Tim Berners-Lee: A Magna Carta for the web

Translator: Nhu PHAM Reviewer: Duy Lê

TED is 30.

TED đã 30 tuổi.

The world wide web is celebrating this month

Thế giới Internet sẽ tổ chức lần sinh nhật thứ 25

its 25th anniversary.

vào tháng này.

So I've got a question for you.

Vì vậy tôi có một câu hỏi cho các bạn.

Let's talk about the journey, mainly about the future.

Hãy nói về hành trình, chủ yếu là trong tương lai

Let's talk about the state.

Hãy nói về thực trạng.

Let's talk about what sort of a web we want.

Hãy nói về loại web nào mà chúng ta muốn

So 25 years ago, then, I was working at CERN.

25 năm trước, tôi đang làm việc tại CERN

I got permission in the end after about a year

Tôi được nhận vào sau khoảng một năm

to basically do it as a side project.

cơ bản là làm việc này như một dự án phụ .

I wrote the code.

Tôi đã viết code.

I was I suppose the first user.

Tôi nghĩ tôi là người dùng đầu tiên của www

There was a lot of concern

Có rất nhiều sự quan ngại

that people didn't want to pick it up

mà mọi người không muốn đối mặt

because it would be too complicated.

bởi vì nó quá phức tạp.

A lot of persuasion, a lot of wonderful

Rất nhiều sự hợp tác giữa mọi người,

collaboration with other people,

đều rất thuyết phục, rất tuyệt vời,

and bit by bit, it worked.

và từng chút một, nó có hiệu quả.

It took off. It was pretty cool.

Nó thành công. Thật tuyệt vời.

And in fact, a few years later in 2000,

Trên thực tế, vài năm sau đó, năm 2000,

five percent of the world population

năm phần trăm dân số thế giới

were using the world wide web.

sử dụng world wide web.

In 2007, seven years later, 17 percent.

Trong năm 2007, bảy năm sau đó , 17 phần trăm.

In 2008, we formed the World Wide Web Foundation

Năm 2008, chúng tôi đã lập Tổ chức World Wide Web Foundation

partly to look at that

Một phần để giám sát nó

and worry about that figure.

và chăm lo cho nó

And now here we are in 2014,

Và giờ đây chúng ta đang ở năm 2014,

and 40 percent of the world

và có đến 40 phần trăm dân số thế giới

are using the world wide web, and counting.

đang sử dụng world wide web .

Obviously it's increasing.

Rõ ràng là nó đang ngày càng tăng trưởng.

I want you to think about both sides of that.

Tôi muốn bạn suy nghĩ về cả hai mặt đó.

Okay, obviously to anybody here at TED,

Được rồi, rõ ràng với ai hiện diện ở TED,

the first question you ask is, what can we do

câu hỏi đầu tiên bạn hỏi là, chúng ta phải làm gì

to get the other 60 percent on board

để 60% kia cũng tham gia vào thế giới web

as quickly as possible?

càng nhanh càng tốt?

Lots of important things. Obviously it's going to be around mobile.

Nhiều thứ quan trọng sẽ xoay quanh cái di động.

But also, I want you to think about the 40 percent,

Nhưng, tôi muốn bạn suy nghĩ về số 40%,

because if you're sitting there yourself

Vì nếu bạn ngồi đó tự mình

sort of with a web-enabled life,

hưởng một cuộc sống có web

you don't remember things anymore,

bạn không còn ghi nhớ nữa,

you just look them up,

bạn chỉ cần tra cứu,

then you may feel that it's been a success

sau đó bạn có thể cảm thấy rằng đó là một thành công

and we can all sit back.

và chúng ta có thể hài lòng nghỉ ngơi

But in fact, yeah, it's been a success,

Nhưng trên thực tế, đúng, nó là một thành công,

there's lots of things, Khan Academy

có rất nhiều thứ, Khan Academy

for crying out loud, there's Wikipedia,

có thể kể đến, đó là Wikipedia,

there's a huge number of free e-books

có một lượng lớn sách điện tử miễn phí

that you can read online,

mà bạn có thể đọc trực tuyến,

lots of wonderful things for education,

những thứ tuyệt vời cho giáo dục,

things in many areas.

cho nhiều lĩnh vực khác nhau.

Online commerce has in some cases

Bán hàng qua mạng có khi

completely turned upside down the way commerce works altogether,

đã đảo lộn hoàn toàn ngành thương mại truyền thống,

made types of commerce available

các loại hình thương mại ra đời

which weren't available at all before.

mà trước đó chưa từng có bao giờ.

Commerce has been almost universally affected.

Ngành thương mại hầu như đã bị ảnh hưởng toàn cầu.

