Michael Anti: Behind the Great Firewall of China

Michael Anti: Đằng sau Vạn Lý Hoả Thành của Trung Quốc

Translator: Thu-Huong Ha Reviewer: Jenny Zurawell

Translator: Nguyen Phi Yen Reviewer: Phoebe Nguyen

In the past several days, I heard people talking about China.

Trong những ngày qua, tôi nghe mọi người bàn tán về Trung Quốc.

And also, I talked to friends about China and Chinese Internet.

Tôi cũng bàn luận với bạn bè mình về Trung Quốc và Internet ở đó,

Something is very challenging to me.

một việc đầy thử thách đối với tôi.

I want to make my friends understand:

Tôi muốn các bạn tôi hiểu rằng

China is complicated.

Trung Quốc rất phức tạp.

So I always want to tell the story, like,

Tôi luôn muốn kể lại một câu chuyện kiểu như

one hand it is that, the other hand is that.

một mặt nó là như thế này, mặt khác nó lại như thế khác.

You can't just tell a one sided story.

Bạn không thể chỉ nghe chuyện một chiều.

I'll give an example. China is a BRIC country.

Để tôi cho ví dụ, Trung Quốc là một nước trong khối BRIC

BRIC country means Brazil, Russia, India and China.

BRIC bao gồm Brazil, Nga (Russia), Ấn độ (India) và Trung Quốc (China).

This emerging economy really is helping the revival of the world economy.

Những nền kinh tế mới nổi này đang vực lại kinh tế thế giới.

But at the same time, on the other hand,

Mặt khác,

China is a SICK country,

Trung Quốc cũng là một nước trong khối SICK ("Bệnh hoạn"),

the terminology coined by Facebook IPO papers -- file.

một thuật ngữ xuất hiện trong tài liệu IPO (Đợt phát hành cổ phiếu lần đầu) của Facebook.

He said the SICK country means Syria, Iran, China and North Korea.

Khối SICK bao gồm Syria, Iran, Trung Quốc (China) và Triều Tiên (Korea),

The four countries have no access to Facebook.

4 quốc gia không cho phép truy cập Facebook.

So basically, China is a SICK BRIC country.

Như vậy, nói ngắn gọn, China là một nước BRIC Bệnh Hoạn.

(Laughter)

(Cười)

Another project was built up

Đã từng có một đề án được thực thi

to watch China and Chinese Internet.

để theo dõi Internet ở Trung Quốc

And now, today I want to tell you my personal

Hôm nay, tôi muốn trình bày những ghi nhận của cá nhân mình

observation in the past several years, from that wall.

trong vài năm qua, từ trong bức tường đó.

So, if you are a fan of the Game of Thrones,

Nếu có ai ở đây là fan của Trò chơi Vương Quyền,

you definitely know how important a big wall is for an old kingdom.

các bạn nhất định hiểu được tầm quan trọng của tường thành đối với một vương quốc xưa.

It prevents weird things from the north.

Tường thành ngăn chận những thứ đáng ngại từ phương Bắc.

Same was true for China.

Ở Trung Quốc cũng vậy.

In the north, there was a great wall, Chang Cheng.

Phía Bắc Trung Quốc có một trường thành (Chang Cheng)

It protected China from invaders for 2,000 years.

đã bảo vệ đất nước này trước ngoại xâm trong 2000 năm.

But China also has a great firewall.

Thế nhưng Trung Quốc còn có một bức "trường hoả thành",

That's the biggest digital boundary in the whole world.

ranh giới kỹ thuật số lớn nhất thế giới.

It's not only to defend the Chinese regime from overseas,

Nó không chỉ bảo vệ chính quyền Trung Quốc khỏi ảnh hưởng của ngoại quốc,

from the universal values, but also to prevent

những quan điểm chung của quốc tế, mà còn ngăn chặn

China's own citizens to access the global free Internet,

người dân Trung Quốc truy cập vào mạng lưới Internet miễn phí của thế giới,

and even separate themselves into blocks, not united.

chia rẽ họ thành những nhóm độc lập, không liên thông.

So, basically the "Internet" has two Internets.

Trên cơ bản, "Internet" hiện nay gồm hai loại.

