How women wage conflict without violence | Julia Bacha

Tłumaczenie: Barbara Lawniczek Korekta: Capa Girl

12 lat temu po raz pierwszy sięgnęłam po kamerę,

Twelve years ago, I picked up a camera for the first time

by nagrać zbiory oliwek w Palestynie we wsi na Zachodnim Brzegu.

to film the olive harvest in a Palestinian village in the West Bank.

I thought I was there to make a single documentary

Myślałam, że zrobię tam tylko jeden reportaż

and would then move on to some other part of the world.

i przeniosę się do innej części świata.

But something kept bringing me back.

Lecz coś ciągnęło mnie z powrotem.

Now, usually, when international audiences hear about that part of the world,

Zwykle, gdy słyszy się o tej części świata,

they often just want that conflict to go away.

chce się po prostu zakończenia konfliktu.

The Israeli-Palestinian conflict is bad, and we wish it could just disappear.

Konflikt izraelsko-palestyński jest tak zły, że chcemy, by zniknął.

We feel much the same way about other conflicts around the world.

Podobnie myślimy o innych konfliktach na świecie.

But every time we turn our attention to the news,

Jednak za każdym razem, gdy przeglądamy wiadomości,

it seems like one more country has gone up in flames.

wydaje się, że kolejny kraj stanął w płomieniach.

So I've been wondering

Zastanawiam się zatem

whether we should not start looking at conflict in a different way --

czy nie powinniśmy spojrzeć na konflikt z innej perspektywy.

whether instead of simply wishing to end conflict,

Zamiast po prostu chcieć jego zakończenia,

skupmy się na tym, jak go rozwiązać.

we focus instead on how to wage conflict.

This has been a big question for me,

Dla mnie to ważna kwestia,

one I've pursued together with my team at the nonprofit Just Vision.

nad którą pracujemy w Just Vision, mojej organizacji non-profit

After witnessing several different kinds of struggles in the Middle East,

Doświadczywszy kilku różnych konfliktów na Bliskim Wschodzie,

I started noticing some patterns on the more successful ones.

zaczęłam zauważać wzorce prowadzące do rozwiązania niektórych z nich.

I wondered whether these variables held across cases, and if they did,

Zastanawiałam się, czy niektóre zmienne powtarzają się w konkretnych przypadkach,

a jeśli tak, jaką lekcję o konstruktywnym rozwiązywaniu konfliktów

what lessons we could glean for waging constructive conflict,

in Palestine, Israel and elsewhere.

możemy wyciągnąć z Palestyny, Izraela i innych miejsc.

There is some science about this.

Są na ten temat dane naukowe.

In a study of 323 major political conflicts

W badaniu nad 323 poważnymi konfliktami politycznymi

from 1900 to 2006,

w latach 1900–2006

Maria Stephan and Erica Chenoweth found that nonviolent campaigns

Maria Stephan i Erica Chenoweth wykazały, że kampanie pokojowe

were almost 100 percent more likely to lead to success than violent campaigns.

niemal 100% cześciej niż akcje zbrojne, prowadziły do ich rozwiązania.

Kampanie pokojowe niosą też mniejsze ryzyko wyrządzenia krzywdy

Nonviolent campaigns are also less likely to cause physical harm

to those waging the campaign,

biorącym udział w kampanii

as well as their opponents.

oraz ich oponentom.

And, critically, they typically lead to more peaceful and democratic societies.

I najważniejsze - sprzyjają tworzeniu pokojowych i demokratycznych społeczności.

In other words, nonviolent resistance is a more effective and constructive way

Zatem bierny opór jest bardziej efektywną i konstruktywną formą

rozwiązywania konfliktów.

of waging conflict.

But if that's such an easy choice, why don't more groups use it?

Skoro to takie proste, dlaczego nie robi się tego częściej?

Political scientist Victor Asal and colleagues

Politolog Victor Asal i jego współpracownicy

have looked at several factors

przyjrzeli się kilku czynnikom

that shape a political group's choice of tactics.

kształtującym wybór taktyki przez daną grupę.

And it turns out that the greatest predictor

Okazuje się, że czynnikiem decydującym

o tym, czy grupa wybierze przemoc, czy nie,

of a movement's decision to adopt nonviolence or violence

is not whether that group is more left-wing or right-wing,

nie jest przynależność do prawicy lub lewicy,

not whether the group is more or less influenced by religious beliefs,

ani również to, czy grupa jest pod wpływem wierzeń religijnych,

not whether it's up against a democracy or a dictatorship,

nie to, czy występuje przeciw demokracji czy dyktaturze,

and not even the levels of repression that that group is facing.

ani nawet nie poziom represji, z jakim ta grupa się spotyka.

