Steve Keil: A manifesto for play, for Bulgaria and beyond

Tłumaczenie: Katarzyna Wypniewska Korekta: Monika Sulima

I'm here today

Jestem tu dziś,

to start a revolution.

aby rozpocząć rewolucję.

Now before you get up in arms,

Jednak zanim chwycicie za broń,

or you break into song,

zaczniecie śpiewać

or you pick a favorite color,

albo wybierzecie ulubiony kolor,

I want to define what I mean by revolution.

chcę określić, co mam na myśli mówiąc o rewolucji.

By revolution,

Poprzez rewolucję

I mean a drastic and far-reaching change

rozumiem drastyczne i daleko idące zmiany

in the way we think and behave --

w sposobie myślenia i zachowania -

the way we think and the way we behave.

sposobu, w jaki myślimy i sposobu, w jaki się zachowujemy.

Now why, Steve, why do we need a revolution?

Steve, ale dlaczego potrzebujemy rewolucji?

We need a revolution

Potrzebujemy rewolucji,

because things aren't working; they're just not working.

ponieważ nic nie gra; po prostu nic nie gra.

And that makes me really sad

A to bardzo mnie martwi,

because I'm sick and tired of things not working.

ponieważ mam dość tego, że nic dobrze nie działa.

You know, I'm sick and tired of us not living up to our potential.

Wiecie, mam dość tego, że nie wykorzystujemy naszego potencjału,

I'm sick and tired of us being last.

mam dość tego, że jesteśmy ostatni.

And we are last place in so many things --

A jesteśmy ostatni w tak wielu rzeczach,

for example, social factors.

na przykład w kwestii czynników społecznych.

We're last place in Europe in innovation.

Jesteśmy na ostatnim miejscu w Europie w kwestii innowacji.

There we are right at the end, right at the bottom,

Jesteśmy dokładnie na końcu, dokładnie na samym dole,

last place as a culture that doesn't value innovation.

na ostatnim miejscu, jako kultura, która nie docenia innowacji.

We're last place in health care,

Jesteśmy na ostatnim miejscu w kwestii opieki zdrowotnej,

and that's important for a sense of well-being.

a to jest ważne dla dobrego samopoczucia.

And there we are, not just last in the E.U.,

A tu właśnie jesteśmy, nie tylko ostatni w Unii Europejskiej,

we're last in Europe, at the very bottom.

jesteśmy ostatni w Europie, na samym dole.

And worst of all,

A najgorsze

it just came out three weeks ago, many of you have seen it, The Economist.

wyszło na jaw trzy tygodnie temu, wielu z was to widziało, The Economist.

We're the saddest place on Earth,

Jesteśmy najsmutniejszym miejscem na Ziemi,

relative to GDP per capita --

w odniesieniu do wysokości PKB na jednego mieszkańca,

the saddest place on Earth.

najsmutniejszym miejscem na Ziemi.

That's social. Let's look at education.

Tyle o kwestiach społecznych, spójrzmy na edukację.

Where do we rank three weeks ago

Które miejsce zajęliśmy w raporcie OECD

in another report by the OECD?

sprzed trzech tygodni?

Last in reading, math and science. Last.

Ostatnie w czytaniu, matematyce i naukach przyrodniczych, ostatnie.

Business:

Biznes:

The lowest perception in the E.U.

Najniższe w Unii Europejskiej korzyści

that entrepreneurs provide benefits to society.

wnoszone do społeczeństwa przez przedsiębiorców.

Why as a result, what happens?

Jaki jest efekt, co się dzieje?

The lowest percentage of entrepreneurs starting businesses.

Najmniejszy odsetek przedsiębiorców zakładających firmy.

And this is despite the fact

I to pomimo tego, że

that everybody knows that small business

wszyscy wiedzą, że małe firmy

is the engine of economies.

są silnikiem napędowym gospodarki.

We hire the most people; we create the most taxes.

Zatrudniamy najwięcej ludzi, tworzymy najwięcej podatków.

So if our engine's broken, guess what?

Więc jeśli nasz silnik jest zepsuty, zgadnijcie, co się dzieje?

Last in Europe GDP per capita.

Najniższe w Europie PKB na jednego mieszkańca.

Last.

Najniższe.

So it's no surprise, guys, that 62 percent of Bulgarians

Więc to nic dziwnego, że 62 % Bułgarów

are not optimistic about the future.

nie myśli optymistycznie o przyszłości.

We're unhappy, we have bad education,

Jesteśmy nieszczęśliwi, mamy kiepski system edukacji

and we have the worst businesses.

i najgorszą gospodarkę.

