Haas&Hahn: How painting can transform communities

Haas&Hahn: Boyamak toplumları nasıl dönüştürebilir

Çeviri: Sera Konur Gözden geçirme: Ramazan Şen

Dre Urhahn: This theater is built on Copacabana,

Dre Urhahn: Bu tiyatro dünyanın en ünlü plajı

which is the most famous beach in the world,

Copacabana'da yapıldı.

but 25 kilometers away from here

Fakat buraya 25 kilometre uzaklıkta,

in the North Zone of Rio

Rio'nun kuzeyinde

lies a community called Vila Cruzeiro,

Vila Cruzeiro isimli bir bölge var.

and roughly 60,000 people live there.

Burada yaklaşık 60.000 kişi yaşıyor.

Now, the people here in Rio mostly know

Rio'da yaşayan insanlar Vila Cruzeiro'yu

Vila Cruzeiro from the news,

genellikle haberlerden tanıyor ve

and unfortunately, news from Vila Cruzeiro often

maalesef Vila Cruzeiro'dan gelen haberler

is not good news.

genellikle iyi haberler değil.

But Vila Cruzeiro is also the place

Ancak Vila Cruzeiro aynı zamanda

where our story begins.

bizim hikayemizin başladığı yer.

Jeroen Koolhaas: Ten years ago, we first came to Rio

Jeroen Koolhaas: On yıl önce Rio'ya

to shoot a documentary about life in the favelas.

gecekondu hayatı ile ilgili bir belgesel çekmek için geldik.

Now, we learned that favelas are informal communities.

Varoşların gayrıresmi topluluklar olduğunu duymuştuk.

They emerged over the years

Yıllar içinde köylerden kentlere

when immigrants from the countryside

iş için göç eden insanlar

came to the cities looking for work,

ile oluşmuş.

like cities within the cities,

Şehir içinde şehirler gibi...

known for problems like crime, poverty,

Cinayet, yoksulluk,

and the violent drug war between

polis ve uyuşturucu kartelleri

police and the drug gangs.

arasındaki çatışmalarla ünlü.

So what struck us was that

Bu topluluklarda yaşayan insanların

these were communities that the people

evlerini, kendi elleriyle,

who lived there had built with their own hands,

bir planları olmadan

without a master plan

yaptıklarını gördük.

and like a giant work in progress.

Hala devam eden dev bir proje gibi...

Where we're from, in Holland,

Bizim geldiğimiz yerde, Hollanda'da,

everything is planned.

herşey planlıdır.

We even have rules for how to follow the rules.

Kurallara nasıl uyacağımıza dair bile kurallarımız vardır.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

DU: So the last day of filming, we ended up

DU: Çekimlerin son günü

in Vila Cruzeiro, and we were sitting down

Vila Cruzeiro'da oturuyorduk,

and we had a drink,

içki içiyorduk,

and we were overlooking this hill

bir tepeye bakıyorduk,

tepe evlerle doluydu

with all these houses,

and most of these houses looked unfinished,

çoğu ev bitmemiş görünüyordu.

and they had walls of bare brick,

Tuğla duvarları vardı

but we saw some of these houses

ama bazıları

which were plastered and painted,

sıvalı ve boyalıydı

and suddenly we had this idea:

ve birden aklımıza bir fikir geldi,

what would it look like if all these houses

bütün evler sıvalı ve boyalı olsa

would be plastered and painted?

nasıl olurdu?

And then we imagined one big design,

Büyük bir tasarım hayal ettik,

one big work of art.

bir sanat eseri...

Who would expect something like that

Böyle bir yerde bunun gibi bir şey

in a place like this?

kim beklerdi?

So we thought, would that even be possible?

Bu mümkün olabilir mi diye düşündük.

So first we started to count the houses,

Önce evleri saymaya başladık,

but we soon lost count.

kısa sürede hesabı karıştırdık.

But somehow the idea stuck.

Yine de bu fikre takılmıştık.

JK: We had a friend.

JK: Bir arkadaşımız vardı,

He ran an NGO in Vila Cruzeiro.