The greatest predictor of a movement's decision to adopt nonviolence

Czynnikiem decydującym o tym, czy grupa przyjmie metody pokojowe,

jest jej spojrzenie na rolę kobiet w życiu publicznym.

is its ideology regarding the role of women in public life.

(Brawa)

(Applause)

Jeśli retoryka danego ruchu zawiera

When a movement includes in its discourse

pojęcie równouprawnienia płci,

language around gender equality,

it increases dramatically the chances it will adopt nonviolence,

szanse, że ruch ten wybierze strategię niestosowania przemocy,

and thus, the likelihood it will succeed.

i szanse rozwiązania konfliktu wyraźnie rosną.

The research squared up with my own documentation

Wyniki tych badań są zgodne z moją dokumentacją

na temat organizacji życia politycznego w Izraelu i Palestynie.

of political organizing in Israel and Palestine.

I've noticed that movements which welcome women into leadership positions,

Zauważyłam, że grupy pozwalające kobietom obejmować stanowiska kierownicze,

such as the one I documented in a village called Budrus,

takie jak ten ze wsi Budrus,

were much more likely to achieve their goals.

miały większe szanse na osiągnięcie swoich celów.

This village was under a real threat of being wiped off the map

Wsi tej groziło zniknięcie z mapy,

when Israel started building the separation barrier.

kiedy Izrael rozpoczął budowę muru bezpieczeństwa.

The proposed route would require

Trasa jego przebiegu

the destruction of this community's olive groves, their cemeteries

wymagała zniszczenia gajów oliwnych i cmentarzy lokalnej społeczności,

and would ultimately enclose the village from all sides.

a ostatecznie zupełnie odcięłaby wioskę.

Through inspired local leadership,

Z inicjatywy lokalnych przywódców

they launched a nonviolent resistance campaign to stop that from happening.

podjęto pokojową akcję oporu, aby temu zapobiec.

The odds were massively stacked against them.

Przeciwko druzgocącej przewadze oponentów

But they had a secret weapon:

lokalna społeczność miała tajną broń:

a 15-year-old girl

15-letnią dziewczynę,

who courageously jumped in front of a bulldozer

która odważnie skoczyła przed buldożer

which was about to uproot an olive tree, stopping it.

mający wyrwać z korzeniami drzewo oliwne i zatrzymała go.

In that moment, the community of Budrus realized what was possible

Wtedy właśnie społeczność Budrusu zobaczyła, co może zrobić,

if they welcomed and encouraged women to participate in public life.

jeśli zaprosi kobiety do udziału w życiu publicznym.

And so it was that the women of Budrus went to the front lines day after day,

I tak oto kobiety z Budrusu codziennie wychodziły na ulice,

using their creativity and acumen to overcome multiple obstacles they faced

używając kreatywności i bystrości, by pokonać przeszkody czekające na nie

in a 10-month unarmed struggle.

w trwającym 10 miesięcy pokojowym oporze.

Jak już się domyślacie,

And as you can probably tell at this point,

w końcu wygrały.

they win at the end.

The separation barrier was changed completely

Trasę muru bezpieczeństwa przeprowadzono

to the internationally recognized green line,

wzdłuż uznawanej na całym świecie zielonej linii,

and the women of Budrus came to be known across the West Bank

a kobiety z Budrusu zyskały sławę na Zachodnim Brzegu,

for their indomitable energy.

dzięki swojej niezłomności.

(Applause)

(Brawa)

Thank you.

Dziekuję.

I want to pause for a second, which you helped me do,

Przerwę na moment, w czym mi właśnie pomogliście,

because I do want to tackle two very serious misunderstandings

bo chcę zapobiec dwóm istotnym nieporozumieniom,

that could happen at this point.

do których może tu dojść.

The first one is that I don't believe

Po pierwsze, nie wierzę,

women are inherently or essentially more peaceful than men.

że kobiety są z natury bardziej pokojowe niż mężczyźni.

But I do believe that in today's world,

Wierzę, że w dzisiejszych czasach

women experience power differently.

kobiety inaczej doświadczają władzy.

Having had to navigate being in the less powerful position

Niejednokrotnie musiały radzić sobie, będąc na słabszej pozycji,

in multiple aspects of their lives,

w wielu dziedzinach życia.

women are often more adept

Mają zatem większą wprawę

at how to surreptitiously pressure for change

w dyskretnym forsowaniu swojego stanowiska

against large, powerful actors.

wobec silnych i znaczących graczy.

