Chris Jordan: Turning powerful stats into art

Chris Jordan minh họa một vài số liệu gây sốc

Translator: Thach Thao Nguyen Phuc Reviewer: Ha Tran

My work is about the behaviors that we all engage in unconsciously,

Công việc của tôi xoay quanh những hành vi mà chúng ta thực hiện vô thức

on a collective level.

ở mức độ tập thể.

And what I mean by that, it's the behaviors

Điều đó nghĩa là những hành vi

that we're in denial about,

mà chúng ta chối bỏ sự tồn tại của chúng

and the ones that operate below the surface of our daily awareness.

cũng như những hành vi được thực hiện phía sau nhận thức hằng ngày của mỗi người.

And as individuals, we all do these things, all the time, everyday.

Là con người, chúng ta đều làm tất cả những điều này, mọi lúc, mọi ngày.

It's like when you're mean to your wife

Như khi anh cáu gắt với vợ

because you're mad at somebody else.

vì đang điên tiết với một ai khác.

Or when you drink a little too much at a party, just out of anxiety.

Hay như khi đi tiệc bạn uống rất nhiều để bớt lo lắng.

Or when you overeat because your feelings are hurt, or whatever.

Hoặc bạn ăn nhiều hơn bình thường vì tâm trạng không tốt.

And when we do these kind of things,

Và khi chúng ta hành động như thế,

when 300 million people do unconscious behaviors,

khi 300 triệu người cùng thực hiện những hành vi vô thức,

then it can add up to a catastrophic consequence

hậu quả sẽ là thảm họa

that nobody wants, and no one intended.

mà không ai mong muốn.

And that's what I look at with my photographic work.

Và đó chính là điều tôi hướng tới với những tác phẩm nhiếp ảnh của mình.

This is an image I just recently completed, that is --

Đây là một bức hình tôi mới hoàn thành

when you stand back at a distance,

khi nhìn từ xa,

it looks like some kind of neo-Gothic, cartoon image

trông nó giống như một bức hoạt họa phong cách gothic hiện đại

of a factory spewing out pollution.

về một nhà máy đang xả chất gây ô nhiễm.

And as you get a little bit closer,

Và nếu bạn nhìn gần hơn,

it starts looking like lots of pipes, like maybe a chemical plant,

nó bắt đầu trông giống hàng tá ống nước, giống một dụng cụ hóa học,

or a refinery, or maybe a hellish freeway interchange.

hay một máy lọc dầu, hoặc có thể là một giao lộ cao tốc.

And as you get all the way up close,

Và khi nhìn thật gần,

you realize that it's actually made of lots and lots of plastic cups.

bạn nhận thấy chúng thực ra là rất nhiều cái cốc nhựa xếp lại với nhau.

And in fact, this is one million plastic cups,

Trong thực tế, một triệu chiếc cốc,

which is the number of plastic cups that are used on airline flights

là số cốc nhựa được dùng trên các chuyến bay

in the United States every six hours.

ở Mỹ mỗi 6 giờ đồng hồ.

We use four million cups a day on airline flights,

Chúng ta dùng 4 triệu cốc một ngày trên các chuyến bay,

and virtually none of them are reused or recycled.

và tuyệt đại đa số không được tái chế.

They just don't do that in that industry.

người ta không làm thế trong ngành hàng không.

Now, that number is dwarfed

Nhưng con số đó không thấm vào đâu

by the number of paper cups we use every day,

so với số cốc giấy chúng ta dùng mỗi ngày

and that is 40 million cups a day for hot beverages,

và đó là 40 triệu cốc mỗi ngày cho các loại đồ uống nóng,

most of which is coffee.

phần lớn số đó là cà phê.

I couldn't fit 40 million cups on a canvas,

Tôi không thể đưa 40 triệu chiếc cốc vào một khung hình,

but I was able to put 410,000. That's what 410,000 cups looks like.

nhưng tôi có thể đưa vào 410,000 chiếc. 410.000 chiếc cốc trông như thế này.

That's 15 minutes of our cup consumption.

Đây là lượng cốc được sử dụng trong 15 phút.

And if you could actually stack up that many cups in real life,

Và nếu ta có thể xếp ngần ấy chồng cốc trong đời thực,

that's the size it would be.

nó sẽ to cỡ này.

