Deep sea diving ... in a wheelchair | Sue Austin

Sue Austin: Lặn xuống biển sâu … trong chiếc xe lăn.

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Tien Dao Reviewer: Thuy Duong Nguyen

It's wonderful to be here

Thật tuyệt với khi được ở đây

to talk about my journey,

để nói về cuộc hành trình của tôi,

to talk about the wheelchair

để nói về cái xe lăn

and the freedom it has bought me.

và sự tự do mà nó đã mang đến cho tôi.

I started using a wheelchair 16 years ago

Tôi bắt đầu dùng xe lăn 16 năm trước

when an extended illness

khi một căn bệnh khéo dài

changed the way I could access the world.

thay đổi cách tôi tiếp cận thế giới.

When I started using the wheelchair,

Khi tôi bắt đầu dùng xe lăn,

it was a tremendous new freedom.

nó là một sự tự do lớn lao

I'd seen my life slip away and become restricted.

Tôi đáng lẽ đã thấy cuộc đợi mình trượt đi và bị giới hạn.

It was like having an enormous new toy.

Nhưng nó như có một món đồ chơi mới.

I could whiz around and feel the wind in my face again.

Tôi lại có thể lượt quanh và cảm nhận làn gió vuốt má mình một lần nữa.

Just being out on the street was exhilarating.

Chỉ ra ngoài phố cũng đã rất tuyệt vời.

But even though I had this newfound joy and freedom,

Mặc dù tôi có niềm vui và sự tự do mới mẻ này,

people's reaction completely changed towards me.

phản ứng của mọi người đối với tôi đã thay đổi.

It was as if they couldn't see me anymore,

Nó như họ khong còn nhìn thấy tôi nữa,

as if an invisibility cloak had descended.

cứ như có bức màn vô hình che phủ xuống.

They seemed to see me in terms of their assumptions

Họ dường như nhìn tôi với những giả thuyết của họ

of what it must be like to be in a wheelchair.

về những gì người ta phải trải qua khi dùng xe lăn.

When I asked people their associations with the wheelchair,

Khi tôi hỏi mọi người về những liên hệ họ nghĩ tới với xe lăn,

they used words like "limitation," "fear,"

họ dùng những từ như "giới hạn", "sợ hãi"

"pity" and "restriction."

"đáng thương" và "gò bó"

I realized I'd internalized these responses

Tôi nhận ra tôi đã cho những câu trả lời này vào lòng mình

and it had changed who I was on a core level.

và nó đã thay đổi tôi về mặt cốt lõi.

A part of me had become alienated from myself.

Một phần của tôi đã trở nên cách xa với chính mình.

I was seeing myself not from my perspective,

Tôi đã nhìn nhận bản thân mình không còn qua quan điểm của chính mình nữa

but vividly and continuously from the perspective

mà rõ nét và liên tục từ góc nhìn

of other people's responses to me.

của những câu trả lời gửi đến tôi.

As a result, I knew I needed to make my own stories

Từ đó, tôi biết mình phải tạo nên câu chuyện của bản thân

about this experience,

về trải nghiệm này,

new narratives to reclaim my identity.

một câu chuyện mới để dành lại bản sắc con người mình.

["Finding Freedom: 'By creating our own stories we learn to take the texts of our lives as seriously as we do 'official' narratives.' — Davis 2009, TEDx Women"]

["Tìm đến tự do: Bằng cách tạo nên câu chuyện của chính mình chúng ta học cách coi trọng các từ ngữ của đời mình nhưng cái cách chúng ta "chính thức" kể" - Davis 2009, TEDx Women"]

I started making work

Tôi bắt đầu làm các công việc

that aimed to communicate something

với mục đích là truyền tài một phần

of the joy and freedom I felt when using a wheelchair --

niềm vui và tự do tôi cảm nhận được khi sử dụng xe lăn--

a power chair -- to negotiate the world.

1 cái ghế quyền lực -- để thỏa hiệp với thế giới.

I was working to transform these internalized responses,

Tôi đã làm việc để biến những trả lời bị cho vào đầu tôi,

to transform the preconceptions that had so shaped

để biến đổi cái dự tưởng mà đã hình thành lên

my identity when I started using a wheelchair,

con người tôi khi tôi bắt đầu dùng xe lăn,

by creating unexpected images.

bằng cách tạo ra những bức ảnh không tưởng.

The wheelchair became an object to paint and play with.

Xe lăn trở thành đối tượng để vẽ và chơi cùng.

When I literally started leaving

Khi tôi bắt đầu, theo nghĩa đen, để lại

traces of my joy and freedom,

dấu vết của niềm vụi và tự do của mình

it was exciting to see

thật thú vị khi nhìn thấy

the interested and surprised responses from people.

những phản ứng đầy thích thú và ngạc nhiên từ mọi người.

It seemed to open up new perspectives,

Nó dường như mở ra những quan điểm mới,

and therein lay the paradigm shift.

và từ đó là sự chuyển dịch về mẫu hình.

It showed that an arts practice

Nó cho thấy rằng những hoạt động nghệ thuật

can remake one's identity

có thể làm lại bản sắc của một con người

and transform preconceptions by revisioning the familiar.

và thay đổi những dự tưởng có được do hình dung những gì quen thuộc.

