The mind behind Linux | Linus Torvalds | TED

Translator: Phuong Quach Reviewer: Michelle Nguyen

Chris Anderson: This is such a strange thing.

Thật là một việc kì lạ.

Phần mềm Linux nằm trong hàng triệu máy tính,

Your software, Linux, is in millions of computers,

it probably powers much of the Internet.

cực kỳ phổ biến trên mạng Internet.

And I think that there are, like,

Và tôi nghĩ rằng

a billion and a half active Android devices out there.

có khoảng hơn một tỷ rưỡi thiết bị Android đang hoạt động.

Your software is in every single one of them.

Phần mềm của anh có mặt trong tất cả chúng, từng chiếc một.

It's kind of amazing.

Thật đáng ngạc nhiên.

You must have some amazing software headquarters driving all this.

Anh chắc phải sở hữu trụ sở chính chuyên thiết kế phần mềm để làm điều đó.

That's what I thought -- and I was shocked when I saw a picture of it.

Đó là điều tôi từng nghĩ, và tôi bị sốc khi thấy bức tranh này.

I mean, this is --

Ý tôi là, đây là -

this is the Linux world headquarters.

đây là trụ sở toàn cầu của Linux.

(Laughter)

(Cười)

(Applause)

(Vỗ tay)

Linus Torvalds: It really doesn't look like much.

Linus Torvalds: Không giống những gì anh tưởng tượng lắm.

And I have to say,

Và tôi phải nói,

the most interesting part in this picture,

điểm thú vị nhất trong bức tranh này,

that people mostly react to,

điều hầu như ai cũng để ý tới,

is the walking desk.

là chiếc bàn biết đi này.

It is the most interesting part in my office

Đây là điều thú vị nhất trong văn phòng của tôi

and I'm not actually using it anymore.

và thật ra tôi không còn dùng nó nữa.

And I think the two things are related.

Và tôi nghĩ có hai thứ liên quan.

The way I work is ...

Cách tôi làm việc...

I want to not have external stimulation.

Tôi không muốn nhận kích thích từ bên ngoài.

You can kind of see, on the walls are this light green.

Bạn có thể thấy, trên các bức tường là ánh sáng màu xanh.

I'm told that at mental institutions they use that on the walls.

Tôi được biết là các viện tâm thần gắn nó trên các bức tường.

(Laughter)

(Cười)

It's like a calming color,

Nó tương tự một màu trầm,

it's not something that really stimulates you.

đây không phải điều thật sự động viên bạn.

What you can't see is the computer here, you only see the screen,

Điều bạn không thể thấy là máy tính ở đây, bạn chỉ có thể thấy màn hình,

but the main thing I worry about in my computer is --

nhưng điều tôi lo lắng chủ yếu là chiếc máy tính của mình -

it doesn't have to be big and powerful, although I like that --

nó không có lớn và không có mạnh, dù tôi thích như vậy -

it really has to be completely silent.

thật không có gì để bàn.

I know people who work for Google

Tôi biết nhiều người làm việc cho Google

and they have their own small data center at home,

và họ có trung tâm dữ liệu riêng tại nhà mình,

and I don't do that.

và tôi không làm vậy.

My office is the most boring office you'll ever see.

Văn phòng của tôi là nơi chán nhất mà bạn từng gặp.

And I sit there alone in the quiet.

Và tôi ngồi đây một mình trong yên lặng.

If the cat comes up,

Nếu con mèo chạy ngang,

it sits in my lap.

nó sẽ nhảy lên đùi tôi.

And I want to hear the cat purring,

Và tôi muốn nghe tiếng kêu của nó,

not the sound of the fans in the computer.

không phải âm thanh của chiếc quạt trong máy tính.

CA: So this is astonishing,

Điều này thật là lạ,

because working this way,

vì làm việc theo kiểu này,

you're able to run this vast technology empire --

anh có thể mở cả một đế quốc công nghệ to lớn -

it is an empire --

đây là một đế chế -

so that's an amazing testament to the power of open source.

nên đó là bằng chứng đáng ngạc nhiên về năng lượng của mã nguồn mở.

Tell us how you got to understand open source

Hãy kể chúng tôi nghe cách anh hiểu về mã nguồn mở

and how it lead to the development of Linux.

và cách nó dẫn tới sự phát triển của Linux.

LT: I mean, I still work alone.

Ý là tôi vẫn làm việc một mình.

Really -- I work alone in my house,

Thật ra - tôi làm việc tại nhà của mình,

often in my bathrobe.

tôi thường mặc áo choàng tắm.

When a photographer shows up, I dress up,

Khi một nhà nhiếp ảnh đến, tôi được lên hình,

so I have clothes on.

nên tôi mặc quần áo vào.

(Laughter)

(Cười)

And that's how I've always worked.

Và đó là cách làm việc của tôi.

I mean, this was how I started Linux, too.

Đây cũng là cách tôi thành lập Linux.

I did not start Linux as a collaborative project.

Tôi không thành lập Linux như một dự án hợp tác.

