How women wage conflict without violence | Julia Bacha

Çeviri: berat güven Gözden geçirme: Ramazan Şen

Twelve years ago, I picked up a camera for the first time

12 yıl önce, elime ilk defa kamera aldığımda,

Batı Şeria'da bir Filistin köyünde zeytin hasadı çekmek içindi.

to film the olive harvest in a Palestinian village in the West Bank.

I thought I was there to make a single documentary

Tek bir belgesel yapmak için orada olduğumu,

and would then move on to some other part of the world.

sonra dünyanın başka bölgelerine gideceğimi düşünüyordum

But something kept bringing me back.

ama bir şey beni tekrar tekrar oraya getirdi.

Now, usually, when international audiences hear about that part of the world,

Diğer ülkelerdeki insanlar haberlerde dünyanın bu kısmını duydukları zaman,

they often just want that conflict to go away.

bu çekişmenin bitmesini dilerler.

The Israeli-Palestinian conflict is bad, and we wish it could just disappear.

İsrail-Filistin ihtilafı kötü ve keşke yok olup gitse.

We feel much the same way about other conflicts around the world.

Dünyanın diğer bölgelerindeki ihtilaflar için de aynı düşünürüz

But every time we turn our attention to the news,

ama ne zaman haberlere baksak;

it seems like one more country has gone up in flames.

bir başka ülkeyi daha alevler içinde görürüz.

So I've been wondering

Merak ediyorum,

acaba ihtilaflara başka bir açıdan mı bakmalıyız?

whether we should not start looking at conflict in a different way --

whether instead of simply wishing to end conflict,

Acaba sadece ihtilafı sonlandırmayı dilemek yerine,

bu ihtilafı nasıl yürüteceğimize mi odaklanmalıyız?

we focus instead on how to wage conflict.

This has been a big question for me,

Bu benim için büyük bir soru.

one I've pursued together with my team at the nonprofit Just Vision.

Ekibimle birlikte, kâr amacı gütmeyen Just Vision'da bu soruya cevap arıyoruz.

After witnessing several different kinds of struggles in the Middle East,

Ortadoğuda bir çok türden farklı mücadeleye tanık olduktan sonra,

I started noticing some patterns on the more successful ones.

daha başarılı olan mücadelelerde bazı ortak yönler fark etmeye başladım.

I wondered whether these variables held across cases, and if they did,

Bu değişkenlerin vakadan vakaya tutarlılık gösterip göstermediğini

what lessons we could glean for waging constructive conflict,

ve eğer gösteriyorsa, Filistin, İsrail ve başka yerlerde,

in Palestine, Israel and elsewhere.

yapıcı bir mücadele için hangi dersi çıkarabileceğimizi düşündüm.

There is some science about this.

Bu konuda bilimsel çalışmalar var.

In a study of 323 major political conflicts

1900 yılından 2006 yılına kadar ortaya çıkan

from 1900 to 2006,

323 büyük siyasi ihtilafı inceleyen bir çalışmada,

Maria Stephan and Erica Chenoweth found that nonviolent campaigns

Maria Stephan ve Erica Chenoweth, şiddet içermeyen hareketlerin,

were almost 100 percent more likely to lead to success than violent campaigns.

şiddet içerenlere göre başarı oranının %100 fazla olduğunu buldu.

Şiddet içermeyen hareketler ayrıca kampanyayı yürüten kişilere de

Nonviolent campaigns are also less likely to cause physical harm

to those waging the campaign,

daha az fiziksel yaralanma getiriyordu,

as well as their opponents.

aynı şekilde karşıtlarına da.

And, critically, they typically lead to more peaceful and democratic societies.

Ayrıca önemli, bu hareketler daha barışçıl ve demokratik bir toplum sağlıyordu.

In other words, nonviolent resistance is a more effective and constructive way

Yani şiddet içermeyen direniş, mücadeleyi yürütmekte daha etkili

ve yapıcı bir yöntemdi.

of waging conflict.

But if that's such an easy choice, why don't more groups use it?

