Haas&Hahn: How painting can transform communities

Translator: Alena Liushtyk Reviewer: Hanna Baradzina

Dre Urhahn: This theater is built on Copacabana,

Дрэ Урхан: Гэты тэатр пабудаваны на Копакабана,

which is the most famous beach in the world,

самым вядомым пляжы ў свеце,

but 25 kilometers away from here

але за 25 кіламетраў адсюль

in the North Zone of Rio

у Паўночнай зоне Рыа

lies a community called Vila Cruzeiro,

знаходзіцца супольнасць, якая завецца Віла Крузэйра,

and roughly 60,000 people live there.

і каля 60 000 чалавек жыве там.

Now, the people here in Rio mostly know

Насельніцтва Рыа ў асноўным ведае

Vila Cruzeiro from the news,

Віла Крузэйра з навінаў,

and unfortunately, news from Vila Cruzeiro often

і нажаль, навіны з Віла Крузэйра

часта нядобрыя.

is not good news.

But Vila Cruzeiro is also the place

Але Віла Крузэйра -- яшчэ і месца,

where our story begins.

дзе пачалася наша гісторыя.

Jeroen Koolhaas: Ten years ago, we first came to Rio

Ерун Колхас: 10 гадоў таму мы ўпершыню прыехалі ў Рыа

to shoot a documentary about life in the favelas.

здымаць дакументальны фільм пра жыццё ў фавэлах.

Now, we learned that favelas are informal communities.

Тады мы даведаліся, што фавэлы --

гэта нефармальныя супольнасці.

They emerged over the years

Яны з'явіліся цягам гадоў,

when immigrants from the countryside

калі імігранты з правінцыі

came to the cities looking for work,

прыязджалі ў гарады ў пошуках працы,

like cities within the cities,

як гарады ў гарадах,

known for problems like crime, poverty,

вядомыя па праблемах крыміналу, беднасці,

and the violent drug war between

і гвалтоўнымі наркатычнымі войнамі

police and the drug gangs.

паміж паліцыяй і бандамі наркагандляроў.

So what struck us was that

Тое, што нас уразіла,

these were communities that the people

гэта супольнасці людзей, якія жывуць у дамах

who lived there had built with their own hands,

пабудаванных сваімі рукамі,

without a master plan

без генеральнага плана,

and like a giant work in progress.

быццам вялікая работа ў прагрэсе.

Where we're from, in Holland,

Там, адкуль мы, у Галандыі,

everything is planned.

усё спланавана.

We even have rules for how to follow the rules.

Мы нават маем правілы, як прытрымлівацца правілаў.

(Laughter)

(Смех)

DU: So the last day of filming, we ended up

Д.У.: У апошні дзень здымак мы скончылі

in Vila Cruzeiro, and we were sitting down

ў Віла Крузэйра, адпачывалі і выпівалі,

and we had a drink,

and we were overlooking this hill

і аглядалі гэты ўзгорак

with all these houses,

з ўсімі хатамі,

and most of these houses looked unfinished,

і большасць з гэтых хатаў выглядалі няскончанымі,

and they had walls of bare brick,

і сцены былі з голай цэглы,

but we saw some of these houses

але мы ўбачылі некаторыя хаты,

which were plastered and painted,

якія былі атынкаваны і пафарбаваны,

and suddenly we had this idea:

і раптам да нас прыйшла ідэя:

what would it look like if all these houses

на што гэта было б падобна, калі б ўсе гэтыя хаты

would be plastered and painted?

былі б атынкаваныя і размаляваныя.

And then we imagined one big design,

І мы ўявілі адзін вялікі дызайн,

one big work of art.

адзін вялікі мастацкі твор.

Who would expect something like that

Хто мог бы ўявіць нешта падобнае

in a place like this?

ў месцы, як гэта?

So we thought, would that even be possible?

Мы падумалі,

ці гэта рэалізуема?

So first we started to count the houses,

Спачатку мы пачалі лічыць хаты,

but we soon lost count.

але неўзабаве згубілі лік.

But somehow the idea stuck.

Але чамусьці гэтая ідэя нас не пакідала.

JK: We had a friend.

Е.К.: Мы мелі сябра.

He ran an NGO in Vila Cruzeiro.

Ён распачаў НДА ў Віла Крузэйра.