I started it as one in a series of many projects

Tôi bắt đầu là vì nó là một trong chuỗi dự án

I had done at the time for myself,

có lúc tôi từng làm cho riêng mình,

partly because I needed the end result,

một phần vì tôi cần kết quả cuối cùng,

but even more because I just enjoyed programming.

mà thậm chí còn vì tôi chỉ thích lập trình.

So it was about the end of the journey,

Cho nên đây là chặng cuối của cuộc hành trình,

which, 25 years later, we still have not reached.

mà, 25 năm sau, chúng tôi vẫn chưa đạt được.

But it was really about the fact that I was looking for a project on my own

Nhưng thật ra là tôi đang tìm một dự án cho riêng mình

and there was no open source, really, on my radar at all.

và thật ra không hề có mã nguồn mở trên máy ra-đa.

And what happened is ...

Và điều xảy ra là...

the project grows and becomes something you want to show off to people.

dự án tiến triển và trở thành thứ mà anh muốn khoe với mọi người.

Really, this is more of a, "Wow, look at what I did!"

Thật ra, chuyện là "Chà, hãy xem những gì tôi đã làm!"

And trust me -- it was not that great back then.

Tin tôi đi - sau đó chuyện cũng không khá lên là mấy.

I made it publicly available,

Tôi đã công bố cho mọi người,

and it wasn't even open source at that point.

và lúc đó còn không có mã nguồn mở nữa.

At that point it was source that was open, but there was no intention

Lúc đó, mã nguồn đã được mở, nhưng không có mục đích

behind using the kind of open-source methodology that we think of today

sau khi dùng phương pháp mã nguồn mở mà chúng ta nghĩ ngày nay

to improve it.

để cải thiện nó.

It was more like,

Dường như là,

"Look, I've been working on this for half a year,

"Nhìn xem, tôi từng nghiên cứu được nửa năm,

I'd love to have comments."

tôi thích xem những lời bình luận."

And other people approached me.

Và những người khác đã tiếp cận tôi.

At the University of Helsinki,

Tại trường đại học Helsinki,

I had a friend who was one of the open source --

tôi có người bạn - một trong những mã nguồn mở -

it was called mainly "free software" back then --

sau đó nó được gọi là "phần mềm miễn phí" -

and he actually introduced me to the notion that, hey,

và cậu ấy đã giới thiệu cho tôi quan điểm đó, nè,

you can use these open-source licenses that had been around.

anh có thể dùng những bản quyền mã nguồn mở xung quanh.

And I thought about it for a while.

Và tôi từng có suy nghĩ.

I was actually worried about the whole commercial interests coming in.

Thật ra tôi lo lắng về những lợi ích thương mại tổng thể.

I mean, that's one of the worries I think most people who start out have,

Ý tôi là, đó là một trong những lo lắng tôi nghĩ hầu hết mọi người đều mắc phải,

is that they worry about somebody taking advantage of their work, right?

đó là họ lo ai đó lợi dụng công việc của mình, đúng không?

And I decided, "What the hell?"

Và tôi đã quyết định, "Nó là cái quái gì vậy?"

And --

Và -

CA: And then at some point,

Và đôi khi,

someone contributed some code that you thought,

ai đó đóng góp mật mã mà anh nghĩ,

"Wow, that really is interesting, I would not have thought of that.

"Chà, điều đó thật thú vị, tôi sẽ không nghĩ về nó nữa.

This could actually improve this."

Điều này có thể cải thiện được."

LT: It didn't even start by people contributing code,

Thậm chí nhiều người đóng góp mật mã còn chưa bắt đầu,

it was more that people started contributing ideas.

hơn nữa những người đó bắt đầu đóng góp ý kiến.

And just the fact that somebody else takes a look at your project --

Và thật ra chỉ là ai đó khác nữa chỉ nhìn vào dự án của bạn -

and I'm sure it's true of other things, too,

và tôi chắc chắn đây cũng đúng với những điều khác,

but it's definitely true in code --

nhưng hoàn toàn là thật theo luật -

is that somebody else takes an interest in your code,

chính là ai đó khác nữa có hứng thú với mật mã của bạn,

looks at it enough to actually give you feedback

nhìn nó cũng đủ để cho anh đưa phản hồi

and give you ideas.

và cung cấp ý tưởng cho anh.

That was a huge thing for me.

Đó là chuyện lớn đối với tôi.

I was 21 at the time, so I was young,

Lúc đó tôi 21 tuổi, nên tôi vẫn còn trẻ,

but I had already programmed for half my life, basically.

nhưng cơ bản thì tôi đã lập trình cho nửa đời mình,

And every project before that had been completely personal

Và mỗi dự án trước đó hoàn toàn liên quan cá nhân

and it was a revelation when people just started commenting,

và đó là sự phát hiện khi nhiều người vừa mới bắt đầu bình luận.

started giving feedback on your code.

bắt đầu đưa phản hồi về mật mã của anh.

And even before they started giving code back,

Và thậm chí trước khi họ bắt đầu trả lại mật mã,

that was, I think, one of the big moments where I said,

tôi nghĩ đó là một khoảnh khắc tuyệt vời tôi từng kể,

"I love other people!"

"Tôi yêu mọi người!"

