Billy Collins: Everyday moments, caught in time

Billy Collins: Zamanda yakalanmış, gündelik kesitler

Çeviri: Meric Aydonat Gözden geçirme: Diba Szamosi

I'm here to give you

Bugün size

your recommended dietary allowance

günlük almanız gereken

of poetry.

şiir miktarını vermek için buradayım.

And the way I'm going to do that

Bunu, size

is present to you

beş şiirimin

five animations

beş animasyonunu

of five of my poems.

sunarak yapacağım.

And let me just tell you a little bit of how that came about.

İzin verin bu nasıl ortaya çıktı onu anlatayım.

Because the mixing of those two media

Çünkü bu iki medyayı birleştirmek

is a sort of unnatural or unnecessary act.

bir bakıma doğadışı ve gereksiz.

But when I was United States Poet Laureate --

Ama ben Birleşik Devletler Şiir Elçisi'yken --

and I love saying that.

bunu söylemeye bayılıyorum.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

It's a great way to start sentences.

Cümleye başlamanın harika bir yolu.

When I was him back then,

Ben o zamanlar o kişiyken,

I was approached by J. Walter Thompson, the ad company,

reklam şirketi J. Walter Thompson benimle iletişime geçti,

and they were hired

Sundance Channel

sort of by the Sundance Channel.

tarafından tutulmuşlardı.

And the idea was to have me record some of my poems

Şöyle bir fikirleri vardı, şiirlerimin bazılarını okurken kayıt edeceklerdi

and then they would find animators

ve animasyon sanatçılarına

to animate them.

animasyonlarını yaptıracaklardı.

And I was initially resistant,

Başlangıçta çekindim,

because I always think

çünkü ben hep şiirin

poetry can stand alone by itself.

kendi başına durabileceğini düşünürüm.

Attempts to put my poems to music

Şiirlerimi müzikle birleştirme

have had disastrous results,

çabaları daha önce

in all cases.

berbat sonuçlanmıştı.

And the poem, if it's written with the ear,

Ve şiir, eğer kulakla yazıldıysa,

already has been set to its own verbal music

zaten yazılırken kendi söz müziğine

as it was composed.

sahiptir.

And surely, if you're reading a poem

Ve tabii ki, bir inekten

that mentions a cow,

bahseden bir şiir okurken

you don't need on the facing page

sayfada size bakan

a drawing of a cow.

bir inek resmine ihtiyacınız yoktur.

I mean, let's let the reader do a little work.

İzin verin okuyucu da biraz çaba göstersin.

But I relented because it seemed like an interesting possibility,

Ama bu işe izin verdim çünkü ilginç şeyler ortaya çıkabilirdi

and also I'm like a total cartoon junkie

ve ben çocukluğumdan beri

since childhood.

bir çizgi roman müptelasıyım.

I think more influential

Bence hayal gücüme

than Emily Dickinson or Coleridge or Wordsworth

Emily Dickinson, Coleridge, ya da Wordsworth'tan çok

on my imagination

Warner Brothers, Merrie Melodies

were Warner Brothers, Merrie Melodies

ve Loony Tunes çizgi filmlerinin

and Loony Tunes cartoons.

katkısı oldu.

Bugs Bunny is my muse.

Bugs Bunny benim ilham perim.

And this way poetry could find its way onto television of all places.

Ve böylece şiir her yerdeki televizyonlarda kendine yer bulabilir.

And I'm pretty much all for poetry in public places --

Ben toplu yerlerde şiirden yanayım --

poetry on buses, poetry on subways,

otobüste şiir, metroda şiir,

on billboards, on cereal boxes.

ilan panolarında, mısır gevreği kutularında.

When I was Poet Laureate, there I go again --

Ben Şiir Elçisi'yken --

I can't help it, it's true --

kendimi tutamıyorum --

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I created a poetry channel on Delta Airlines

Delta Havayolları'nda birkaç yıl devam eden

that lasted for a couple of years.

bir şiir kanalı yarattım.

So you could tune into poetry as you were flying.

