Tim Berners-Lee: A Magna Carta for the web

Tłumaczenie: Marta Grochowalska Korekta: Rysia Wand

TED is 30.

TED ma 30 lat.

The world wide web is celebrating this month

W tym miesiącu world wide web

its 25th anniversary.

świętuje 25 urodziny.

So I've got a question for you.

Mam do was pytanie.

Let's talk about the journey, mainly about the future.

Pomówmy o drodze, głównie o przyszłości.

Let's talk about the state.

Pomówmy o państwie.

Let's talk about what sort of a web we want.

Pomówmy o www, jakiego chcemy.

So 25 years ago, then, I was working at CERN.

25 lat temu pracowałem w CERN.

I got permission in the end after about a year

Dostałem po jakimś roku zgodę,

to basically do it as a side project.

żeby realizować to jako dodatkowy projekt.

I wrote the code.

Napisałem kod.

I was I suppose the first user.

Byłem pierwszym użytkownikiem.

There was a lot of concern

Istniały spore obawy, że ludzie nie będą chcieli

that people didn't want to pick it up

z tego korzystać,

because it would be too complicated.

bo będzie za skomplikowane.

A lot of persuasion, a lot of wonderful

Dużo perswazji

collaboration with other people,

oraz wspaniałej współpracy

and bit by bit, it worked.

i krok po kroku, zadziałało.

It took off. It was pretty cool.

Wystartowało. Było naprawdę fajnie.

And in fact, a few years later in 2000,

Po paru latach, w 2000 roku,

five percent of the world population

5% światowej populacji

were using the world wide web.

korzystało z world wide web.

In 2007, seven years later, 17 percent.

Po 7 latach, w 2007 roku, 17%.

In 2008, we formed the World Wide Web Foundation

W 2008 roku utworzyliśmy World Wide Web Foundation,

partly to look at that

po części po to, żeby śledzić

and worry about that figure.

i martwić się o tę liczbę.

And now here we are in 2014,

Teraz, w 2014 roku,

and 40 percent of the world

40% ludzi na świecie

are using the world wide web, and counting.

używa world wide web.

Obviously it's increasing.

Oczywiście liczba ta rośnie.

I want you to think about both sides of that.

Chcę, żebyście zastanowili się nad dwoma aspektami tej kwestii.

Okay, obviously to anybody here at TED,

Co oczywiste dla każdego na konferencji TED,

the first question you ask is, what can we do

pierwsze pytanie brzmi, co zrobić,

to get the other 60 percent on board

żeby pozostałe 60% dołączyło

as quickly as possible?

możliwie jak najszybciej.

Lots of important things. Obviously it's going to be around mobile.

Dużo ważnych rzeczy. Związanych z mobilnością.

But also, I want you to think about the 40 percent,

Ale chcę, żebyście pomyśleli też o 40%,

because if you're sitting there yourself

bo jeśli do nich należycie

sort of with a web-enabled life,

korzystając z www na co dzień,

nie pamiętacie już różnych rzeczy,

you don't remember things anymore,

you just look them up,

tylko je sprawdzacie,

then you may feel that it's been a success

to możecie mieć poczucie, że został odniesiony sukces

and we can all sit back.

i możemy dać na luz.

But in fact, yeah, it's been a success,

To faktycznie sukces

there's lots of things, Khan Academy

i jest wiele takich rzeczy,

for crying out loud, there's Wikipedia,

Khan Academy, Wikipedia,

there's a huge number of free e-books

mnóstwo darmowych e-booków

that you can read online,

do czytania online,

lots of wonderful things for education,

wiele wspaniałych źródeł do nauki,

things in many areas.

materiałów z różnych dziedzin.

Online commerce has in some cases

E-handel w niektórych przypadkach

completely turned upside down the way commerce works altogether,

wywrócił do góry nogami sposób działania handlu w ogóle

made types of commerce available

i umożliwił powstanie

which weren't available at all before.

zupełnie nowych dziedzin.

Commerce has been almost universally affected.

Zmiany w handlu są powszechne.

Government, not universally affected,

W rządach nie zawsze,

but very affected, and on a good day,

ale są bardzo duże i jak dobrze idzie,

lots of open data, lots of e-government,

mamy wiele otwartych danych, technologii w administracji,

so lots of things which are visible

dużo widocznych rzeczy

happening on the web.

dzieje się on-line.

Also, lots of things which are less visible.

Jest też wiele mniej widocznych rzeczy.

The healthcare, late at night when they're worried

Na przykład gdy późną nocą

about what sort of cancer

ktoś martwi się, jaki rodzaj raka

somebody they care about might have,

może mieć ktoś bliski,

when they just talk across the Internet to somebody

albo rozmawiają przez internet

who they care about very much in another country.

z bliskimi w innym kraju.

Those sorts of things are not, they're not out there,

Takich spraw tam nie widać

and in fact they've acquired a certain amount of privacy.

i zyskały one pewną prywatność.

So we cannot assume that part of the web,

Nie możemy zatem przyjąć,

part of the deal with the web,

że jeśli korzystamy

is when I use the web,

z jakiejś części sieci,

it's just a transparent, neutral medium.

to jest to transparentne, neutralne medium,

I can talk to you over it without worrying

że mogę rozmawiać z wami przez internet

about what we in fact now know is happening,

nie martwiąc się o to,

without worrying about the fact

co wiemy, że ma miejsce,

that not only will surveillance be happening

że nie tylko będziemy inwigilowani,

but it'll be done by people who may abuse the data.

ale też, że będą to robić osoby mogące nadużyć tych danych.

So in fact, something we realized,

Zrozumieliśmy, że nie można używać sieci

we can't just use the web,

we have to worry about

nie interesując się infrastrukturą,

what the underlying infrastructure of the whole thing,

na jakiej opiera się całość.

is it in fact of a quality that we need?