Don't get me wrong --

Đừng hiểu lầm tôi -

I'm actually not a people person.

TôI không phải người vì mọi người.

(Laughter)

(Cười)

I don't really love other people --

Tôi thật sự không yêu mọi người -

(Laughter)

(Cười)

But I love computers,

Nhưng tôi yêu máy tính,

I love interacting with other people on email,

tôi thích tương tác với người khác qua email,

because it kind of gives you that buffer.

vì nó cung cấp bộ đệm cho bạn.

But I do love other people who comment and get involved in my project.

Nhưng tôi yêu những người đưa ra lời bình và tham gia vào dự án của tôi.

And it made it so much more.

Và còn nhiều hơn thế nữa.

CA: So was there a moment when you saw what was being built

Vậy có lúc nào anh thấy những gì đang được xây dựng

and it suddenly started taking off,

và đột nhiên bị trì hoãn,

and you thought, "Wait a sec, this actually could be something huge,

và bạn nghĩ, "Chờ một chút, chắc có cái gì đó khổng lồ,

not just a personal project that I'm getting nice feedback on,

không chỉ là dự án cá nhân mà tôi nhận phản hồi tích cực,

but a kind of explosive development in the whole technology world"?

mà còn là một sự phát triển đột ngột trong thế giới công nghệ?

LT: Not really.

Không hẳn là vậy.

I mean, the big point for me, really, was not when it was becoming huge,

Ý tôi là, điều quan trọng đối với tôi, thật ra, không phải chuyện lớn lao,

it was when it was becoming little.

mà chỉ là chuyện nhỏ mà thôi.

The big point for me was not being alone

Điều quan trọng là tôi không có một mình

and having 10, maybe 100 people being involved --

và có 10, có lẽ 100 người tham gia -

that was a big point.

đó mới là điều quan trọng.

Then everything else was very gradual.

Và những chuyện khác thì từng bước từng bước một.

Going from 100 people to a million people is not a big deal -- to me.

Từ 100 người lên đến 1 triệu người không phải là vấn đề lớn - với tôi.

Well, I mean, maybe it is if you're --

À, ý tôi là, có lẽ nếu anh là -

(Laughter)

(Cười)

If you want to sell your result then it's a huge deal --

Nếu anh muốn bán kết quả thì đó là chuyện lớn đó -

don't get me wrong.

đừng hiểu lầm tôi.

But if you're interested in the technology

Nhưng nếu anh quan tâm đến công nghệ

and you're interested in the project,

và anh có hứng thú với dự án,

the big part was getting the community.

chủ yếu là hút sự chú ý của công chúng.

Then the community grew gradually.

Và cộng đồng sẽ dần dần phát triển.

And there's actually not a single point where I went like,

Và thật ra đây không chỉ là một vấn đề mà tôi đề cập,

"Wow, that just took off!" because it --

"Chà, chỉ là bắt chước thôi!" bởi vì nó -

I mean -- it took a long time, relatively.

ý tôi là - gần như phải mất một khoảng thời gian.

CA: So all the technologists that I talk to really credit you

Những chuyên gia công nghệ mà tôi đề cập thật sự có uy tín

with massively changing their work.

với việc thay đổi hoàn toàn công việc của họ.

And it's not just Linux,

Và đó không phải là Linux,

it's this thing called Git,

mà nó có tên gọi là Git,

which is this management system for software development.

một hệ thống quản lí dành cho sự phát triển phần mềm.

Tell us briefly about that and your role in that.

Hãy kể ngắn gọn với chúng tôi chuyện đó và vai trò của anh.

LT: So one of the issues we had,

Vấn đề mà chúng tôi gặp phải,

and this took a while to start to appear,

và điều này mất một lúc mới bắt đầu xuất hiện,

is when you ...

là khi anh...

When you grow from having 10 people or 100 people working on a project

Khi anh tăng từ 10 người hoặc 100 người làm việc trong một dự án,

to having 10,000 people, which --

lên đến 10 000 người, mà -

I mean, right now we're in the situation where just on the kernel,

ý tôi là, lúc này chúng tôi chỉ tập trung vào nhân của hệ điều hành,

we have 1,000 people involved in every single release

chúng tôi có 1 000 người tham gia trong từng bộ phận.

and that's every two months, roughly two or three months.

và diễn ra mỗi 2 tháng, khoảng 2 hay 3 tháng.

Some of those people don't do a lot.

Có vài người không làm nhiều như vậy.

There's a lot of people who make small, small changes.

Có nhiều người có những sự thay đổi nho nhỏ.

But to maintain this,

Nhưng để duy trì điều này,

the scale changes how you have to maintain it.

cán cân thay đổi cách anh phải bảo dưỡng nó.

And we went through a lot of pain.

Và chúng tôi đã phải trải qua nhiều đau đớn.

And there are whole projects that do only source-code maintenance.

Và có nhiều dự án chỉ tập trung bảo trì mã nguồn mở.

CVS is the one that used to be the most commonly used,

CVS là thứ từng được sử dụng phổ biến nhất,

and I hated CVS with a passion and refused to touch it

và tôi cực kì ghét CVS và từ chối chạm vào nó

and tried something else that was radical and interesting

và thử vài thứ khác mang tính cơ bản và thú vị.

and everybody else hated.

và những người khác cũng ghét.