Peki, böyle kolay bir yöntem varken bunu neden kullanmıyorlar?

Political scientist Victor Asal and colleagues

Politika bilimi uzmanı Victor Asal ve meslekdaşları

have looked at several factors

politik grupların taktik seçimini

that shape a political group's choice of tactics.

biçimlendiren birkaç faktörü incelediler.

And it turns out that the greatest predictor

Ortaya çıktı ki; bir politik hareketin,

şiddete başvurup başvurmayacağını belirleyen en büyük etken,

of a movement's decision to adopt nonviolence or violence

is not whether that group is more left-wing or right-wing,

hareketin sağcı veya solcu olması değil

not whether the group is more or less influenced by religious beliefs,

veya dini bir hareket olup olmaması değil,

not whether it's up against a democracy or a dictatorship,

demokrasi veya diktatörlük karşıtı olması değil,

and not even the levels of repression that that group is facing.

hatta grubun maruz kaldığı baskının şiddeti de değildir.

The greatest predictor of a movement's decision to adopt nonviolence

Hareketin barışçıl olma kararı almasının en büyük nedeni,

kadının toplumdaki rolü hakkındaki ideolojisidir.

is its ideology regarding the role of women in public life.

(Alkışlar)

(Applause)

Bir hareket, cinsiyet eşitliği

When a movement includes in its discourse

etrafında bir söyleme sahipse

language around gender equality,

it increases dramatically the chances it will adopt nonviolence,

şiddeti reddetme ihtimali ve dolayısıyla başarıya ulaşma şansı,

and thus, the likelihood it will succeed.

önemli ölçüde artar.

The research squared up with my own documentation

Araştırma benim İsrail ve Filistinde yaptığım

politik oluşum belgelerimle uyuşuyor.

of political organizing in Israel and Palestine.

I've noticed that movements which welcome women into leadership positions,

Gördüm ki; kadınları liderlik konumuna getirmeye sıcak bakan hareketlerin,

such as the one I documented in a village called Budrus,

Budrus köyünde belgelediğim gibi,

were much more likely to achieve their goals.

hedeflerine ulaşma şansları daha yüksek.

This village was under a real threat of being wiped off the map

İsrail, ayırma duvarına başladığında,

when Israel started building the separation barrier.

bu köy haritadan silinme tehlikesiyle karşı karşıyaydı.

The proposed route would require

Önerilen plan, köyün zeytinliklerini

the destruction of this community's olive groves, their cemeteries

ve mezarlıkları yok etmeyi gerektiriyordu,

and would ultimately enclose the village from all sides.

en sonunda köyün etrafı tamamen kapanacaktı.

Through inspired local leadership,

Yerel liderlikten ilham alarak,

they launched a nonviolent resistance campaign to stop that from happening.

şiddet içermeyen bir kampanya ile bunu durdurmak istediler.

The odds were massively stacked against them.

Başarma ihtimalleri son derece düşüktü.

But they had a secret weapon:

Ama gizli bir silahları vardı:

a 15-year-old girl

15 yaşındaki bir kız,

who courageously jumped in front of a bulldozer

cesaretle dozerin önüne atladı,

which was about to uproot an olive tree, stopping it.

dozer bir zeytin ağacını sökmek üzereyken onu durdurdu.

In that moment, the community of Budrus realized what was possible

O anda Budrus köylüleri, eğer cesur bir kadının toplum hayatında

if they welcomed and encouraged women to participate in public life.

rol almasına izin verirlerse, ne başaracaklarını anladılar.

And so it was that the women of Budrus went to the front lines day after day,

Ertesi gün manşetlerde olan şey, Budruslu kadınlardı.

using their creativity and acumen to overcome multiple obstacles they faced

10 aylık silahsız bir mücadele ile sezgi ve yaratıcılıklarını kullanarak,

in a 10-month unarmed struggle.

karşılarına çıkan engelleri aştılar

ve tahmin edebileceğiniz gibi,

And as you can probably tell at this point,

sonunda kazandılar.

they win at the end.

