Steve Keil: A manifesto for play, for Bulgaria and beyond

Steve Keil: Bulgaristan ve ötesi için oyun manifestosu

Çeviri: Samet Kütük Gözden geçirme: osman oguz ahsen

I'm here today

Bugün burada

to start a revolution.

bir devrim başlatmak için bulunuyorum.

Now before you get up in arms,

Şimdi, silahlarımızı kuşanmadan,

or you break into song,

şarkımızı söylemeden,

or you pick a favorite color,

ya da rengimizi seçmeden önce,

I want to define what I mean by revolution.

devrim derken ne kastettiğimi tanımlamak istiyorum.

By revolution,

Devrim derken,

I mean a drastic and far-reaching change

şiddetli ve etkisi uzun sürecek

in the way we think and behave --

düşünme şeklimizi ve davranışlarımızı etkileyecek

the way we think and the way we behave.

değişimlerden bahsediyorum.

Now why, Steve, why do we need a revolution?

Peki, Steve, neden bir devrime ihtiyacımız var?

We need a revolution

Bir devrime ihtiyacımız var çünkü

because things aren't working; they're just not working.

işler yolunda gitmiyor; evet, işler yolunda gitmiyor.

And that makes me really sad

Ve bu beni oldukça üzüyor

because I'm sick and tired of things not working.

çünkü işlerin yolunda gitmediğini görmekten yoruldum ve sıkıldım artık.

You know, I'm sick and tired of us not living up to our potential.

Potansiyelimize ulaşmadan yaşamaktan sıkıldım artık.

I'm sick and tired of us being last.

Sonuncu olmamızdan sıkıldım.

And we are last place in so many things --

Üstelik bir çok şeyde son sıradayız --

for example, social factors.

örneğin, toplum faktöründe.

We're last place in Europe in innovation.

İnovasyonda Avrupa'nın son sırasındayız.

There we are right at the end, right at the bottom,

İşte en sonda, en altta oradayız,

last place as a culture that doesn't value innovation.

inovasyona değer vermeyen bir toplum olarak son sıradayız.

We're last place in health care,

Sağlık hizmetlerinde son sıradayız,

and that's important for a sense of well-being.

ve sağlık hizmetleri refah açısından çok önemli değil mi?

And there we are, not just last in the E.U.,

İşte oradayız, yalnızca Avrupa Birliği'nde değil,

we're last in Europe, at the very bottom.

tüm Avrupa'da, en alt sıradayız.

And worst of all,

Ve en kötüsü de,

it just came out three weeks ago, many of you have seen it, The Economist.

yalnızca 3 hafta önce açıklandı, birçoğunuz da görmüş olmalı, The Economist.

We're the saddest place on Earth,

Kişi paşına düşen gayrisafi milli hasılaya göre,

relative to GDP per capita --

dünyadaki en mutsuz toplumuz. --

the saddest place on Earth.

dünyadaki en mutsuz toplum...

That's social. Let's look at education.

Bu toplum faktörüydü. Şimdi de eğitime bakalım.

Where do we rank three weeks ago

Yine 3 hafta önce açıklanan

in another report by the OECD?

diğer bir OECD raporuna göre kaçıncı sıradayız?

Last in reading, math and science. Last.

Matematik ve fen bilimleri performansında son sıradayız. -- Sonuncu...

Business:

İş dünyası:

The lowest perception in the E.U.

Girişimcilerin, topluma katkıda bulunma algısında

that entrepreneurs provide benefits to society.

Avrupa Birliği'nde en düşük seviyedeyiz.

Why as a result, what happens?

Sonuç olarak da ne oluyor?

The lowest percentage of entrepreneurs starting businesses.

Girişimcilikte en düşük yüzde...

And this is despite the fact

Ve ortada olan bu duruma rağmen,

that everybody knows that small business

herkes bilir ki, küçük işletmeler

is the engine of economies.

ekonomilerin lokomotifleridir.

We hire the most people; we create the most taxes.

En çok istihdamı onlar yapar, en çok vergiyi onlar öder.

So if our engine's broken, guess what?

Eğer lokomotifiniz çalışmıyorsa, tahmin edin ne olur?

Last in Europe GDP per capita.

Kişi başına düşen gayrisafi milli hasılada Avrupa'da son sıradayız.

Last.

Sonuncu.

So it's no surprise, guys, that 62 percent of Bulgarians

Bu nedenle, Bulgarların yüzde 62'sinin

are not optimistic about the future.

gelecekten ümitli olmamasına şaşırmamalıyız.

We're unhappy, we have bad education,

Mutsuzuz, kötü bir eğitim sistemimiz var,

and we have the worst businesses.

ve en başarısız iş dünyasına sahibiz.

And these are facts, guys.

Bunlar gerçekler, arkadaşlar.

This isn't story tale; it's not make-believe.

Bunlar hikaye veya hayal ürünü değil.

It's not.

Hayır, değil.

