Chrystia Freeland: The rise of the new global super-rich

Chrystia Freeland: Sự trỗi dậy của tầng lớp siêu giàu toàn cầu

Translator: Nhu PHAM Reviewer: An Nguyen Hoang

So here's the most important economic fact of our time.

Đây là một thực trạng kinh tế quan trọng nhất trong thời đại chúng ta.

We are living in an age of surging income inequality,

Chúng ta đang sống trong thời đại bất bình đẳng thu nhập,

particularly between those at the very top

đặc biệt là giữa những người ở đỉnh tháp

and everyone else.

và tất cả những người còn lại.

This shift is the most striking in the U.S. and in the U.K.,

Sự thay đổi này nổi bật nhất tại Hoa Kỳ và ở Anh,

but it's a global phenomenon.

nhưng đó là một hiện tượng toàn cầu.

It's happening in communist China,

Nó đang xảy ra tại Trung Quốc Cộng Sản,

in formerly communist Russia,

Và trước đây ở Liên Bang Xô Viết,

it's happening in India, in my own native Canada.

nó đang xảy ra ở Ấn Độ, ở Canada quê hương tôi.

We're even seeing it in cozy social democracies

Chúng tôi thậm chí còn nhìn thấy nó ở xã hội dân chủ tự do thoải mái

like Sweden, Finland and Germany.

như Thụy Điển, Phần Lan và Đức.

Let me give you a few numbers to place what's happening.

Hãy để tôi cung cấp cho bạn một vài con số để tiện việc đánh giá những gì đang xảy ra.

In the 1970s, the One Percent

Trong thập niên 1970, một phần trăm (dân số)

accounted for about 10 percent of the national income

chiếm khoảng 10 phần trăm thu nhập quốc gia

in the United States.

tại Hoa Kỳ.

Today, their share has more than doubled

Giờ đây, tỷ lệ thu nhập đó đã tăng gấp đôi

to above 20 percent.

lên đến trên 20 phần trăm.

But what's even more striking

Nhưng điều thậm chí ấn tượng hơn

is what's happening at the very tippy top

là những gì đang xảy ra ở ngay chóp đỉnh

of the income distribution.

về phân phối thu nhập.

The 0.1 percent in the U.S.

0,1 phần trăm ở Mỹ

today account for more than eight percent

giờ đây chiếm hơn tám phần trăm

of the national income.

thu nhập quốc gia.

They are where the One Percent was 30 years ago.

khi mà 30 năm trước, con số đó chỉ là 1% .

Let me give you another number to put that in perspective,

Hãy để tôi cung cấp một con số khác để dễ hình dung,

and this is a figure that was calculated in 2005

đây là một con số tính toán vào năm 2005

by Robert Reich,

bởi Robert Reich,

the Secretary of Labor in the Clinton administration.

thư ký của Bộ trưởng trong chính quyền Clinton.

Reich took the wealth of two admittedly very rich men,

Reich đã xem xét sự giàu có của hai người được thừa nhận là rất giàu,

Bill Gates and Warren Buffett,

Bill Gates và Warren Buffett,

and he found that it was equivalent to the wealth

và thấy rằng nó tương đương với sự giàu có

of the bottom 40 percent of the U.S. population,

của gần 40 phần trăm dân số Hoa Kỳ,

120 million people.

tương đương với 120 triệu người.

Now, as it happens,

Bây giờ, khi nó xảy ra,

Warren Buffett is not only himself a plutocrat,

Warren Buffett là không chỉ là người có thế lực và giàu có,

he is one of the most astute observers of that phenomenon,

ông là một trong các nhà quan sát tinh nhuệ nhất của hiện tượng này,

and he has his own favorite number.

và ông có con số yêu thích của riêng của mình.

Buffett likes to point out that in 1992,

Buffett chỉ ra rằng vào năm 1992,

the combined wealth of the people

sự tổng tài sản của những người

on the Forbes 400 list --

trong danh sách Forbes 400--

and this is the list of the 400 richest Americans --

đây là danh sách 400 người giàu nhất nước Mỹ --

was 300 billion dollars.

là 300 tỷ đô la.

Just think about it.

Hãy nghĩ về nó.