One is the Internet, the other is the Chinanet.

Loại thứ nhất là Internet, loại thứ hai là Chinanet.

But if you think the Chinanet is something

Nếu bạn cho rằng Chinanet

like a deadland, wasteland, I think it's wrong.

chỉ là một vùng đất chết khô cằn, bạn đã lầm.

But we also use a very simple metaphor, the cat and the mouse game,

Chúng tôi dùng một phép ẩn dụ đơn giản - mèo vờn chuột

to describe in the past 15 years

để lột tả tình hình đấu tranh gay gắt

the continuing fight between Chinese

trong suốt 15 năm qua

censorship, government censorship, the cat,

giữa bộ máy kiểm duyệt của chính phủ - con mèo

and the Chinese Internet users. That means us, the mouse.

và cư dân mạng Trung Quốc - là chúng tôi, những con chuột.

But sometimes this kind of a metaphor is too simple.

Tuy nhiên, nhiều lúc phép so sánh này vẫn còn đơn giản quá.

So today I want to upgrade it to 2.0 version.

Do vậy hôm nay tôi muốn phát triển nó lên thành phiên bản 2.0.

In China, we have 500 million Internet users.

Trung Quốc có 500 triệu cư dân mạng.

That's the biggest population of Netizens, Internet users, in the whole world.

Chúng tôi là cộng đồng người sử dụng Internet lớn nhất thế giới.

So even though China's is a totally censored Internet,

Do vậy, ngay cả khi Internet ở Trung Quốc bị kiểm duyệt gắt gao,

but still, Chinese Internet society is really booming.

cộng đồng này vẫn phát triển nhộn nhịp.

How to make it? It's simple.

Làm thế nào được như vậy? Rất đơn giản.

You have Google, we have Baidu.

Các bạn có Google, chúng tôi có Baidu.

You have Twitter, we have Weibo.

Các bạn có Twitter, chúng tôi có Weibo.

You have Facebook, we have Renren.

Các bạn có Facebook, chúng tôi có Renren.

You have YouTube, we have Youku and Tudou.

Các bạn có Youtube, chúng tôi có Youku và Tudou.

The Chinese government blocked every

Chính phủ Trung Quốc chặn tất cả

single international Web 2.0 service,

các dịch vụ quốc tế trên mạng 2.0

and we Chinese copycat every one.

và người Trung Quốc chúng tôi sao chép hết những dịch vụ đó.

(Laughter)

(Cười)

So, that's the kind of the thing I call smart censorship.

Cách kiểm duyệt này tôi cho là kiểm duyệt thông minh.

That's not only to censor you.

Mục đích không phải chỉ là kiểm duyệt thôi.

Sometimes this Chinese national Internet policy is very simple:

Đối sách của chính phủ Trung Quốc rất đơn giản:

Block and clone.

ngăn truy cập rồi sao chép lại.

On the one hand, he wants to satisfy people's need of a social network,

Một mặt, họ cần phải thoả mãn nhu cầu có mạng xã hội của người dân.

which is very important; people really love social networking.

Điều này rất quan trọng bởi người dân rất yêu thích mạng xã hội.

But on the other hand, they want to keep the server

Mặt khác, họ muốn đặt hệ thống máy chủ

in Beijing so they can access the data any time they want.

ở Bắc Kinh để tiện truy cập thông tin khi cần thiết.

That's also the reason Google was pulled out from China,

Đó cũng là lý do Google phải rời thị trường Trung Quốc,

because they can't accept the fact

bởi họ không thể chấp nhận

that Chinese government wants to keep the server.

việc chính phủ nắm quyền điều hành máy chủ.

Sometimes the Arab dictators didn't understand these two hands.

Đôi khi các nhà độc tài Ả Rập không nhận thức được hai mặt của vấn đề.

For example, Mubarak, he shut down the Internet.

Lấy ví dụ, Tổng thống Murabak cắt dịch vụ Internet

He wanted to prevent the Netizens [from criticizing] him.

bởi ông không muốn người dân chỉ trích mình.

But once Netizens can't go online, they go in the street.

Thế nhưng khi người Ai Cập không lên mạng được nữa, họ xuống đường biểu tình.