It's not a conspiracy I have got against Bulgaria. These are facts.

Bulgaristan'a karşı kurduğum bir komplo da değil. Bunlar, gerçekler.

So I think it should be really, really clear

Bu nedenle, inanıyorum ki, çok açıkça kabul etmeliyiz,

that our system is broken.

Sistemimiz çökmüş halde.

The way we think, the way we behave,

Düşünme şeklimiz, davranışlarımız,

our operating system of behaving is broken.

işletim sistemimiz çökmüş halde.

We need a drastic change in the way we think and behave

Düşünme şeklimizde, davranışlarımızda

to transform Bulgaria for the better,

Bulgaristan'ı daha iyiye götürecek,

for ourselves, for our friends,

kendimiz, arkadaşlarımız,

for our family and for our future.

ailemiz ve geleceğimiz için şiddetli bir değişikliğe ihtiyacımız var.

How did this happen?

Tüm bunlar nasıl oldu?

Let's be positive now. We're going to get positive. How did this happen?

Şimdi biraz olumlu düşünelim. İyimser olacağız. Nasıl oldu tüm bunlar?

I think we're last because --

Sanıyorum ki, sonuncu sıradayız çünkü --

and this is going to be drastic to some of you --

ve bu bazılarınız için pek şaşırtıcı olacak --

because we are handicapping ourselves.

çünkü kendimizi engelliyoruz.

We're holding ourselves back

Kendimizi geri tutuyoruz

because we don't value play.

çünkü oynamaya yeterince değer vermiyoruz.

I said "play," all right.

"Oynamak" dedim, evet.

In case some of you forgot what play is, this is what play looks like.

Bazılarınızın oynamanın ne olduğunu unutması ihtimaline karşı, işte oynamak şuna benzer.

Babies play, kids play,

Bebekler oynar, çocuklar oynar,

adults play.

yetişkinler oynar.

We don't value play.

Oynamaya yeterince değer vermiyoruz.

In fact, we devalue play.

Aslına bakarsanız, oynamayı değersizleştiriyoruz.

And we devalue it in three areas.

Ve özellikle 3 alanda bunu yapıyoruz.

Let's go back to the same three areas.

Önceki 3 alana tekrar dönelim.

Social: 45 years of what?

Sosyal: 45 yıl boyunca ne?

Of communism --

Komünizm --

of valuing the society and the state over the individual

bireyin karşısında toplum ve devlete değer verirken

and squashing, inadvertently,

yaratıcılığı, kendini ifade etmeyi ve inovasyonu

creativity, individual self-expression and innovation.

kasıtlı olarak sindirdi.

And instead, what do we value?

Peki buna karşın, neye değer veriyoruz?

Because it's shown

Çünkü biliyor ki,

the way we apply, generate and use knowledge

bilgiyi uygulama, üretme veya kullanma şeklimiz

is affected by our social and institutional context,

sosyal ve idari iklimden etkilenmektedir.

which told us what in communism?

Ki, komünizm bize ne söylüyor bu konuda?

To be serious.

Ciddi olmamızı.

To be really, really serious.

Gerçekten, gerçekten ciddi olmamızı.

It did.

Öyle de oldu.

(Applause)

(Alkışlar)

Be serious.

Ciddi ol.

I can't tell you how many times I've been scolded in the park

Size oyun parkında çocuklarımı oynamaları için serbest bıraktığımda

for letting my kids play on the ground.

kaç defa azarlandığımı anlatamam.

Heaven forbid they play in the dirt, the kal,

Hele ki, yerlerde, (kal),

or even worse, lokvi, water -- that will kill them.

hatta daha kötüsü, suda, (lokvi) -- bu onları çileden çıkaracaktır.

I have been told by babas and dyados

Büyükannem ve büyükbabam, bana,

that we shouldn't let our kids play so much

çocuklarımızın çok fazla oyun oynamasına izin vermemiz gerektiğini öğretti.

because life is serious

Çünkü hayat ciddi,

and we need to train them for the seriousness of life.

ve bizim de onları hayatın ciddiyetine hazırlamamız lazım.

We have a serious meme running through.

Bir ciddiyet geni taşıyoruz.

It's a social gene running through us.

Taşıdığımız bu gen, sosyallikle alakalı bir gen.

It's a serious gene.

Bu, ciddi bir gen.

It's 45 years of it

45 yılın bir ürünü,

that's created what I call the "baba factor."

ve ben buna "büyükanne faktörü" diyorum.

(Laughter)

(Gülüşler)

(Applause)

(Alkışlar)

And here's how it works.

İşte söyle çalışıyor.

Step one: woman says, "I want to have a baby. Iskam baby."

İlk adım: Kadın, "Bir bebek sahibi olmak istiyorum" der. (Iskam baby)

Step two: we get the baby. Woohoo!

Adım 2: Bebek dünyaya gelir. Woohoo!

But then what happens in step three?