You didn't even need to be a billionaire

Bạn thậm chí không cần phải là một tỷ phú

to get on that list in 1992.

để được có tên trong danh sách đó vào năm 1992.

Well, today, that figure has more than quintupled

Vâng, hôm nay, con số đó cần gấp lên 5 lần

to 1.7 trillion,

lên đến 1,7 nghìn tỷ đôla,

and I probably don't need to tell you

và có lẽ không cần phải nói với các bạn đâu,

that we haven't seen anything similar happen

rằng chúng ta chưa được nhìn thấy điều gì tương tự xảy ra

to the middle class,

với tầng lớp trung lưu,

whose wealth has stagnated if not actually decreased.

sự giàu có chậm chạp tới với họ nếu không muốn nói là đang giảm đi.

So we're living in the age of the global plutocracy,

Vì vậy chúng ta đang sống trong thời đại của giai cấp siêu giàu toàn cầu,

but we've been slow to notice it.

nhưng chúng ta nhận ra nó quá muộn.

One of the reasons, I think,

Một trong những lý do, tôi nghĩ,

is a sort of boiled frog phenomenon.

đó là hiện tượng luộc ếch.

Changes which are slow and gradual

Những thay đổi chậm và dần dần

can be hard to notice

khó có thể được nhận thấy

even if their ultimate impact is quite dramatic.

ngay cả khi tác động cuối cùng lại vô cùng mạnh mẽ

Think about what happened, after all, to the poor frog.

Hãy suy nghĩ về những gì cuối cùng sẽ xảy đến cho các con ếch tội nghiệp.

But I think there's something else going on.

Nhưng tôi nghĩ rằng có cái gì đó khác đang xảy ra.

Talking about income inequality,

Nói về sự bất bình đẳng thu nhập,

even if you're not on the Forbes 400 list,

ngay cả khi bạn không trong danh sách Forbes 400,

can make us feel uncomfortable.

vẫn có thể làm cho chúng ta khó chịu.

It feels less positive, less optimistic,

Nó khiến ta cảm thấy ít tích cực, ít lạc quan hơn

to talk about how the pie is sliced

để nói về chuyện làm thế nào chiếc bánh được phân chia

than to think about how to make the pie bigger.

hơn là để suy nghĩ về việc làm thế nào làm cho chiếc bánh lớn hơn.

And if you do happen to be on the Forbes 400 list,

Và nếu bạn lỡ lọt vào danh sách Forbes 400,

talking about income distribution,

khi nói về phân phối thu nhập,

and inevitably its cousin, income redistribution,

và chắc chắn là người anh em của nó, tái phân phối thu nhập,

can be downright threatening.

có thể trở nên hết sức đe dọa.

So we're living in the age of surging income inequality,

Vì vậy, chúng ta đang sống trong thời đại của bất bình đẳng thu nhập,

especially at the top.

đặc biệt là ở đỉnh tháp.

What's driving it, and what can we do about it?

Vậy những gì thúc đẩy điều này, và chúng ta có thể làm gì?

One set of causes is political:

Một tập hợp các nguyên nhân là chính trị:

lower taxes, deregulation, particularly of financial services,

thuế thấp, bãi bỏ quy định, đặc biệt là các dịch vụ tài chính,

privatization, weaker legal protections for trade unions,

tư nhân hóa, yếu kém trong bảo hộ luật pháp cho công đoàn

all of these have contributed

Tất cả đã góp phần

to more and more income going to the very, very top.

khiến thu nhập tăng thêm mãi lên đến đỉnh điểm.

A lot of these political factors can be broadly lumped

Rất nhiều yếu tố chính trị có thể được gộp lại

under the category of "crony capitalism,"

theo thể loại "chủ nghĩa tư bản bè phái"

political changes that benefit a group

thay đổi chính trị làm lợi cho một nhóm

of well-connected insiders

nội bộ những người có mối quan hệ tốt với nhau

but don't actually do much good for the rest of us.

nhưng thực sự lại không có lợi cho những người còn lại trong chúng ta.

In practice, getting rid of crony capitalism

Trong thực tế, loại bỏ chủ nghĩa tư bản bè phái

is incredibly difficult.

là vô cùng khó khăn.