The separation barrier was changed completely

Ayırma duvarı tamamen değişti,

to the internationally recognized green line,

uluslararası kabul gören yeşil hata döndü

and the women of Budrus came to be known across the West Bank

ve Butruslu Kadınlar bütün Batı Şeriada yılmaz enerjileriyle

for their indomitable energy.

tanındılar.

(Applause)

(Alkışlar)

Thank you.

Teşekkürler.

I want to pause for a second, which you helped me do,

Bir an durmak istedim ve bana yardımcı oldunuz.

because I do want to tackle two very serious misunderstandings

Çünkü şu anda olmuş olabilecek iki çok büyük yanlış anlamayı

that could happen at this point.

ele almak istiyorum.

The first one is that I don't believe

Birincisi, kadınların yaradılış icabı

women are inherently or essentially more peaceful than men.

veya özünde erkeklerden daha barışçı olduğuna inanmıyorum.

But I do believe that in today's world,

Ancak, bugünkü dünyada kadınların

women experience power differently.

iktidar olgusuyla farklı bir ilişki kurduğuna inanıyorum.

Having had to navigate being in the less powerful position

Daha alt kademelerde yollarını açmaya zorlandıklarında ki;

in multiple aspects of their lives,

hayatlarının çoğunda durum böyledir,

women are often more adept

kadınlar, daha büyük ve güçlü aktörlere karşı

at how to surreptitiously pressure for change

değişim isteklerini üstü kapalı biçimde gündeme getirmede

against large, powerful actors.

daha ustadırlar.

The term "manipulative," often charged against women in a derogatory way,

"Manipülatif" terimi genellikle kadınlar için aşağılama amaçlı kullanılır.

reflects a reality in which women have often had to find ways

Bu durum, kadınların amaçlarına ulaşmak için doğrudan çatışmaya girmek yerine,

other than direct confrontation to achieve their goals.

başka yollar bulmak zorunda bırakıldıklarına işaret eder.

And finding alternatives to direct confrontation

Doğrudan çatışmaya alternatif bulmak,

şiddet içermeyen direnişin özüdür.

is at the core of nonviolent resistance.

Now to the second potential misunderstanding.

Şimdi diğer olası yanlış anlamaya bakalım.

I've been talking a lot about my experiences in the Middle East,

Orta Doğu konusundaki tecrübelerimden çok bahsediyorum,

and some of you might be thinking now

bazılarınız şunu düşünebilir,

that the solution then is for us to educate Muslim and Arab societies

öyleyse çözüm; Müslüman ve Arap toplumları eğitmek, böylece

to be more inclusive of their women.

kadınlara daha fazla kabul sağlarız.

If we were to do that, they would be more successful.

Bunu yaparsak daha başarılı olurlar.

They do not need this kind of help.

Böyle bir yardıma ihtiyaçları yok.

Women have been part of the most influential movements

Kadınlar, Orta Doğu'daki en etkili toplumsal hareketlerin

coming out of the Middle East,

bir parçası olmuştur.

Fakat uluslararası topluma karşı görmez olma eğilimindeler.

but they tend to be invisible to the international community.

Kameralar genellikle erkeklere dönük.

Our cameras are largely focused on the men

who often end up involved in the more confrontational scenes

Erkekler de genellikle daha çatışmalı sahnelerde görünüyor,

that we find so irresistible in our news cycle.

ki bu da haberler için oldukça çekici.

Sonunda, bölgedeki mücadele hikayesinden, sadece kadınları silen

And we end up with a narrative that not only erases women

from the struggles in the region

bir anlatımla değil,

but often misrepresents the struggles themselves.

mücadelenin kendisini de çarpıtan bir yorumla baş başa kalıyoruz.

1980'lerin sonunda Gazze'de bir ayaklanma başladı

In the late 1980s, an uprising started in Gaza,

and quickly spread to the West Bank and East Jerusalem.

ve hızla Batı Şeria ve Doğu Kudüs'e sıçradı.