Czy jest ona takiej jakości, jakiej potrzebujemy?

We revel in the fact that we have this wonderful free speech.

Jesteśmy upojeni posiadaniem tej wspaniałej wolności słowa.

We can tweet, and oh, lots and lots of people

Możemy tweetować, a mnóstwo osób

can see our tweets, except when they can't,

może czytać nasze tweety, chyba, że nie mogą,

except when actually Twitter is blocked from their country,

bo Twitter w ich kraju jest zablokowany,

or in some way the way we try to express ourselves

albo sposób, w jaki chcemy się wyrazić,

has put some information about the state of ourselves,

przekazuje jakieś informacje

the state of the country we live in,

o naszym kraju,

which isn't available to anybody else.

które są niedostępne dla innych.

So we must protest and make sure

Trzeba protestować

that censorship is cut down,

i dbać o ograniczenie cenzury,

that the web is opened up

o otwarcie sieci tam,

where there is censorship.

gdzie jest cenzurowana.

We love the fact that the web is open.

Cieszy nas to, że sieć jest otwarta.

It allows us to talk. Anybody can talk to anybody.

Pozwala to rozmawiać każdemu z każdym.

It doesn't matter who we are.

Nie ważne, kim jesteśmy.

And then we join these big

A potem dołączamy

social networking companies

do koncernów mediów społecznościowych

which are in fact effectively built as silos,

faktycznie zbudowanych jako silosy,

so that it's much easier to talk to somebody

żeby dużo łatwiej rozmawiać z kimś

in the same social network

w tej samej sieci społecznościowej,

than it is to talk to somebody in a different one,

niż z kimś w innej,

so in fact we're sometimes limiting ourselves.

więc tak naprawdę czasami ograniczamy sami siebie.

And we also have, if you've read the book about the filter bubble,

Ponadto istnieje, jeśli znacie książkę o bańce filtrowej,

the filter bubble phenomenon is that

fenomen polegający na tym,

we love to use machines

że uwielbiamy używać urządzeń,

which help us find stuff we like.

które pomagają nam znaleźć to, co lubimy.

So we love it when we're bathed in

Uwielbiamy nurzać się w rzeczach,

what things we like to click on,

w które lubimy klikać,

and so the machine automatically feeds us

i urządzenie automatycznie karmi nas tym,

the stuff that we like and we end up

co lubimy i w efekcie końcowym

with this rose-colored spectacles view of the world

patrzymy na świat przez różowe okulary,

called a filter bubble.

co nazywa się bańką filtrową.

So here are some of the things which maybe

To niektóre z zagrożeń

threaten the social web we have.

w obecnej sieci społecznościowej.

What sort of web do you want?

Jakiej sieci chcecie?

I want one which is not fragmented into lots of pieces,

Ja chcę sieci, która nie będzie podzielona na wiele części,

as some countries have been suggesting

jak sugerowały niektóre kraje,

they should do in reaction to recent surveillance.

że tak powinno się zrobić w odpowiedzi na niedawną inwigilację.

I want a web which has got, for example,

Chcę sieci, która na przykład stanowi

is a really good basis for democracy.

dobrą podstawę dla demokracji.

I want a web where I can use healthcare

Chcę sieci, w której mogę korzystać ze służby zdrowia, zachowując prywatność,

with privacy and where there's a lot

i która udostępnia dane o zdrowiu,

of health data, clinical data is available

gdzie naukowcy mają dostęp

do danych klinicznych w celach badawczych.

to scientists to do research.

I want a web where the other 60 percent

Chcę sieci, z której pozostałe 60%

get on board as fast as possible.

zacznie jak najszybciej korzystać.

I want a web which is such a powerful basis for innovation

Chcę sieci będącej tak mocną bazą dla innowacji,

that when something nasty happens,

że gdy wydarzy się coś złego,

some disaster strikes, that we can respond

to będziemy mogli zareagować,

by building stuff to respond to it very quickly.

budując odpowiedni sprzęt.

So this is just some of the things that I want,

To część moich życzeń

from a big list, obviously it's longer.

z bardzo długiej listy.

You have your list.

Wy macie swoje listy.

I want us to use this 25th anniversary

Chcę, żebyśmy wykorzystali to 25-lecie

to think about what sort of a web we want.

do przemyślenia, jakiej sieci chcemy.

You can go to webat25.org

Na webat25.org,

znajdziecie trochę linków.

and find some links.

There are lots of sites where people

Jest mnóstwo stron,

have started to put together a Magna Carta,

na których zaczęto formułować Wielką Kartę,

a bill of rights for the web.

czyli ustawę praw sieciowych.

How about we do that?

A może tak zrobimy?

How about we decide, these are, in a way,

Może zdecydujemy, że te prawa poniekąd

becoming fundamental rights, the right to communicate with whom I want.

stają się podstawowymi prawami, jak prawo do komunikacji, z kim chcemy.

What would be on your list for that Magna Carta?

Co wpisalibyście na swoją listę?

Let's crowdsource a Magna Carta

Stwórzmy Wielką Kartę Swobód dla internetu

for the web.

w ramach crowdsourcingu.

Let's do that this year.

Zróbmy to w tym roku.

Let's use the energy from the 25th anniversary

Wykorzystajmy energię 25-lecia

to crowdsource a Magna Carta

do crowdsourcingu Wielkiej Karty

to the web. (Applause)

dla internetu. (Brawa)

Thank you. And do me a favor, will you?

Dziękuję. Zrobicie mi przysługę?

Fight for it for me. Okay? Thanks.

Walczcie o to dla mnie. Dzięki.

(Applause)

(Brawa)