Think of all the years reformers of various stripes

Hãy nghĩ về những năm tháng mà các nhà cải cách

have tried to get rid of corruption in Russia, for instance,

cố gắng để thoát khỏi tham nhũng ở Nga, làm ví dụ,

or how hard it is to re-regulate the banks

hoặc khó khăn đến thế nào để tái cơ cấu các ngân hàng

even after the most profound financial crisis

ngay cả từ sau cuộc khủng hoảng tài chính nghiêm trọng nhất

since the Great Depression,

kể từ cuộc Đại Khủng hoảng,

or even how difficult it is to get the big multinational companies,

hoặc thậm chí khó khăn đến thế nào để khiến các công ty đa quốc gia to lớn kia,

including those whose motto might be "don't do evil,"

bao gồm cả những công ty với phương châm "không làm điều ác"

to pay taxes at a rate even approaching that

phải đóng thuế ở mức ngang ngửa

paid by the middle class.

với tầng lớp trung lưu.

But while getting rid of crony capitalism in practice

Nhưng trong khi việc loại bỏ chủ nghĩa tư bản bè phái trong thực tế

is really, really hard,

là thực sự, thực sự khó khăn,

at least intellectually, it's an easy problem.

ít ra, về mặt tinh thần, nó là vấn đề dễ dàng.

After all, no one is actually in favor of crony capitalism.

Sau hết, không ai thực sự ủng hộ chủ nghĩa tư bản bè phái

Indeed, this is one of those rare issues

Thật vậy, đây là một trong những vấn đề hiếm hoi

that unites the left and the right.

có khả năng đoàn kết cánh tả và cánh hữu.

A critique of crony capitalism is as central

Sự phê phán chủ nghĩa tư bản bè phái là trung tâm

to the Tea Party as it is to Occupy Wall Street.

của phong trào Phản Kháng từ quần chúng, lấy phong trào Chiếm Phố Wall là ví dụ.

But if crony capitalism is, intellectually at least,

Nhưng nếu chủ nghĩa tư bản bè phái, ít nhất là về mặt tinh thần,

the easy part of the problem,

là phần dễ dàng của vấn đề,

things get trickier when you look at the economic drivers

mọi thứ trở nên phức tạp hơn khi nhìn vào các thế lực kinh tế

of surging income inequality.

gây nên sự gia tăng bất bình đẳng thu nhập.

In and of themselves, these aren't too mysterious.

Bản thân chúng không phải là quá bí ẩn.

Globalization and the technology revolution,

Toàn cầu hóa và cuộc cách mạng công nghệ,

the twin economic transformations

biến đổi kinh tế đôi

which are changing our lives

làm thay đổi cuộc sống của chúng ta

and transforming the global economy,

và biến chuyển kinh tế toàn cầu,

are also powering the rise of the super-rich.

đồng thời làm dậy lên làn sóng tầng lớp siêu giàu.

Just think about it.

Hãy ngẫm nghĩ về nó thôi .

For the first time in history,

Lần đầu tiên trong lịch sử,

if you are an energetic entrepreneur

nếu bạn là một doanh nghiệp năng động

with a brilliant new idea

với một ý tưởng mới đầy sáng tạo

or a fantastic new product,

hoặc một sản phẩm mới rất tuyệt vời,

you have almost instant, almost frictionless access

bạn có quyền truy cập gần như ngay lập tức

to a global market of more than a billion people.

tới một thị trường toàn cầu với hơn một tỷ người.

As a result, if you are very, very smart

Kết quả là, nếu bạn rất, rất thông minh

and very, very lucky,

và rất, rất may mắn,

you can get very, very rich

bạn có thể trở nên rất, rất giàu

very, very quickly.

một cách rất, rất nhanh chóng.

The latest poster boy for this phenomenon

Một trong những trường hợp tiêu biểu gần đây nhất của hiện tượng này

is David Karp.

là David Karp.

The 26-year-old founder of Tumblr

Người sáng lập 26 tuổi của Tumblr

recently sold his company to Yahoo

mới bán công ty của cậu ta cho Yahoo

for 1.1 billion dollars.

với giá 1,1 tỷ đô la.

Think about that for a minute:

Hãy suy nghĩ về điều đó một phút thôi:

1.1 billion dollars, 26 years old.

1,1 tỷ đô la, 26 tuổi.