CA: (Laughs)

(Cười)

LT: And we were in this bad spot,

Và chúng tôi nằm trong tình trạng xấu,

where we had thousands of people who wanted to participate,

nơi chúng tôi có hàng ngàn người muốn tham gia vào,

but in many ways, I was the kind of break point,

nhưng thử nhiều cách khác nhau, tôi lại là người hay ngừng giữa chừng,

where I could not scale to the point

nơi tôi không thể cân bằng đến điểm

where I could work with thousands of people.

mà tôi có thể làm việc cùng hàng ngàn người.

So Git is my second big project,

Git là dự án lớn thứ hai của tôi,

which was only created for me to maintain my first big project.

chỉ được tạo ra để tiếp nối dự án lớn đầu tiên của tôi.

And this is literally how I work.

Và đây mới thật sự là cách làm việc của tôi.

I don't code for --

Tôi không viết mật mã -

well, I do code for fun --

à, tôi viết chỉ vì vui mà thôi -

but I want to code for something meaningful

nhưng tôi muốn giải mã thứ gì đó có ý nghĩa

so every single project I've ever done has been something I needed

nên những dự án tôi từng làm là thứ mà tôi cần

and --

và -

CA: So really, both Linux and Git kind of arose

Vậy thật ra, cả Linux và Git mới xuất hiện

almost as an unintended consequence

gần như là hậu quả khó đoán trước được

of your desire not to have to work with too many people.

trong mong muốn không phải làm việc với quá nhiều người.

LT: Absolutely. Yes.

Hoàn toàn chính xác.

(Laughter)

(Cười)

CA: That's amazing. LT: Yeah.

CA: Thật là ngạc nhiên. LT: Uh.

(Applause)

(Vỗ tay)

And yet, you're the man who's transformed technology

Tuy nhiên, anh là người đã chuyển giao công nghệ,

not just once but twice,

không chỉ 1 mà những 2 lần,

and we have to try and understand why it is.

và chúng tôi phải cố gắng tìm hiểu nguyên nhân.

You've given us some clues, but ...

Anh từng đưa vài dẫn chứng, nhưng

Here's a picture of you as a kid, with a Rubik's Cube.

Đây là ảnh hồi còn nhỏ của anh, với khối vuông rubic.

You mentioned that you've been programming since you were like 10 or 11,

Anh nói rằng bạn từng lập trình khi anh chỉ mới 10 hay 11 tuổi,

half your life.

nửa cuộc đời anh.

Were you this sort of computer genius, you know, übernerd,

Anh là thiên tài máy tính, anh biết đó, übernerd,

were you the star at school who could do everything?

bạn là ngôi sao trường học có thể làm mọi thứ?

What were you like as a kid?

Lúc nhỏ bạn trông thế nào?

LT: Yeah, I think I was the prototypical nerd.

À, tôi nghĩ tôi là mọt sách chính hiệu.

I mean, I was ...

Ý tôi là, tôi là...

I was not a people person back then.

Và tôi không phải người vì mọi người.

That's my younger brother.

Đó là em trai của tôi.

I was clearly more interested in the Rubik's Cube

Thật ra tôi có hứng thú với khối vuông rubic hơn.

than my younger brother.

hơn em trai tôi.

(Laughter)

(Cười)

My younger sister, who's not in the picture,

Em gái tôi, không có trong bức hình này,

when we had family meetings --

khi chúng tôi họp mặt gia đình -

and it's not a huge family, but I have, like, a couple of cousins --

tuy không phải một gia đình lớn nhưng tôi cũng có vài người bà con -

she would prep me beforehand.

em ấy sẽ giúp tôi chuẩn bị trước.

Like, before I stepped into the room she would say,

Trước khi tôi bước vào phòng, em ấy nói,

"OK. That's so-and-so ..."

"Được rồi. Chúng ta tiến hành như vầy như vầy..."

Because I was not --

Vì tôi không phải -

I was a geek.

tôi là một kẻ nhàm chán.

I was into computers,

Tôi đam mê máy tính,

I was into math,

tôi thích Toán,

I was into physics.

tôi yêu Vật Lí,

I was good at that.

tôi giỏi về các môn đó.

I don't think I was particularly exceptional.

Tôi không nghĩ mình là người đặc biệt gì cả.

Apparently, my sister said

Em gái tôi rõ ràng có nói,

that my biggest exceptional quality was that I would not let go.

ưu điểm đặc biệt nhất của tôi đó là tôi sẽ không từ bỏ.

CA: OK, so let's go there, because that's interesting.

Được rồi, chúng ta bàn vấn đề này, vì nó rất thú vị.

You would not let go.

Anh sẽ không từ bỏ.

So that's not about being a geek and being smart,

Không phải chuyện về sự nhàm chán hay thông minh,

that's about being ... stubborn?

mà là về...sự cố chấp?

LT: That's about being stubborn.

Đúng là về sự cố chấp.