And these are facts, guys.

I to są fakty.

This isn't story tale; it's not make-believe.

To nie jest bajka ani wymysł.

It's not.

Nie jest.

It's not a conspiracy I have got against Bulgaria. These are facts.

To nie jest mój spisek przeciwko Bułgarii. To są fakty.

So I think it should be really, really clear

Myślę więc, że powinno być dla Was zupełnie jasne,

that our system is broken.

że nasz system nie działa.

The way we think, the way we behave,

Sposób w jaki myślimy, sposób w jaki działamy,

our operating system of behaving is broken.

nasz system operacyjny - nie działają.

We need a drastic change in the way we think and behave

Potrzebujemy drastycznej zmiany w sposobie myślenia i działania,

to transform Bulgaria for the better,

aby zmienić Bułgarię na lepsze,

for ourselves, for our friends,

dla nas, dla naszych przyjaciół,

for our family and for our future.

dla naszych rodzin i naszej przyszłości.

How did this happen?

Jak to się stało?

Let's be positive now. We're going to get positive. How did this happen?

Bądźmy pozytywni. Będziemy teraz pozytywni. Jak to się stało?

I think we're last because --

Myślę, że jesteśmy najgorsi -

and this is going to be drastic to some of you --

i to będzie okrutne dla niektórych z was -

because we are handicapping ourselves.

ponieważ sami sobie przeszkadzamy.

We're holding ourselves back

Jesteśmy bierni,

because we don't value play.

bo nie doceniamy zabawy.

I said "play," all right.

Tak, powiedziałem: zabawy.

In case some of you forgot what play is, this is what play looks like.

W razie gdyby część z was zapomniała, czym jest zabawa, oto jak zabawa wygląda.

Babies play, kids play,

Niemowlęta się bawią, dzieci się bawią,

adults play.

dorośli się bawią.

We don't value play.

Nie doceniamy zabawy.

In fact, we devalue play.

Tak naprawdę ją lekceważymy.

And we devalue it in three areas.

Lekceważymy ją w trzech obszarach.

Let's go back to the same three areas.

Wróćmy do tych samych trzech obszarów.

Social: 45 years of what?

Obszar społeczny: 45 lat czego?

Of communism --

Komunizmu -

of valuing the society and the state over the individual

stawiania społeczeństwa i państwa ponad jednostkę

and squashing, inadvertently,

i niedbałego rujnowania

creativity, individual self-expression and innovation.

kreatywności,ekspresji i innowacji.

And instead, what do we value?

A co doceniamy?

Because it's shown

Dowiedziono,

the way we apply, generate and use knowledge

że sposób w jaki stosujemy, generujemy i wykorzystujemy wiedzę

is affected by our social and institutional context,

zależny od kontekstu społecznego i instytucjonalnego,

which told us what in communism?

który mówił nam w czasach komunizmu o czym?

To be serious.

O ty, byśmy byli poważni.

To be really, really serious.

Bądźmy bardzo, bardzo poważni.

It did.

Właśnie tak.

(Applause)

(Oklaski)

Be serious.

Bądźmy poważni.

I can't tell you how many times I've been scolded in the park

Nie jestem w stanie powiedzieć wam ile razy skrzyczano mnie w parku

for letting my kids play on the ground.

za to, że pozwalam moim dzieciom się tam bawić.

Heaven forbid they play in the dirt, the kal,

Broń Boże, żeby bawiły się w brudzie - kal

or even worse, lokvi, water -- that will kill them.

albo nawet gorzej, w wodzie - lokvi, to je zabije.

I have been told by babas and dyados

Babcie i dziadkowie mówili mi,

that we shouldn't let our kids play so much

że nie powinniśmy pozwalać naszym dzieciom tak dużo się bawić,

because life is serious

ponieważ życie jest ciężkie

and we need to train them for the seriousness of life.

i musimy je do tego przygotowywać.

We have a serious meme running through.

Mamy mem powagi, który sobie nawzajem przekazujemy.

It's a social gene running through us.

Przekazujemy sobie kulturowy gen,

It's a serious gene.

gen powagi.

It's 45 years of it

45 lat tego reżimu

that's created what I call the "baba factor."

doprowadziło do tego, co nazywam czynnikiem babci.

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Oklaski)

And here's how it works.

A oto jak to działa.

Step one: woman says, "I want to have a baby. Iskam baby."

Krok pierwszy. Kobieta mówi: - Chcę mieć dziecko.

Step two: we get the baby. Woohoo!

Krok drugi: mamy dziecko. Hura!

But then what happens in step three?