Government, not universally affected,

Nhưng chính phủ hầu như không bị ảnh hưởng,

but very affected, and on a good day,

nhưng một ngày nào đó lại bị ảnh hưởng lớn

lots of open data, lots of e-government,

hàng loạt các dữ liệu mở, các chính phủ điện tử,

so lots of things which are visible

vì vậy hàng loạt thứ nhìn thấy được

happening on the web.

xuất hiện trên web.

Also, lots of things which are less visible.

Tương tự , rất nhiều thứ trở nên lu mờ

The healthcare, late at night when they're worried

Ngành chăm sóc sức khỏe, cuối ngày, họ lo lắng về

about what sort of cancer

loại ung thư nào đó

somebody they care about might have,

mà một vài người họ quan tâm có thể bị,

when they just talk across the Internet to somebody

khi họ nói chuyện qua Internet với người nào đó

who they care about very much in another country.

người cũng đang rất lo lắng về ung thư ở một đất nước khác

Those sorts of things are not, they're not out there,

Những thứ này không thuộc ngoại lệ,

and in fact they've acquired a certain amount of privacy.

và thực tế chúng đòi hỏi một sự riêng tư nhất định.

So we cannot assume that part of the web,

Vì vậy, chúng ta không thể giả định rằng một phần của web,

part of the deal with the web,

một phần của các thỏa thuân liên quan tới web

is when I use the web,

là khi tôi sử dụng web

it's just a transparent, neutral medium.

nó chỉ là một môi trường minh bạch trung lập.

I can talk to you over it without worrying

Tôi có thể không sợ gì khi nói với bạn về

about what we in fact now know is happening,

những gì chúng tôi thực sự biết đang diễn ra

without worrying about the fact

mà không cần phải lo lắng về thực tế là

that not only will surveillance be happening

không chỉ sự giám sát diễn ra

but it'll be done by people who may abuse the data.

mà nó còn được thực hiện bởi những người có thể lạm dụng các dữ liệu này.

So in fact, something we realized,

Vì vậy trong thực tế, chúng tôi nhận ra vài điều là,

we can't just use the web,

chúng ta không thể chỉ sử dụng web,

we have to worry about

mà chúng ta còn phải lo lắng về

what the underlying infrastructure of the whole thing,

toàn bộ cơ sở hạ tầng của nó,

is it in fact of a quality that we need?

là nó có thực sự là thứ chất lượng mà chúng ta cần?

We revel in the fact that we have this wonderful free speech.

Chúng ta say sưa trong thực tế là ta có thứ tự do ngôn luận tuyệt vời này.

We can tweet, and oh, lots and lots of people

Chúng ta có thể tweet, và, rất rất nhiều người

can see our tweets, except when they can't,

có thể nhìn thấy các dòng tweet của chúng ta, ngoại trừ khi họ không thể,

except when actually Twitter is blocked from their country,

ngoại trừ khi Twitter bị block ở nước họ,

or in some way the way we try to express ourselves

hoặc bằng cách nào đó, chúng ta cố gắng biểu lộ suy nghĩ bản thân

has put some information about the state of ourselves,

bằng cách đưa một vài thông tin về chính quyền của chúng ta,

the state of the country we live in,

chính quyền ta đang sống,

which isn't available to anybody else.

thì sẽ không được nhìn thấy bởi bất kỳ ai khác.

So we must protest and make sure

Vì vậy chúng tôi phải phải đối và đảm bảo rằng

that censorship is cut down,

sự kiểm duyệt phải được gỡ bỏ,

that the web is opened up

thế giới web phải được mở tự do

where there is censorship.

ở những nơi bị kiểm duyệt.

We love the fact that the web is open.

Chúng ta yêu sự thực là thế giới web là mở.

It allows us to talk. Anybody can talk to anybody.

Nó cho phép ta trò chuyện. Bất kể ai cũng có thể chuyện trò với bất cứ ai

It doesn't matter who we are.

Nó không quan tâm chúng ta là ai.

And then we join these big

Và ta được tham gia vào

social networking companies

các công ty mạng xã hội lớn này

which are in fact effectively built as silos,

,những công ty đã xây dựng như những hầm chứa hữu hiệu trên thực tế,

so that it's much easier to talk to somebody

do đó sẽ dễ dàng hơn để nói chuyện với ai đó

in the same social network

trong cùng một mạng xã hội

than it is to talk to somebody in a different one,

hơn là trò chuyện trong một mạng xã hội khác,

so in fact we're sometimes limiting ourselves.

vì vậy thực tế đôi khi lại giới hạn chúng ta.

