Aspen Baker: A better way to talk about abortion

Translator: Hong-Hanh Tran Reviewer: Hong Hoang Pham Lam

It was the middle of summer and well past closing time

Lúc đó khoảng giữa hè và đã quá giờ đóng cửa

in the downtown Berkeley bar where my friend Polly and I

quán rượu ở thành phố Berkeley nơi bạn tôi Polly và tôi

worked together as bartenders.

cùng làm người pha chế rượu.

Usually at the end of our shift we had a drink -- but not that night.

Thường thì cuối ca làm, chúng tôi uống một ly - nhưng tối đó thì không.

"I'm pregnant.

"Tôi có thai.

Not sure what I'm going to do yet," I told Polly.

Không biết sắp tới phải làm gì," Tôi nói với Polly

Without hesitation, she replied, "I've had an abortion."

Không chần chừ, bạn ấy trả lời, "Tôi đã từng phá thai."

Before Polly, no one had ever told me that she'd had an abortion.

Trước Polly, chưa ai từng nói với tôi rằng bạn ấy đã từng phá thai.

I'd graduated from college just a few months earlier

Tôi tốt nghiệp đại học chỉ vài tháng trước đó

and I was in a new relationship when I found out that I was pregnant.

và tôi đang quen người khác khi tôi phát hiện ra mình có thai.

When I thought about my choices, I honestly did not know how to decide,

Nghĩ về sự chọn lựa, thành thật mà nói tôi không biết phải quyết định thế nào,

what criteria I should use.

tiêu chuẩn nào tôi dựa vào.

How would I know what the right decision was?

Làm sao tôi biết được đâu là lựa chọn đúng đắn?

I worried that I would regret an abortion later.

Tôi lo sợ là tôi sau đó sẽ hối hận vì phá thai

Coming of age on the beaches of Southern California,

Ở vùng biển miền Nam California,

I grew up in the middle of our nation's abortion wars.

Tôi lớn lên giữa lúc đất nước đang có tranh luận về việc phá thai.

I was born in a trailer on the third anniversary of Roe vs. Wade.

Tôi sinh ra lúc cuộc chiến giữa Roe và Wade (vụ xử phá thai) được năm thứ ba.

Our community was surfing Christians.

Cộng đồng của tôi theo đạo Cơ Đốc.

We cared about God, the less fortunate, and the ocean.

Chúng tôi tin vào Thượng Đế, hơn là số phận và đại dương.

Everyone was pro-life.

Mọi người đều ủng hộ không phá thai.

As a kid, the idea of abortion made me so sad that I knew if I ever got pregnant

Lúc nhỏ, ý nghĩ về phá thai làm tôi buồn nên tôi biết là nếu khi nào tôi có thai

I could never have one.

tôi sẽ không bao giờ phá.

And then I did.

Và rồi tôi lại đi phá.

It was a step towards the unknown.

Đây là bậc thang đi vào điều vô vọng.

But Polly had given me a very special gift:

Nhưng Polly tặng tôi một món quà rất đặc biệt:

the knowledge that I wasn't alone

Ý nghĩ rằng tôi không phải một mình

and the realization that abortion was something that we can talk about.

và sự thật là phá thai là cái gì đó chúng ta có thể nói đến.

Abortion is common.

Phá thai phổ biến.

According to the Guttmacher Institute, one in three women in America

Theo viện Guttmacher, một trong ba phụ nữ Mỹ

will have an abortion in their lifetime.

sẽ có một lần phá thai trong đời của họ.

But for the last few decades, the dialogue around abortion in the United States

Nhưng những thập niên cuối, cuộc đối thoại xoay quanh phá thai ở Mỹ

has left little room for anything beyond pro-life and pro-choice.

ít liên quan đến những cái khác ngoài việc ủng hộ phá hay không.

It's political and polarizing.

Đó là chính trị và phân cực.

But as much as abortion is hotly debated, it's still rare for us,

Nhưng ngoài việc tranh cãi dữ dội, nó vẫn còn lạ lẫm với chúng ta,

whether as fellow women or even just as fellow people,

liệu một người bạn hay thậm chí chỉ là một người nào đó,

to talk with one another about the abortions that we have.

có nói với nhau về việc phá thai mà chúng ta làm,

There is a gap.

Có một khoảng cách.

Between what happens in politics and what happens in real life,

Giữa những gì diễn ra trong chính trị và những gì diễn ra trong đời sống thật,

and in that gap, a battlefield mentality.

và trong khoảng cách đó là chiến trường đấu trí.

An "are you with us or against us?" stance takes root.

Ủng hộ tôi hay chống lại tôi? chổ đứng nào cũng có căn cơ.

This isn't just about abortion.

Đây không chỉ là phá thai.

There are so many important issues that we can't talk about.

Có những vấn đề quan trọng khác mà chúng ta không thể nói được.