Ale co dzieje się w kroku trzecim?

I want to go back to work

- Chcę wrócić do pracy,

because I need to further my career or I just want to go have coffees.

bo muszę rozwijać swoją karierę albo po prostu chcę chodzić na przerwy na kawę.

I'm going to give bebko to baba.

Oddam dziecko babci.

But we need to remember

Ale musimy pamiętać,

that baba's been infected by the serious meme for 45 years.

że babcia jest zarażona memem powagi od 45 lat.

So what happens?

Co się więc dzieje?

She passes that virus on to baby,

Przekazuje wirus dziecku,

and it takes a really, really, really long time -- as the redwood trees --

co zajmuje temu memowi naprawdę, naprawdę dużo czasu-

for that serious meme

- tak jak sekwojom -

to get out of our operating system.

żeby wydostać się z systemu operacyjnego.

What happens then?

Co się wtedy dzieje?

It goes into education where we have an antiquated education system

Dziecko zaczyna chodzić do szkoły, gdzie mamy przestarzały system edukacji,

that has little changed for 100 years,

który niewiele się zmienił przez ostatnie 100 lat,

that values rote learning,

a który stawia na uczenie się na pamięć

memorization and standardization,

i ujednolicenie,

and devalues self-expression, self-exploration,

a lekceważy autoekspresję, poznawanie siebie,

questioning, creativity and play.

dociekliwość, kreatywność i zabawę.

It's a crap system.

To beznadziejny system.

True story: I went looking for a school for my kid.

Prawdziwa historia: szukałem szkoły dla mojego dziecka.

We went to this prestigious little school

Poszliśmy do małej, prestiżowej szkoły,

and they say they're going to study math 10 times a week

gdzie powiedzieli mi, że matematyka będzie 10 razy w tygodniu,

and science eight times a week

przyroda 8 razy w tygodniu,

and reading five times a day and all this stuff.

czytanie 5 razy w tygodniu i inne takie rzeczy.

And we said, "Well what about play and recess?"

Powiedzieliśmy: - No dobrze, ale co z zabawą i przerwami?

And they said, "Ha. There won't be a single moment in the schedule."

A oni odpowiedzieli: - Ha! Nie będzie ani jednej takiej chwili w planie.

(Laughter)

(Śmiech)

And we said, "He's five."

Powiedzieliśmy: - On ma 5 lat.

What a crime. What a crime.

Co za przestępstwo. Co za przestępstwo.

And it's a crime

I to jest przestępstwo,

that our education system is so serious because education is serious

że nasz system edukacji jest taki poważny, bo edukacja jest poważna,

that we're creating mindless, robotic workers

że tworzymy bezmyślnych, robotopodobnych pracowników,

to put bolts in pre-drilled holes.

którzy będą wkładać śruby do wywierconych wcześniej dziur.

But I'm sorry, the problems of today

Przykro mi, ale dzisiejsze problemy

are not the problems of the Industrial Revolution.

nie są problemami rewolucji przemysłowej.

We need adaptability,

Potrzebujemy elastyczności i

the ability to learn how to be creative and innovative.

umiejętności uczenia się, aby być kreatywnymi i innowacyjnymi.

We don't need mechanized workers.

Nie potrzebujemy pracowników - robotów.

But no, now our meme goes into work where we don't value play.

Teraz z naszym memem idziemy do pracy, gdzie nie ceni się zabawy.

We create robotic workers that we treat like assets,

Kształcimy robotopodobnych pracowników, których traktujemy jak aktywa,

to lever and just throw away.

które można w każdej chwili wyrzucić.

What are qualities of a Bulgarian work?

Jakie są cechy pracy w Bułgarii?

Autocratic --

Autokracja -

do what I say because I'm the chef.

- zrób to tak, jak ja chcę, bo ja jestem szefem.

I'm the boss and I know better than you.

Jestem szefem i wiem lepiej niż ty.

Untrusting -- you're obviously a criminal, so I'm going to install cameras.

Nieufność - na pewno jesteś przestępcą, więc założę kamery.

(Laughter)

(Śmiech)

Controlling --

Nadzór -

you're obviously an idiot, so I'm going to make

- na pewno jesteś idiotą, więc stworzę

a zillion little processes for you to follow so you don't step out of the box.

mnóstwo małych kroków, które będziesz musiał wykonać i nie wyjdziesz poza schemat.

So they're restrictive -- don't use your mobile phone,

Ograniczanie - nie korzystaj z komórki,

don't use your laptop, don't search the Internet,

nie korzystaj z laptopa, nie korzystaj z internetu

don't be on I.M.

i komunikatorów.