Peki 3. adımda ne olur?

I want to go back to work

İşe geri dönmek istiyorum

because I need to further my career or I just want to go have coffees.

çünkü kariyerimi ilerletmek istiyorum ya da daha fazla kahve içmek istiyorum.

I'm going to give bebko to baba.

Bebeğimi, büyükannesine bırakacağım.

But we need to remember

Ama hatırlamalıyız ki,

that baba's been infected by the serious meme for 45 years.

büyükanne, 45 yıl boyunca bu ciddi gene maruz kalmıştı.

So what happens?

Peki şimdi ne olacak?

She passes that virus on to baby,

Virüsü bebeğe de geçirecek,

and it takes a really, really, really long time -- as the redwood trees --

ve ciddiyet geninin

for that serious meme

sistemimizden çıkması,

to get out of our operating system.

çok, çok uzun zaman alacak -- tıpkı bir sekoya ağacının büyümesi gibi

What happens then?

Peki, sonra ne olacak?

It goes into education where we have an antiquated education system

Köhnemiş eğitim sistemimizin bir parçası olacak. Bu sistem öyle ki,

that has little changed for 100 years,

100 sene içerisinde çok az değişime uğramış,

that values rote learning,

basmakalıpçılığa,

memorization and standardization,

ezberciliğe ve standardizasyona değer veren,

and devalues self-expression, self-exploration,

kendini ifade etmeyi, kendini keşfetmeyi,

questioning, creativity and play.

sorgulamayı, yaratıcılığı ve oynamayı değersizleştiren bir sistem.

It's a crap system.

İşe yaramaz bir sistem.

True story: I went looking for a school for my kid.

Gerçek bir hikaye: Çocuğumu göndermek için bir okul arıyordum.

We went to this prestigious little school

Prestijli, küçük bir okula gittik

and they say they're going to study math 10 times a week

orada, öğrencilerin haftada 10 saat matematik,

and science eight times a week

8 saat ise fen bilimleri çalışacaklarını,

and reading five times a day and all this stuff.

ve günde 5 defa okuma saatleri olacağı ve benzeri şeyleri söylediler.

And we said, "Well what about play and recess?"

Biz de dedik ki, "Peki ya oyun saatleri ve teneffüsler?"

And they said, "Ha. There won't be a single moment in the schedule."

Cevaben, "İşte onlar için programda tek bir an bile olmayacak" dediler.

(Laughter)

(Gülüşler)

And we said, "He's five."

"O daha 5 yaşında" dedik.

What a crime. What a crime.

Bu bir suç, bu bir suç.

And it's a crime

Şöyle de bir suç var ki,

that our education system is so serious because education is serious

eğitim sistemimiz o kadar ciddi ki, çünkü eğitim ciddi olmalıdır,

that we're creating mindless, robotic workers

önceden delinmiş deliklere vidalar yerleştirmek için

to put bolts in pre-drilled holes.

aldırışsız, robotik işçiler üretiyoruz.

But I'm sorry, the problems of today

Üzgünüm ama, bugünün problemleri

are not the problems of the Industrial Revolution.

endüstriyel devrimin sorunları ile aynı değil.

We need adaptability,

Adapte olabilmeye,

the ability to learn how to be creative and innovative.

nasıl yaratıcı ve inovatif olabiliriz öğrenmeye ihtiyacımız var.

We don't need mechanized workers.

Tamamen mekanize edilmiş işçilere ihtiyacımız yok.

But no, now our meme goes into work where we don't value play.

Ama hayır, oynamaya değer vermediğimiz iş yerlerimize gidiyoruz.

We create robotic workers that we treat like assets,

Mal varlığımız gibi davrandığımız robotik işçiler üretiyor,

to lever and just throw away.

sonra da kaldırıp atıyoruz.

What are qualities of a Bulgarian work?

Bulgar iş gücünün özellikleri neler?

Autocratic --

Despot --

do what I say because I'm the chef.

söylediğimi yapacaksın, çünkü ben amirinim.

I'm the boss and I know better than you.

Ben patronum ve senin bildiğinden daha iyisini biliyorum.

Untrusting -- you're obviously a criminal, so I'm going to install cameras.

Güvensiz -- belli ki bir suçlusun, o nedenle kamera sistemi kurduracağım.

(Laughter)

(Gülüşler)

Controlling --

Kontrolcü --

you're obviously an idiot, so I'm going to make

belli bir ahmaksın, o nedenle önüne

a zillion little processes for you to follow so you don't step out of the box.

kaidelerden şaşmanı engelleyecek, izlemen gereken zilyon tane proses icat edeceğim.

So they're restrictive -- don't use your mobile phone,

Kısıtlamacılar -- cep telefonlarınızı kullanmayın,

don't use your laptop, don't search the Internet,

dizüstü bilgisayarlarınızı kullanmayın, internette arama yapmayın,

don't be on I.M.

anlık mesajlaşma programları kullanmayın.