His name was Nanko,

Яго імя было Нанко,

and he also liked the idea.

і яму таксама спадабалася ідэя.

He said, "You know, everybody here

Ён сказаў: "Вы ведаеце, усе тут

would pretty much love to have their houses

былі б радыя, калі б іх хату

plastered and painted.

атынкавалі ды пафарбавалі.

It's when a house is finished."

Гэта азначае, што дом скончаны.

So he introduced us to the right people,

І ён пазнаёміў нас з патрэбнымі людзьмі,

and Vitor and Maurinho became our crew.

і Вітор з Маўрыньё сталі нашай камандай.

We picked three houses in the center of the community

Мы выбралі тры дамы ў цэнтры супольнасці

and we start here. We made a few designs,

і мы пачалі тут. Мы зрабілі некалькі праектаў,

and everybody liked this design

і ўсім спадабалася гэты дызайн

of a boy flying a kite the best.

хлопчыка з паветраным змеем больш за ўсё.

So we started painting, and the first thing we did

мы пачалі фарбававаць, і першае, што мы зрабілі,

was to paint everything blue,

зафарбавалі ўсё блакітным,

and we thought that looked already pretty good.

гэта ўжо выглядала даволі добра.

But they hated it. The people who lived there really hated it.

Але ім не спадабалася.

Мясцовыя жыхары ўзненавідзелі колер.

They said, "What did you do?

Яны сказалі, "Што ты зрабіў?

You painted our house in exactly the same color

Ты размаляваў наш дом у такі ж колер,

as the police station."

як паліцэйскі пастарунак."

(Laughter)

(Смех)

In a favela, that is not a good thing.

У фавэле гэта не вельмі добрая рэч.

Also the same color as the prison cell.

Таксама такі ж колер, як у турэмнай камеры.

So we quickly went ahead and we painted the boy,

Тады мы хутка намалявалі зверху хлопчыка,

and then we thought we were finished,

і тады вырашылі, што скончылі,

we were really happy, but still,

мы былі сапраўды шчаслівыя, але ўсё ж,

it wasn't good because the little kids started coming up to us,

гэта не было добра, бо дзеці пачалі прыходзіць да нас,

and they said, "You know, there's a boy flying the kite,

і казаць: "Вы ведаеце, ёсць хлопчык з паветраным змеем,

but where is his kite?"

але дзе яго змей?"

We said, "Uh, it's art.

Мы сказалі, "Ну, гэта мастацтва.

You know, you have to imagine the kite."

Вы ведаеце, вы павінны ўявіць сабе змея."

(Laughter)

(Смех)

And they said, "No, no, no, we want to see the kite."

І яны адказалі: "Не, не, мы хочам бачыць змея."

So we quickly installed a kite

Мы хутка ўсталявалі змея

way up high on the hill,

высока на ўзгорку,

so that you could see the boy flying the kite

каб было бачна хлопчыка, які запускае змея

and you could actually see a kite.

і было відаць самога змея.

So the local news started writing about it,

Мясцовыя навіны пачалі пісаць пра гэта,

which was great,

і гэта было выдатна,

and then even The Guardian wrote about it:

а потым нават The Guardian напісаў пра гэта:

"Notorious slum becomes open-air gallery."

"Сумна вядомыя трушчобы становяцца галерэяй пад адкрытым небам."

JK: So, encouraged by this success,

Так, натхнёныя гэтым поспехам,

we went back to Rio for a second project,

мы вярнуліся ў Рыа для другога праекта,

and we stumbled upon this street.

і натыкнуліся на гэту вуліцу.

It was covered in concrete to prevent mudslides,

Яна была заліта бетонам, каб прадухіліць апоўзні,

and somehow we saw a sort of river in it,

і нейкім чынам мы ўбачылі ў гэтым раку,

and we imagined this river to be a river in Japanese style

і мы ўявілі сабе гэтую раку ў японскім стылі

with koi carp swimming upstream.

з карпам, які плыве супраць плыні.

So we decided to paint that river,

Таму мы вырашылі намаляваць гэтую раку,

and we invited Rob Admiraal,

і запрасілі Роба Адмірала,

who is a tattoo artist,

тату-майстра,

and he specialized in the Japanese style.

які спецыялізуецца на японскім стылі.

