەمەکی دەرکەوێت

but is a delicately engineered use of the land

بەڵام بە وردی ئەندازیاری بەکارهێنانی زەوییە

that intertwines crops and livestock with wild habitats.

کە دانەوێڵەو ئاژەڵی تێدایە لەگەڵ پەناگە کێوییەکان.

Conventional farming methods cleared large swathes of land

شێوازی جوتیاری ئاسایی کە زەوی وشکانی زۆرییان پاک کردەوە

and planted them with a single crop,

و یەک جۆر بەروبوومی تێدا چاندراوە،

eradicating wildlife

لەناوبردنی ژیانی کێوی

and emitting huge amounts of greenhouse gases in the process.

و دەرکردنی بڕێکی زۆر لە گازی خانووە سەوزەکان لە پڕۆسەکەدا.

This approach aims to correct that damage.

ئەم نزیکبوونەوەیە ئامانجی ڕاستکردنەوەی ئەو زیانە.

Meanwhile, moving among the crops,

هاوکات، لەناو بەروبوومەکاندا دەجوڵێت،

teams of field robots apply fertilizer in targeted doses.

تیمەکانی ڕۆبۆتی پڕکراو لە ژەمە ئامانجەکان دا بە پەین جێبەجێ دەکەن.

Inside the soil,

لە ناو خاکەکە،

hundreds of sensors gather data on nutrients and water levels.

سەدان هەستەوەری زانیاری کۆدەکەنەوە لە سەر خۆراکی خۆراکی و ئاستی ئاو،

This information reduces unnecessary water use

ئەم زانیاریە بەکارهێنانی ئاوی ناپێویست کەم دەکاتەوە

and tells farmers where they should apply more and less fertilizer

و بە جوتیاران دەڵێت کە دەبێت لە کوێ زیاتر یان کەمتر پەینی پێوە بکەن

instead of causing pollution by showering it across the whole farm.

لە جیاتی ئەوەی پیسی دروست بکات بە شۆردنەوە لە هەموو کێڵگەکە.

But the farms of the future won't be all sensors and robots.

بەڵام کێڵگەکانی داهاتوو هەموو هەستەوەر و ڕۆبۆتێک نابن.

These technologies are designed to help us produce food

ئەم تەکنەلۆجیانە دیزاین کراون بۆ یارمەتیدانمان بۆ بەرهەمهێنانی خۆراک

in a way that works with the environment

بە شێوەیەک کە کار لەگەڵ ژینگەدا بکات

rather than against it,

نەک دژی ئەوە،

taking into account the nuances of local ecosystems.

بە حیساب کردنی بێمانایی سیستەمی ناوخۆیی ئیکۆ.

Lower-cost agricultural practices can also serve those same goals

هەروەها مەشقە کشتوکاڵییەکانی کەنارەکانی خواروو دەتوانن خزمەت بەو ئامانجانە بکەن

and are much more accessible to many farmers.

و زۆر زیاتر لە جوتیارانیان دەست دەکەوێت.

In fact, many such practices are already in use today

لەڕاستیدا، زۆر لەو جۆرە مەشقانە ئەمڕۆ لە کاردایە

and stand to have an increasingly large impact

و دەست بە کاریگەری زۆر گەورە دەکات

as more farmers adopt them.

کە جوتیارەکان زیاتر بەخێویان دەکەن.

In Costa Rica,

لە کۆستا ڕیسا،

farmers have intertwined farmland with tropical habitat so successfully

جوتیاران زەوییە کشتوکاڵییەکان تێکەڵ دەکەن لەگەڵ زەویە خولگەییەکان زۆر بە سەرکەوتوویی

that they have significantly contributed to doubling the country's forest cover.

کە بەشێوەیەکی بەرچاو بەشداریان کردووە لە دوو هێندەکردنی بەرگی دارستانی وڵاتەکەیان.

This provides food and habitat for wildlife

ئەمە خۆراک و ژیان بۆ ژیانی کێوی دابین دەکات

as well as natural pollination and pest control

هەروەها پیسبوونی سروشتی و کۆنتڕۆڵی ئافاتی دەخڵ و دان

from the birds and insects these farms attract,

باڵندەو مێروەکانی ئەم کێڵگانە سەرنج ڕادەکێشێت،

producing food while restoring the planet.

بەرهەمهێنانی خۆراک لە کاتی گەڕاندنەوەی هەسارەکەدا.

In the United States,

لە ئەمریکا،

ranchers are raising cattle on grasslands composed of native species,

خاوەن کێڵگەکان ئاژەڵ بەخێو دەکەن کە لە جۆری ڕەسەن پێکهاتوون،

generating a valuable protein source

دروست کردنی سەرچاوەی پڕۆتینی بەنرخ

using production methods that store carbon and protect biodiversity.

بەکارهێنانی ڕێگای بەرهەمهێنان کە کاڕبۆن کۆگا دەکات بۆپاراستنی هەمەجۆری زیندەوەران.

In Bangladesh, Cambodia and Nepal,

لە بەنگلادیش و، کامبۆدیا و نیپاڵ،

new approaches to rice production

ڕێگەی نوێ بۆ بەرهەمهێنانی برنج

may dramatically decrease greenhouse gas emissions in the future.

لەوانەیە لە داهاتوودا بە شێوەیەکی بەرچاو گازی خانووە سەوزەکان کەم بێتەوە.

Rice is a staple food for three billion people

برنج خواردنێکی تەواوە بۆ سێ ملیار کەس

and the main source of livelihood for millions of households.

سەرچاوەی سەرەکی بژێوی ژیانی ملیۆنەها ماڵە.