That's somehow unprofessional and bad.

Nedense bu bir şekilde profesyonel olmayan, kötü bir şey.

And at the end of the day, it's unfulfilling

Ve günün sonunda, tatminsiz hissediyorsunuz

because you're controlled, you're restricted, you're not valued

çünkü kontrol edildiniz, kısıtlandınız, değersizleştirildiniz

and you're not having any fun.

ve eğlenemediniz.

In social, in education and in our business,

Sosyal hayatta, eğitimde ve iş dünyamızda

don't value play.

oynamaya değer vermiyoruz.

And that's why we're last,

İşte bu yüzden son sıradayız,

because we don't value play.

çünkü oynamaya değer vermiyoruz.

And you can say, "That's ridiculous, Steve. What a dumb idea.

Şöyle diyebilirsiniz, "Bu çok saçma, Steve. Ne aptal bir fikir.

It can't be because of play.

Oynamaktan olamaz tüm bunlar.

Just play, that's a stupid thing."

Yani, oynamak, çok saçma bir şey."

We have the serious meme in us.

Ciddiyet sosyal genine sahibiz biz.

Well I'm going to say no.

Yine de ben hayır diyeceğim.

And I will prove it to you in the next part of the speech --

Ve konuşmamın geri kalan kısmında size,

that play is the catalyst, it is the revolution,

oynamanın katalizör görevi gördüğünü, Bulgaristan'ı

that we can use to transform Bulgaria for the better.

daha iyi bir yere götürecek devrim olduğunu kanıtlayacağım.

Play:

Oynamak:

our brains

Beyinlerimiz

are hardwired for play.

oynamak üzere bağıntılanmıştır.

Evolution has selected,

Evrim,

over millions and billions of years,

milyonlarca, milyarlarca sene boyunca

for play in animals and in humans.

insanların ve hayvanların oynamasını seçmiştir.

And you know what?

Peki şunu biliyor musunuz?

Evolution does a really, really good job

Evrim gerçekten de,

of deselecting traits that aren't advantageous to us

bize avantaj sağlamayacak özellikleri eleyip

and selecting traits for competitive advantage.

bize rekabette avantaj sağlayacak özellikleri seçmekte oldukça başarılıdır.

Nature isn't stupid, and it selected for play.

Doğa aptal değildir, ve doğa oynamayı onaylar.

Throughout the animal kingdom, for example:

Hayvanların krallığında mesela:

ants. Ants play.

karıncalar. Karıncalar oynar.

Maybe you didn't know that.

Belki de bunu bilmiyordunuz.

But when they're playing,

Bir de karıncalar oynarken,

they're learning the social order and dynamics of things.

sosyal düzeni ve sosyal dinamikleri öğrenirler.

Rats play, but what you might not have known

Fareler oynar, fakat şunu bilmiyor olabilirsiniz

is that rats that play more

oyun oynayan fareler

have bigger brains

daha büyük bir beyne sahip olur

and they learn tasks better,

ve görevleri daha çabuk öğrenirler.

skills.

Veya yetenekleri.

Kittens play. We all know kittens play.

Kediler oynar. Zaten hepimiz kedilerin oynadığını biliyoruz.

But what you may not know

Ama şunu bilmeyebilirsiniz

is that kittens deprived of play

oynamaktan alıkonulmuş kediler

are unable to interact socially.

sosyal iletişime geçmekte başarısız olurlar.

They can still hunt, but they can't be social.

Avlanabilirler, ama sosyalleşemezler.

Bears play.

Ayılar oynar.

But what you may not know

Ama şunu bilmiyor olabilirsiniz

is that bears that play more survive longer.

oyun oynayan ayılar daha uzun süre hayatta kalabilir.

It's not the bears that learn how to fish better.

Nasıl daha iyi balık tutabileceğini öğrenen ayılar değil,

It's the ones that play more.

daha çok oyun oynayan ayılar.

And a final really interesting study --

Son olarak çok ilginç bir çalışmaya göre --

it's been shown, a correlation

oyun oynamak ile beyin büyüklüğü arasında

between play and brain size.

bir ilinti vardır.

The more you play, the bigger the brains there are.

Ne kadar çok oyun oynarsanız, o kadar büyük bir beyne sahip olursunuz.

Dolphins, pretty big brains, play a lot.

Yunuslar, oldukça büyük beyinleri vardır, oldukça çok oynarlar.

But who do you think

Ama sizce

with the biggest brains are the biggest players?

en büyük beyne sahip olan, en büyük oyuncular kimdir?

Yours truly: humans.

Tabii ki siz: insanlar.

Kids play, we play --

Çocuklar oynar,

of every nationality, of every race,

tüm milletlerden, tüm ırklardan,

of every color, of every religion.

tüm renklerden, tüm dinlerden herkes oynar.

It's a universal thing -- we play.

Bu evrensel bir şeydir. -- Oyun oynarız.