And now the result is very simple.

Và giờ đây kết quả rất đơn giản.

We all know Mubarak is technically dead.

Chúng ta đều biết Mubarak xem như đã chết rồi.

But also, Ben Ali, Tunisian president,

Ben Ali, Tổng thống Tusinia,

didn't follow the second rule.

lại vi phạm điều thứ hai:

That means keep the server in your hands.

máy chủ phải đặt trong tầm kiểm soát của chính phủ.

He allowed Facebook, a U.S.-based service,

Ông để cho Facebook, dịch vụ do Mỹ điều hành,

to continue to stay on inside of Tunisia.

hoạt động trong lãnh thổ Tusinia.

So he can't prevent it, his own citizens to post

Và ông đã không thể ngăn chặn được chính cư dân nước mình đăng tải

critical videos against his corruption.

những đoạn phim chỉ trích tội tham nhũng của ông.

The same thing happend. He was the first

Kết quả vẫn như nhau: Ông là lãnh đạo đầu tiên

to topple during the Arab Spring.

bị lật đổ trong cuộc Cách mạng Mùa xuân Ả Rập.

But those two very smart international censorship policies

Tuy vậy, các đối sách thông minh này

didn't prevent Chinese social media [from] becoming a really public sphere,

không ngừa được việc các kênh truyền thông xã hội trở thành không gian dư luận cho cộng đồng,

a pathway of public opinion and the nightmare of Chinese officials.

là kênh thông tin của quần chúng và là cơn ác mộng của chính quyền.

Because we have 300 million microbloggers in China.

Bởi vì Trung Quốc có đến 300 triệu tác giả microblog.

It's the entire population of the United States.

Tương đương với dân số cả nước Mỹ.

So when these 300 million people, microbloggers,

300 triệu tác giả này,

even they block the tweet in our censored platform.

ngay cả khi tweet của họ bị bộ máy kiểm duyệt sàng lọc,

But itself -- the Chinanet -- but itself can create

mạng lưới Chinanet vẫn có thể huy động

very powerful energy, which has never happened

một nguồn lực lớn chưa từng có

in the Chinese history.

trong lịch sử Trung Quốc.

2011, in July, two [unclear] trains crashed,

Tháng 7 năm 2011, hai đoàn tàu cao tốc đâm nhau

in Wenzhou, a southern city.

ở Ôn Châu, một thành phố phía Nam Trung Quốc.

Right after the train crash,

Ngay sau tai nạn,

authorities literally wanted to cover up the train, bury the train.

các cấp chính quyền muốn che lấp sự việc (theo đúng nghĩa đen - họ muốn chôn vùi toa tàu).

So it angered the Chinese Netizens.

Điều này làm cư dân mạng Trung Quốc nổi giận.

The first five days after the train crash,

5 ngày đầu sau tai nạn,

there were 10 million criticisms of the posting

đã có 10 triệu bài chỉ trích được đăng trên các mạng xã hội,

on social media, which never happened in Chinese history.

điều chưa từng xảy ra trong lịch sử Trung Quốc.

And later this year, the rail minister

Khoảng cuối năm nay,

was sacked and sentenced to jail for 10 years.

Bộ trưởng Đường sắt của Trung Quốc đã bị sa thải và tuyên phạt 10 năm tù.

And also, recently, very funny debate between

Ngoài ra, gần đây còn có một cuộc tranh luận khá hài hước

the Beijing Environment Ministry

giữa Bộ Môi trường Bắc Kinh

and the American Embassy in Beijing

và Đại sứ quán Mỹ ở Bắc Kinh.

because the Ministry blamed

Bộ Môi trường trách cứ

the American Embassy for intervening in

Đại sứ quán đã can thiệp vào

Chinese internal politics by disclosing

nội bộ chính trị của Trung Quốc

the air quality data of Beijing.

qua việc công bố chất lượng không khí ở Bắc Kinh.

So, the up is the Embassy data, the PM 2.5.

Hình ở trên là từ dữ liệu PM 2.5 của Đại sứ quán

He showed 148, they showed it's dangerous for the sensitive group.

cho thấy nồng độ là 148, nguy hiểm cho những người bị mẫn cảm.