That's somehow unprofessional and bad.

Jest to z jakiegoś powodu nieprofesjonalne i złe.

And at the end of the day, it's unfulfilling

A na koniec dnia czujesz się niespełniony,

because you're controlled, you're restricted, you're not valued

bo jesteś kontrolowany, ograniczany, nie jesteś doceniany

and you're not having any fun.

i nie masz żadnej frajdy.

In social, in education and in our business,

W sprawach społecznych, w edukacji i w pracy

don't value play.

nie doceniamy zabawy.

And that's why we're last,

I dlatego jesteśmy ostatni,

because we don't value play.

bo nie doceniamy zabawy.

And you can say, "That's ridiculous, Steve. What a dumb idea.

I możecie mówić: -"To niedorzeczne, Steve. Co za głupi pomysł.

It can't be because of play.

Nie może tak być z powodu zabawy.

Just play, that's a stupid thing."

To tylko zabawa, głupia rzecz."

We have the serious meme in us.

Mamy w sobie mem powagi.

Well I'm going to say no.

Cóż, zamierzam powiedzieć nie.

And I will prove it to you in the next part of the speech --

I udowodnię wam w następnej części wystąpienia,

that play is the catalyst, it is the revolution,

że zabawa jest katalizatorem, jest tą rewolucją,

that we can use to transform Bulgaria for the better.

którą możemy rozpocząć, aby zmienić Bułgarię na lepsze.

Play:

Zabawa:

our brains

nasze mózgi

are hardwired for play.

są stworzone do zabawy.

Evolution has selected,

W ciągu milionów lat

over millions and billions of years,

ewolucja doprowadziła do

for play in animals and in humans.

wykształcenia zabawy u zwierząt i u ludzi.

And you know what?

I wiecie co?

Evolution does a really, really good job

Ewolucja zrobiła kawał dobrej roboty

of deselecting traits that aren't advantageous to us

eliminując cechy, które nie są dla nas pożyteczne

and selecting traits for competitive advantage.

i wzmacniając te, które dają nam konkurencyjną przewagę.

Nature isn't stupid, and it selected for play.

Natura nie jest głupia, a to ona wykształciła zabawę.

Throughout the animal kingdom, for example:

Przykład z królestwa zwierząt -

ants. Ants play.

mrówki się bawią.

Maybe you didn't know that.

Być może tego nie wiedzieliście.

But when they're playing,

Ale kiedy się bawią,

they're learning the social order and dynamics of things.

uczą się porządku społecznego i zasad poruszania się przedmiotów.

Rats play, but what you might not have known

Szczury się uczą, ale być może nie wiecie,

is that rats that play more

że im więcej się bawią,

have bigger brains

tym mają większe mózgi

and they learn tasks better,

i tym lepiej wykonują zadania

skills.

i zdobywają umiejętności.

Kittens play. We all know kittens play.

Kociaki się bawią. Wszyscy wiemy, że kociaki się bawią.

But what you may not know

Ale być może nie wiecie,

is that kittens deprived of play

że kociaki pozbawione możliwości zabawy

are unable to interact socially.

nie potrafią nawiązywać relacji.

They can still hunt, but they can't be social.

Nadal potrafią polować, ale nie potrafią być towarzyskie.

Bears play.

Niedźwiedzie się bawią.

But what you may not know

Ale być może nie wiecie,

is that bears that play more survive longer.

że niedźwiedzie, które się bawią, żyją dłużej.

It's not the bears that learn how to fish better.

To nie te niedźwiedzie, które uczą się, jak lepiej łowić ryby.

It's the ones that play more.

To te, które więcej się bawią.

And a final really interesting study --

I ostatnie ciekawe badanie,

it's been shown, a correlation

które ukazuje związek

between play and brain size.

między zabawą i rozmiarem mózgu.

The more you play, the bigger the brains there are.

Im więcej się bawisz, tym większy jest twój mózg.

Dolphins, pretty big brains, play a lot.

Delfiny - dość duże mózgi, bawią się dużo.

But who do you think

Ale jak myślicie,

with the biggest brains are the biggest players?

kto ma duże mózgi i bawi się najwięcej?

Yours truly: humans.

Ludzie.

Kids play, we play --

Dzieci się bawią, my się bawimy -

of every nationality, of every race,

bez względu na narodowość, rasę,

of every color, of every religion.

kolor skóry, religię,

It's a universal thing -- we play.

to powszechne - bawimy się.

And it's not just kids, it's adults too.

I to nie tylko dzieci, dorośli także.