And it's not just kids, it's adults too.

Sadece çocuklar da değil, yetişkinler de oynar.

Really cool term: neoteny --

Çok havalı bir terim: neoteni --

the retention of play and juvenile traits in adults.

Yetişkinlerde oynama ve çocuksu davranışların sürmesi.

And who are the biggest neotenists?

Peki en meşhur neotenistler kimdir?

Humans. We play sports.

İnsanlar. Spor yaparız.

We do it for fun, or as Olympians, or as professionals.

Eğlence için, olimpiyatlar için ya da profesyonel anlamda spor yaparız.

We play musical instruments.

Müzik enstrümanları çalarız.

We dance, we kiss, we sing,

Dans ederiz, öpüşürüz, şarkı söyleriz,

we just goof around.

öylece oyalanırız.

We're designed by nature to play

Doğa tarafından, doğumumuzdan başlayarak

from birth to old age.

yaşlanana kadar dahi oynamak üzere tasarlandık.

We're designed to do that continuously --

Bunu sürekli yapacak şekilde --

to play and play a lot

oynayacak, daha çok oynayacak

and not stop playing.

ve oynamayı bırakmayacak şekilde tasarlandık.

It is a huge benefit.

Bunun bize büyük yararları var.

Just like there's benefits to animals,

Tıpkı hayvanlara yararlı olduğu gibi,

there's benefits to humans.

biz, insanlara da yararları var.

For example, it's been shown

Örneğin, araştırmalar gösteriyor ki,

to stimulate neural growth in the amygdala,

oynamak, duyguları kontrol eden amigdaladaki

in the area where it controls emotions.

sinir gelişimini uyarmaktadır.

It's been shown to promote pre-frontal cortex development

Kavramanın gerçekleştiği alın korteksinin

where a lot of cognition is happening.

gelişimini arttırmaktadır.

As a result, what happens?

Bu bize neyi gösteriyor?

We develop more emotional maturity if we play more.

Oyun oynadıkça, daha fazla duygusal olgunluğa erişiyoruz.

We develop better decision-making ability

Oyun oynadıkça, daha iyi karar verme yetisine

if we play more.

sahip oluyoruz.

These guys are facts.

Bunlar gerçekler.

It's not fiction, it's not story tales, it's not make-believe;

Bunlar kurgu, masal ya da sizi inandırmaya çalışmam değil.

it's cold, hard science.

Bunlar yalansız, güçlü bilimsel gerçekler.

These are the benefits to play.

Bunlar oyun oynamanın getirileri.

It is a genetic birthright that we have,

Tıpkı yürümek ya da görmek gibi,

like walking or speaking or seeing.

doğuştan sahip olduğumuz bir hak.

And if we handicap ourselves with play,

Ve eğer oyun oynamayı engellersek,

we handicap ourselves

kendimizi engellemiş oluruz;

as if we would with any other birthright that we have.

tıpkı diğer haklarımızdan engellenebileceğimiz şekilde.

We hold ourselves back.

Kendimizi sınırlıyoruz.

Little exercise just for a second:

Şimdi küçük bir alıştırma yapalım:

close your eyes

gözlerinizi kapatın

and try to imagine a world without play.

ve oyun oynanmayan bir dünya hayal edin.

Imagine a world without theater, without the arts,

Tiyatrodan, sanattan,

without song, without dancing,

şarkılardan, danstan,

without soccer, without football,

futboldan

without laughter.

gülmekten yoksun bir dünya hayal edin.

What does this world look like?

Neye benziyor hayal ettiğiniz dünya?

It's pretty bleak.

Bayağı kasvetli olmalı.

It's pretty glum.

Ya da bayağı hüzünlü.

Now imagine your workplace.

Şimdi işyerinizi düşünün.

Is it fun? Is it playful?

Eğlenceli mi? Neşeli mi?

Or maybe the workplace of your friends -- here we're forward thinking.

Ya da arkadaşlarınızın işyerleri -- daha geniş düşünüyoruz

Is it fun? Is it playful?

Eğlenceli mi? Neşeli mi?

Or is it crap? Is it autocratic, controlling,

Yoksa saçmalık mı? Despot, kontrolcü,

restrictive and untrusting and unfulfilling?

kısıtlayıcı, güvensiz ya da tatminsiz mi?

We have this concept

Oynamanın tersinin çalışmak olduğu

that the opposite of play is work.

gibi bir algıya sahibiz.

We even feel guilty if we're seen playing at work.

Hatta, işte oyun oynarken görüldüğümüz zaman suçlu hissediyoruz.

"Oh, my colleagues see me laughing. I must not have enough work,"

"İş arkadaşım beni gülerken gördü. Yeterince çalışmadığımı düşünüyor olmalı,"

or, "Oh, I've got to hide because my boss might see me.

ya da, "Bir yerlere saklanmalıyım ki, patronum beni görmesin."

He's going to think I'm not working hard."