And there's an hour's worth of our cups.

Đây là số lượng cốc trong một giờ.

And there's a day's worth of our cups.

Và đây là trong một ngày.

You can still see the little people way down there.

Bạn có thể thấy mấy người tí hon ở góc dưới kia.

That's as high as a 42-story building,

Chỗ đấy cao xấp xỉ một tòa nhà 42 tầng.

and I put the Statue of Liberty in there as a scale reference.

và tôi sẽ đặt tượng Nữ thần Tự do vào để tiện so sánh.

Speaking of justice, there's another phenomenon going on in our culture

Về công lý, có một hiện tượng khác đang diễn ra trong xã hội chúng ta

that I find deeply troubling, and that is that America, right now,

mà tôi thấy rất đang lo, đó là nước Mỹ hiện nay

has the largest percentage of its population in prison

có phần trăm dân số trong tù lớn nhất

of any country on Earth.

so với mọi quốc gia trên thế giới.

One out of four people, one out of four humans in prison

Cứ bốn người thì có một, bốn người trong tù thì có một người

are Americans, imprisoned in our country.

là người Mỹ, bị bỏ tù trong đất nước chúng ta.

And I wanted to show the number.

Và tôi muốn đưa ra con số cụ thể.

The number is 2.3 million Americans were incarcerated in 2005.

Con số đó là 2,3 triệu người Mỹ phải vào tù năm 2005

And that's gone up since then, but we don't have the numbers yet.

Kể từ đó nó đã tăng lên, nhưng chúng ta chưa có số liệu chính xác.

So, I wanted to show 2.3 million prison uniforms,

Cho nên tôi muốn thể hiện 2.3 triệu bộ đồng phục trong tù,

and in the actual print of this piece,

và trong bản in thật của cái này,

each uniform is the size of a nickel on its edge.

mỗi bộ đồng phục dày bằng một đồng nickel.

They're tiny. They're barely visible as a piece of material,

Chúng đều rất nhỏ, gần như không thể nhận ra đó là một miếng vải,

and to show 2.3 million of them required a canvas

và để in 2,3 triệu bộ đồng phục đòi hỏi một tấm vải in

that was larger than any printer in the world would print.

lớn hơn mọi thứ mà máy in trên thế giới có thể in ra.

And so I had to divide it up into multiple panels

Vậy nên tôi đã phải chia chúng thành nhiều phần

that are 10 feet tall by 25 feet wide.

mỗi phần cao 3, 05m và rộng 7, 62m.

This is that piece installed in a gallery in New York --

Đây là tác phẩm đó dựng trong một phòng tranh ở New York;

those are my parents looking at the piece.

kia là bố mẹ tôi đang quan sát nó.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Every time I look at this piece,

Mỗi lần nhìn vào tác phẩm này

I always wonder if my mom's whispering to my dad,

tôi luôn tự hỏi không biết mẹ tôi có thì thầm với bố tôi rằng

"He finally folded his laundry."

"Cuối cùng thì thằng bé cũng gấp quần áo."

(Laughter)

(Tiếng cười)

I want to show you some pieces now that are about addiction.

Tôi muốn cho các bạn xem một số tác phẩm về nghiện hút.

And this particular one is about cigarette addiction.

Và cái này là về nghiện thuốc lá.

I wanted to make a piece that shows the actual number of Americans

Tôi muốn thực hiện một tác phẩm thể hiện số người Mỹ

who die from cigarette smoking.

chết vì hút thuốc.

More than 400,000 people die in the United States every year

Hơn 400,000 người ở Mỹ chết

from smoking cigarettes.

vì hút thuốc mỗi năm.

And so, this piece is made up of lots and lots of boxes of cigarettes.

Vậy nên tác phẩm này được tạo bởi rất nhiều gói thuốc.

And, as you slowly step back,

Và, khi anh chầm chậm bước lùi lại,

you see that it's a painting by Van Gogh, called "Skull with Cigarette."

anh sẽ thấy đây là một bức họa của Van Gogh, tên là "Đầu lâu với Điếu thuốc."