Vila Cruzeiro'da bir STK'nın başındaydı.

His name was Nanko,

İsmi Nanko'ydu,

and he also liked the idea.

o da bu fikri sevdi.

He said, "You know, everybody here

"Biliyor musunuz buradaki herkesin

would pretty much love to have their houses

evlerinin sıvalı ve boyalı olması

plastered and painted.

hoşuna gider.

It's when a house is finished."

Bu bir ev bittiğinde olur." dedi.

So he introduced us to the right people,

Bizi doğru insanlarla tanıştırdı.

and Vitor and Maurinho became our crew.

Böylelikle Vitor ve Maurinho ekibimiz oldu

We picked three houses in the center of the community

Merkezde üç ev seçtik ve

and we start here. We made a few designs,

buradan başladık. Birkaç tasarım yaptık,

and everybody liked this design

herkes bu tasarımı sevdi,

of a boy flying a kite the best.

uçurtma uçuran bir çocuk.

So we started painting, and the first thing we did

Boyamaya başladık, ilk yaptığımız şey

was to paint everything blue,

her yeri maviye boyamak oldu,

and we thought that looked already pretty good.

bu hali bile bize güzel gözüktü

But they hated it. The people who lived there really hated it.

fakat orada yaşayan insanlar nefret ettiler.

They said, "What did you do?

"Ne yaptınız?" dediler.

You painted our house in exactly the same color

Evimizi polis karakolu ile

as the police station."

aynı renge boyadınız."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

In a favela, that is not a good thing.

Bir gecekondu mahallesinde bu iyi bir şey değil.

Also the same color as the prison cell.

Bir hücre ile de aynı renk.

So we quickly went ahead and we painted the boy,

Biz de hemen devam edip çocuğu da çizdik,

and then we thought we were finished,

bitti diye düşünmüştük

we were really happy, but still,

gerçekten mutluyduk

it wasn't good because the little kids started coming up to us,

fakat küçük çocuklar bize gelmeye başladı

and they said, "You know, there's a boy flying the kite,

"Uçurtma uçuran bir çocuk var ama

but where is his kite?"

uçurtma nerede?" dediler.

We said, "Uh, it's art.

"Bu sanat" dedik.

You know, you have to imagine the kite."

"Uçurtmayı hayal etmeniz gerekiyor."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And they said, "No, no, no, we want to see the kite."

"Hayır hayır, uçurtmayı görmek istiyoruz." dediler.

So we quickly installed a kite

Biz de hızlıca uçurtmayı ekledik,

way up high on the hill,

tepenin en üstüne,

so that you could see the boy flying the kite

böylece çocuğun uçurtma uçurduğu görünüyordu

and you could actually see a kite.

ve uçurtmayı da görüyordunuz.

So the local news started writing about it,

Yerel basın bunu yazmaya başladı,

which was great,

harikaydı,

and then even The Guardian wrote about it:

The Guardian bile bunu yazdı:

"Notorious slum becomes open-air gallery."

"Kötü şöhretli gecekondu mahallesi açık hava galerisi oldu."

JK: So, encouraged by this success,

JK: Bu başarının getirdiği cesaretle

we went back to Rio for a second project,

Rio'da ikinci projemize başladık

and we stumbled upon this street.

ve bu sokağa rastladık.

It was covered in concrete to prevent mudslides,

Çamuru önlemek için beton ile kaplanmıştı,

and somehow we saw a sort of river in it,

bunun içinde bir tür nehir gördük,

and we imagined this river to be a river in Japanese style

Bu nehrin Japon tarzı olduğunu hayal ettik

with koi carp swimming upstream.

yukarı doğru bir Koi sazanı yüzecekti

So we decided to paint that river,

Nehri yapmaya karar verdik

and we invited Rob Admiraal,

Rob Admiraal'i davet ettik.

who is a tattoo artist,

Kendisi Japon tarzında uzmanlaşmış

and he specialized in the Japanese style.

bir dövme sanatçısıydı.