So a suggestion, it's not good to go outside.

Do vậy, họ đề nghị không nên rời khỏi nhà.

But that is the Ministry's data. He shows 50.

Còn ở dưới là dữ liệu của Bộ Môi trường, với số liệu là 50.

He says it's good. It's good to go outside.

Họ bảo không khí rất tốt để ra ngoài.

But 99 percent of Chinese microbloggers

Thế nhưng 99% tác giả microblog Trung Quốc

stand firmly on the Embassy's side.

nhất quyết đứng về phía Đại sứ quán.

I live in Beijing. Every day, I just watch

Tôi sống ở Bắc Kinh. Mỗi ngày tôi đều xem

the American Embassy's data to decide whether I should open my window.

số liệu của Đại sứ quán để quyết định xem hôm ấy có nên mở cửa sổ hay không.

Why is Chinese social networking, even within the censorship,

Tại sao mạng xã hội Trung Quốc, ngay cả khi bị kiểm duyệt gắt gao như vậy

so booming? Part of the reason is Chinese languages.

vẫn hưng thịnh như thế? Một phần là do đặc điểm ngôn ngữ của tiếng Hoa.

You know, Twitter and Twitter clones have a kind of

Các bạn đều biết, Twitter và các phiên bản nhái đều

a limitation of 140 characters.

đặt giới hạn 140 ký tự.

But in English it's 20 words or a sentence with a short link.

Trong tiếng Anh, giới hạn đó chỉ cho phép 20 chữ, tức là 1 câu với 1 đường link ngắn.

Maybe in Germany, in German language, it may be just "Aha!"

Có thể trong tiếng Đức, nó chỉ vừa đủ cho từ "Aha!".

(Laughter)

(Cười)

But in Chinese language, it's really about 140 characters,

Nhưng trong tiếng Hoa, đó là 140 chữ hẳn hoi,

means a paragraph, a story.

tức là cả một đoạn văn, một câu chuyện.

You can almost have all the journalistic elements there.

Bạn có thể ứng dụng hầu hết các nguyên lý báo chí vào đây.

For example, this is Hamlet, of Shakespeare.

Lấy ví dụ, đây là Hamlet của Shakespeare.

It's the same content. One, you can see exactly

Từ cùng một nội dung, bạn có thể thấy

one Chinese tweet is equal to 3.5 English tweets.

1 tweet tiếng Hoa bằng 3.5 tweet tiếng Anh.

Chinese is always cheating, right?

Người Trung Quốc lúc nào cũng gian lận phải không?

So because of this, the Chinese really regard this

Chính bởi vì đều này, người Trung Quốc đều xem microblog là một dạng truyền thông,

microblogging as a media, not only a headline to media.

chứ không đơn giản chỉ là tiêu đề cho các mạng truyền thông.

And also, the clone, Sina company is

Hơn nữa, về bản sao, công ty Sina

the guy who cloned Twitter.

chính là người đã sao chép Twitter.

It even has its own name, with Weibo.

Họ còn đặt tên riêng cho bản sao này - Weibo.

"Weibo" is the Chinese translation for "microblog".

"Weibo" (Vi Bác) là dịch nghĩa tiếng Hoa của từ "microblog".

It has its own innovation.

Họ có nhiều cải tiến của riêng mình.

At the commenting area, [it makes] the Chinese Weibo

Họ thiết kế chức năng bình luận của Weibo

more like Facebook, rather than the original Twitter.

tương tự như Facebook thay vì theo y bản gốc Twitter.

So these innovations and clones, as the Weibo and microblogging,

Do vậy, những bản sao chép và cải tiện này, dưới dạng Weibo và microblog,

when it came to China in 2009,

khi du nhập vào Trung Quốc năm 2009

it immediately became a media platform itself.

lập tức đã trở thành phương tiện truyền thông.

It became the media platform of 300 million readers.

Nó trở thành phương tiện truyền thông cho 300 triệu độc giả.

It became the media.

Nó chính là một dạng truyền thông.

Anything not mentioned in Weibo,

Tin tức nào không được nhắc đến trên Weibo

it does not appear to exist for the Chinese public.

thì công chúng Trung Hoa xem như không có.