Really cool term: neoteny --

Świetne pojęcie - neotenia,

the retention of play and juvenile traits in adults.

zachowanie u dorosłych młodzieńczych cech i chęci do zabawy.

And who are the biggest neotenists?

A u kogo najczęściej można zaobserwować neotenię?

Humans. We play sports.

U ludzi. Uprawiamy sporty.

We do it for fun, or as Olympians, or as professionals.

Robimy to dla zabawy lub jako Olimpijczycy albo zawodowcy.

We play musical instruments.

Gramy na instrumentach.

We dance, we kiss, we sing,

Tańczymy, całujemy się, śpiewamy,

we just goof around.

po prostu tracimy czas.

We're designed by nature to play

Jesteśmy zaprojektowani przez naturę tak, aby się bawić,

from birth to old age.

od narodzin do późnej starości.

We're designed to do that continuously --

Jesteśmy zaprojektowani do tego, aby robić to stale,

to play and play a lot

bawić się dużo

and not stop playing.

i nie przestawać.

It is a huge benefit.

To ogromna zaleta.

Just like there's benefits to animals,

Tak samo jak ma to korzyści dla zwierząt,

there's benefits to humans.

tak też daje korzyści ludziom.

For example, it's been shown

Na przykład,

to stimulate neural growth in the amygdala,

pobudzano wzrost neuronów w ciele migdałowatym,

in the area where it controls emotions.

które jest obszarem odpowiedzialnym za kontrolę emocji.

It's been shown to promote pre-frontal cortex development

Dowiedziono, że należy pobudzać rozwój kory przedczołowej,

where a lot of cognition is happening.

w której zachodzi wiele procesów poznawczych.

As a result, what happens?

Co się dzieje w rezultacie?

We develop more emotional maturity if we play more.

Osiągamy większą dojrzałość emocjonalną, jeśli bawimy się więcej.

We develop better decision-making ability

Bardziej rozwijamy umiejętność podejmowania decyzji,

if we play more.

jeśli bawimy się więcej.

These guys are facts.

To są fakty.

It's not fiction, it's not story tales, it's not make-believe;

To nie jest fikcja, bajka ani wymysł,

it's cold, hard science.

to bezlitosna nauka.

These are the benefits to play.

Oto pożytki z zabawy.

It is a genetic birthright that we have,

To nasze genetyczne, przysługujące z urodzenia prawo,

like walking or speaking or seeing.

taki jak chodzenie, mówienie czy widzenie.

And if we handicap ourselves with play,

I jeśli ograniczamy siebie w zabawie,

we handicap ourselves

jesteśmy ograniczeni tak samo jak wtedy,

as if we would with any other birthright that we have.

gdy bylibyśmy pozbawieni jakiegokolwiek innego prawa.

We hold ourselves back.

Sami się hamujemy.

Little exercise just for a second:

Krótkie ćwiczenie:

close your eyes

zamknijcie oczy

and try to imagine a world without play.

i spróbujcie wyobrazić sobie świat bez zabawy.

Imagine a world without theater, without the arts,

Wyobraźcie sobie świat bez teatrów, bez sztuki,

without song, without dancing,

bez muzyki, bez tańca,

without soccer, without football,

bez piłki nożnej,

without laughter.

bez śmiechu.

What does this world look like?

Jak wygląda ten świat?

It's pretty bleak.

Jest byle jaki.

It's pretty glum.

Jest ponury.

Now imagine your workplace.

Teraz wyobraźcie sobie swoje miejsce pracy.

Is it fun? Is it playful?

Czy jest radosne? Czy jest wesołe?

Or maybe the workplace of your friends -- here we're forward thinking.

Albo może praca waszych przyjaciół - teraz myślimy naprzód.

Is it fun? Is it playful?

Czy jest radosna? Wesoła?

Or is it crap? Is it autocratic, controlling,

A może jest beznadziejna? Pełna regulacji, ograniczająca,

restrictive and untrusting and unfulfilling?

taka, w której nikomu się nie ufa i nikt nie czuje się spełniony?

We have this concept

Mamy wyobrażenie,

that the opposite of play is work.

że przeciwieństwem zabawy jest praca.

We even feel guilty if we're seen playing at work.

Czujemy się winni, jeśli zostaniemy przyłapani na zabawie w pracy.

"Oh, my colleagues see me laughing. I must not have enough work,"

"O nie, moi współpracownicy widzieli, jak się śmiałem, pomyślą, że nie mam wystarczająco dużo pracy"

or, "Oh, I've got to hide because my boss might see me.

albo "O nie, muszę się schować, bo mój szef może mnie zobaczyć.

He's going to think I'm not working hard."