So little did we know that we would spend

Neredeyse bütün yılı bu nehri

almost an entire year painting that river,

boyararak geçireceğimizi bilmiyorduk,

together with Geovani and Robinho and Vitor,

yakınlarda oturan Geovani, Robinho

ve Vitor ile birlikte...

who lived nearby.

And we even moved into the neighborhood

Aynı sokakta yaşayanlardan biri,

when one of the guys that lived on the street, Elias,

Elias bizi ailesiyle birlikte

told us that we could come and live in his house,

evinde yaşamaya davet edince

together with his family,

bu mahalleye taşındık.

which was fantastic.

Bu mükemmeldi.

Unfortunately, during that time,

Maalesef bu süreçte

another war broke out between the police

polis ile uyuşturucu kartelleri arasında

and the drug gangs.

bir savaş daha çıktı.

(Video) (Gunfire)

(Silah sesleri)

We learned that during those times,

Bu zamanlarda bu topluluktaki

people in communities really stick together

insanların birbirine gerçekten

during these times of hardship,

destek olduklarını öğrendik.

but we also learned a very important element,

Öğrendiğimiz bir önemli unsur daha vardı,

the importance of barbecues. (Laughter)

barbekünün önemi. (Gülüşmeler)

Because, when you throw a barbecue,

Bir barbekü partisi düzenlediğinizde

it turns you from a guest into a host,

bir misafirden ev sahibine dönüşüyordunuz

so we decided to throw one

Biz de hemen hemen

almost every other week,

her hafta yaptık.

and we got to know everybody in the neighborhood.

Neredeyse mahalledeki herkesle tanıştık.

JK: We still had this idea of the hill, though.

JK: Hala tepe ile ilgili fikrimiz vardı.

DU: Yeah, yeah, we were talking about

DU: Evet evet, büyüklüğü

the scale of this, because this painting

ile ilgili konuşuyorduk, çünkü bu resim

was incredibly big,

olağanüstü büyük,

and it was insanely detailed,

olağanüstü detaylıydı.

and this process almost drove us completely insane ourselves.

Bu süreç bizi neredeyse delirtti.

But we figured that maybe, during this process,

Sonra bu süreci düşündük,

all the time that we had spent in the neighborhood

mahallede geçirdiğimiz onca zaman

was maybe actually even more important

belki de resim yapmaktan

than the painting itself.

çok daha önemliydi.

JK: So after all that time,

JK: Bu kadar zaman sonra,

this hill, this idea was still there,

tepe ile ilgili fikir hala duruyordu.

and we started to make sketches,

Çizimler, modeller yapmaya başladık

models, and we figured something out.

ve bir şey farkettik.

We figured that our ideas, our designs

Bizim fikirlerimiz, tasarımlarımız,

had to be a little bit more simple than that last project

önceki projeden biraz daha basit olmalıydı

so that we could paint with more people

böylece daha çok insanla ve daha kısa sürede

and cover more houses at the same time.

daha çok ev boyayabilirdik.

And we had an opportunity to try that out

Rio'nun merkezinde Santa Marta'da

in a community in the central part of Rio,

bu fikri deneyebileceğimiz

which is called Santa Marta,

bir yer bulduk.

and we made a design for this place

Burası için bir tasarım yaptık.

which looked like this,

Şöyle görünüyordu...

and then we got people to go along with it

Bizimle olacak insanları bulduk.

because turns out that if your idea is ridiculously big,

Eğer fikir saçmalık derecesinde büyükse,

it's easier to get people to go along with this. (Laughter)

insanları yanınıza çekmek daha kolay oluyor. (Gülüşmeler)

And the people of Santa Marta

Santa Marta'daki insanlar bir araya geldi

got together and in a little over a month

bir aydan kısa bir süre sonra

they turned that square into this.

o meydan bu hale geldi.

(Applause)

(Alkışlar)

And this image somehow went all over the world.

Bu resim tüm dünyaya yayıldı.