But also, Chinese social media is

Ngoài ra, các phương tiện truyền thông xã hội ở Trung Quốc

really changing Chinese mindsets and Chinese life.

đang thật sự thay đổi tư duy và cuộc sống của con người ở đây.

For example, they give the voiceless people

Ví dụ như, những người thấp cổ bé họng

a channel to make your voice heard.

có cơ hội được phát biểu ý kiến của mình.

We had a petition system. It's a remedy outside the judicial system,

Ngày xưa người ta đặt ra chế độ khiếu nại - để khắc phục những sai sót của bộ máy luật pháp,

because the Chinese central government wants to keep a myth:

bởi chính quyền trung ương muốn người dân tin vào một "sự thật" ngu muội:

The emperor is good. The old local officials are thugs.

Hoàng đế là người tốt; quan viên địa phương mới là những kẻ ức hiếp dân lành.

So that's why the petitioner, the victims, the peasants,

Đó là lý do những người đi khiếu kiện - nạn nhân của sự bóc lộc, những người dân quê

want to take the train to Beijing to petition to the central government,

sẵn sàng ngồi tàu ra Bắc Kinh để khiếu nại lên chính quyền trung ương,

they want the emperor to settle the problem.

bởi họ muốn chính tay Hoàng đế giải quyết vấn đề của mình.

But when more and more people go to Beijing,

Thế nhưng, khi người ta bắt đầu dồn về Bắc Kinh,

they also cause the risk of a revolution.

họ lại đe doạ châm ngòi cho những cuộc nổi loạn.

So they send them back in recent years.

Do vậy, trong những năm gần đây, những người đi khiếu nại bị đưa về nhà.

And even some of them were put into black jails.

Thậm chí một số còn bị tống vào tù.

But now we have Weibo, so I call it the Weibo petition.

Thế nhưng ngày nay với Weibo, tôi gọi đó là khiếu nại kiểu Weibo,

People just use their cell phones to tweet.

người ta chỉ cần dùng điện thoại để tweet.

So your sad stories, by some chance your story

Những câu chuyện buồn của bạn, nếu may mắn,

will be picked up by reporters, professors or celebrities.

sẽ được một tay phóng viên, một vị giáo sư hay một người nổi tiếng nào đó để ý.

One of them is Yao Chen,

Một ví dụ điển hình là Diêu Thần.

she is the most popular microblogger in China,

Cô là người viết microblog nổi tiếng nhất ở Trung Quốc,

who has about 21 million followers.

với khoảng 21 triệu người theo dõi truy cập.

They're almost like a national TV station.

Họ gần như lập nên một đài truyền hình quốc gia.

If you -- so a sad story will be picked up by her.

Như vậy, nữ blogger này luôn để ý nắm bắt những câu chuyện buồn.

So this Weibo social media, even in the censorship,

Điều đó cho phép mạng xã hội Weibo, ngay cả trong vòng kiểm duyệt,

still gave the Chinese a real chance for 300 million people

vẫn có thể thực sự tạo điều kiện cho 300 triệu người Trung Quốc

every day chatting together, talking together.

nói chuyện, trao đổi với nhau hàng ngày.

It's like a big TED, right?

Giống như một phiên bản TED trên diện rộng đúng không?

But also, it is like the first time a public sphere

Đây cũng là lần đầu tiên có một không gian cộng đồng lớn như vậy

happened in China.

xuất hiện ở Trung Quốc.

Chinese people start to learn how to negotiate

Người Trung Quốc bắt đầu học cách thương lượng

and talk to people.

và trao đổi với người khác.

But also, the cat, the censorship, is not sleeping.

Tuy vậy, chú mèo kiểm duyệt cũng không phải đang ngủ gật.

It's so hard to post some sensitive words on the Chinese Weibo.

Đăng tải nội dung chứa các từ nhạy cảm trên Weibo là điều cực kỳ khó.

For example, you can't post the name of the president,

Ví dụ như, bạn không thể viết tên của Chủ tịch

Hu Jintao, and also you can't post the city of Chongqing, the name,

Hồ Cẩm Đào, cũng như tên của thành phố Trùng Khánh,

and until recently, you can't search the surname of top leaders.

và thậm chí cho đến gần đây, bạn không thể tìm kiếm họ của những nguyên thủ lãnh đạo.