Yani uçarken şiir dinleyebiliyordunuz.

And my sense is,

Bana kalırsa

it's a good thing to get poetry off the shelves

şiiri raflardan alıp

and more into public life.

hayatın içine sokmak iyi birşey.

Start a meeting with a poem. That would be an idea you might take with you.

Toplantıyı şiirle açın. Bu yanınızda götürebileceğiniz bir fikir olabilir.

When you get a poem on a billboard or on the radio

Bir ilan panosunda, radyoda,

or on a cereal box or whatever,

mısır gevreği kutusunda ya da her neredeyse

it happens to you so suddenly

bir şiirle karşılaşmak o kadar ani olur ki

that you don't have time

lisede yeşleşmiş

to deploy your anti-poetry deflector shields

anti-şiir yansıtıcı kalkanlarınızı

that were installed in high school.

çıkaracak vaktiniz olmaz.

So let us start with the first one.

Şimdi birincisiyle başlayalım.

It's a little poem called "Budapest,"

"Budapeşte" isimli küçük bir şiir,

and in it I reveal,

onunla,

or pretend to reveal,

yaratma sürecini yansıtıyorum

the secrets of the creative process.

veya yansıtmaya çalışıyorum.

(Video) Narration: "Budapest."

(Video) "Budapeşte"

My pen moves along the page

Kalemim sayfada

like the snout of a strange animal

garip bir hayvanın

shaped like a human arm

bir insan kolu şeklindeki

and dressed in the sleeve

ve yeşil bol bir kazak kolu giymiş burnu

of a loose green sweater.

gibi hareket ediyor.

I watch it sniffing the paper ceaselessly,

Durmaksızın kağıdı koklamasını izliyorum,

intent as any forager

niyeti, bir gün daha

that has nothing on its mind

yaşamasına izin verecek

but the grubs and insects

kurtçukları ve böcekleri

that will allow it to live another day.

bulmak.

It wants only to be here tomorrow,

Derdi sadece yarın da burada olmak,

dressed perhaps

belki de bu sefer

in the sleeve of a plaid shirt,

ekoseli bir gömleğin kolunu giyecek,

nose pressed against the page,

burnunu kağıda dayayıp

writing a few more dutiful lines

söz dinleyerek birkaç tane daha dize yazacak,

while I gaze out the window

ben pencereden dışarıya bakıp

and imagine Budapest

Budapeşte'yi

or some other city

ya da daha önce gitmediğim

where I have never been.

başka bir şehri hayal ederken.

BC: So that makes it seem a little easier.

BC: Bu daha kolay gösteriyor.

(Applause)

(Alkış)

Writing is not actually as easy as that for me.

Aslında yazmak benim için o kadar kolay değil.

But I like to pretend that it comes with ease.

Ancak kolaymış gibi göstermeye çalışıyorum.

One of my students came up after class, an introductory class,

Dersten sonra öğrencilerimden biri, şiire giriş dersi,

and she said, "You know, poetry is harder than writing,"

bana gelip "Şiir, yazmaktan daha zor." dedi,

which I found both erroneous and profound.

ben bu gözlemi hem hatalı hem de derin buldum.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So I like to at least pretend it just flows out.

Ben sanki öylesine çıkıyormuş gibi gösteriyorum.

A friend of mine has a slogan; he's another poet.

Bir arkadaşım bir sloganı var, o da bir şair.

He says that, "If at first you don't succeed,

Ona göre "Eğer ilk seferinde başaramazsanız,

hide all evidence you ever tried."

denediğinizin bütün delillerini imha edin."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

The next poem is also rather short.

Bir sonraki şiir de oldukça kısa.

Poetry just says a few things in different ways.

Şiir, azıcık şeyi sadece farklı yollarla söyler.

And I think you could boil this poem down to saying,

Sanırım bir sonraki şiiri şu şekilde özetleyebiliriz:

"Some days you eat the bear, other days the bear eats you."

"Bazı günler ayıyı siz yersiniz, diğer günler ayı sizi yer."