It's a strange thing to think about, that on 9/11,

Một điều là là, ngày 11 tháng 9,

when that tragedy happened, 3,000 Americans died.

khi thảm họa đó xảy ra, 3000 người Mỹ đã chết,

And do you remember the response?

các bạn có nhớ phản ứng của mọi người không?

It reverberated around the world,

Nó vang dội toàn thế giới,

and will continue to reverberate through time.

và sẽ còn để lại âm vang cùng với thời gian.

It will be something that we talk about in 100 years.

Trong 100 năm tới chúng ta vẫn sẽ nói về sự kiện đó.

And yet on that same day, 1,100 Americans died from smoking.

Tuy nhiên cùng trong ngày đó, 1,100 người Mỹ chết vì thuốc lá

And the day after that, another 1,100 Americans died from smoking.

Và ngày sau đó, 1100 người Mỹ khác chết vì thuốc lá.

And every single day since then, 1,100 Americans have died.

Và mọi ngày sau đó, 1100 người Mỹ đã chết.

And today, 1,100 Americans are dying from cigarette smoking.

hôm nay, 1100 người Mỹ đang chết vì hút thuốc.

And we aren't talking about it -- we dismiss it.

Và chúng ta không nói về chuyện đó, chúng ta gạt bỏ nó.

The tobacco lobby, it's too strong.

Chiến dịnh vận động từ các công ty thuốc lá quá mạnh mẽ.

We just dismiss it out of our consciousness.

Chúng ta gạt bỏ nó khỏi nhận thức.

And knowing what we know about the destructive power of cigarettes,

Và dù biết khả năng hủy hoại của thuốc lá,

we continue to allow our children, our sons and daughters,

chúng ta vẫn tiếp tục để con cái

to be in the presence of the influences that start them smoking.

bị ảnh hưởng bởi những tác động kêu gọi chúng hút thuốc.

And this is what the next piece is about.

Đây là điều tác phẩm tiếp theo trình bày.

This is just lots and lots of cigarettes: 65,000 cigarettes,

Chỉ là hàng lô lốc thuốc: 65 000 điếu thuốc

which is equal to the number of teenagers

bằng số trẻ vị thành niên

who will start smoking this month, and every month in the U.S.

bắt đầu hút thuốc trong tháng này, và mọi tháng trên nước Mỹ.

More than 700,000 children in the United States aged 18 and under

Hơn 700000 trẻ em ở Mỹ dưới 18 tuổi

begin smoking every year.

bắt đầu hút thuốc mỗi năm.

One more strange epidemic in the United States

Một đại dịch kỳ lạ khác ở Hoa Kỳ

that I want to acquaint you with

mà tôi muốn chỉ cho các bạn

is this phenomenon of abuse and misuse of prescription drugs.

đó là hiện tượng lạm dụng thuốc kê sẵn.

This is an image I've made out of lots and lots of Vicodin.

Đây là một bức ảnh tôi làm từ rất nhiều viên thuốc Vicodin --

Well, actually, I only had one Vicodin

thực ra tôi chỉ có một viên thôi

that I scanned lots and lots of times.

nhưng đem chụp đi chụp lại hàng trăm lần.

(Laughter)

(Tiếng cười)

And so, as you stand back, you see 213,000 Vicodin pills,

Và khi các bạn lùi lại để thấy 213000 viên Vicodin

which is the number of hospital emergency room visits

đó cũng là số ca cấp cứu mỗi năm

yearly in the United States,

tại Mỹ

attributable to abuse and misuse of prescription painkillers

do lạm dụng thuốc giảm đau

and anti-anxiety medications.

và các loại thuốc chống căng thẳng.

One-third of all drug overdoses in the U.S. --

Một phần ba số ca sốc thuốc ở Mỹ --

and that includes cocaine, heroin, alcohol, everything --

bao gồm cocaine, ma túy, rượu, tất cả mọi thứ --

one-third of drug overdoses are prescription medications.

một phần ba số ca đó là sốc thuốc kê theo đơn.

A strange phenomenon.

Một hiện tượng lạ.

This is a piece that I just recently completed

Đây là tác phẩm tôi mới hoàn thành

about another tragic phenomenon. And that is the phenomenon,

về một hiện tượng đáng tiếc khác.

this growing obsession we have with breast augmentation surgery.

