Fashion that celebrates African strength and spirit | Walé Oyéjidé

Translator: Thúy Trương Reviewer: Cao Tú Bùi

Người ta vẫn thường nói lịch sử được viết nên bởi người thắng cuộc

nhưng nếu điều đó là đúng

những ai sẽ trở thành kẻ bị khuất phục,

It is often said that the stories of history are written by its victors,

và làm thế nào để họ có thể khao khát những điều lớn lao hơn

nếu câu chuyện về quá khứ huy hoàng của chính họ không bao giờ được kể?

but if this is true,

what becomes of the downtrodden,

Ngay lúc này, tôi đứng trước các bạn đơn thuần là một nhà thiết kế

and how can they ever hope to aspire for something greater

if they are never told the stories of their own glorious pasts?

nhưng làm việc với những tấm vải cả xưa lẫn hiện đại,

tôi đã tìm ra được chân lý to lớn hơn.

Ostensibly, I stand before you as a mere maker of clothing,

Là một nhà thiết kế,

tôi nhận thấy tầm quan trọng của việc đại diện

but within the folds of ancient fabrics and modern textiles,

cho những người yếu thế trong xã hội

I have found a higher calling.

và tầm quan trọng của việc nói với người yếu thế nhất trong chúng ta

Through my work as a designer,

I've discovered the importance of providing representation

rằng họ không cần tự thỏa hiệp

for the marginalized members of our society,

để có thể hoà nhập vào số đông không thỏa hiệp.

and the importance of telling the most vulnerable among us

Hóa ra thời trang,

một mảng mà nhiều người cho là không mấy quan trọng,

that they no longer have to compromise themselves

just so they can fit in with an uncompromising majority.

thực chất, lại là công cụ mạnh mẽ để xóa bỏ thiên kiến

và ủng hộ sự tự nhận thức của bộ phận dân số yếu thế.

It turns out that fashion,

a discipline many of us consider to be trivial,

can actually be a powerful tool for dismantling bias

Đam mê dùng thiết kế như một phương tiện thay đổi xã hội

tình cờ đến với tôi.

and bolstering the self-images of underrepresented populations.

Là người Mỹ gốc Nigeria, tôi biết cụm từ “châu Phi”

My interest in using design as a vehicle for social change

có thể chuyển từ mô tả một địa điểm thông thường

happens to be a personal one.

sang một hàm ý xấu.

As a Nigerian American, I know how easily the term "African"

Với chúng ta những người đến từ lục địa xinh đẹp này,

can slip from being an ordinary geographic descriptor

là người con châu Phi nghĩa là được truyền cảm hứng bởi văn hóa

to becoming a pejorative.

và luôn tràn đầy hi vọng bất diệt về tương lai.

For those of us from this beautiful continent,

Vậy nên, nhằm thay đổi nhận thức sai lệch của nhiều người

to be African is to be inspired by culture

về quê hương mình,

and to be filled with undying hope for the future.

tôi dùng thiết kế như một phương tiện để kể chuyện,

So in an attempt to shift the misguided perceptions that many have

câu chuyện về niềm vui,

về bài ca chiến thắng ,

về sự bền gan quyết chí khắp cộng đồng người châu Phi.

about the place of my birth,

I use design as a means to tell stories,

Tôi kể những câu chuyện

stories about joy,

như một nỗ lực chung nhằm đính chính những ghi chép lịch sử,

stories about triumph,

stories about perseverance all throughout the African diaspora.

vì bất kể đến từ đâu,

mỗi chúng ta đều bị tác động bởi lịch sử khốc liệt

I tell these stories

as a concerted effort to correct the historical record,

khiến gia đình ta phải lưu lạc nơi đất khách.

because, no matter where any of us is from,

Lịch sử nhào nặn cách chúng ta nhìn nhận thế giới,

each of us has been touched by the complicated histories

và hình thành trong ta những thiên kiến.

that brought our families to a foreign land.

Để chống lại những thiên kiến đó,

These histories shape the way we view the world,

tôi vẽ nên những phong cách của mọi miền trên thế giới

and they mold the biases we carry around with us.

và khắc họa câu chuyện về tầm quan trọng của đấu tranh cho công bằng.

To combat these biases,

Bằng việc tân trang từ phong cách châu Âu cổ điển

my work draws aesthetics from different parts of the globe

và kết hợp chúng với phong cách châu Phi,

and crafts a narrative about the importance

tôi có thể khiến những người da màu trở nên nổi bật hơn,

of fighting for inclusivity.