So little did we know that we would spend

Мы не ўяўлялі, што патрацім

almost an entire year painting that river,

амаль цэлы год, каб намаляваць гэту раку

together with Geovani and Robinho and Vitor,

разам з Джавані, Рабіньё і Віторам,

who lived nearby.

якія жылі побач.

And we even moved into the neighborhood

І мы нават пераехалі ў раён,

when one of the guys that lived on the street, Elias,

калі адзін з хлопцаў, якія жыў на той вуліцы, Эліяс,

told us that we could come and live in his house,

сказаў нам, што мы маглі б пераехаць і жыць у яго доме,

together with his family,

разам з яго сям'ёй,

which was fantastic.

якая была фантастычнай.

Unfortunately, during that time,

На жаль, цягам гэтага часу

another war broke out between the police

яшчэ адна вайна пачалася паміж паліцыяй

and the drug gangs.

і бандамі наркагандляроў.

(Video) (Gunfire)

(Страляніна)

We learned that during those times,

Мы даведаліся, што ў такія часы

людзі ў супольнасцях сапраўды трымаюцца разам

people in communities really stick together

during these times of hardship,

падчас гэтых цяжкіх часін,

but we also learned a very important element,

але мы таксама даведаліся пра вельмі важны элемент,

the importance of barbecues. (Laughter)

важнасць шашлыкоў. (Смех)

Because, when you throw a barbecue,

Таму што, калі вы далучаецеся да шашлыкоў,

it turns you from a guest into a host,

гэта ператварае вас з госця ў гаспадара,

so we decided to throw one

так што мы вырашылі хадзіць на шашлыкі

almost every other week,

амаль штотыдня,

and we got to know everybody in the neighborhood.

і пазнаёмліся з ўсімі на раёне.

JK: We still had this idea of the hill, though.

Мы па-ранейшаму не пакідалі ідэю з пагоркам.

DU: Yeah, yeah, we were talking about

Д.У.: Так, так, мы гаворым

the scale of this, because this painting

пра маштабы гэтага, таму што гэтая карціна

was incredibly big,

была неверагодна вялікая,

and it was insanely detailed,

і па-вар'яцку дэталёвая,

and this process almost drove us completely insane ourselves.

і гэты працэс амаль зрабіў вар'ятамі нас саміх.

But we figured that maybe, during this process,

Але мы вырашылі, што, магчыма, падчас гэтага працэсу,

all the time that we had spent in the neighborhood

увесь час, што мы правялі ў ваколіцах

was maybe actually even more important

быў, магчыма, нават больш важным

than the painting itself.

за сам малюнак.

JK: So after all that time,

Е.К.: Пасля ўсяго гэтага часу,

this hill, this idea was still there,

гэты пагорак, гэтая ідэя заставаліся з намі,

and we started to make sketches,

і мы пачалі рабіць эскізы,

models, and we figured something out.

мадэлі, і нешта зразумелі.

We figured that our ideas, our designs

Мы зразумелі, што нашы ідэі, нашы праекты

had to be a little bit more simple than that last project

мусілі быць трохі прасцейшымі за нашы папярэднія праекты,

so that we could paint with more people

каб больш людзей маглі працаваць

and cover more houses at the same time.

і адначасова зафарбаваць больш дамоў.

And we had an opportunity to try that out

І ў нас была магчымасць паспрабаваць

in a community in the central part of Rio,

у суполцы ў цэнтральнай частцы Рыа,

which is called Santa Marta,

якая называецца Санта Марта,

and we made a design for this place

і мы зрабілі дызайн для гэтага месца,

which looked like this,

які выглядаў так,

and then we got people to go along with it

і затым мы знайшлі людзей, каб працаваць разам,

because turns out that if your idea is ridiculously big,

таму што апынулася, што калі ваша ідэя да смешнага вялікая,

it's easier to get people to go along with this. (Laughter)

лягчэй знайсці людзей, якія за вамі пойдуць. (Смех)

And the people of Santa Marta

І людзі з Санта Марта

got together and in a little over a month

сабраліся разам і за месяц з нечым

they turned that square into this.

змянілі гэтую плошчу вось так.

(Applause)

(Плясканні)

And this image somehow went all over the world.

І гэтае фота неяк абыйшло ўвесь свет.