And so finding ways to shift the conflict to a place of conversation

Và tìm cách chuyển từ đối đầu sang đối thoại

is the work of my life.

là công việc của cuộc đời tôi.

There are two main ways to get started.

Có hai cách chính để bắt đầu.

One way is to listen closely.

Một cách là lắng nghe kỹ.

And the other way is to share stories.

Và một cách khác là chia sẻ những câu chuyện.

So, 15 years ago, I cofounded an organization called Exhale

Cách đây 15 năm, tôi cùng sáng lập ra một tổ chức gọi là Exhale

to start listening to people who have had abortions.

bắt đầu lắng nghe những người đã từng phá thai.

The first thing we did was create a talk-line, where women and men

Việc đầu tiên chúng tôi làm là lập một đường dây tâm sự, nơi mà nam nữ

could call to get emotional support.

đều có thể gọi vào để được chia sẻ cảm xúc.

Free of judgment and politics, believe it or not, nothing like our sevice

Không bị dị nghị hay dính dáng chính trị, có tin không? không dịch vụ nào như vậy

had ever existed.

tồn tại trước đó.

We needed a new framework that could hold all the experiences that we were

Chúng tôi cần có một khuôn mẫu mới có thể gom tất cả những kinh nghiệm khi chúng tôi

hearing on our talk-line.

lắng nghe trên đường dây của chúng tôi.

The feminist who regrets her abortion.

Một phụ nữ hối tiếc về việc phá thai của cô.

The Catholic who is grateful for hers.

Một tín đồ Công giáo biết ơn cho quyết định của cô.

The personal experiences that weren't fitting neatly into one box or the other.

Kinh nghiệm bản thân không thật vừa vặn trong cái hộp này hay hộp kia.

We didn't think it was right to ask women to pick a side.

Chúng tôi không nghĩ mình làm đúng khi hỏi những phụ nữ đó đứng về phía nào.

We wanted to show them that the whole world was on their side,

Chúng tôi muốn chứng minh cho họ thấy rằng cả thế giới này đồng tình với họ.

as they were going through this deeply personal experience.

khi họ vượt qua trãi nghiệm riêng tư sâu thẳm này.

So we invented "pro-voice."

Chúng tôi tạo ra "pro-voice" (ủng hộ nói ra)

Beyond abortion, pro-voice works on hard issues that we've struggled with globally

Ngoài phá thai,"pro-voice" thực hiện những vấn đề khó khăn mà thế giới đang vật lộn

for years,

trong nhiều năm,

issues like immigration, religious tolerance, violence against women.

những vấn đề như nhập cư, chấp nhận tôn giáo, bạo lực phụ nữ.

It also works on deeply personal topics that might only matter to you

Chúng tôi cũng tiếp cận những đề tài cá nhân chuyên sâu mà chỉ liên quan đến bạn

and your immediate family and friends.

và dòng họ gần và bạn bè của bạn.

They have a terminal illness, their mother just died,

Họ có bệnh sắp mất, mẹ họ vừa chết,

they have a child with special needs and they can't talk about it.

họ có con bị khuyết tật mà họ không thể chia sẻ được.

Listening and storytelling are the hallmarks of pro-voice practice.

Lắng nghe và kể chuyện là điểm nhấn của phương cách pro-voice.

Listening and storytelling.

Lắng nghe và kể chuyện.

That sounds pretty nice.

Nghe có vẻ hay.

Sounds maybe, easy? We could all do that.

Nghe có lẽ dễ quá? Tất cả chúng ta có thể làm được.

It's not easy. It's very hard.

Nó không dễ vậy đâu. Nó rất khó.

Pro-voice is hard because we are talking about things everyone's fighting about

Pro-voice khó vì chúng ta đang nói về những thứ mà mọi người đang đấu tranh

or the things that no one wants to talk about.

hay những thứ mà không ai muốn nói tới.

I wish I could tell you that when you decide to be pro-voice, that you'll find

Tôi ước tôi có thể nói bạn rằng khi bạn quyết định là pro-voice, bạn sẽ tìm thấy

beautiful moments of breakthrough and gardens full of flowers,

những khoảng khắc tuyệt đẹp khi bạn vượt qua được và những khu vườn đầy hoa,

where listening and storytelling creates wonderful "a-ha" moments.

khi lắng nghe và kể chuyện mà tạo ra những khoảng khắc "a-ha" tuyệt vời.

I wish I could tell you that there would be a feminist welcoming party for you,

Tôi ước có thể nói rằng sẽ có một bữa tiệc chào mừng đầy nữ tính dành cho bạn,

or that there's a long-lost sisterhood of people who are just ready

hay là có một tình chị em bị mất đã lâu với những người chỉ vừa sẵn sàng

to have your back when you get slammed.

đón nhận bạn quay lại khi bạn bị đóng sầm cửa lại.