That's about, like,

Đó là chuyện, như là,

just starting something

vừa mới bắt đầu

and not saying, "OK, I'm done, let's do something else --

và không có nói rằng, "Được, tôi xong rồi, hãy làm gì đó khác đi -

Look: shiny!"

Nhìn kìa: sáng bóng quá!

And I notice that in many other parts in my life, too.

Và tôi cũng có chú ý đến nhiều phần khác trong cuộc sống của mình.

I lived in Silicon Valley for seven years.

Tôi sống trong thung lũng Silicon khoảng 7 năm.

And I worked for the same company, in Silicon Valley,

Và tôi cũng làm việc cho công ti tương tự thung lũng Silicon,

for the whole time.

suốt một khoảng thời gian.

That is unheard of.

Tôi chưa nghe chuyện đó.

Chuyện không phải cách hoạt động của thung lũng Silicon.

That's not how Silicon Valley works.

The whole point of Silicon Valley is that people jump between jobs

Điểm tổng thể của thung lũng Silicon đó là những người nhảy việc

to kind of mix up the pot.

rồi đến những người xáo trộn công ti.

And that's not the kind of person I am.

Và đó không phải con người của tôi.

CA: But during the actual development of Linux itself,

Nhưng suốt quá trình phát triển thật sự của Linux,

that stubbornness sometimes brought you in conflict with other people.

thỉnh thoảng sự ngoan cố khiến anh phải cãi nhau với những người khác.

Talk about that a bit.

Hãy nói một chút về điều đó.

Was that essential to sort of maintain the quality of what was being built?

Có cần thiết để duy trì chất lượng của những gì đã được gầy dựng hay không?

How would you describe what happened?

Anh sẽ mô tả chuyện đã diễn ra như thế nào?

LT: I don't know if it's essential.

Tôi không biết điều đó có cần thiết không.

Going back to the "I'm not a people person," --

Quay lại với chuyện "Tôi không phải người vì mọi người," -

sometimes I'm also ...

thỉnh thoảng tôi cũng...

shall we say,

chúng ta có thể nói,

"myopic" when it comes to other people's feelings,

"cận thị" khi diễn ra với cảm giác của những người khác,

and that sometimes makes you say things that hurt other people.

và thỉnh thoảng khiến bạn phải thốt lên lời làm tổn thương người khác.

And I'm not proud of that.

Và tôi không tự hào về điều đó.

(Applause)

(Vỗ tay)

But, at the same time, it's --

Nhưng, cùng lúc đó, đó là -

I get people who tell me that I should be nice.

tôi hiểu những người " hay nói tôi là người tử tế.

And then when I try to explain to them that maybe you're nice,

Và khi tôi cố gắng giải thích với họ rằng có lẽ bạn tử tế,

maybe you should be more aggressive,

có lẽ bạn nên táo bạo hơn,

they see that as me being not nice.

họ thấy rằng tôi cũng không hề tử tế.

(Laughter)

(Cười)

What I'm trying to say is we are different.

Điều tôi muốn nói là chúng ta khác biệt nhau.

I'm not a people person;

Tôi không phải người vì mọi người;

it's not something I'm particularly proud of,

không phải điều tôi lấy làm tự hào cho lắm,

but it's part of me.

nhưng đó là một phần trong tôi.

And one of the things I really like about open source

Và một trong những điều tôi thật sự thích về mã nguồn mở

is it really allows different people to work together.

chính là nó thật sự cho phép mọi người làm việc cùng nhau.

We don't have to like each other --

Chúng ta không phải thích nhau -

and sometimes we really don't like each other.

thỉnh thoảng chúng ta cũng không hề thích nhau.

Really -- I mean, there are very, very heated arguments.

Thật ra ý tôi là, có rất rất nhiều cuộc tranh luận sôi nổi.

But you can, actually, you can find things that --

Nhưng thật ra bạn có thể, bạn có thể tìm thấy -

you don't even agree to disagree,

thậm chí bạn không thể đồng ý hay bất đồng,

it's just that you're interested in really different things.

chỉ là bạn quan tâm nhiều thứ khác nhau.

And coming back to the point where I said earlier

Và quay lại điều mà tôi đề cập trước đó

that I was afraid of commercial people taking advantage of your work,

tôi lo sợ những người buôn bán lợi dụng công việc của bạn,

it turned out, and very quickly turned out,

hóa ra là, một cách nhanh chóng,

that those commercial people were lovely, lovely people.

những người buôn bán đó là những người đáng yêu dễ mến.

And they did all the things that I was not at all interested in doing,

Và họ đã làm mọi thứ tôi không hề có hứng thú tham gia,

and they had completely different goals.

họ có những mục tiêu hoàn toàn khác nhau.

And they used open source in ways that I just did not want to go.

Và họ đã dùng mã nguồn mở theo cách mà tôi không muốn làm chút nào.

But because it was open source they could do it,

Vì đây là mã nguồn mở nên họ có thể làm được,

and it actually works really beautifully together.

có thể cùng nhau phối hợp một cách hoàn hảo.

And I actually think it works the same way.

Và tôi cũng nghĩ nó hoạt động tương tự.