So when I began to dive, in 2005,

Khi tôi bắt đầu lặn năm 2005,

I realized scuba gear extends your range of activity

Tôi nhận ra đồ dùng lặn nới rộng phạm vi hoạt động

in just the same way as a wheelchair does,

giống hệt như xe lăn,

but the associations attached to scuba gear

Nhưng những liên hệ gắn với đồ dùng lặn

are ones of excitement and adventure,

là những từ gợi sự phấn khích và mạo hiểm,

completely different to people's responses to the wheelchair.

khác hoàn toàn với phản ứng về xe lăn.

So I thought, "I wonder what'll happen

Nên tôi nghĩ: "Không biết điều gì sẽ xảy ra

if I put the two together?" (Laughter) (Applause)

nếu tôi kết hợp hai điều này lại với nhau?" (Tiếng cười) (Vỗ tay)

And the underwater wheelchair that has resulted

Và cái xe lăn dưới nước từ ý tưởng trên

has taken me on the most amazing journey

đã dẫn tôi trên một hành trình tuyệt vời nhất

over the last seven years.

trong 7 năm qua.

So to give you an idea of what that's like,

Để cho các bạn một suy nghĩ xem nó như thế nào,

I'd like to share with you one of the outcomes

Tôi muốn chia sẻ với các bạn 1 trong những kết quả

from creating this spectacle,

từ việc tạo nên cảnh này,

and show you what an amazing journey it's taken me on.

và cho các bạn thấy hành trình tuyệt với mà nó đã dẫn tôi đến.

(Music)

(Nhạc)

(Applause)

(Vỗ tay)

It is the most amazing experience,

Nó là trải nghiệm tuyệt với nhất,

beyond most other things I've experienced in life.

vượt qua tất cả những điều mà tôi đã trải qua trong đời.

I literally have the freedom to move

Tôi đã thực sự có sự tự do để di chuyển

in 360 degrees of space

trong 360 độ của không gian

and an ecstatic experience of joy and freedom.

và một trải nghiệm ngất ngây của niềm vui và sự tự do.

And the incredibly unexpected thing

Và điều tuyệt vời bất ngờ

is that other people seem to see and feel that too.

là người khác có vẻ như nhìn và cảm nhận được điều đó.

Their eyes literally light up,

Ánh mắt của họ sáng lên,

and they say things like, "I want one of those,"

và họ nói những điều như, "Tôi muốn một cái đó"

or, "If you can do that, I can do anything."

hay "Nếu bạn có thể làm việc kia thì tôi có thể làm bất kì điều gì"

And I'm thinking, it's because in that moment

Và tôi nghĩ rằng, Nó là bởi vì trong khoảnh khắc

of them seeing an object

họ nhìn thấy 1 vật

they have no frame of reference for,

mà họ không có mẫu hình để liên tưởng đến,

or so transcends the frames of reference

hay quá vượt trội mẫu hình liên tưởng của họ

they have with the wheelchair,

đối với cái xe lăn,

they have to think in a completely new way.

họ phải có 1 lối suy nghĩ hoàn toàn mới.

And I think that moment of completely new thought

Và tôi nghĩ cái giây phút của những suy nghĩ hoàn toàn mới

perhaps creates a freedom

có lẽ tạo ra sự tự do

that spreads to the rest of other people's lives.

mà tỏa khắp tới cuộc đời của những người khác.

For me, this means that they're seeing

Đối với tôi, điều này có nghĩa rằng họ nhìn ra

the value of difference,

giá trị của sự khác biệt,

the joy it brings

niềm hạnh phúc mà nó mang lại

when instead of focusing on loss or limitation,

thay vì tập trung vào sự mất mát hay hạn chế,

we see and discover the power and joy

chúng ta nhìn và phát hiện ra sức mạnh và niềm vui

of seeing the world from exciting new perspectives.

trong việc nhìn thế giới từ những góc nhìn mới.

For me, the wheelchair becomes

Đối với tôi, xe lăn trở thành

a vehicle for transformation.

1 phương tiện để biến đổi.

In fact, I now call the underwater wheelchair "Portal,"

Thực tế, hiện giờ tôi gọi chiếc xe lăn duới nước là "Portal" ("Cánh cổng")

because it's literally pushed me through

bởi vì nó đã thực sự đẩy tôi

into a new way of being,

đến một cách sống mới,

into new dimensions and into a new level of consciousness.

đến 1 không gian mới và đến với 1 tầm nhận thức mới.

And the other thing is,

Và một điều nữa là,

that because nobody's seen or heard

vì chưa ai nghe hay nhìn thấy

of an underwater wheelchair before,

1 cái xe lăn dưới nước từ trước đến nay,

and creating this spectacle is about creating

và tạo nên hình ảnh này chính là tạo ra

new ways of seeing, being and knowing,

một cách mới để nhìn, để sống và để hiểu,

now you have this concept in your mind.

giờ bạn đã có khái niệm này trong đầu.

You're all part of the artwork too.

Bạn cũng là 1 phần của tác phẩm nghệ thuật ấy.

(Applause)

(Vỗ tay)