But it can be vulnerable and exhausting to tell our own stories

Lúc kể câu chuyện của chính mình, mình có thể bị tổn thương và mệt mỏi

when it feels like nobody cares.

khi có cảm giác như không ai quan tâm đến.

And if we truly listen to one another,

Và nếu chúng ta thành thật lắng nghe lẫn nhau,

we will hear things that demand that we shift our own perceptions.

chúng ta sẽ nghe những điều mà đòi hỏi chúng ta thay đổi cách nhìn của chính mình.

There is no perfect time and there is no perfect place

Không có thời gian hoàn hảo, và không có nơi hoàn hảo

to start a difficult conversation.

để bắt đầu một câu chuyện khó nói.

There's never a time when everyone will be on the same page, share the same lens,

Không bao giờ có lúc mà mọi người sẽ đọc cùng một trang, nhìn cùng một kiếng,

or know the same history.

hay biết cùng một lịch sử.

So, let's talk about listening and how to be a good listener.

Nên hãy cùng nói về việc lắng nghe và làm sao thành một người lắng nghe giỏi.

There's lots of ways to be a good listener and I'm going to give you just a couple.

Có nhìều cách thành một người lắng nghe giỏi và tôi sẽ cho bạn chỉ hai cách.

One is to ask open-ended questions.

Một là hỏi những câu hỏi mở - đóng.

You can ask yourself or someone that you know,

Bạn có thể hỏi bạn hay người nào đó mà bạn biết,

"How are you feeling?"

"Bạn thấy (hôm nay) sao?"

"What was that like?"

"Nó như thế nào?"

"What do you hope for, now?"

"Bây giờ bạn mong gì?"

Another way to be a good listener is to use reflective language.

Cách khác để thành người lắng nghe giỏi là dùng lại ngôn ngữ.

If someone is talking about their own personal experience,

Nếu người đó đang nói về trãi nghiệm của chính họ,

use the words that they use.

dùng những từ mà họ dùng.

If someone is talking about an abortion and they say the word "baby,"

Nếu người đó đang nói về phá thai |và họ nói từ "em bé"

you can say "baby."

bạn có thể nói từ "em bé"

If they say "fetus," you can say "fetus."

Nếu họ nói "bào thai," Bạn cũng nói "bào thai."

If someone describes themselves as gender queer to you,

Nếu người đó diễn tả với bạn họ là một người đồng tính,

you can say "gender queer."

bạn cũng dùng "người đồng tính."

If someone kind of looks like a he, but they say they're a she -- it's cool.

Nếu người đó giống một anh, nhưng họ nói họ là chi -- tốt thôi.

Call that person a she.

Gọi người đó là chị.

When we reflect the language of the person who is sharing their own story,

Khi chúng ta dùng lại ngôn ngữ của người đang kể câu chuyện của họ,

we are conveying that we are interested in understanding who they are

chúng ta đang ám chỉ rằng chúng ta quan tâm hiểu họ là ai

and what they're going through.

và những gì họ đang phải vượt qua.

The same way that we hope people are interested in knowing us.

Cũng giống như chúng ta hy vọng người ta hứng thú biết chúng ta.

So, I'll never forget being in one of the Exhale counselor meetings,

Tôi sẽ không bao giờ quên trong một trong những buổi gặp tư vấn Exhale,

listening to a volunteer talk about how she was getting a lot of calls

lắng nghe một tình nguyện viên nói về việc cô làm sao nhận được nhiều cú điện thoại

from Christian women who were talking about God.

từ những phụ nữ Cơ Đốc nói về Đấng Chúa Trời.

Now, some of our volunteers are religious, but this particular one was not.

Nhiều tình nguyện viên theo đạo nhưng đây là một người đặt biệt không theo.

At first, it felt a little weird for her to talk to callers about God.

Đầu tiên, cô thấy kỳ lạ khi nói với người gọi vào về Đấng Chúa trời.

So, she decided to get comfortable.

Nên cô quyết định tạo sự thoải mái.

And she stood in front of her mirror at home, and she said the word "God."

Và cô đứng trước kiếng ở nhà, và cô nói từ "Chúa Trời."

"God."

"Chúa Trời."

"God."

"Chúa Trời."

"God."

"Chúa Trời."

"God."

"Chúa Trời."

"God."

"Chúa Trời."

"God."

"Chúa Trời."

Over and over and over again until the word no longer felt strange

Lập đi lập lại cho đến khi từ đó không còn cảm thấy lạ lẫm

coming out her mouth.

thốt ra từ miệng cô.

Saying the word God did not turn this volunteer into a Christian,

Nói từ Chúa trời không làm tình nguyện viên này thành người Cơ Đốc,

but it did make her a much better listener of Christian women.

nhưng làm cho cô thành người biết lắng nghe những phụ nữ Cơ Đốc.