More than 90 percent of rice is grown in flooded paddies,

زیاتر لە سەدا ۹٠ ی برنج لە سێدی لافاودا گەشەی کردووە،

which use a lot of water

کە ئاوێکی زۆر بەکار ئەهێنێت

and release 11 percent of annual methane emissions,

و ۱۱ لە سەدی دەرکردنەکانی مێتان ی ساڵانە ئازاد دەکات،

which accounts for one to two percent

کە یەک بۆ دوو لە سەدی ئەژمێردرێت

of total annual greenhouse gas emissions globally.

لە کۆی گشتی ساڵانەی خانووی سەوز لە ئاستی جیهانیدا.

By experimenting with new strains of rice,

بە تاقیکردنەوە لە گەڵ جۆری نوێی برنج،

irrigating less

کەم کردنەوە

and adopting less labor-intensive ways of planting seeds,

و کارکردنی کەم بە شێوەی چڕ بۆ چاندنی تۆو،

farmers in these countries

جوتیارانی ئەم وڵاتانە

have already increased their incomes and crop yields

داهاتەکانیان زیاد کردووە و بەرهەمی دانەوێڵەیان زیاد کردووە

while cutting down on greenhouse gas emissions.

لە کاتی بڕینی گازی خانووە سەوزەکان.

In Zambia,

لە زامبیا،

numerous organizations are investing in locally specific methods

ژمارەیەکی زۆر ڕێکخراو بە شێوازە خۆجێیو دیاریکراوەکان وەبەرهێنان دەکەن

to improve crop production, reduce forest loss

بۆ باشترکردنی بەرهەمی دانەوێڵە، کەمکردنەوە لە دەستدانی دارستان

and improve livelihoods for local farmers.

و بژێوی بۆ جوتیارانی ناوچەکە باشتر بکەین.

These efforts are projected to increase crop yield

ئەم هەوڵانە بۆ زیاد کردنی بەرهەمی دانەوێڵە بەدیدێت

by almost a quarter over the next few decades.

بەنزیکەی چارەگە ساڵ بەسەر چەند دەیەی داهاتوودا.

If combined with methods to combat deforestation in the region,

ئەگەر تێکەڵ بە میتۆدەکان بکرێت بۆ بەرەنگاربوونەوەی دارستان لە ناوچەکە،

they could move the country

ئەوان دەتوانن وڵات بجوڵێنن

toward a resilient, climate-focused agricultural sector.

بەرەو نەرم بوونەوە، کەش و هەوا تیشک دەخاتە سەر کەرتی کشتوکاڵ.

And in India,

وە لە هینستان،

where up to 40 percent of post-harvest food is lost or wasted

کە سەدا ٤٠ی خواردەمەنی دوای دروێنەکردن بەفیڕۆ دەچێت یان لەناو دەچێت

due to poor infrastructure,

بەهۆی لاوازی ژێرخانی ئابوری،

farmers have already started to implement solar-powered cold storage capsules

جوتیاران دەستیان کردووە بە جێبەجێکردنی کەپسولی کۆگای سارد کە بەوزەی خۆر

that help thousands of rural farmers preserve their produce

کە یارمەتی هەزاران جوتیاری لادێی دەدا کە بەرهەمەکانیان بپارێزێ

and become a viable part of the supply chain.

وە ببێ بە بەشێکی گونجاو لە زنجیرەی دابینکردن.

It will take all of these methods,

هەموو ئەم ڕێگایانە دەخایەنێ،

from the most high-tech to the lowest-cost,

لە بەرزترین تەکەلۆجیاوە بۆ کەمترین تێچوون،

to revolutionize farming.

بۆ شۆڕشکردن لەگەڵ کشتوکاڵ.

High-tech interventions stand to amplify

دەست تێوەردانی تەکنەلۆجیای بەرز بۆ گەورەکردنی

climate- and conservation-oriented approaches to farming,

کەش و هەوا و پاراستنی سروشت بەرەو کشتوکاڵ کردن،

and large producers will need to invest in implementing these technologies.

و بەرهەمهێنەرە گەورەکان پێویستیان بە وەبەرهێنانە لە جێبەجێکردنی ئەم تەکنەلۆجیایانە.

Meanwhile, we'll have to expand access to the lower-cost methods

لە هەمان کاتدا، دەبێت دەستگەیشتن بە شێوازە نزمەکانی تێچوون فراوان بکەین

for smaller-scale farmers.

بۆ جوتیارە بچوکەکان.

This vision of future farming will also require a global shift

ئەم بینینەی جوتیاری داهاتوو شوبهاندنێکی جیهانی پێویستە

toward more plant-based diets

بەرەو خۆراکی ڕووەکی زیاتر

and huge reductions in food loss and waste,

هەروەها کەمکردنەوەی زۆری خۆراک و بەفیڕۆدان،

both of which will reduce pressure on the land

کە هەردووکیان فشار لە سەر خاکەکە کەم دەکەن

and allow farmers to do more with what they have available.

و ڕێگە بە جوتیاران بدەن کە کاری زیاتر بکەن لەگەڵ ئەوەی کە لەبەردەستیاندایە.

If we optimize food production, both on land and sea,

ئەگەر بەرهەمهێنای خۆراک لە سەر وشکانی و دەریا باش بکەین،

we can feed humanity

دەتوانین خۆراکی مرۆڤایەتی بدەین

within the environmental limits of the earth,

لە سنوری ژینگەیی زەویدا،

but there's a very small margin of error,

بەڵام پەراوێزخستنێکی بچووکی هەڵە هەیە،

and it will take unprecedented global cooperation

وهاوکاری بێوێنەیی جیهانی پێشکەش دەکات

and coordination of the agricultural lands we have today.

و هەماهەنگی ئەو زەوییە کشتوکاڵیانەی کە ئەمڕۆ هەمانە.