You need to have the people-people, the communicators,

Anh cần có quan hệ giữa người với người, những người truyền đạt,

the warm and friendly people

vừa ấm áp vừa thân thiện

who like --

những người như là -

(Laughter)

(Cười)

really want to hug you and get you into the community.

thật sự muốn ôm lấy bạn và giúp bạn hòa nhập cộng đồng.

But that's not everybody.

Nhưng không phải ai cũng vậy.

And that's not me.

Và đó không phải là tôi.

I care about the technology.

Tôi quan tâm đến công nghệ.

There are people who care about the UI.

Có nhiều người quan tâm về UI.

I can't do UI to save my life.

Tôi không thể tạo UI để kiếm sống.

I mean, if I was stranded on an island

Ý tôi là, nếu tôi bị mắc kẹt trên một hòn đảo

and the only way to get off that island was the make a pretty UI,

và cách duy nhất để thoát khỏi hòn đảo là tạo một giao diện UI đẹp

I'd die there.

tôi sẽ chết tại đây.

(Laughter)

(Cười)

So there's different kinds of people,

Nên có nhiều loại người khác nhau,

and I'm not making excuses, I'm trying to explain.

và tôi không phải biện hộ mà là cố gắng giải thích.

CA: Now, when we talked last week,

Điều chúng ta nói trong tuần trước,

you talked about some other trait that you have,

anh đã nói về một vài chân dung khác mà anh có,

which I found really interesting.

tôi rất hứng thú với điều đó.

It's this idea called taste.

Ý tưởng này là khiếu thẩm mĩ.

And I've just got a couple of images here.

Và tôi vừa mới có vài hình ảnh đây.

I think this is an example of not particularly good taste in code,

Tôi nghĩ đây là một ví dụ về khiếu thẩm mĩ không tốt trong mã nguồn,

and this one is better taste,

và cái này có khiểu thẩm mĩ tốt hơn,

which one can immediately see.

cái mà chúng ta có thể lập tức nhìn thấy.

What is the difference between these two?

Sự khác biệt giữa hai bức ảnh này là gì?

LT: So this is --

Và đây là -

How many people here actually have coded?

Có bao nhiêu người thật sự có mật mã?

CA: Oh my goodness.

Ôi Chúa ơi.

LT: So I guarantee you,

Tôi đảm bảo với anh,

everybody who raised their hand,

những người giơ tay lên,

they have done what's called a singly-linked list.

họ đã từng tạo ra cái gọi là danh sách liên kết đơn.

And it's taught --

Và nó chỉ cho chúng ta -

This, the first not very good taste approach,

Trước tiên không phải cách tiếp cận khiếu thẩm mĩ tốt,

is basically how it's taught to be done when you start out coding.

đây cơ bản là cách nó tiến hành khi anh bắt đầu giải mã.

And you don't have to understand the code.

Và anh không phải hiểu mật mã này.

The most interesting part to me

Điều thú vị nhất đối với tôi

is the last if statement.

là phần mệnh đề "Nếu" cuối cùng.

Because what happens in a singly-linked list --

Vì điều diễn ra trong danh sách liên kết đơn -

this is trying to remove an existing entry from a list --

nó đang cố gỡ bỏ danh mục còn tồn tại trong danh sách -

and there's a difference between if it's the first entry

và có một sự khác biệt giữa liệu đây là danh mục đầu tiên

or whether it's an entry in the middle.

hay đây là danh mục ở giữa.

Because if it's the first entry,

Vì nếu đây là danh mục đầu tiên,

you have to change the pointer to the first entry.

bạn phải thay đổi con trỏ tới danh mục đầu tiên.

If it's in the middle,

Nếu là danh mục ở giữa,

you have to change the pointer of a previous entry.

bạn phải thay đổi con trỏ đến danh mục trước nó.

So they're two completely different cases.

Chúng là 2 trường hợp hoàn toàn khác biệt.

CA: And that's better.

Cái đó tốt hơn.

LT: And this is better.

Cái này tốt hơn.

It does not have the if statement.

Nó không có mệnh đề "nếu".

And it doesn't really matter --

Và điều này thật sự không quan trọng -

I don't want you understand why it doesn't have the if statement,

tôi không muốn anh hiểu tại sao nó không có mệnh đề "nếu",

but I want you to understand

nhưng anh muốn hiểu

that sometimes you can see a problem in a different way

thỉnh thoảng anh có thể gặp một vấn đề theo cách khác

and rewrite it so that a special case goes away

và biên tập lại để tình huống đặc biệt biến mất

and becomes the normal case.

rồi trở thành tình huống bình thường.

And that's good code.

Và đó là một mật mã tốt.

But this is simple code.

Nhưng đây là mật mã đơn giản.

This is CS 101.

Đây là CS 101.

This is not important -- although, details are important.

Cái này không quan trọng - mặc dù, chi tiết rất quan trọng.

To me, the sign of people I really want to work with

Đối với tôi, dấu hiệu từ một người mà tôi thật sự muốn hợp tác

is that they have good taste, which is how ...

chính là họ có khiếu thẩm mĩ tốt, cái mà...