DU: So then we received an unexpected phone call

Д.У.: Потым нам нечакана затэлілі

from the Philadelphia Mural Arts Program,

з "Праграмы мураляў" у Філадэльфіі

and they had this question

і запыталі наступнае:

if this idea, our approach,

ці гэта ідэя, наш падыход

if this would actually work in North Philly,

ці гэта спрацуе ў Паўночнай Філадэльфіі,

which is one of the poorest neighborhoods

якая з'яўяляецца адной з бяднейшых

in the United States.

ваколіц у Злучаных Штатах.

So we immediately said yes.

І мы адразу ж адказалі Так.

We had no idea how,

Мы не ўяўлялі, як гэта зрабіць,

but it seemed like a very interesting challenge,

але гэта быў вельмі цікавы выклік,

so we did exactly the same as we did in Rio,

таму мы зрабілі тое ж самае, што і ў Рыа,

and we moved into the neighborhood

мы пераехалі ў раён

and started barbecuing.

і пачалі хадзіць на шашлыкі.

(Laughter)

(Смех)

So the project took almost two years to complete,

Так праект заняў амаль 2 гады,

and we made individual designs

мы зрабілі індывідуальныя дызайны

for every single house on the avenue that we painted,

для кожнага дома на вуліцы, якую размалёўвалі,

and we made these designs together

і мы рабілі дызайны разам

with the local store owners, the building owners,

з мясцовымі ўладальнікамі крам, дамоў,

and a team of about a dozen young men and women.

і камандай больш за дзясятак маладых хлопцаў і дзяўчат.

They were hired, and then they were trained as painters,

Яны былі нанятыя, абучаны фарбаваць,

and together they transformed their own neighborhood,

і разам пераўтварылі сваё ўласнае наваколле,

the whole street, into a giant patchwork of color.

усю вуліцу, у гіганцкі рознакаляровы дыван.

(Applause)

(Плясканні)

And at the end, the city of Philadelphia

І ў рэшце рэшт, горад Філадэльфія

thanked every single one of them

падзякаваў кожнаму з іх

and gave them a merit for their accomplishment.

і выказаў павагу за іх дасягненні.

JK: So now we had painted a whole street.

Е.К.: Мы размалявалі цэлую вуліцу.

How about we do this whole hill now?

Як наконт таго, каб дамаляваць той пагорак?

We started looking for funding,

Мы пачалі шукаць фінансаванне,

but instead, we just ran into questions,

але замест гэтага мы сутыкнуліся з пытаннямі.

like, how many houses are you going to paint?

Колькі дамоў вы збіраецеся пафарбаваць?

How many square meters is that?

Колькі квадратных метраў гэта?

How much paint are you going to use,

Колькі фарбы вы збіраецеся выкарыстаць,

and how many people are you going to employ?

і колькі людзей вы збіраецеся наймаць?

And we did try for years to write plans

І мы сапраўды спрабавалі цягам гадоў напісаць план

for the funding and answer all those questions,

для фінансавання і адказаць на ўсе гэтыя пытанні,

but then we thought,

але потым падумалі, што

in order to answer all those questions,

для таго, каб адказаць на ўсе гэтыя пытанні,

you have to know exactly what you're going to do

мы павінны дакладна ведаць, што збіраемся зрабіць,

before you actually get there and start.

перш чым на самой справе трапіць туды і пачаць.

And maybe it's a mistake to think like that.

І, можа быць, так думаць памылкова.

It would lose some of the magic that we had learned

Мы згубілі б частку той магіі, якой навучыліся:

about that if you go somewhere

калі некуды едзеш,

and you spend time there,

і бавіш там час,

you can let the project grow organically

а праект расце арганічна

and have a life of its own.

і мае сваё асабістае жыццё.

DU: So what we did is

Д.У.: Мы вырашылі

we decided to take this plan and strip it away

ўзяць гэты план і адмовіцца

from all the numbers

ад усіх лічбаў,

and all the ideas and presumptions

ўсіх ідэй і здагадак

and just go back to the base idea,

і проста вярнуцца да базавай ідэі,

which was to transform this hill

якая павінна была ператварыць гэтую гару

into a giant work of art.

ў гіганцкі мастацкі твор.