So, another way to be pro-voice is to share stories,

Vì vậy, cách khác để thành pro-voice là chia sẻ những câu chuyện,

and one risk that you take on, when you share your story with someone else,

và một nguy cơ mà bạn gặp phải khi bạn kể câu chuyện với ai đó,

is that given the same set of circumstances as you

là nghĩ họ cùng một hoàn cảnh như bạn

they might actually make a different decision.

nhưng họ có thể thật sự có một quyết định khác.

For example, if you're telling a story about your abortion,

Ví dụ như, nếu bạn kể câu chuyện về phá thai của bạn,

realize that she might have had the baby.

nhận ra rằng cô ấy có lẽ đã giữ đứa bé đó.

She might have placed for adoption.

Cô ấy có lẽ đã định phá thai.

She might have told her parents and her partner -- or not.

Cô ấy có lẽ đã nói với ba mẹ cô, với người đàn ông kia- hoặc là không.

She might have felt relief and confidence, even though you felt sad and lost.

Cô ấy có lẽ đã cảm thấy an ủi và tự tin cho dù bạn lại cảm thấy buồn và mất mát.

This is okay.

Điều này bình thường thôi.

Empathy gets created the moment we imagine ourselves in someone else's shoes.

Cảm thông tạo ra lúc chúng ta tưởng tượng chính mình trong hoàn cảnh người khác.

It doesn't mean we all have to end up in the same place.

Không có nghĩa là tất cả chúng ta kết thúc cùng một nơi.

It's not agreement, it's not sameness that pro-voice is after.

Đó không là giao ước, đó không là sự lặp lại mà pro-voice tạo ra.

It creates a culture and a society that values what make us special and unique.

Nó tạo ra một văn hoá và một xã hội đề cao những gì làm ta đặt biệt và riêng biệt.

It values what makes us human, our flaws and our imperfections.

Nó đề cao những gì làm chúng ta là con người, những sai lầm và không hoàn hảo.

And this way of thinking allows us to see our differences with respect,

Và cách nghĩ này cho phép chúng ta thấy được sự khác biệt bằng sự tôn trọng,

instead of fear.

thay vì sợ hãi.

And it generates the empathy that we need

Nó tạo ra sự cảm thông mà chúng ta cần

to overcome all the ways that we try to hurt one another.

để vượt qua những cách mà chúng ta cố làm tổn thương nhau.

Stigma, shame, prejudice, discrimination, oppression.

Kỳ thị, tủi hổ, thành kiến, phân biệt, lạm quyền.

Pro-voice is contagious, and the more it's practiced

Pro voice có tính lây lan và càng thật tế

the more it spreads.

nó càng phổ biến.

So, last year I was pregnant again.

Vì vậy, năm ngoái tôi có thai lại.

This time I was looking forward to the birth of my son.

Lần này tôi mong ngóng hạ sinh con trai tôi.

And while pregnant, I had never been asked how I was feeling so much in all my life.

Lúc có thai, tôi không bao giờ tự hỏi tôi cảm thấy thế nào trong suốt đời.

(Laughter)

(Tiếng cười)

And however I replied, whether I was feeling wonderful and excited

Tuy nhiên tôi trả lời, bất kì khi tôi cảm thấy tuyệt vời và phấn khích

or scared and totally freaked out,

hay sợ hãi và hoà toàn điếng hồn,

there was always someone there giving me a "been there" response.

luôn có người nào đó ở đó cho tôi câu trả lời "tôi đã từng vậy"

It was awesome.

Thật tuyệt vời.

It was a welcome, yet dramatic departure from what I experience

Đó là bãi đáp mời gọi đầy kịch tính từ những gì tôi đã trãi qua

when I talk about my mixed feelings of my abortion.

khi tôi nói về cảm giác lẫn lộn của tôi về phá thai.

Pro-voice is about the real stories of real people

Pro-voice về những câu chuyện thật của người thật

making an impact on the way abortion

tạo ảnh hưởng trên con đường phá thai

and so many other politicized and stigmatized issues

và những vấn đề chính trị hoá và kỳ thị hoá khác

are understood and discussed.

được hiểu và bàn thảo.

From sexuality and mental health to poverty and incarceration.

từ giới tính và sức khoẻ tâm thần đến nghèo khó và tù tội.

Far beyond definition as single right or wrong decisions,

Ngoài định nghĩa của quyết định đúng hay sai

our experiences can exist on a spectrum.

những trãi nghiệm của chúng ta có thể tồn tại trong dãy quang phổ.

Pro-voice focuses that conversation on human experience

Pro-voice chú trọng những đối thoại về kinh nghiệm con người

and it makes support and respect possible for all.

mà có thể tạo sự ủng hộ và kính trọng cho mọi người

Thank you.

Cảm ơn

(Applause)

(Vỗ tay)