It's easiest to see how the technology revolution

Đây là cách đơn giản nhất để nhìn biết cách mạng công nghệ

and globalization are creating this sort of superstar effect

và toàn cầu hóa đã tạo ra hiệu ứng siêu sao như thế nào

in highly visible fields,

trong những lĩnh vực nhãn tiền như,

like sports and entertainment.

thể thao và giải trí.

We can all watch how a fantastic athlete

Chúng ta có thể thấy một vận động viên siêu đẳng

or a fantastic performer can today leverage his or her skills

hoặc một nghệ sĩ biểu diễn tài năng, ngày hôm nay, có thể tận dụng kỹ năng của mình

across the global economy as never before.

tác động lên nền kinh tế toàn cầu bao giờ hết.

But today, that superstar effect

Nhưng hôm nay, hiệu lực siêu sao kia

is happening across the entire economy.

đang diễn ra trên toàn bộ nền kinh tế.

We have superstar technologists.

Chúng ta có những nhà công nghệ siêu sao.

We have superstar bankers.

Chúng ta có những chuyên viên ngân hàng siêu sao.

We have superstar lawyers and superstar architects.

Chúng ta có những luật sư siêu đẳng và những kiến trúc sư siêu sao.

There are superstar cooks

Có những đầu bếp siêu sao

and superstar farmers.

và những nông dân siêu sao.

There are even, and this is my personal favorite example,

Thậm chí, và đây là ví dụ yêu thích của cá nhân tôi,

superstar dentists,

có cả những nha sĩ siêu sao,

the most dazzling exemplar of whom

và khuôn mẫu nổi bật nhất

is Bernard Touati, the Frenchman who ministers

là Bernard Touati, người Pháp đứng sau

to the smiles of fellow superstars

nụ cười tỏa nắng của dàn siêu sao

like Russian oligarch Roman Abramovich

như nhà tài phiệt Nga Roman Abramovich

or European-born American fashion designer

hay nhà thiết kế thời trang người người Mỹ gốc Âu

Diane von Furstenberg.

Diane von Furstenberg.

But while it's pretty easy to see how globalization

Nhưng trong khi khá dễ dàng nhận ra cách mà toàn cầu hóa

and the technology revolution

và cách mạng công nghệ

are creating this global plutocracy,

tạo ra giới tài phiệt toàn cầu này,

what's a lot harder is figuring out what to think about it.

lại khó khăn hơn nhiều để biết nên suy nghĩ thế nào về hiện tượng này.

And that's because,

Bởi vì,

in contrast with crony capitalism,

ngược lại với chủ nghĩa tư bản bè phái,

so much of what globalization and the technology revolution

những gì toàn cầu hóa và cách mạng công nghệ

have done is highly positive.

đã làm được là rất tích cực.

Let's start with technology.

Hãy bắt đầu với công nghệ.

I love the Internet. I love my mobile devices.

Tôi yêu Internet. Tôi yêu các thiết bị di động của mình.

I love the fact that they mean that

Tôi yêu một thực tế rằng điều đó có nghĩa là

whoever chooses to will be able to watch this talk

bất cứ ai, nếu muốn, có thể xem buổi nói chuyện này

far beyond this auditorium.

dù đang ở rất xa khán phòng.

I'm even more of a fan of globalization.

Tôi còn là fan cuồng nhiệt của toàn cầu hóa.

This is the transformation

Đây là sự chuyển đổi

which has lifted hundreds of millions

đã giúp hàng trăm triệu

of the world's poorest people out of poverty

người nghèo nhất thế giới thoát ra khỏi đói nghèo

and into the middle class,

và gia nhập tầng lớp trung lưu,

and if you happen to live in the rich part of the world,

và nếu bạn tình cờ sống trong một phần giàu có của thế giới,

it's made many new products affordable --

điều đó sẽ làm cho rất nhiều sản phẩm mới có giá cả phải chăng--

who do you think built your iPhone? —

bạn nghĩ ai đã xây dựng nên chiếc iPhone của bạn? —

and things that we've relied on for a long time much cheaper.

và những điều mà chúng ta dựa dẫm vào lâu nay đã rẻ hơn rất nhiều.

Think of your dishwasher or your t-shirt.