Yoksa "yeterince çalışmadığımı" düşünecek.

But I have news for you: our thinking is backwards.

Ama size bir haberim var: biz tam tersi düşünüyoruz.

The opposite of play

Oyun oynamanın tersi

is not work.

çalışmak değildir.

The opposite of play

Oyun oynamanın tersi

is depression. It's depression.

depresyondur. Evet, depresyon.

In fact,

Aslına bakarsanız,

play improves our work.

oynamak, çalışmanıza katkı sağlar.

Just like there's benefits for humans and animals,

Tıpkı hayvanlara ve insanlara yararlı olduğu gibi,

there's benefits for play at work.

çalışmaya da yararı vardır.

For example, it stimulates creativity.

Örneğin, yaratıcılığı geliştirir.

It increases our openness to change.

Değişime olan açıklığımızı arttırır.

It improves our ability to learn.

Öğrenme kabiliyetimizi geliştirir.

It provides a sense of purpose and mastery --

Motivasyon için çok önemli iki şey olan azim ve mahareti

two key motivational things

sağlayarak

that increase productivity,

üretkenliği arttırır

through play.

oynamak yoluyla.

So before you start thinking of play as just not serious,

Yani, siz oynamanın ciddi bir şey olmadığını düşünmediğiniz sürece

play doesn't mean frivolous.

oynamak anlamsız değildir.

You know, the professional athlete that loves skiing,

Bilirsiniz ki, kayak yapan bir sporcu

he's serious about it, but he loves it.

bunu ciddiye alır, fakat aynı zamanda kaymayı da sever.

He's having fun, he's in the groove, he's in the flow.

Eğleniyordur, havasındadır.

A doctor might be serious,

Bir doktor ciddi olabilir,

but laughter's still a great medicine.

fakat hala gülmek çok önemli bir ilaçtır.

Our thinking is backwards.

Biz tam tersi düşünüyoruz.

We shouldn't be feeling guilty.

Kendimizi suçlu hissetmemeliyiz.

We should be celebrating play.

Oynadığımız için sevinmeliyiz.

Quick example from the corporate world.

İş dünyasından küçük bir örnek:

FedEx, easy motto: people, service, profit.

FedEx'in sade mottosu: insan, hizmet, kar.

If you treat your people like people, if you treat them great,

Çalışanlarına insan gibi davranırsan, onlara gerçekten iyi davranırsan,

they're happier, they're fulfilled, they have a sense of mastery and purpose.

mutlu olurlar, tatmin olmuş hissederler, bir amaçlarının olduğunu bilir, işe yaradıklarını hissederler.

What happens? They give better service --

Bu da ne getiriyor? Daha iyi hizmet veriyorlar --

not worse, but better.

daha kötü değil, daha iyi.

And when customers call for service

Müşteriler bir hizmet almak için aradığında

and they're dealing with happy people that can make decisions and are fulfilled,

iyi kararlar verebilen, tatminkar insanlar ile konuşuyorlar

how do the customers feel? They feel great.

sonuçta müşteriler nasıl hissediyor? Harika hissediyor.

And what do great customers do, great-feeling customers?

Peki iyi hisseden müşteri ne yapıyor?

They buy more of your service and they tell more of their friends,

Sizden daha fazla hizmet alıyor ve daha fazla arkadaşlarına sizden bahsediyor,

which leads to more profit.

bu da daha fazla karlılık sağlıyor.

People, service, profit.

İnsan, hizmet, kar.

Play increases productivity, not decreases.

Oynamak üretkenliği arttırır, azaltmaz.

And you're going to say,

Diyeceksiniz ki,

"Gee, that can work for FedEx out there in the United States,

"A.B.D.'de FedEx için bu işe yarayabilir,

but it can't work in Bulgaria.

ama Bulgaristan için işe yaramaz.

No way. We're different."

Asla. Biz farklıyız."

It does work in Bulgaria, you guys. Two reasons.

Bulgaristan için de işe yarar. İki nedeni var.

One, play is universal.

Bir, oynamak evrenseldir.

There's nothing weird about Bulgarians that we can't play,

Bulgarlar oynayamaz diye bir şey yoktur,

besides the serious meme that we have to kick out.

her ne kadar bu ciddiyet genini sistemimizden atmak zorunda olsak da.

Two, I've tried it. I've tried at Sciant.

İki, ben denedim. Sciant'taki kişisel tecrübemde denedim.

When I got there, we had zero happy customers.

Ben buraya geldiğimde hiç mutlu müşterimiz yoktu.

Not one customer would refer us.

Hiçbir müşterimiz bizi tavsiye etmezdi.

I asked them all.

Hepsine sordum.

We had marginal profit -- I did.

Ucu ucuna kazanç sağlıyorduk -- ben yaptım.

We had marginal profits,

Ucu ucuna kazanç sağlıyorduk

and we had unhappy stakeholders.

ve mutsuz hissedarlarımız vardı.