So, the Chinese are very good at these puns

Do đó, người Trung Quốc rất giỏi tài chơi chữ,

and alternative wording and even memes.

dùng từ thay thế hay thậm chí là các meme.

They even name themselves -- you know,

Họ còn đặt tên cho chính họ --

use the name of this world-changing

họ gọi cuộc đấu tranh có sức ảnh hưởng thế giới này

battle between the grass-mud horse and the river crab.

là cuộc chiến giữa "ngựa cỏ bùn" và "cua sông".

The grass-mud horse is caoníma,

Ngựa cỏ bùn tiếng Hoa là "thảo nê mã" (cǎo ní mǎ),

is the phonogram for motherfucker,

đồng âm với từ "mẹ kiếp" (cào nǐ mā),

the Netizens call themselves.

cũng là tên dân mạng tự đặt cho mình.

River crab is héxiè, is the phonogram for

Cua sông là "hà giải" (hé xiè), đồng âm với

harmonization, for censorship.

từ "hoà hài" (hé xié), ám chỉ bộ máy kiểm duyệt.

So that's kind of a caoníma versus the héxiè, that's very good.

Như vậy chúng ta có thảo nê mã đấu với hà giải, nghe rất ngay.

So, when some very political, exciting moments happened,

Mỗi khi có một sự kiện chính trị náo nhiệt nào đó,

you can see on Weibo, you see a lot of very weird stories happened.

bạn sẽ thấy trên Weibo xuất hiện đầy những câu chuyện quái gở

Weird phrases and words, even if you have a PhD

với những từ ngữ và cách diễn đạt kỳ lạ mà ngay cả khi có bằng Tiến sĩ

of Chinese language, you can't understand them.

Tiếng Hoa, bạn cũng chưa chắc hiểu được.

But you can't even expand more, no, because

Ngay cả như vậy, bạn vẫn không thể mở rộng thêm chút nào nữa, không thể nào,

Chinese Sina Weibo, when it was founded

bởi Sina Weibo ra đời

was exactly one month after the official blocking of Twitter.com.

đúng một tháng sau khi Twitter.com chính thức bị chặn.

That means from the very beginning,

Có nghĩa là ngay từ đầu,

Weibo has already convinced the Chinese government,

Weibo đã phải thuyết phục chính quyền Trung Quốc

we will not become the stage for

chúng tôi sẽ không biến mình thành nơi dung dưỡng

any kind of a threat to the regime.

cho những âm mưu chống lại chế độ.

For example, anything you want to post,

Ví dụ, bất cứ thứ gì bạn muốn đăng tải,

like "get together" or "meet up" or "walk,"

như "hẹn gặp", "gặp mặt", hay "đi bộ",

it is automatically recorded and data mined

đều được tự động ghi lại, khai thác

and reported to a poll for further political analyzing.

và truyền báo về ban điều tra để tiến hành các phân tích chính trị cụ thể hơn.

Even if you want to have some gathering,

Ngay cả khi bạn muốn họp mặt,

before you go there, the police are already waiting for you.

trước khi bạn đến chỗ hẹn, đã có công an đứng chờ sẵn rồi.

Why? Because they have the data.

Tại sao? Bởi họ có dữ liệu.

They have everything in their hands.

Họ có tất cả trong tầm tay.

So they can use the 1984 scenario data mining of the dissident.

Họ có thể khai thác dữ liệu từ những người chống đối trong sự kiện năm 1984

So the crackdown is very serious.

và tiến hành một cuộc đàn áp đáng sợ.

But I want you to notice a very funny thing

Tôi muốn các bạn để ý một điều rất buồn cười

during the process of the cat-and-mouse.

trong cuộc chơi mèo vờn chuột này.

The cat is the censorship, but Chinese is not only one cat,

Mèo đại diện cho bộ máy kiểm duyệt, nhưng không phải chỉ có duy nhất một chú mèo Trung Quốc,

but also has local cats. Central cat and local cats.

mà còn có những con mèo địa phương. Mèo trung ương và mèo địa phương.