Nỗi ám ảnh với phẫu thuật nâng ngực.

384,000 women, American women, last year

384,000 phụ nữ, phụ nữ Mỹ, năm ngoái

went in for elective breast augmentation surgery.

đi phẫu thuật nâng ngực.

It's rapidly becoming the most popular high school graduation gift,

Nó nhanh chóng trở thành phần quà tốt nghiệp trung học phổ biến nhất,

given to young girls who are about to go off to college.

tặng cho những cô gái chuẩn bị đi học đại học.

So, I made this image out of Barbie dolls,

Cho nên tôi đã tạo bức hình này từ búp bê Barbie,

and so, as you stand back you see this kind of floral pattern,

khi đứng lùi ra xa bạn sẽ thấy một hình hoa trang trí

and as you get all the way back, you see 32,000 Barbie dolls,

và khi đứng thật xa, bạn thấy 32,000 con búp bê,

which represents the number of breast augmentation surgeries

tượng trưng cho số ca phẫu thuật nâng ngực

that are performed in the U.S. each month.

ở Mỹ mỗi tháng.

The vast majority of those are on women under the age of 21.

Đa số những ca này cho phụ nữ dưới 21 tuổi.

And strangely enough, the only plastic surgery

Điều lạ lùng là, chỉ có duy nhất một loại phẫu thuật thẩm mỹ

that is more popular than breast augmentation is liposuction,

phổ biến hơn nâng ngực, đó là hút mỡ,

and most of that is being done by men.

và phần lớn được thực hiện bởi đàn ông.

Now, I want to emphasize that these are just examples.

Tôi muốn nhấn mạnh rằng đây chỉ là những ví dụ

I'm not holding these out as being the biggest issues.

tôi không trình bày chúng như những vấn đề lớn nhất.

They're just examples.

Đây chỉ là ví dụ mà thôi.

And the reason that I do this, it's because I have this fear

Và lí do tôi làm việc này, đó là tôi sợ rằng

that we aren't feeling enough as a culture right now.

hiện tại, chúng ta vẫn chưa cảm nhận đủ về nền văn hóa của bản thân.

There's this kind of anesthesia in America at the moment.

Dường như đang tồn tại một sự tê liệt trong nước Mỹ

We've lost our sense of outrage, our anger and our grief

Chúng ta đã mất cảm giác về lòng quả cảm, sự phẫn nộ và nỗi đau đớn

about what's going on in our culture right now,

về những điều đang diễn ra trong xã hội hôm nay,

what's going on in our country,

những điều đang diễn ra trong đất nước này,

the atrocities that are being committed in our names around the world.

những thứ xấu xa được thực hiện dưới danh nghĩa chúng ta trên toàn thế giớ.

They've gone missing; these feelings have gone missing.

Chúng đã mất, những cảm xúc đó đã mất.

Our cultural joy, our national joy is nowhere to be seen.

Niềm hân hoan bản sắc văn hóa, niềm tự hào dân tộc đã không còn.

And one of the causes of this, I think,

Và một trong những nguyên nhân của việc này, tôi cho rằng

is that as each of us attempts to build this new kind of worldview,

đó là bởi mỗi chúng ta đang cố gắng vươn tới một thế giới quan khác,

this holoptical worldview, this holographic image

thế giới quan mà ta đang có gắng tạo ra trong trí óc

that we're all trying to create in our mind

tóm gọn mọi khía cạnh của vũ trụ,

of the interconnection of things: the environmental footprints

mọi mối liên kết giữa vạn vật: những tác động về mặt môi trường

1,000 miles away of the things that we buy;

lên những nơi cách xa ta hàng ngàn dặm mà những thứ ta mua tạo ra;

the social consequences 10,000 miles away

những tác động về mặt xã hội đến những vùng cách đây hàng vạn dặm

of the daily decisions that we make as consumers.

mà những quyết định do chúng ta - những khách hàng tạo ra.