Through some basic change,

Bazı basit değişiklikler ile

change like improving transparency,

şeffaflığı arttırarak,

change like promoting self-direction

kendi kendini yönetmeyi değerlendirerek,

and collaboration, encouraging collaboration,

ve işbirliği; işbirliğini teşvik ederek

not autocracy,

despotluğu teşvik etmek yerine

the things like having a results-focus.

sonuç odaklı çalışarak yaptık.

I don't care when you get in in the morning. I don't care when you leave.

Ne zaman uyandığını önemsemiyorum. Ya da ne zaman işten ayrıldığını önemsemiyorum.

I care that your customer and your team is happy

Müşterinin ve ekibinin mutlu olmasını,

and you're organized with that.

senin de bu şekilde organize olmanı önemsiyorum.

Why do I care if you get in at nine o'clock?

Saat 9'da kalkmanı neden önemseyeyim ki?

Basically promoting fun.

Kısacası eğlenmeyi teşvik ediyoruz.

Through promoting fun and a great environment,

Eğlenmeyi teşvik ederek ve harika bir çevre yaratarak

we were able to transform Sciant

Sciant'ı dönüştürmeyi başardık,

and, in just three short years --

ve yalnızca 3 sene gibi kısa bir zamanda

sounds like a long time, but change is slow --

-- uzun bir zaman gibi geliyor kulağa fakat değişim yavaştır --

every customer, from zero to every customer referring us,

önceden hiçbir müşteri yapmazken şimdi tüm müşterilerimiz bizi tavsiye ediyor,

above average profits for the industry

piyasaya göre ortalamanın üstünde bir karlılığımız

and happy stakeholders.

ve mutlu hissedarlarımız var.

And you can say, "Well how do you know they're happy?"

"Mutlu olduklarını nereden biliyorsunuz?" diye sorabilirsiniz.

Well we did win, every year that we entered,

Çünkü, küçük işletmeler için yapılan sıralamalarda

one of the rankings for best employer for small business.

en iyi iş veren ödülünü, her katıldığımız sene kazandık.

Independent analysis from anonymous employees

Kimliği gizli tutulan çalışanların katıldığı anketler değerlendirilerek

on their surveys.

yapılan bağımsız analizler gösteriyor bunu.

It does, and it can, work in Bulgaria.

İşe yarıyor, ve bu Bulgaristan için de geçerli.

There's nothing holding us back,

Oynamak hakkındaki mantalitemiz dışında

except our own mentality about play.

bizi geri tutabilecek herhangi bir şey yok.

So some steps that we can take -- to finish up --

Sonuç olarak, bu devrimi, oynamak yoluyla gerçekleştirmek için

how to make this revolution through play.

bazı adımlar atmamız gerekiyor.

First of all, you have to believe me.

İlkin, bana inanmanız gerekiyor.

If you don't believe me,

Eğer bana inanmazsanız,

well just go home and think about it some more or something.

evlerimize döneceğiz ve yalnızca bunun üzerine biraz daha düşünmekle kalacağız.

Second of all, if you don't have the feeling of play in you,

İkincisi, eğer oynamak hissine artık sahip değilseniz

you need to rediscover play.

bunu yeniden keşfetmeniz gerekiyor.

Whatever it was that as a kid you used to enjoy,

6 ay öncesine kadar hoşunuza giden,

that you enjoyed only six months ago,

ama şimdi terfi ettiğiniz için

but now that you've got that promotion you can't enjoy,

ve ciddi olmanız gerektiğini düşündüğünüz için

because you feel like you have to be serious,

keyif alamadığınız çocukluğunuzdaki o şey her ne ise

rediscover it.

tekrar keşfedin.

I don't care if it's mountain biking or reading a book or playing a game.

Dağ bisikleti sürmek olsun, kitap okumak olsun ya da bir oyun oynamak olsun farketmez.

Rediscover that

Tekrar keşfedin,

because you're the leaders,

çünkü sizler liderlersiniz,

the innovation leaders, the thought leaders.

inovasyon liderleri, fikir liderleri.

You're the ones that have to go back to the office

Sizler, ofise gidip

or talk to your friends

arkadaşları ile konuşması gereken

and ignite the fire of change in the play revolution.

ya da oyun devriminde değişimi ateşlemesi gerekenlersiniz.

You guys have to, and if you're not feeling it,

Bunu siz yapmak zorundasınız, ve eğer siz bunu hissedemezseniz,

your colleagues, your employees, aren't going to feel it.

iş arkadaşlarınız, çalışanlarınız, bunu hissedemeyecekler.

You've got to go back and say, "Hey, I'm going to trust you."

Oraya gidip, "Sana güveneceğim" demelisiniz.

Weird concept: I hired you; I should trust you.

Garip bir algı: Seni işe aldım; Sana güvenmeliyim.