The term "manipulative," often charged against women in a derogatory way,

Często określa się je jako „manipulantki”, co ma negatywny wydźwięk,

reflects a reality in which women have often had to find ways

ale oddaje realia, w jakich kobiety musiały sobie radzić,

other than direct confrontation to achieve their goals.

gdy nie mogły osiągnąć celów w bezpośredniej konfrontacji.

And finding alternatives to direct confrontation

A szukanie alternatywy dla konfrontacji

jest podstawą pokojowych form oporu.

is at the core of nonviolent resistance.

Now to the second potential misunderstanding.

Teraz drugie nieporozumienie.

I've been talking a lot about my experiences in the Middle East,

Dużo opowiadam o doświadczeniach na Bliskim Wschodzie

and some of you might be thinking now

i pewnie niektórzy z was myślą,

that the solution then is for us to educate Muslim and Arab societies

że rozwiązaniem jest przekonanie społeczności muzułmańskich i arabskich,

to be more inclusive of their women.

by włączały kobiety w działalność publiczną.

If we were to do that, they would be more successful.

Gdyby tak było, prosperowałyby lepiej.

They do not need this kind of help.

Nie potrzebują takiej pomocy.

Women have been part of the most influential movements

Kobiety współtworzą najbardziej wpływowe ruchy

coming out of the Middle East,

na Bliskim Wschodzie,

lecz na arenie międzynarodowej są niewidoczne.

but they tend to be invisible to the international community.

Nasze kamery częściej skupiają się na mężczyznach

Our cameras are largely focused on the men

who often end up involved in the more confrontational scenes

często angażujących się w konfrontacje,

that we find so irresistible in our news cycle.

co jest tak atrakcyjne dla naszych programów informacyjnych.

Narracja, która w ten sposób powstaje, nie tylko wymazuje udział kobiet

And we end up with a narrative that not only erases women

from the struggles in the region

z konfliktów regionalnych,

but often misrepresents the struggles themselves.

ale również prowadzi do złej interpretacji samych konfliktów.

Pod koniec lat 80. w Gazie wybuchło powstanie,

In the late 1980s, an uprising started in Gaza,

and quickly spread to the West Bank and East Jerusalem.

które szybko ogarnęło Zachodni Brzeg i wschodnią Jerozolimę.

It came to be known as the First Intifada,

Dziś znamy je jako pierwszą intifadę.

and people who have any visual memory of it

Ci, którzy je pamiętają,

podsumowują je tak:

generally conjure up something like this:

Palestinian men throwing rocks at Israeli tanks.

Palestyńscy mężczyźni rzucający kamieniami w izraelskie czołgi.

The news coverage at the time

Media pokazywały,

made it seem like stones, Molotov cocktails and burning tires

że rzucanie koktajli Mołotowa i palenie opon

to jedyne działania podejmowane w czasie intifady.

were the only activities taking place in the Intifada.

This period, though, was also marked by widespread nonviolent organizing

Jednak w tym okresie podjęto również wiele działań pokojowych,

in the forms of strikes, sit-ins and the creation of parallel institutions.

takich jak strajki, strajki okupacyjne i tworzenie instytucji równoległych.

During the First Intifada,

Podczas pierwszej intifady

whole sectors of the Palestinian civilian population mobilized,

mobilizowały się różne sektory ludności cywilnej,

cutting across generations, factions and class lines.

niezależnie od wieku, partii i podziałów klasowych.

They did this through networks of popular committees,

Robiły to poprzez sieć popularnych towarzystw,

and their use of direct action and communal self-help projects

których bezpośrednie działania i wspólnotowe projekty samopomocy

challenged Israel's very ability

kwestionowały zdolność Izraela

to continue ruling the West Bank and Gaza.

do rządzenia Zachodnim Brzegiem i Gazą.

According to the Israeli Army itself,

Według samej armii izraelskiej,

97 percent of activities during the First Intifada were unarmed.

97% działań podczas pierwszej intifady stanowiły działania pokojowe.

And here's another thing that is not part of our narrative about that time.

Jeden fakt jest zawsze pomijany, gdy mowa o tych czasach.

For 18 months in the Intifada,

Przez 18 miesięcy intifady

women were the ones calling the shots behind the scenes:

to kobiety decydowały o biegu wydarzeń.

Palestinian women from all walks of life

Palestynki ze wszystkich środowisk,

odpowiedzialne za mobilizację setek tysięcy ludzi,

in charge of mobilizing hundreds of thousands of people

in a concerted effort to withdraw consent from the occupation.

próbowały wspólnie zapobiec okupacji.