I sent you this stupid example

Tôi đã gửi anh một ví dụ ngớ ngẩn

that is not relevant because it's too small.

cái đó không liên quan vì nó quá nhỏ.

Good taste is much bigger than this.

Khiếu thẩm mĩ tốt lớn hơn nhiều.

Good taste is about really seeing the big patterns

Khiếu thẩm mĩ tốt là về cái nhìn những mẫu lớn

and kind of instinctively knowing what's the right way to do things.

và đại loại như tự mình biết cái nào là cách làm đúng.

CA: OK, so we're putting the pieces together here now.

Được rồi, giờ chúng ta đang ghép các mảnh lại với nhau.

You have taste,

Anh có khiếu thẩm mĩ,

in a way that's meaningful to software people.

mà có ý nghĩa với những người thiết kế phần mềm.

You're --

Anh là chiếc máy tính -

(Laughter)

(Cười)

LT: I think it was meaningful to some people here.

Tôi nghĩ mọi người có mặt ở đây thật ý nghĩa.

CA: You're a very smart computer coder,

Anh là một người giải mã máy tính cực kì thông minh,

and you're hellish stubborn.

và anh cũng cứng đầu kinh khủng.

But there must be something else.

Nhưng chắc phải có gì đó khác.

I mean, you've changed the future.

Ý tôi, anh sẽ thay đổi tương lai.

You must have the ability of these grand visions of the future.

Anh chắc là có khả năng thấy trước tương lai.

You're a visionary, right?

Anh là người nhìn xa nhỉ?

LT: I've actually felt slightly uncomfortable at TED

Thật ra tôi cũng thấy có chút không thoải mái tại TED

for the last two days,

trong 2 ngày qua,

because there's a lot of vision going on, right?

vì có nhiều góc nhìn đang diễn ra, đúng không?

And I am not a visionary.

Tôi không phải người có tầm nhìn xa.

I do not have a five-year plan.

Tôi không có kế kế hoạch 5 năm.

I'm an engineer.

Tôi là một kĩ sư.

And I think it's really --

Và tôi nghĩ thật ra -

I mean -- I'm perfectly happy with all the people

ý tôi là - tôi hoàn toàn vui vẻ với mọi người

who are walking around and just staring at the clouds

những ai đang đi dạo và nhìn chăm chăm vào đám mây

and looking at the stars and saying, "I want to go there."

và nhìn lên những vì sao rồi nói rằng "Tôi muốn đi đến đó."

But I'm looking at the ground,

Nhưng tôi lại nhìn mặt đất,

and I want to fix the pothole that's right in front of me

và tôi muốn vá ổ gà ngay trước mặt tôi

before I fall in.

trước khi tôi té vào đó.

This is the kind of person I am.

Đây chính là con người của tôi.

(Cheers)

(Hoan hô)

(Applause)

(Vỗ tay)

CA: So you spoke to me last week about these two guys.

Và tuần trước anh đã nói với tôi về 2 chàng trai.

Who are they and how do you relate to them?

Họ là ai và anh liên hệ với họ bằng cách nào?

LT: Well, so this is kind of cliché in technology,

À, điều này khá là sáo rỗng trong công nghệ,

the whole Tesla versus Edison,

cả Tesla hay Edison,

where Tesla is seen as the visionary scientist and crazy idea man.

nơi Tesla được xem như nhà khoa học vừa hiểu biết sâu sắc vừa điên rồ.

And people love Tesla.

Và mọi người yêu mến Tesla.

I mean, there are people who name their companies after him.

Ý tôi là, có nhiều người đặt tên công ti theo tên ông ấy.

(Laughter)

(Cười)

The other person there is Edison,

Người khác tôi muốn nói đến đó là Edison,

who is actually often vilified for being kind of pedestrian

người được gắn mác xấu đối với khách bộ hành

and is --

và là -

I mean, his most famous quote is,

ý tôi là, câu nói nổi tiếng của ông là,

"Genius is one percent inspiration and 99 percent perspiration."

"Thiên tài chiếm 1% cảm hứng và 99% cực nhọc."

And I'm in the Edison camp,

Tôi nằm trong đội của Edison,

even if people don't always like him.

thậm chí nếu mọi người không thích ông.

Because if you actually compare the two,

Vì nếu bạn thật sự so sánh cả hai,

Tesla has kind of this mind grab these days,

Tesla có sự nắm bắt nhanh nhạy hiện nay,

but who actually changed the world?

nhưng ai thật sự làm thay đổi thế giới?

Edison may not have been a nice person,

Edison không hẳn là một người tốt đẹp gì,

he did a lot of things --

nhưng ông đã là nhiều việc -

he was maybe not so intellectual,

ông có lẽ không phải người trí thức,

not so visionary.

nên không có tầm nhìn xa.

But I think I'm more of an Edison than a Tesla.

Nhưng tôi nghĩ tôi thích Edision hơn Tesla.

CA: So our theme at TED this week is dreams --

Chủ đề tại TED tuần này là những giấc mơ -

big, bold, audacious dreams.

ước mơ lớn, táo bạo, dữ dội.

You're really the antidote to that.

Anh thật sự không thích chuyện đó.

LT: I'm trying to dial it down a bit, yes.