Pomyśli, że pracuję za mało."

But I have news for you: our thinking is backwards.

Ale mam dla was nowinę: nasze myślenie jest zacofane.

The opposite of play

Przeciwieństwem zabawy

is not work.

nie jest praca.

The opposite of play

Przeciwieństwem zabawy

is depression. It's depression.

jest depresja.

In fact,

W rzeczywistości

play improves our work.

zabawa polepsza naszą pracę.

Just like there's benefits for humans and animals,

Tak samo jak istnieją korzyści dla ludzi i zwierząt,

there's benefits for play at work.

tak też istnieją korzyści z zabawy w pracy.

For example, it stimulates creativity.

Na przykład, zabawa rozbudza kreatywność.

It increases our openness to change.

Zwiększa naszą otwartość na zmiany.

It improves our ability to learn.

Poprawia umiejętność uczenia się.

It provides a sense of purpose and mastery --

Zapewnia poczucie celu i biegłości w czymś -

two key motivational things

dwa główne czynniki motywacyjne,

that increase productivity,

które zwiększają produktywność,

through play.

przez zabawę.

So before you start thinking of play as just not serious,

Dlatego zanim zaczniesz myśleć o zabawie jako o czymś niepoważnym,

play doesn't mean frivolous.

zabawa nie jest bezmyślna.

You know, the professional athlete that loves skiing,

Zawodowy sportowiec, który kocha jazdę na nartach,

he's serious about it, but he loves it.

traktuje to poważnie, ale to kocha.

He's having fun, he's in the groove, he's in the flow.

Dobrze się bawi, wpada w rytm, odnosi sukcesy.

A doctor might be serious,

Lekarz może być poważny,

but laughter's still a great medicine.

ale i tak śmiech jest świetnym lekarstwem.

Our thinking is backwards.

Nasze myślenie jest zacofane.

We shouldn't be feeling guilty.

Nie powinniśmy czuć się winni.

We should be celebrating play.

Powinniśmy uczcić zabawę.

Quick example from the corporate world.

Szybki przykład ze świata biznesu.

FedEx, easy motto: people, service, profit.

FedEx, łatwe motto: ludzie, usługi, zyski.

If you treat your people like people, if you treat them great,

Jeśli traktujesz ludzi po ludzki, jeśli tratujesz ich naprawdę dobrze,

they're happier, they're fulfilled, they have a sense of mastery and purpose.

są szczęśliwsi, spełnienie, mają poczucie biegłości i celu.

What happens? They give better service --

Co się wtedy dzieje? Lepiej wykonują usługi -

not worse, but better.

nie gorzej, ale lepiej.

And when customers call for service

A kiedy zgłaszają się klienci

and they're dealing with happy people that can make decisions and are fulfilled,

i mają do czynienia ze szczęśliwymi ludźmi, którzy mogą podejmować decyzje i są spełnieni,

how do the customers feel? They feel great.

jak się czują? Czują się wspaniale.

And what do great customers do, great-feeling customers?

A co robią zadowoleni klienci, klienci czujący się wspaniale?

They buy more of your service and they tell more of their friends,

Kupują więcej i opowiadają o firmie większej ilości znajomych,

which leads to more profit.

co prowadzi do większych zysków.

People, service, profit.

Ludzie, usługi, zyski.

Play increases productivity, not decreases.

Zabawa zwiększa produktywność, nie zmniejsza.

And you're going to say,

Powiecie:

"Gee, that can work for FedEx out there in the United States,

"Jasne, to może funkcjonować w FedExie, gdzieś w Stanach Zjednoczonych,

but it can't work in Bulgaria.

ale nie może się sprawdzić w Bułgarii.

No way. We're different."

Nie ma mowy. Jesteśmy inni."

It does work in Bulgaria, you guys. Two reasons.

To sprawdza się w Bułgarii. Dwa argumenty.

One, play is universal.

Po pierwsze, zabawa jest powszechna.

There's nothing weird about Bulgarians that we can't play,

Nie ma nic dziwnego w Bułgarach, co sprawiłoby, że nie potrafimy się bawić

besides the serious meme that we have to kick out.

poza memem powagi, który musimy wyrzucić.

Two, I've tried it. I've tried at Sciant.

Po drugie, próbowałem tego. Próbowałem w firmie Sciant.

When I got there, we had zero happy customers.

Kiedy tam trafiłem, nie mieliśmy żadnych zadowolonych klientów.

Not one customer would refer us.

Żaden z naszych klientów by nas nie polecił innym.

I asked them all.

Pytałem o to wszystkich.