(Laughter)

(Cười)

You know, the server is in the [central] cats' hands,

Các bạn đều biết, cụm máy chủ nằm trong tay những chú mèo trung ương

so even that -- when the Netizens criticize the local government,

do đó ngay cả khi dân mạng chỉ trích chính quyền địa phương,

the local government has not any access to the data in Beijing.

các quan chức địa phương cũng không thể truy cập vào dữ liệu ở Bắc Kinh.

Without bribing the central cats,

Nếu không hối lộ cho mèo trung ương,

he can do nothing, only apologize.

họ cũng không thể làm được gì, chỉ có thể đứng ra xin lỗi.

So these three years, in the past three years,

Do đó trong 3 năm gần đây,

social movements about microblogging

các phong trào xã hội liên quan đến microblog

really changed local government,

đã tác động để chính quyền địa phương,

became more and more transparent,

buộc họ càng lúc càng minh bạch hơn,

because they can't access the data.

bởi họ không thể truy cập dữ liệu.

The server is in Beijing.

Máy chủ được đặt ở Bắc Kinh.

The story about the train crash,

Nhân câu chuyện về vụ đâm tàu,

maybe the question is not about why 10 million

có lẽ câu hỏi không phải tại sao có đến 10 triệu

criticisms in five days, but why the Chinese central government

bài chỉ trích trong 5 ngày, mà tại sao chính quyền Trung Quốc

allowed the five days of freedom of speech online.

lại cho người dân 5 ngày tự do ngôn luận trên mạng.

It's never happened before.

Điều đó chưa bao giờ xảy ra.

And so it's very simple, because even the top leaders

Lý do rất đơn giản, là bởi ngay cả những người lãnh đạo cao nhất

were fed up with this guy, this independent kingdom.

cũng chán ngán vị quan chức này và vương quốc quyền lực của ông.

So they want an excuse --

Họ cần một cái cớ,

public opinion is a very good excuse to punish him.

và dư luận chính là cái cớ rất tốt để xử phạt ông ta.

But also, the Bo Xilai case recently, very big news,

Gần đây có trường hợp của Bạc Hy Lai, những tin tức rất giật gân

he's a princeling.

ông ta là một ông vua con.

But from February to April this year,

Thế nhưng từ tháng 2 đến tháng 4 năm nay,

Weibo really became a marketplace of rumors.

Weibo đã trở thành cái chợ lan truyền tin đồn.

You can almost joke everything about these princelings,

Bạn có thể giễu cợt bất cứ điều gì về những ông vua con này,

everything! It's almost like you're living in the United States.

bất kỳ điều gì! Cứ như thể bạn đang sống ở Mỹ.

But if you dare to retweet or mention any fake coup

Nhưng nếu bạn dám tweet lại hay đá động đến bất kỳ cuộc đảo chính nào

about Beijing, you definitely will be arrested.

nhằm vào Bắc Kinh, dù là giả, bạn sẽ bị bắt.

So this kind of freedom is a targeted and precise window.

Như vậy sự tự do ngôn luận này bị bó buộc trong một khuôn khổ nghiêm ngặt và có chủ đích.

So Chinese in China, censorship is normal.

Đối với người Trung Quốc ở Trung Quốc, kiểm duyệt là chuyện bình thường.

Something you find is, freedom is weird.

Bạn sẽ nhận thấy một điều, tự do là thứ gì đó quái lạ.

Something will happen behind it.

Nhất định là có điều gì đang xảy ra phía sau.

Because he was a very popular Leftist leader,

Bởi Bạc Hy Lai là một lãnh đạo cánh trái rất được ủng hộ,

so the central government wanted to purge him,

chính quyền trung ương muốn thanh trừng ông ấy.

and he was very cute, he convinced all the Chinese people,

Và họ rất khôn ngoan, họ đã thuyết phục tất cả người dân Trung Quốc

why he is so bad.

tại sao Bạc Hy Lai lại tệ đến như vậy.

So Weibo, the 300 million public sphere,

Weibo, không gian dư luận 300 triệu người,

became a very good, convenient tool for a political fight.

đã trở thành một công cụ hoàn hảo, tiện lợi cho một cuộc chiến chính trị.