DU: So then we received an unexpected phone call

DU: Sonra beklenmedik bir telefon aldık.

from the Philadelphia Mural Arts Program,

Philadelphia Duvar Sanatları Programından.

and they had this question

Bir soruları vardı.

if this idea, our approach,

Bu fikir, bu yaklaşımımız,

if this would actually work in North Philly,

North Philly'de uygulanabilir miydi?

which is one of the poorest neighborhoods

Burası Amerika'nın en fakir

in the United States.

mahallelerinden biriydi.

So we immediately said yes.

Hemen evet dedik.

We had no idea how,

Nasıl olduğunu bilmiyorduk,

but it seemed like a very interesting challenge,

fakat değişik ve zorlu bir iş olacaktı.

so we did exactly the same as we did in Rio,

Rio'da yaptığımız şeyin aynısını yaptık,

and we moved into the neighborhood

mahalleye taşındık ve

and started barbecuing.

barbekü yapmaya başladık.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So the project took almost two years to complete,

Projeyi bitirmek iki yıl aldı

and we made individual designs

ve meydandaki her ev için

for every single house on the avenue that we painted,

ayrı ayrı tasarımlar yaptık.

and we made these designs together

Bu tasarımları yerli mağazacılar,

with the local store owners, the building owners,

bina sahipleri

and a team of about a dozen young men and women.

ve bir düzine genç adam ve kadın ile yaptık.

They were hired, and then they were trained as painters,

İşe alındılar ve boyama ile ilgili eğitim aldılar.

and together they transformed their own neighborhood,

Birlikte kendi mahallelerini dönüştürdüler.

the whole street, into a giant patchwork of color.

Tüm caddeyi dev, renkli bir desene çevirdiler

(Applause)

(Alkışlar)

And at the end, the city of Philadelphia

Sonunda Philadelphia şehri

thanked every single one of them

her birine teşekkür etti,

and gave them a merit for their accomplishment.

hepsine başarılarından ötürü ödül verdi.

JK: So now we had painted a whole street.

JK: Böylece bütün sokağı boyamıştık.

How about we do this whole hill now?

Tüm tepeyi boyamak nasıl olurdu?

We started looking for funding,

Fon aramaya başladık.

but instead, we just ran into questions,

Ancak pek çok soruyla karşılaştık.

like, how many houses are you going to paint?

Kaç ev boyayacaktık,

How many square meters is that?

toplam kaç metrekare olacaktı,

How much paint are you going to use,

ne kadar boya kullanacaktık,

and how many people are you going to employ?

kaç kişi çalışacaktı...

And we did try for years to write plans

Yıllarca bu fonlar için planlar yazmaya,

for the funding and answer all those questions,

bu sorulara yanıt vermeye çalışmıştık,

but then we thought,

sonra düşündük,

in order to answer all those questions,

bu sorulara cevap verebilmek için

you have to know exactly what you're going to do

işe başlamadan önce tam olarak ne yapacağınızı

before you actually get there and start.

bilmeniz gerekiyordu.

And maybe it's a mistake to think like that.

Bu şekilde düşünmek belki de bir hataydı.

It would lose some of the magic that we had learned

Öğrendiğimiz sihrin bir kısmını kaybedecektik.

about that if you go somewhere

Bir yere gidip,

and you spend time there,

orada zaman geçirirseniz, projenin

you can let the project grow organically

kendi kendine gelişmesine izin verebilir,

and have a life of its own.

kendi hayatı olmasını sağlayabilirsiniz.

DU: So what we did is

DU: Biz de şuna karar verdik.

we decided to take this plan and strip it away

Planı tüm rakamlardan,

from all the numbers

fikirlerden,

and all the ideas and presumptions

varsayımlardan arındırıp,

and just go back to the base idea,

fikrin kökenine,

which was to transform this hill

tepeyi dev bir sanat eserine

into a giant work of art.

dönüştürme fikrine döndük.

And instead of looking for funding,

Fon aramak yerine

we started a crowdfunding campaign,

bir destek kampanyası başlattık,

and in a little over a month,

yaklaşık bir ayda,

more than 1,500 people put together

1.500 kişi bir araya geldi ve

and donated over 100,000 dollars.