We had marginal profit -- I did.

Mieliśmy nikłe zyski - ja miałem.

We had marginal profits,

Mieliśmy nikłe zyski

and we had unhappy stakeholders.

i nieszczęśliwych udziałowców.

Through some basic change,

Przez pewne podstawowe zmiany,

change like improving transparency,

takie jak poprawa przejrzystości,

change like promoting self-direction

popieranie samodzielności

and collaboration, encouraging collaboration,

i współpracy, zachęcanie do współpracy,

not autocracy,

a nie samowolki,

the things like having a results-focus.

skupienie się na efektach.

I don't care when you get in in the morning. I don't care when you leave.

Nie obchodzi mnie, o której godzinie przyjdziesz do pracy. Nie obchodzi mnie, o której wyjdziesz.

I care that your customer and your team is happy

Interesuje mnie to, czy twój klient i twój zespół są szczęśliwi,

and you're organized with that.

a ty to kontrolujesz.

Why do I care if you get in at nine o'clock?

Czemu ma mnie obchodzić to, że przyszedłeś o dziewiątej?

Basically promoting fun.

Przede wszystkim zachęcanie do zabawy.

Through promoting fun and a great environment,

Poprzez zachęcanie do zabawy i przyjazne otoczenie

we were able to transform Sciant

udało na się zmienić Sciant

and, in just three short years --

w ciągu trzech krótkich lat -

sounds like a long time, but change is slow --

wydaje się, że to długo, ale zmiany przebiegają powoli -

every customer, from zero to every customer referring us,

od żadnych zadowolonych klientów do wszystkich klientów polecających nas,

above average profits for the industry

zyski powyżej średniej,

and happy stakeholders.

szczęśliwi udziałowcy.

And you can say, "Well how do you know they're happy?"

Możecie powiedzieć: "Skąd wiesz, że są szczęśliwi?"

Well we did win, every year that we entered,

Cóż, wygrywaliśmy co roku

one of the rankings for best employer for small business.

jeden z rankingów najlepszych pracodawców w kategorii małych przedsiębiorstw.

Independent analysis from anonymous employees

Niezależna analiza badań

on their surveys.

przeprowadzonych na anonimowych pracownikach.

It does, and it can, work in Bulgaria.

To działa i może działać w Bułgarii.

There's nothing holding us back,

Nie powstrzymuje nas nic

except our own mentality about play.

oprócz naszych poglądów na temat zabawy.

So some steps that we can take -- to finish up --

Na koniec - kilka kroków, które możemy podjąć,

how to make this revolution through play.

aby dokonać rewolucji poprzez zabawę.

First of all, you have to believe me.

Po pierwsze, musicie mi uwierzyć.

If you don't believe me,

Jeśli mi nie wierzycie,

well just go home and think about it some more or something.

po prostu idźcie do domu i pomyślcie o tym trochę.

Second of all, if you don't have the feeling of play in you,

Po drugie, jeśli nie macie ochoty na zabawę,

you need to rediscover play.

musicie odkryć ją na nowo.

Whatever it was that as a kid you used to enjoy,

Cokolwiek co sprawiało ci przyjemność, gdy byłeś dzieckiem,

that you enjoyed only six months ago,

co cieszyło cię jeszcze pół roku temu

but now that you've got that promotion you can't enjoy,

ale teraz, kiedy dostałeś awans, już cię nie cieszym

because you feel like you have to be serious,

bo uważasz, że musisz być poważny,

rediscover it.

odkryj to na nowo.

I don't care if it's mountain biking or reading a book or playing a game.

Nie ma znaczenia, czy jest to kolarstwo górskie, czytanie, czy jakaś gra,

Rediscover that

odkryj to na nowo.

because you're the leaders,

A to dlatego, że jesteście przywódcami i

the innovation leaders, the thought leaders.

macie wprowadzać pomysły, innowacje.

You're the ones that have to go back to the office

To wy musicie przyjść do pracy

or talk to your friends

albo porozmawiać z przyjaciółmi

and ignite the fire of change in the play revolution.

i rozbudzić w nich pragnienie rewolucji przez zabawę.

You guys have to, and if you're not feeling it,

To wy musicie to zrobić, więc jeśli nie jesteście do tego przekonani,

your colleagues, your employees, aren't going to feel it.

wasi koledzy z pracy, wasi pracownicy, też się do tego nie przekonają.

You've got to go back and say, "Hey, I'm going to trust you."

To wy musicie wrócić i powiedzieć: "Hej, zamierzam ci zaufać."

Weird concept: I hired you; I should trust you.