Hãy nghĩ về máy rửa chén hay cái áo thun của bạn.

So what's not to like?

Vậy nếu không thích thì không thích gì đây?

Well, a few things.

Vâng, có một vài thứ.

One of the things that worries me

Một trong những điều làm tôi lo lắng

is how easily what you might call meritocratic plutocracy

là cái mà chúng ta gọi chế độ tài phiệt nhân tài có thể quá dễ dàng trở thành

can become crony plutocracy.

chế độ tài phiệt bè phái.

Imagine you're a brilliant entrepreneur

Hãy tưởng tượng bạn là một doanh nhân tài giỏi

who has successfully sold that idea or that product

đã thành công trong việc bán được ý tưởng hay sản phẩm nào đó

to the global billions

với giá hàng tỷ

and become a billionaire in the process.

và trên đường trở thành một tỷ phú.

It gets tempting at that point

Bạn sẽ bị cám dỗ

to use your economic nous

sử dụng trí tuệ kinh tế của mình

to manipulate the rules of the global political economy

để thao túng các luật lệ của kinh tế chính trị toàn cầu

in your own favor.

theo chiều hướng có lợi cho bạn.

And that's no mere hypothetical example.

Đó là không chì là một ví dụ mang tính giả thiết.

Think about Amazon, Apple, Google, Starbucks.

Hãy nghĩ về Amazon, Apple, Google, Starbucks.

These are among the world's most admired,

Đây là những công ty được ngưỡng mộ nhất thế giới

most beloved, most innovative companies.

được yêu quý nhất, sáng tạo nhất.

They also happen to be particularly adept

Họ cũng đặc biệt lão luyện

at working the international tax system

trong việc làm việc với hệ thống thuế quốc tế

so as to lower their tax bill very, very significantly.

để giảm thiểu hóa đơn thuế rất, rất đáng kể của họ.

And why stop at just playing the global political

Tại sao lại chỉ dừng lại ở việc thao túng chính trị toàn cầu

and economic system as it exists

và các hệ thống kinh tế đương tồn tại

to your own maximum advantage?

theo chiều hướng đem lại lợi ích tối đa cho mình?

Once you have the tremendous economic power

Một khi bạn có sức mạnh kinh tế to lớn

that we're seeing at the very, very top of the income distribution

mà chúng ta thấy ở phần chóp tháp phân phối thu nhập

and the political power that inevitably entails,

và quyền lực chính trị chắc chắn đi kèm,

it becomes tempting as well

bạn sẽ vô cùng bị cám dỗ

to start trying to change the rules of the game

để bắt đầu cố gắng thay đổi luật chơi

in your own favor.

theo chiều hướng có lợi cho mình.

Again, this is no mere hypothetical.

Một lần nữa, nó không đơn thuần mang tính giả thiết.

It's what the Russian oligarchs did

Đó là những gì các nhà tài phiệt Nga đã làm

in creating the sale-of-the-century privatization

trong việc tạo ra các phi vụ tư nhân hóa thế kỷ

of Russia's natural resources.

các tài nguyên thiên nhiên của nước Nga.

It's one way of describing what happened

Đó là một cách mô tả những gì đã xảy ra

with deregulation of the financial services

trong việc bãi bỏ quy định của các dịch vụ tài chính

in the U.S. and the U.K.

ở Mỹ và Vương Quốc Anh

A second thing that worries me

Điều thứ hai mà tôi lo lắng

is how easily meritocratic plutocracy

là việc chủ nghĩa tài phiệt nhân tài

can become aristocracy.

quá dễ dàng trở thành tầng lớp quý tộc

One way of describing the plutocrats

Một cách để mô tả những người có thế lực

is as alpha geeks,

là những kẻ chóp bu (alpha geeks),

and they are people who are acutely aware

và họ là những người có nhận thức sâu sắc

of how important highly sophisticated

về tầm quan trọng của các kĩ năng

analytical and quantitative skills are in today's economy.

phân tích và định lượng siêu tinh vi trong nền kinh tế ngày hôm nay.

That's why they are spending

Đó là lý do tại sao họ đang chi tiêu

unprecedented time and resources

chưa từng có quỹ thời gian và các nguồn tài nguyên

educating their own children.