As we try to build this view,

Trong khi chúng ta cố gắng xây dựng thế giới quan này,

and try to educate ourselves about the enormity of our culture,

và cố gắng giáo dục bản thân về tầm vóc lớn lao của nền văn hóa Mỹ,

the information that we have to work with is these gigantic numbers:

lượng thông tin mà chúng ta phải xử lý là những con số kếch xù này:

numbers in the millions, in the hundreds of millions,

hàng triệu, hàng trăm triệu,

in the billions and now in the trillions.

hàng tỉ và giờ là hàng nghìn tỉ.

Bush's new budget is in the trillions, and these are numbers

Ngân sách của chính phủ Bush được tính bằng hàng nghìn tỉ, những con số mà

that our brain just doesn't have the ability to comprehend.

bộ óc của ta không có khả năng hiểu.

We can't make meaning out of these enormous statistics.

Chúng ta không thể thấy ý nghĩa của những con số khổng lồ này.

And so that's what I'm trying to do with my work,

Và đó là những điều tôi đang cố tạo ra với công việc của mình,

is to take these numbers, these statistics

đưa những con số này, những thống kê này

from the raw language of data, and to translate them

từ dữ liệu khô khan đem dịch thành

into a more universal visual language, that can be felt.

một ngôn ngữ hình ảnh đại chúng có thể cảm nhận được.

Because my belief is, if we can feel these issues,

Bởi tôi tin rằng, nếu chúng ta có thể thấu hiểu những vấn đề này,

if we can feel these things more deeply,

nếu chúng ta có thể hiểu những điều này một cách sâu sắc hơn,

then they'll matter to us more than they do now.

chúng sẽ trở nên quan trọng hơn đối với ta.

And if we can find that,

Và nếu chúng ta có thể tìm ra điều đó,

then we'll be able to find, within each one of us,

ta sẽ có thể tìm thấy trong mỗi chúng ta

what it is that we need to find to face the big question,

điều cần thiết để đối mặt với câu hỏi:

which is: how do we change?

Chúng ta thay đổi như thế nào?

That, to me, is the big question that we face as a people right now:

Đó, theo tôi, chính là câu hỏi mỗi người đều đang phải đối mặt:

how do we change? How do we change as a culture,

Chúng ta thay đổi như thế nào? Là một nền văn hóa chúng ta sẽ thay đổi thế nào

and how do we each individually take responsibility

và như thế nào mỗi người sẽ chịu trách nhiệm

for the one piece of the solution that we are in charge of,

cho phần việc mà mình đảm trách trong toàn bộ lời giải,

and that is our own behavior?

và đó cũng là hành động của chính mỗi người?

My belief is that you don't have to make yourself bad

Tôi tin rằng các bạn không phải thấy xấu hổ

to look at these issues.

khi nhìn thẳng vào những bất cập này.

I'm not pointing the finger at America in a blaming way.

Tôi không buộc tội nước Mỹ.

I'm simply saying, this is who we are right now.

Tôi chỉ đơn giản cho rằng, đây là chính chúng ta bây giờ.

And if there are things that we see

Và nếu có những thứ trong văn hóa chúng ta

that we don't like about our culture,

mà ta không thích.

then we have a choice.

khi đó ta luôn có một lựa chọn.

The degree of integrity that each of us can bring to the surface,

Chúng ta thể hiện đạo đức của bản thân đến đâu,

to bring to this question, the depth of character that we can summon,

chúng ta bộc lộ đặc tính dân tộc đến đâu

as we show up for the question of how do we change --

khi chúng ta đối diệnh với câu hỏi phải thay đổi như thế nào.

it's already defining us as individuals and as a nation,

Câu hỏi đá đã và đang định nghĩa mỗi chúng ta cũng như toàn dân tộc,

and it will continue to do that, on into the future.

và sẽ còn tiếp tục trong tương lai.

And it will profoundly affect the well-being, the quality of life

Nó sẽ gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống

of the billions of people

của hàng tỉ con người

who are going to inherit the results of our decisions.

những ai sẽ thừa hưởng kết quả của những quyết định từ chúng ta.

I'm not speaking abstractly about this,

Không phải tôi đang nói một cách trừu tượng về điều này.

I'm speaking -- this is who we are in this room,

Tôi đang nói -- chính chúng ta trong căn phòng này.

right now, in this moment.

Ngay trong giây phút này.

Thank you and good afternoon.

Cảm ơn và tạm biệt.

(Applause)

(Vỗ tay)