100.000 Dolar bağışladı.

So for us, this was an amazing moment, because now —

Bizim için bu inanılmaz bir andı, çünkü -

(Applause) —

(Alkışlar) -

because now we finally had the freedom

çünkü sonunda özgür olduk.

to use all the lessons that we had learned

Öğrendiğimiz dersleri, gecekondu

and create a project that was built

mahallelerin oluştuğu gibi projeler oluşturabilecek

the same way that the favela was built,

özgürlüğe sahiptik.

from the ground on up, bottom up,

Her yönüyle, baştan aşağı,

with no master plan.

bir ana plan olmadan.

JK: So we went back, and we employed Angelo,

JK: Geri döndük ve Angelo'yu işe aldık.

and he's a local artist from Vila Cruzeiro,

Angelo Vila Cruzeiro'da bir sanatçıydı,

very talented guy, and he knows almost everybody there,

Çok yetenekliydi ve oradaki hemen hemen herkesi tanıyordu.

and then we employed Elias, our former landlord

Sonra bizi evine davet eden eski ev sahibimiz

who invited us into his house,

Elias'ı işe aldık,

and he's a master of construction.

Elias inşaat konusunda ustadır.

Together with them, we decided where to start.

Birlikte nereden başlayacağımıza karar verdik.

We picked this spot in Vila Cruzeiro,

Vila Cruzeiro'da bu noktayı seçtik

and houses are being plastered as we speak.

ve biz şu anda konuşurken evlere sıva yapılıyor.

And the good thing about them is that

İşin iyi tarafı, bir sonraki

they are deciding which houses go next.

boyanacak eve onlar karar veriyor.

They're even printing t-shirts,

Baskılı t-shirtleri bile var

they're putting up banners

afişler hazırlıyorlar,

explaining everything to everybody,

herkese herşeyi anlatıyorlar,

and talking to the press.

basına demeç veriyorlar.

This article about Angelo appeared.

Bu makale Angelo hakkında yayınlandı.

DU: So while this is happening,

DU: Bunlar olurken,

we are bringing this idea all over the world.

tüm dünyaya bu fikri taşıyoruz.

So, like the project we did in Philadelphia,

Philadelphia'daki projemiz gibi

we are also invited to do workshops,

pek çok seminere davet ediliyoruz.

for instance in Curaçao,

Örneğin Curaçao'da...

and right now we're planning a huge project in Haiti.

Şu anda Haiti'de dev bir proje planlıyoruz.

JK: So the favela was not only the place

JK: Gecekondu mahalleleri yalnızca fikrimizin

where this idea started:

başlangıç noktası değil,

it was also the place that made it possible

aynı zamanda bir ana plan olmadan

to work without a master plan,

bunu mümkün kılan yerdi.

because these communities are informal —

Çünkü bu topluluklar resmi değil,

this was the inspiration —

ilham kaynağı bu noktaydı,

and in a communal effort, together with the people,

toplumsal bir çaba ve insanlar ile birlikte

you can almost work like in an orchestra,

yüz tane enstrumanı olan

where you can have a hundred instruments

bir orkestra gibi çalışabilir,

playing together to create a symphony.

bir senfoni yaratabilirsiniz.

DU: So we want to thank everybody who

DU: Hayalimizin bir parçası olmak isteyen,

wanted to become part of this dream

bu yolda bizi destekleyen

and supported us along the way,

herkese teşekkür etmek

and we are looking at continuing.

ve devam etmek istiyoruz.

JK: Yeah. And so one day pretty soon,

Çok yakında bir gün

when the colors start going up on these walls,

bu duvarlarda renkler yükseldikçe

we hope more people will join us,

daha çok insanın bize katılmasını,

and join this big dream,

bu hayale katılmasını umuyoruz.

and maybe one day, the whole of Vila Cruzeiro

Belki bir gün Vila Cruzeiro'nun tamamı

will be painted.

boyanmış olacak.

DU: Thank you.

DU: Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)