để giáo dục con cái của mình.

The middle class is spending more on schooling too,

Tầng lớp trung lưu cũng đang chi tiêu thêm cho việc học,

but in the global educational arms race

nhưng trong cuộc chạy đua vũ trang về giáo dục toàn cầu này,

that starts at nursery school

bắt đầu tại trường mẫu giáo

and ends at Harvard, Stanford or MIT,

và kết thúc tại Harvard, Stanford hoặc MIT,

the 99 percent is increasingly outgunned

99 phần trăm đang ngày càng bị lấn lướt

by the One Percent.

bởi một phần trăm những người siêu giàu kia.

The result is something that economists Alan Krueger

Kết quả là chúng ta có cái mà nhà kinh tế học Alan Krueger

and Miles Corak call the Great Gatsby Curve.

và Miles Corak gọi là đường cong Đại gia Gatsby.

As income inequality increases,

Khi bất bình đẳng thu nhập tăng lên,

social mobility decreases.

tính di động xã hội giảm.

The plutocracy may be a meritocracy,

Tài phiệt có thể là một nhân tài,

but increasingly you have to be born

nhưng cùng với nó, bạn phải được sinh ra

on the top rung of the ladder to even take part in that race.

trên các bậc thang cao nhất để có thể tham gia vào cuộc đua này.

The third thing, and this is what worries me the most,

Điều thứ ba khiến tôi lo lắng nhất,

is the extent to which those same largely positive forces

đó là việc những lực lượng tích cực

which are driving the rise of the global plutocracy

song song việc làm gia tăng lớp tài phiệt toàn cầu

also happen to be hollowing out the middle class

cũng đồng thời vắt kiệt tầng lớp trung lưu

in Western industrialized economies.

trong nền kinh tế công nghiệp phương Tây.

Let's start with technology.

Hãy bắt đầu với công nghệ.

Those same forces that are creating billionaires

Các lực lượng tương tự đang tạo ra những tý phú

are also devouring many traditional middle-class jobs.

cũng đang nuốt chửng nhiều việc làm vốn của giai cấp trung lưu.

When's the last time you used a travel agent?

Lần cuối cùng bạn sử dụng dịch vụ của một đại lý du lịch là khi nào?

And in contrast with the industrial revolution,

Ngược lại với cách mạng công nghiệp,

the titans of our new economy

những người khổng lồ của nền kinh tế mới

aren't creating that many new jobs.

không tạo ra nhiều việc làm mới đến như vậy.

At its zenith, G.M. employed hundreds of thousands,

Ở thời cực thịnh, G.M. tạo hàng trăm ngàn việc làm,

Facebook fewer than 10,000.

Facebook dưới 10.000 việc làm.

The same is true of globalization.

Đó là sự thật của toàn cầu hóa.

For all that it is raising hundreds of millions of people

Cùng với tất cả những gì nó làm giúp hàng trăm hàng triệu người

out of poverty in the emerging markets,

thoát khỏi đói nghèo ở các thị trường mới nổi,

it's also outsourcing a lot of jobs

nó cũng khiến nhiều công việc bị lưu chuyển

from the developed Western economies.

ra khỏi các nền kinh tế phát triển phương Tây.

The terrifying reality is

Một thực tế đáng sợ là

that there is no economic rule

là không có quy tắc kinh tế nào

which automatically translates

có thể tự động chuyển hóa

increased economic growth

tốc độ tăng trưởng kinh tế

into widely shared prosperity.

thành sự thịnh vượng chung.

That's shown in what I consider to be

Điều đó thể hiện trong những gì tôi cho là

the most scary economic statistic of our time.

thống kê kinh tế đáng sợ nhất của thời đại chúng ta.

Since the late 1990s, increases in productivity

Kể từ cuối thập niên 1990, sự tăng năng suất

have been decoupled from increases

đã được tách ra khỏi mức tăng

in wages and employment.

tiền lương và việc làm.

That means that our countries are getting richer,

Điều đó có nghĩa rằng các quốc gia chúng ta đang trở nên giàu hơn,

our companies are getting more efficient,

các công ty của chúng ta đang trở nên hiệu quả hơn,

but we're not creating more jobs

nhưng chúng ta lại đang không tạo ra thêm việc làm

and we're not paying people, as a whole, more.

và chúng ta đang không trả lương cao hơn.