Naela Ayesh, who strived to build a self-sufficient Palestinian economy

Naela Ayyash, która starała się zbudować samowystarczalną gospodarkę palestyńską,

zachęcając kobiety do sadzenia warzyw w ogródkach,

by encouraging women in Gaza to grow vegetables in their backyards,

an activity deemed illegal by the Israeli authorities at that time;

choć było to zakazane przez izraelskie władze;

Rabeha Diab, who took over decision-making authority

Rabeha Diab, która przejęła dowodzenie

for the entire uprising

w całym powstaniu,

when the men who had been running it

kiedy dowodzących nim mężczyzn

deportowano;

were deported;

Fatima Al Jaafari, who swallowed leaflets containing the uprising's directives

Fatima Al Jaafari, która połykała ulotki z instrukcjami dla powstańców

in order to spread them across the territories

by móc rozprowadzać je

i nie dać się złapać;

without getting caught;

and Zahira Kamal,

oraz Zahira Kamal,

która zapewniła kontynuację powstania,

who ensured the longevity of the uprising

zarządzając organizacją,

by leading an organization

that went from 25 women to 3,000 in a single year.

w której liczba kobiet wzrosła z 25 do 3000 w ciągu jednego roku.

Despite their extraordinary achievements,

Pomimo ich niezwykłych osiągnięć,

none of these women have made it into our narrative of the First Intifada.

dla żadnej z tych kobiet nie ma miejsca w historii pierwszej intifady.

We do this in other parts of the globe, too.

Podobne rzeczy dzieją się na całym świecie.

In our history books, for instance, and in our collective consciousness,

W podręcznikach historii, w naszej świadomości zbiorowej

to mężczyźni są mówcami i twarzami

men are the public faces and spokespersons

walki o równość rasową w USA w latach 60.

for the 1960s struggle for racial justice in the United States.

But women were also a critical driving force,

Jednak kobiety również stanowiły ważną siłę napędową,

mobilizing, organizing, taking to the streets.

mobilizując i organizując się, wychodząc na ulice.

How many of us think of Septima Clark

Ilu z nas myśli o Septimie Clark

when we think of the United States Civil Rights era?

w kontekście walki o prawa obywatelskie w USA?

Zaskakująco niewielu.

Remarkably few.

But she played a crucial role in every phase of the struggle,

A odegrała ona ważną rolę na każdym etapie tej walki,

zwłaszcza dzięki podkreślaniu znaczenia edukacji.

particularly by emphasizing literacy and education.

She's been omitted, ignored,

Jest omijana, ignorowana,

like so many other women who played critical roles

jak wiele innych kobiet, które odegrały kluczowe role

in the United States Civil Rights Movement.

w walce o prawa obywatelskie w USA.

This is not about getting credit.

Nie chodzi o uznanie zasług.

To sprawa znacznie głębsza.

It's more profound than that.

The stories we tell matter deeply to how we see ourselves,

Nasza historia świadczy o tym,

jak postrzegamy samych siebie

and to how we believe movements are run

oraz sposób prowadzenia i rozwiązywania konfliktów.

and how movements are won.

The stories we tell about a movement like the First Intifada

Historie opowiadane o pierwszej intifadzie

or the United States Civil Rights era

lub o walce o prawa obywatelskie w USA,

matter deeply and have a critical influence

mają ogromne znaczenie i wpływ

in the choices Palestinians,

na wybory podejmowane przez Palestyńczyków,

Amerykanów

Americans

and people around the world will make

i ludzi na całym świecie

w obliczu niesprawiedliwości

next time they encounter an injustice

i walki z nią.

and develop the courage to confront it.

If we do not lift up the women who played critical roles in these struggles,

Jeśli pominiemy rolę kobiet w tych sporach,

we fail to offer up role models to future generations.

nie uda nam się dostarczyć wzorców przyszłym pokoleniom.

Bez wzorców trudniej jest kobietom

Without role models, it becomes harder

zająć należną im pozycję

for women to take up their rightful space

in public life.

w życiu publicznym.

And as we saw earlier,

Jak już powiedziałam,

one of the most critical variables

jednym z najważniejszych czynników

in determining whether a movement will be successful or not

w określeniu, czy dany ruch osiągnie swój cel,

jest jego spojrzenie na rolę kobiet

is a movement's ideology regarding the role of women

in public life.

w życiu publicznym.

This is a question of whether we're moving

To pokazuje, czy zmierzamy

towards more democratic and peaceful societies.

w stronę bardziej demokratycznych społeczeństw.

In a world where so much change is happening,

W świecie, w którym zmienia się tak wiele,

and where change is bound to continue at an increasingly faster pace,

a zmiany postępują coraz szybciej,

pytanie nie dotyczy tego, czy konflikt będzie miał miejsce,

it is not a question of whether we will face conflict,

but rather a question

lecz które historie

wpłyną na

of which stories will shape

how we choose to wage conflict.

sposób jego rozwiązania.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)