I'm going to let you make decisions. I'm going to empower you,

Karar vermene izin vereceğim. Sana yetki vereceğim,

and I'm going to delegate to the lowest level, rather than the top.

ve en yüksek mevkiye değil, en düşük mevkiye yetki vereceğim.

I'm going to encourage constructive criticism.

Yapıcı eleştiriyi teşvik edeceğim.

I'm going to let you challenge authority.

Otoriteyi zorlamana izin vereceğim.

Because it's by challenging the way things are always done

Çünkü monotonluğu kaldırarak,

is that we are able to break out of the rut that we're in

bugünün problemlerine yaratıcı inovasyon çözümlerini oluşturmak,

and create innovative solutions

ancak alışılagelmiş yöntemleri zorlayarak

to problems of today.

mümkündür.

We're not always right as leaders.

Liderler olarak her zaman haklı olamayız.

We're going to eradicate fear.

Korkuyu yok edeceğiz.

Fear is the enemy of play.

Korku, oynamanın düşmanıdır.

And we're going to do things

Ve kısıtlamaları kaldırmak gibi

like eliminate restrictions.

adımlar atacağız.

You know what, let them use their mobile phone

Bırakalım kişisel aramaları için cep telefonlarını

for personal calls -- heaven forbid.

kullanabilsinler. -- tanrı korusun.

Let them be on the Internet.

Bırakalım internette gezsinler.

Let them be on instant messengers.

Bırakalım anlık mesajlaşma programları kullansınlar.

Let them take long lunches.

Bırakalım uzun öğle tatilleri yapsınlar.

Lunch is like the recess for work.

Öğle tatilleri bir nevi iş teneffüsleridir.

It's when you go out in the world

Öğle tatili için dışarı gittiklerinde

and you recharge your brain, you meet your friends,

beyinlerini sarj eder, arkadaşları ile buluşur,

you have a beer, you have some food, you talk,

biraz yemek yer, bir bira içer, konuşurlar

you get some synergy of ideas

belki de daha önceden yapamayacakları

that maybe you wouldn't have had before.

bir fikir sinerjisi kurarlar.

Let them do it. Give them some freedom,

Bırakalım yapsınlar. Onlara biraz özgürlük verelim,

and in general, let them play. Let them have fun at the workplace.

ve genel olarak, bırakalım oynasınlar. İş yerinde eğlenmelerine izin verelim.

We spend so much of our lives at the workplace,

Hayatımızın büyük bir bölümünü iş yerlerinde geçiriyoruz,

and it's supposed to be, what, a miserable grind,

peki bu zavallı bir angarya olursa

so that 20 years from now, we wake up and say, "Is this it?

bundan 20 sene sonra bir gün uyanıp kendimize, "Bu muydu?,

Is that all there was?"

Hepsi bundan mı ibaretti?" diye mi soracağız?

Unacceptable. Nepriemliv.

Kabul edilemez. (Nepriemliv.)

(Laughter)

(Gülüşler)

So in summary,

Yani özet olarak,

we need a drastic change

düşünme ve davranma şekillerimizde

in the way we think and behave,

şiddetli bir değişime ihtiyacımız var

but we don't need

fakat ihtiyacımız

a workers' revolution.

bir işçi devrimi değil.

We don't need a workers' revolution.

Bir işçi devrimine ihtiyacımız yok.

What we need

İhtiyacımız olan

is a players' uprising.

oyuncuların başkaldırısı.

What we need is a players' uprising.

İhtiyacımız, oyuncuların başkaldırısı.

What we need is a players' uprising.

İhtiyacımız, oyuncuların başkaldırısı.

Seriously, we need to band together.

Ciddiyim, birlikte hareket etmeliyiz.

Today is the start of the uprising.

Bugün başkaldırının başladığı gündür.

But what you need to do

Yapmanız gereken,

is fan the flames of the revolution.

Devrim ateşini harlamaktır.

You need to go and share your ideas and your success stories

Fikirlerinizi, başarı öykülerinizi paylaşmanız, anlatmanız gerekiyor

of what worked

hayatlarımızı, okullarımızı canlandıran,

about reinvigorating our lives, our schools,

oynayarak işimizi harekete geçiren,

and our work with play;

işe yarayan fikirlerinizi;

about how play promotes

oynamanın, umuda ve tatmine nasıl

a sense of promise and self-fulfillment;

katkıda bulunduğunu

of how play promotes innovation and productivity,

oynamanın, inovasyona ve üretkenliğe

and, ultimately, how play creates meaning.

ve en önemlisi, anlamlandırmaya nasıl katkıda bulunduğunu belirterek anlatmalısınız.

Because we can't do it alone. We have to do it together,

Çünkü bunu yalnız başımıza yapamayız. Bunu, birlikte yapmalıyız,

and together, if we do this and share these ideas on play,

ve beraberce yapabilirsek, oynamak üzerine fikirlerimizi yayarsak,

we can transform Bulgaria for the better.

Bulgaristan'I daha iyiye götürebiliriz.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)