And instead of looking for funding,

І замест таго, каб шукаць фінансаванне,

we started a crowdfunding campaign,

мы пачалі краўдфаўндынгавую кампанію,

and in a little over a month,

і за месяц з нечым

more than 1,500 people put together

больш за 1500 чалавек сабралі

and donated over 100,000 dollars.

і ахвяравалі больш за 100 000 даляраў.

So for us, this was an amazing moment, because now —

Для нас гэта быў чароўны момант, таму што цяпер --

(Applause) —

(Плясканні)

because now we finally had the freedom

таму што цяпер мы, нарэшце, мелі свабоду,

to use all the lessons that we had learned

каб выкарыстаць усе тыя ўрокі, якія мы засвоілі,

and create a project that was built

і стварыць праект, які быў пабудаваны

the same way that the favela was built,

такім жа чынам, што і фавэлы:

from the ground on up, bottom up,

знізу ўверх,

with no master plan.

без генеральнага плана.

JK: So we went back, and we employed Angelo,

Е.К.: Мы вярнуліся і нанялі Анджэла,

and he's a local artist from Vila Cruzeiro,

мясцовага мастака з Віла Крузэйра.

very talented guy, and he knows almost everybody there,

Ён вельмі таленавіты і ведае там амаль усіх.

and then we employed Elias, our former landlord

Таксама мы нанялі Эліяса, нашага сябра,

who invited us into his house,

у якога жылі раней.

and he's a master of construction.

Ён выдатны будаўнік.

Together with them, we decided where to start.

Разам з імі мы вырашылі, з чаго пачаць.

We picked this spot in Vila Cruzeiro,

Мы выбралі гэта месца ў Віла Крузэйра,

and houses are being plastered as we speak.

і пакуль мы гаворым, яны атынкоўваюць хаты.

And the good thing about them is that

Чым яны карысныя для праекта:

they are deciding which houses go next.

яны вырашаюць, якія хаты будуць наступнымі.

They're even printing t-shirts,

Яны нават надрукавалі цішоткі,

they're putting up banners

яны ўсталёўваюць банеры,

explaining everything to everybody,

якія тлумачаць усё для ўсіх,

and talking to the press.

і размаўляюць з прэсай.

This article about Angelo appeared.

Так з'явіўся гэты артыкул пра Анджэла.

DU: So while this is happening,

Д.У.: Пакуль гэта адбываецца,

we are bringing this idea all over the world.

мы распаўсюджваем ідэю па ўсім свеце.

So, like the project we did in Philadelphia,

Так як мы рабілі праект у Філадэльфіі,

we are also invited to do workshops,

нас запрасілі зрабіць семінары,

for instance in Curaçao,

напрыклад, у Кюрасао,

and right now we're planning a huge project in Haiti.

і цяпер мы плануем вялікі праект на Гаіці.

JK: So the favela was not only the place

Е.К.: Фавэлы былі не толькі месцам,

where this idea started:

дзе гэтая ідэя пачалася,

it was also the place that made it possible

яны таксама сталі месцам, дзе стала магчымым

to work without a master plan,

працаваць без плану,

because these communities are informal —

таму што гэтыя суполкі нефармальныя.

this was the inspiration —

Мы натхніліся

and in a communal effort, together with the people,

і працавалі разам з мясцовымі жыхарамі.

you can almost work like in an orchestra,

Мы былі быццам у аркестры,

where you can have a hundred instruments

дзе сто інструментаў граюць разам,

playing together to create a symphony.

каб стварыць сімфонію.

DU: So we want to thank everybody who

Д.У.: Мы хочам падзякаваць усім, хто

wanted to become part of this dream

пажадаў стаць часткай гэтай мары

and supported us along the way,

і падтрымліваў нас на шляху,

and we are looking at continuing.

і мы шукаем працягу.

JK: Yeah. And so one day pretty soon,

Е.К.: Аднойчы, мы спадзяемся,

when the colors start going up on these walls,

калі гэтыя сцены зайграюць яскравымі колерамі,

we hope more people will join us,

яшчэ больш людзей далучацца да нас,

and join this big dream,

стануць часткай гэтай вялікай мары,

and maybe one day, the whole of Vila Cruzeiro

і ў адзін цудоўны дзень уся Віла Крузэйра

will be painted.

будзе пафарбавана.

DU: Thank you.

Д.У.: Дзякуй.

(Applause)

(Плясканні)