Tôi đang cố bình tĩnh chút đây.

CA: That's good.

Vậy tốt rồi.

(Laughter)

(Cười)

We embrace you, we embrace you.

Chúng tôi ủng hộ bạn, ủng hộ bạn.

Companies like Google and many others have made, arguably,

Nhiều công ti như Google và công ti khác cũng cho rằng

like, billions of dollars out of your software.

kiếm được hàng tỉ đô la từ phần mềm của anh.

Does that piss you off?

Anh có thấy phiền không?

LT: No.

Không hề.

No, it doesn't piss me off for several reasons.

Không đâu, tôi không buồn lòng vì những lí do đó.

And one of them is, I'm doing fine.

Và một lí do đó là, tôi đang làm tốt.

I'm really doing fine.

Tôi thật sự làm rất tốt.

But the other reason is --

Nhưng lí do khác là -

I mean, without doing the whole open source and really letting go thing,

ý tôi là, không dùng mã nguồn mở và giải phóng mọi thứ,

Linux would never have been what it is.

Linux sẽ không như ngày hôm nay.

And it's brought experiences I don't really enjoy, public talking,

Và điều này đem lại những trải nghiệm tôi không thích nói ra chút nào,

but at the same time, this is an experience.

nhưng vào lúc đó, đó lại là một trải nghiệm.

Trust me.

Tin tôi đi.

So there's a lot of things going on that make me a very happy man

Có nhiều thứ đang diễn ra khiến tôi trở thành một người đàn ông hạnh phúc

and thinking I did the right choices.

và tự nghĩ tôi đã đưa ra những lựa chọn đúng đắn.

CA: Is the open source idea --

Ý tưởng về mã nguồn mở -

this is, I think we'll end here --

tôi nghĩ chúng ta sẽ dừng ở đây -

is the open source idea fully realized now in the world,

ý tưởng mã nguồn mở có hoàn toàn được thế giới công nhận,

or is there more that it could go,

hay còn nhiều thứ phải xem xét lại,

are there more things that it could do?

có nhiều thứ cần phải cân nhắc?

LT: So, I'm of two minds there.

Tôi còn đắn đo một chút.

I think one reason open source works so well in code

Tôi nghĩ một nguyên nhân mã nguồn mở hoạt động hiệu quả

is that at the end of the day,

chính là vào cuối ngày,

code tends to be somewhat black and white.

mật mã có xu hướng chuyển sang màu trắng đen.

There's often a fairly good way to decide,

Cách này thường hiệu quả trong việc đưa ra quyết định,

this is done correctly and this is not done well.

liệu nó được tiến hành hoàn hảo hay không.

Code either works or it doesn't,

Mật mã có hoạt động tốt hay không,

which means that there's less room for arguments.

nghĩa là sẽ có ít cuộc tranh luận về vấn đề này.

And we have arguments despite this, right?

Và chúng ta có nhiều cuộc tranh luận dù cho có lí do, đúng không?

In many other areas --

Ở nhiều lĩnh vực khác -

I mean, people have talked about open politics and things like that --

ý tôi là, nhiều người bàn về mã nguồn mở và nhiều thứ tương tự vậy -

and it's really hard sometimes to say

và thật sự có nhiều lúc rất khó nói

that, yes, you can apply the same principles in some other areas

đúng, bạn có thể áp dụng công thức tương tự trong vài lĩnh vực khác.

just because the black and white turns into not just gray,

chỉ vì màu trắng và đen không chỉ chuyển sang màu xám,

but different colors.

mà là những màu sắc khác nhau.

So, obviously open source in science is making a comeback.

Nên, mã nguồn mở trong khoa học rõ ràng là đang quay trở lại.

Science was there first.

Khoa học đã có mặt trước.

But then science ended up being pretty closed,

Nhưng sau đó khoa học đã đến khá gần,

with very expensive journals and some of that going on.

với những bài báo đắc giá và vài thứ khác đang diễn ra.

And open source is making a comeback in science,

Và mã nguồn mở đang quay trở lại ngành khoa học,

with things like arXiv and open journals.

với những thứ như arXiv và những tập san công khai.

Wikipedia changed the world, too.

Wikipedia cũng đã thay đổi cả thế giới.

So there are other examples,

Còn nhiều ví dụ khác,

I'm sure there are more to come.

tôi chắc chắn có nhiều thứ cần bàn.

CA: But you're not a visionary,

Nhưng anh không có tầm nhìn xa,

and so it's not up to you to name them.

nên không tùy thuộc anh đặt tên cho chúng.

LT: No.

Không phải vậy.

(Laughter)

(Cười)

It's up to you guys to make them, right?

Tùy các bạn tạo ra chúng thế nào, đúng chứ?

CA: Exactly.

Chính xác.

Linus Torvalds,

Linus Torvalds,

thank you for Linux, thank you for the Internet,

cảm ơn Linux, cảm ơn Internet.

thank you for all those Android phones.

cảm ơn các chiếc điện thoại Android.

Thank you for coming here to TED and revealing so much of yourself.

Cảm ơn đã đến với TED và buổi chia sẻ của bản thân.

LT: Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)