It came to be known as the First Intifada,

Birinci İntifada olarak biliniyor

and people who have any visual memory of it

ve insanlar bunu hatırlayan insanlar

zihinlerinde şöyle bir şey canlandırıyor:

generally conjure up something like this:

Palestinian men throwing rocks at Israeli tanks.

Filistinli erkekler, İsrail tanklarını taşlıyorlar.

The news coverage at the time

O zamanın haberlerinde

made it seem like stones, Molotov cocktails and burning tires

her şey taş, molotof kokteyli ve yanan lastiklerden ibaretti

ve sanki İntifada'da olan biten sadece bunlardı.

were the only activities taking place in the Intifada.

This period, though, was also marked by widespread nonviolent organizing

Fakat bu dönem aynı zamanda şiddet içermeyen yaygın eylemlere de sahne oldu.

in the forms of strikes, sit-ins and the creation of parallel institutions.

Grevler, oturma eylemleri, paralel kurumların oluşumu gibi.

During the First Intifada,

Birinci İntifada sırasında,

whole sectors of the Palestinian civilian population mobilized,

Filistin sivil nüfusunun bütün katmanları harekete geçti,

cutting across generations, factions and class lines.

kuşak farkı, hizip ve sınıf farkı tanımadı.

They did this through networks of popular committees,

Bunu sevilen komiteler aracılığı ile yaptılar

and their use of direct action and communal self-help projects

ve doğrudan eylem ve topluluk yardım projeleriyle yaptılar,

challenged Israel's very ability

İsrail'in gücüne, Batı Şeria ve Gazze'yi

to continue ruling the West Bank and Gaza.

yönetmeye devam etmesine karşı çıktılar.

According to the Israeli Army itself,

Bizzat İsrail Ordusuna göre,

97 percent of activities during the First Intifada were unarmed.

Birinci İntifada sırasındaki eylemlerin %97'si silahsızdı.

And here's another thing that is not part of our narrative about that time.

Ayrıca o zamanki haberlerde yer almayan başka bir şey var.

For 18 months in the Intifada,

18 aylık İntifada boyunca

women were the ones calling the shots behind the scenes:

sahne arkasında sözü geçenler, kadınlardı.

Palestinian women from all walks of life

Hayatın bütün kesimlerinden Filistinli kadınlar,

yüz binlerce insanı harekete geçirdiler,

in charge of mobilizing hundreds of thousands of people

in a concerted effort to withdraw consent from the occupation.

ortak bir çabayla bu işgale rıza göstermediler.

Naela Ayesh, who strived to build a self-sufficient Palestinian economy

Naela Ayyash, kendine yeten bir Filistin ekonomisi için mücadele ediyordu,

Gazze'li kadınları bahçelerinde sebze yetiştirmeye teşvik ediyordu.

by encouraging women in Gaza to grow vegetables in their backyards,

an activity deemed illegal by the Israeli authorities at that time;

Bu iş İsrail yetkilileri tarafından o günlerde yasa dışı sayılmıştı.

Rabeha Diab, who took over decision-making authority

Rabeha Diab, bütün ayaklanmada karar verme yetkisini,

for the entire uprising

bunu yapacak erkekler

when the men who had been running it

sınır dışı edilince,

kendi üzerine aldı.

were deported;

Fatima Al Jaafari, who swallowed leaflets containing the uprising's directives

Fatima Al Jaafari, ayaklanma talimatlarını içeren bildiriyi, talimatları

in order to spread them across the territories

yakalanmadan bütün bölgelere

without getting caught;

yaymak için yuttu.

and Zahira Kamal,

Ve Zahira Kamal,

who ensured the longevity of the uprising

ayaklanmanın ömrünü uzatan

by leading an organization

bir organizasyonu yönetti.

that went from 25 women to 3,000 in a single year.

Bir yılda 25 kadından 3.000 kadına çıktılar.

Despite their extraordinary achievements,

Olağanüstü başarılarına rağmen,

none of these women have made it into our narrative of the First Intifada.

bu kadınların hiçbiri Birinci İntifada hikayemize giremedi.