Dziwny pomysł. Zatrudniłem cię. Powinienem ci ufać.

I'm going to let you make decisions. I'm going to empower you,

Pozwolę ci podejmować decyzje. Dam ci większą władzę.

and I'm going to delegate to the lowest level, rather than the top.

Będę zlecał pracę raczej pracownikom niższego szczebla.

I'm going to encourage constructive criticism.

Będę zachęcać do konstruktywnej krytyki.

I'm going to let you challenge authority.

Pozwolę ci podważać autorytet.

Because it's by challenging the way things are always done

To właśnie przez podważanie tego w jaki sposób coś jest od zawsze robione

is that we are able to break out of the rut that we're in

możemy przełamać schematy

and create innovative solutions

i stworzyć innowacyjne rozwiązania

to problems of today.

dla dzisiejszych problemów.

We're not always right as leaders.

Jako przywódcy nie zawsze mamy rację.

We're going to eradicate fear.

Wytępimy strach.

Fear is the enemy of play.

Strach jest wrogiem zabawy.

And we're going to do things

I dokonamy takich rzeczy

like eliminate restrictions.

jak wyeliminowanie ograniczeń.

You know what, let them use their mobile phone

Wiecie co, pozwólcie im używać telefonów

for personal calls -- heaven forbid.

do prywatnych rozmów.

Let them be on the Internet.

Pozwólcie im korzystać z internetu.

Let them be on instant messengers.

Pozwólcie im używać komunikatorów.

Let them take long lunches.

Niech mają długą przerwę na lunch.

Lunch is like the recess for work.

Lunch to przerwa w pracy.

It's when you go out in the world

To wtedy wychodzisz na zewnątrz

and you recharge your brain, you meet your friends,

i możesz naładować swój umysł, spotykasz znajomych,

you have a beer, you have some food, you talk,

pijesz piwo, jesz, rozmawiasz,

you get some synergy of ideas

z różnych źródeł otrzymujesz pomysły,

that maybe you wouldn't have had before.

których być może wcześniej nie miałeś.

Let them do it. Give them some freedom,

Pozwól im to zrobić. Daj im trochę wolności.

and in general, let them play. Let them have fun at the workplace.

Ogólnie rzecz biorąc, pozwól im się bawić. Pozwól im na przyjemności w pracy.

We spend so much of our lives at the workplace,

Spędzamy tak dużą część życia w pracy,

and it's supposed to be, what, a miserable grind,

a jaki ma być ten czas? Nędzna harówka,

so that 20 years from now, we wake up and say, "Is this it?

tak że za 20 lat obudzisz się i pomyślisz: "To już wszystko?

Is that all there was?"

To tak miało być?"

Unacceptable. Nepriemliv.

Niedopuszczalne.

(Laughter)

(Śmiech)

So in summary,

Podsumowując,

we need a drastic change

potrzebujemy drastycznej zmiany

in the way we think and behave,

w sposobie myślenia i zachowania,

but we don't need

ale nie potrzebujemy

a workers' revolution.

rewolucji pracowniczej.

We don't need a workers' revolution.

Nie potrzebujemy rewolucji robotniczej.

What we need

To czego potrzebujemy,

is a players' uprising.

to powstanie miłośników zabawy.

What we need is a players' uprising.

Potrzebujemy powstania miłośników zabawy.

What we need is a players' uprising.

Potrzebujemy powstania miłośników zabawy.

Seriously, we need to band together.

Poważnie, musimy się zjednoczyć.

Today is the start of the uprising.

Dziś rozpoczyna się powstanie.

But what you need to do

Musicie tylko

is fan the flames of the revolution.

wzniecić rewolucję.

You need to go and share your ideas and your success stories

Musicie podzielić się swoimi pomysłami i historiami

of what worked

na temat tego, co się sprawdziło

about reinvigorating our lives, our schools,

w przypadku ożywiania na nowo życia, szkół,

and our work with play;

i pracy przez zabawę;

about how play promotes

na temat tego jak dawać

a sense of promise and self-fulfillment;

poczucie nadziei i samospełnienia;

of how play promotes innovation and productivity,

na temat tego jak zabawa zapewnia innowacyjność i produktywność;

and, ultimately, how play creates meaning.

i ostatecznie jak zabawa nadaje sens.

Because we can't do it alone. We have to do it together,

Bo nie możemy zrobić tego sami. Musimy zrobić to razem.

and together, if we do this and share these ideas on play,

A razem, jeśli to zrobimy i podzielimy się poglądami na temat zabawy,

we can transform Bulgaria for the better.

możemy zmienić Bułgarię na lepsze.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Oklaski)