One scary conclusion you could draw from all of this

Một kết luận đáng sợ mà bạn có thể rút ra từ tất cả điều này là

is to worry about structural unemployment.

lo lắng về sự thất nghiệp cấu trúc.

What worries me more is a different nightmare scenario.

Điều làm tôi lo lắng hơn là một kịch bản ác mộng khác.

After all, in a totally free labor market,

Sau hết, trong một thị trường lao động hoàn toàn tự do,

we could find jobs for pretty much everyone.

ta có thể tìm việc làm cho gần như tất cả mọi người.

The dystopia that worries me

Các cơ cấu nhà nước làm tôi lo lắng

is a universe in which a few geniuses

là một vũ trụ mà một vài thiên tài

invent Google and its ilk

phát minh ra Google và những mô hình tương tự

and the rest of us are employed giving them massages.

và phần còn lại chúng ta được thuê vào để mát-xa cho họ.

So when I get really depressed about all of this,

Vì vậy, khi tôi thực sự chán nản về tất cả điều này,

I comfort myself in thinking about the Industrial Revolution.

tôi tự trấn an bản thân bằng việc suy nghĩ về cuộc cách mạng công nghiệp.

After all, for all its grim, satanic mills,

Cuối cùng, qua tất cả những nghiệt ngã, cam go,

it worked out pretty well, didn't it?

nó hoạt động khá tốt, đúng không?

After all, all of us here are richer, healthier, taller --

Cuối cùng, tất cả chúng ta ở đây đã trở nên giàu hơn, khỏe mạnh hơn, cao lớn hơn--

well, there are a few exceptions —

Vâng, có một số ngoại lệ-

and live longer than our ancestors in the early 19th century.

và sống lâu hơn tổ tiên của mình đầu thế kỷ 19.

But it's important to remember

Nhưng điều quan trọng cần ghi nhớ

that before we learned how to share the fruits

là trước khi chúng ta học được làm thế nào để chia sẻ các thành quả

of the Industrial Revolution

của cuộc cách mạng công nghiệp

with the broad swathes of society,

với nhiều tầng lớp khác nhau trong xã hội,

we had to go through two depressions,

chúng ta đã phải đi qua hai cuộc khủng hoảng,

the Great Depression of the 1930s,

Đại Khủng hoảng của những năm 1930,

the Long Depression of the 1870s,

cuộc Khủng hoảng Dài của thập niên 1870,

two world wars, communist revolutions

hai cuộc thế chiến, các cuộc cách mạng cộng sản

in Russia and in China,

ở Nga và Trung Quốc,

and an era of tremendous social

và một kỷ nguyên của

and political upheaval in the West.

biến động chính trị xã hội to lớn ở phía tây.

We also, not coincidentally,

Chúng ta cũng, không hề ngẫu nhiên,

went through an era of tremendous

đã đi qua một thời kỳ của

social and political inventions.

sáng chế xã hội và chính trị to lớn.

We created the modern welfare state.

Chúng ta đã thành lập một nhà nước phúc lợi xã hội hiện đại.

We created public education.

Chúng ta đã tạo ra giáo dục công.

We created public health care.

Chúng ta đã tạo ra chăm sóc y tế công cộng.

We created public pensions.

Chúng ta tạo ra chế độ lương hưu.

We created unions.

Chúng ta tạo ra công đoàn.

Today, we are living through an era

Ngày nay, chúng ta đang đi qua thời đại

of economic transformation

của chuyển đổi kinh tế

comparable in its scale and its scope

được so sáng tương đương với quy mô và phạm vi

to the Industrial Revolution.

của cuộc cách mạng công nghiệp.

To be sure that this new economy benefits us all

Để đảm bảo rằng nền kinh tế mới này đem lại lợi ích cho tất cả chúng ta

and not just the plutocrats,

và không chỉ là các nhà tài phiệt,

we need to embark on an era

chúng ta cần phải mang vào thời đại này

of comparably ambitious social and political change.

những thay đổi xã hội và chính trị đầy tham vọng.

We need a new New Deal.

Chúng ta cần một Thỏa Thuận Mới.

(Applause)

(Vỗ tay)