We do this in other parts of the globe, too.

Biz bunu dünyanın diğer yerlerinde de yapıyoruz.

In our history books, for instance, and in our collective consciousness,

Örneğin, tarih kitaplarımız ve kollektif bilincimizde,

1960'larda Amerika'daki siyahların eşitlik mücadelesinde

men are the public faces and spokespersons

olayların görünen yüzü ve sözcüleri hep erkek.

for the 1960s struggle for racial justice in the United States.

But women were also a critical driving force,

Ancak kadınlar da mobilize olmada, organizasyonda, sokağa dökülmede

mobilizing, organizing, taking to the streets.

önemli bir itici güç olmuşlardı.

How many of us think of Septima Clark

Amerika'nın Sivil Haklar Mücadele çağı deyince,

when we think of the United States Civil Rights era?

kaçımız Septima Clark'ı hatırlar?

Çok çok az kişi.

Remarkably few.

But she played a crucial role in every phase of the struggle,

Clark, özellikle okur-yazarlığı ve eğitimi vurgulayarak,

particularly by emphasizing literacy and education.

mücadelenin her aşamasında çok önemli rol oynamıştır

She's been omitted, ignored,

ama es geçilmiş ve görmezden gelinmiştir.

like so many other women who played critical roles

Amerika Sivil Haklar Mücadelesinde

önemli rol oynayan pek çok kadın gibi.

in the United States Civil Rights Movement.

This is not about getting credit.

Bu paye almakla ilgili bir şey değil,

It's more profound than that.

bundan çok daha derin bir şey.

The stories we tell matter deeply to how we see ourselves,

Anlattığımız hikayeler kendimizi nasıl gördüğümüz,

hareketlerin nasıl yönetildiği

and to how we believe movements are run

ve hareketlerin nasıl başarılı olduğu açısından önemlidir.

and how movements are won.

The stories we tell about a movement like the First Intifada

Birinci İntifada veya Amerika Sivil Haklar çağı gibi

or the United States Civil Rights era

eylemler hakkında anlattığımız hikayeler

matter deeply and have a critical influence

Filistinlilerin, Amerikalıların ve adaletsizlikle karşılaştıkları zaman

in the choices Palestinians,

Americans

buna karşı çıkacak cesareti göstereceklerinde

and people around the world will make

yapacakları seçimlerinde

next time they encounter an injustice

and develop the courage to confront it.

çok önemli ve etkilidirler.

If we do not lift up the women who played critical roles in these struggles,

Bu mücadelelerde önemli rol oynayan kadınları yüceltmezsek,

we fail to offer up role models to future generations.

gelecek kuşaklara rol modeller sunamayız.

Without role models, it becomes harder

Rol modelleri olmayan kadınların kamu hayatında

for women to take up their rightful space

hak ettikleri yeri almaları

in public life.

zorlaşır.

And as we saw earlier,

Daha önce de söylediğimiz gibi,

one of the most critical variables

bir hareketin başarısını belirleyen

in determining whether a movement will be successful or not

en önemli değişkenlerden biri

is a movement's ideology regarding the role of women

hareketin, toplum hayatında kadının rolü

in public life.

konusundaki bakışıdır.

This is a question of whether we're moving

Bu soru daha demokratik ve barışçı

towards more democratic and peaceful societies.

bir topluma doğru gidip gitmemekle ilgilidir.

In a world where so much change is happening,

Bu kadar çok değişimin yaşandığı

and where change is bound to continue at an increasingly faster pace,

ve değişimin gittikçe hızlanan adımlarının duyulduğu bir dünyada,

it is not a question of whether we will face conflict,

soru, çatışmalar yaşayıp yaşamayacağımız değil,

but rather a question

soru, bu sorunlarla mücadelede

of which stories will shape

hangi öyküyü yazacağımız,

how we choose to wage conflict.

çatışmaları nasıl yürüteceğimizdir.

Thank you.

Teşekkürler.

(Alkışlar)

(Applause)