And we also have, if you've read the book about the filter bubble,

Và chúng tôi cũng đã đọc được cuốn sách về bong bóng bộ lọc

the filter bubble phenomenon is that

hiện tượng bong bóng bộ lọc có nghĩa là

we love to use machines

chúng ta cần sử dụng các cỗ máy

which help us find stuff we like.

giúp ta tìm kiếm các cụm từ chúng ta cần.

So we love it when we're bathed in

Vì vậy khi ta đắm mình trong đó ta sẽ thích nó

what things we like to click on,

Chúng ta thích click vào những gì,

and so the machine automatically feeds us

thì cỗ máy sẽ tự động cung cấp cho chúng ta

the stuff that we like and we end up

kết quả mình muốn và ta sẽ

with this rose-colored spectacles view of the world

chỉ nhìn thấy quanh mình một thế giới toàn màu hồng

called a filter bubble.

được gọi là một bong bóng bộ lọc.

So here are some of the things which maybe

Vì vậy có cái gì đó ở đây có lẽ

threaten the social web we have.

sẽ đe dọa tới các trang mạng xã hội mà chúng ta đang có.

What sort of web do you want?

Vậy loại web nào mà chúng ta muốn?

I want one which is not fragmented into lots of pieces,

Điều tôi muốn là một thế giới web không bị chia ra nhiều mảnh vụn nhỏ,

as some countries have been suggesting

giống như nhiều quốc gia đã từng đề nghị

they should do in reaction to recent surveillance.

như họ đã giám sát mạng trong thời gian vừa qua.

I want a web which has got, for example,

Tôi muốn một thế giới web phải là, chẳng hạn như,

is a really good basis for democracy.

là một nền tảng thực sự tốt cho dân chủ.

I want a web where I can use healthcare

Tôi muốn một thế giới web nơi mà tôi có thể sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khỏe

with privacy and where there's a lot

riêng tư và là một nơi có thật nhiều

of health data, clinical data is available

dữ liệu về sức khỏe dữ liệu bệnh án cho phép

to scientists to do research.

các nhà khoa học sử dụng để nghiên cứu.

I want a web where the other 60 percent

Tôi muốn có một thế giới web có hơn 60%

get on board as fast as possible.

người dùng được sử dụng tốc độ nhanh nhất có thể.

I want a web which is such a powerful basis for innovation

Tôi muốn một thế giới web đóng vai trò là một nền tảng mạnh mẽ cho các sáng kiến

that when something nasty happens,

khi có vấn đề nào đó xảy ra,

some disaster strikes, that we can respond

khi có thảm họa nào đó xảy ra ta có thể phản ứng

by building stuff to respond to it very quickly.

kịp thời bằng cách xây dựng một đội phản ứng nhanh để đối phó với nó

So this is just some of the things that I want,

Đó chỉ là vài điều mà tôi muốn,

from a big list, obviously it's longer.

nếu đưa ra danh sách dài, chắc chắn sẽ nhiều hơn.

You have your list.

Bạn có danh sách của bạn.

I want us to use this 25th anniversary

Tôi muốn chúng ta sử dụng lần sinh nhật thứ 25 này

to think about what sort of a web we want.

để nghĩ về thế giới web theo kiểu nào chúng ta muốn có.

You can go to webat25.org

Bạn có thể vào trang webat25.org

and find some links.

và tìm thấy vài đường link.

There are lots of sites where people

Có rất nhiều trang web nơi mọi người

have started to put together a Magna Carta,

đã làm việc cùng nhau để soạn thảo một đại hiến chương

a bill of rights for the web.

một dự luật về quyền thế giới web.

How about we do that?

Chúng ta thực hiện như thế nào?

How about we decide, these are, in a way,

Chúng ta ra quyết định như thế nào, đó là, ở một góc độ nào đó

becoming fundamental rights, the right to communicate with whom I want.

trở thành các quyền cơ bản, quyền được trò chuyện với những người mà tôi muốn.

What would be on your list for that Magna Carta?

Danh sách bạn muốn bổ sung ở hiến chương này là gì?

Let's crowdsource a Magna Carta

Hãy chung tay soạn thảo đại hiến chương Magna Carta

for the web.

cho thế giới web.

Let's do that this year.

Hãy thực hiện nó trong năm nay.

Let's use the energy from the 25th anniversary

Hãy sử dụng năng lượng của lần sinh nhật thứ 25 này

to crowdsource a Magna Carta

để soạn thảo hiến chương Magna Carta

to the web. (Applause)

cho thế giới web

Thank you. And do me a favor, will you?

Cảm ơn các bạn. Hãy cho tôi một đặc ân được chứ?

Fight for it for me. Okay? Thanks.

(Applause)

Chiến đấu vì nó cho tôi. Được không? Xin cảm ơn.