But this technology is very new,

Kỹ thuật này thì mới,

but technically is very old.

nhưng trên cơ bản đã xuất hiện từ lâu.

It was made famous by Chairman Mao, Mao Zedong,

Nó nổi tiếng từ thời Mao Chủ tịch, Mao Trạch Đông,

because he mobilized millions of Chinese people

bởi ông đã huy động hàng triệu người dân Trung Quốc

in the Cultural Revolution to destroy every local government.

để phá hoại gần như tất cả các bộ máy lãnh đạo địa phương.

It's very simple, because Chinese central government

Rất đơn giản, bởi chính quyền trung ương

doesn't need to even lead the public opinion.

thậm chí còn không cần dẫn dắt dư luận.

They just give them a target window to not censor people.

Họ chỉ cần nới lỏng kiểm duyệt trong một khuôn khổ nhất định.

Not censoring in China has become a political tool.

Không kiểm duyệt lại trở thành một công cụ chính trị ở Trung Quốc.

So that's the update about this game, cat-and-mouse.

Vâng, đó chính là phần mở rộng của cuộc chơi mèo vờn chuột này.

Social media changed Chinese mindset.

Mạng xã hội đã thay đổi tư duy của người Trung Quốc.

More and more Chinese intend to embrace freedom of speech

Ngày càng có nhiều người muốn quyền tự do ngôn luận

and human rights as their birthright,

và nhân quyền được công nhận là quyền của họ ngay từ khi sinh ra,

not some imported American privilege.

chứ không phải là một đặc quyền nào đó được nhập khẩu từ Mỹ.

But also, it gave the Chinese a national public sphere

Ngoài ra, nó còn tạo ra một không gian dư luận quốc gia

for people to, it's like a training of their citizenship,

cho người dân, cho họ làm quen với quyền công dân của mình.

preparing for future democracy.

để sẵn sàng cho nền dân chủ trong tương lai.

But it didn't change the Chinese political system,

Thế nhưng chế độ chính trị của Trung Quốc vẫn không hề thay đổi,

and also the Chinese central government utilized this

chính quyền trung ương còn lợi dụng

centralized server structure to strengthen its power

kết cấu tập trung của hệ thống máy chủ để củng cố quyền hành của mình,

to counter the local government and the different factions.

nhằm đối phó với quan chức địa phương và các bè cánh nội bộ.

So, what's the future?

Như vậy, tương lai sẽ như thế nào?

After all, we are the mouse.

Nói cho cùng, chúng tôi là chuột.

Whatever the future is, we should fight against the [cat].

Dù tương lai thế nào, chúng tôi vẫn nên đấu tranh chống lại mèo.

There is not only in China, but also in the United States

Không chỉ ở Trung Quốc, ngay cả ở Mỹ,

there are some very small, cute but bad cats.

cũng có những chú mẹo nho nhỏ, xinh xinh nhưng lại rất xấu tính.

(Laughter)

(Cười)

SOPA, PIPA, ACTA, TPP and ITU.

SOPA, PIPA, ACTA, TPP và ITU.

And also, like Facebook and Google, they claim they are friends of the mouse,

Ngoài ra, còn có Facebook và Google, họ tuyên bố rằng mình theo phe chuột,

but sometimes we see them dating the cats.

thế nhưng đôi khi chúng ta lại thấy họ đi dạo với những chú mèo.

So my conclusion is very simple.

Do đó, kết luận của tôi rất đơn giản.

We Chinese fight for our freedom,

Người Trung Quốc chúng tôi đấu tranh cho tự do của mình,

you just watch your bad cats.

các bạn chỉ việc dè chừng những chú mèo xấu tính của các bạn.

Don't let them hook [up] with the Chinese cats.

Đừng để chúng nhập bọn với mèo của Trung Quốc.

Only in this way, in the future,

Chỉ có như thế này, trong tương lai,

we will achieve the dreams of the mouse:

chúng ta mới có thể biến giấc mơ của chuột thành hiện thực:

that we can tweet anytime, anywhere, without fear.

có thể tweet ở bất kỳ đâu, bất kỳ khi nào, không còn sợ hãi.

(Applause)

(Vỗ tay)

Thank you.

Cám ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)