By refashioning images from classic European art

đem tới cho họ giá trị thực sự

mà trước đó, họ không có được.

and marrying them with African aesthetics,

I am able to recast people of color in roles of prominence,

Hướng đi này phá vỡ định kiến cho rằng châu Phi là thấp kém,

providing them with a degree of dignity

they didn't have in earlier times.

và khích lệ những người da màu

mặc cảm vì bị cho là không tinh tế, kém duyên dáng.

This approach subverts the historically accepted narrative of African inferiority,

and it serves as inspiration for people of color

Những tấm vải với sự kết hợp văn hóa kia

trở thành bộ quần áo đẹp

who have grown wary of seeing themselves depicted without sophistication

hay khăn choàng lụa, giống như chiếc mà tôi cũng đang mang lúc này.

and without grace.

(Tiếng cười)

Each of these culture-bending tapestries

Mặc dù được xây dựng dựa trên kết cấu chủ nghĩa kinh điển châu Âu,

becomes a tailored garment

or a silk scarf, like the one I am very coincidentally wearing right now.

những câu chuyện táo bạo này ca ngợi nỗ lực trao quyền cho châu Phi.

(Laughter)

And even when surrounded in a structure of European classicism,

Theo cách này, nó trở thành kiệt tác

these narratives boldly extoll the merits of African empowerment.

để ngợi ca những người từng phải sống khép nép.

In this way, the tools of the masters become masterworks

Phép ẩn dụ vượt lên trên nghệ thuật

và bước vào cuộc sống.

to celebrate those who were once subservient.

Dù được mặc bởi người tị nạn hay các doanh nhân lẫy lừng,

khi con người được tự do thể hiện bản thân

This metaphor extends beyond the realm of art

and out into the real world.

theo cách tôn vinh cá tính của họ,

Whether worn by refugees or world-changing entrepreneurs,

điều kỳ diệu sẽ xảy ra.

Ta ngẩng cao đầu hơn.

when people are allowed the freedom to present themselves

Ta càng tự nhận thức và tự hào

vì thể hiện được bản thân đích thực.

in a manner that celebrates their own unique identities,

a magical thing happens.

Và nhờ vậy, ta trở nên hiểu biết hơn,

We stand taller.

We're more proud and self-aware

cởi mở và đón nhận những quan điểm khác biệt.

because we're presenting our true, authentic selves.

And those of us who are around them in turn become more educated,

Qua đó, quần áo chúng ta mặc

có thể là cách chúng ta giao tiếp với mọi người.

more open and more tolerant of their different points of view.

Quần áo ta mặc có thể là cây cầu kết nối

In this way, the clothes that we wear

giữa những nền văn hóa tưởng chừng như khác biệt.

can be a great illustration of diplomatic soft power.

Nên, đúng vậy, tôi đứng đây trước các bạn, là một nhà thiết kế.

The clothes that we wear can serve as bridges

between our seemingly disparate cultures.

Nhưng thiết kế của tôi không chỉ là thời trang.

And so, yeah, ostensibly I stand before you as a mere maker of clothing.

Tôi muốn viết lại những câu chuyện văn hóa

để soi rọi những sắc thái đa dạng của cộng đồng người da màu,

But my work has always been about more than fashion.

và để chúng ta,

người con châu Phi cận Sahara kiêu hãnh,

It has become my purpose to rewrite the cultural narratives

có thể đi khắp thế giới

so that people of color can be seen in a new and nuanced light,

với một niềm tự hào to lớn.

and so that we,

Sự thật là những câu chuyện lịch sử

the proud children of sub-Saharan Africa,

được kể lại bởi những người chiến thắng,

can traverse the globe

while carrying ourselves with pride.

nhưng tôi thuộc một thế hệ mới.

It was indeed true that the stories of history

Thiết kế của tôi là tiếng nói

cho những ai luôn hướng tới tương lai.

were told by its old victors,

Ngày nay, chúng tôi sẵn sàng kể câu chuyện của mình

but I am of a new generation.

My work speaks for those

mà không phải nhượng bộ hay biện giải .

who will no longer let their futures be dictated by a troubled past.

Nhưng câu hỏi vẫn còn đó:

Today, we stand ready to tell our own stories

bạn đã sẵn sàng cho những gì bạn sắp được nghe chứ?

without compromise, without apologies.

Hi vọng là thế, vì chúng tôi sẽ kể, bằng mọi giá.

But the question still remains:

are you prepared for what you are about to hear?

(Tiếng vỗ tay)

I hope you are, because we are coming regardless.

(Applause)