And it uses the imagery

Bebek evi eşyalarının

of dollhouse furniture.

görüntülerini kullanıyor.

(Video) Narration: "Some Days."

(Video) "Bazı günler".

Some days

Bazı günler,

I put the people in their places at the table,

insanları masadaki yerlerine oturtuyorum.

bend their legs at the knees,

dizlerini kırıyorum,

if they come with that feature,

eğer bu özelliğe sahiplerse,

and fix them into the tiny wooden chairs.

ve onları ufak tahta sandalyelere yerleştiriyorum.

All afternoon they face one another,

Bütün öğleden sonra birbirlerine bakıyorlar,

the man in the brown suit,

kahverengi takımının içindeki adam,

the woman in the blue dress --

mavi elbisesindeki kadın,

perfectly motionless, perfectly behaved.

tamamen hareketsiz, tamamen uslu.

But other days I am the one

Ama diğer günler,

who is lifted up by the ribs

uzun masada diğerleriyle oturmak için

then lowered into the dining room of a dollhouse

kaburgalarından tutulup kaldırılan

to sit with the others at the long table.

ve bebek evindeki yemek odasına yerleştirilen benim.

Very funny.

Çok komik.

But how would you like it

Ancak eğer

if you never knew from one day to the next

bir günden diğerine hayatınızı

if you were going to spend it

sanki omuzları gökyüzüne degercesine

striding around like a vivid god,

gerçek bir tanrıymış gibi

your shoulders in the clouds,

ya da duvar kağıdına karşı

or sitting down there

oturarak küçük plastik

amidst the wallpaper

yüzünüzü karşıya yönelterek

staring straight ahead

geçireceğinizi bilseydiniz

with your little plastic face?

ne hissederdiniz?

(Applause)

(Alkış)

BC: There's a horror movie in there somewhere.

BC: Bu, biraz korku filmine benziyor.

The next poem is called forgetfulness,

Sonraki şiirin adı "Unutkanlık",

and it's really just a kind of poetic essay

bir bakıma, zihninizdekilen yavaşça kaybolması

on the subject of mental slippage.

üzerine şiirsel bir düzyazı.

And the poem begins

Şiir,

with a certain species of forgetfulness

birisinin edebiyat amnezisi

that someone called

diye tanımladığı,

literary amnesia,

bir çeşit unutkanlıkla başlıyor,

in other words, forgetting the things that you have read.

diğer bir deyişle, okuduğunuz şeyleri unutmanız.

(Video) Narration: "Forgetfulness."

(Video) "Unutkanlık."

The name of the author is the first to go,

Önce yazarın adı uçuyor,

followed obediently

diğerleri de söz dinlercesine onu takip ediyor,

by the title, the plot,

adı, konusu,

the heartbreaking conclusion,

yürek parçalayan sonu,

the entire novel,

romanın tamamı,

which suddenly becomes one you have never read,

birdenbire hiç okumadığınız bir şeye dönüşüyor,

never even heard of.

adını bile duymadığınız.

It is as if, one by one,

Sanki, sahip olduğunuz

the memories you used to harbor

anılar bir bir

decided to retire to the southern hemisphere of the brain

beyninizin güney yarısından emekliliğe ayrılıyorlar,

to a little fishing village

telefonun olmadığı bir balıkçı köyüne

where there are no phones.

taşınmak için.

Long ago,

Uzun zaman önce,

you kissed the names of the nine muses good-bye

dokuz ilham perininizin adlarına hoşçakal dediniz,

and you watched the quadratic equation

ikinci dereceden denklemlerin

pack its bag.

çantalarını toplamalarını izlediniz.

And even now,

Şimdi bile,

as you memorize the order of the planets,

gezegenlerinin sırasını ezberlerken,

something else is slipping away,

başka bir şeyler kayıp gidiyor,

a state flower perhaps,

belki bir çiçeğin adı,

the address of an uncle,

bir amcanızın adresi,

the capital of Paraguay.

Paraguay'in başkenti.

Whatever it is

Her neyse

you are struggling to remember,

hala hatırlamakta güçlük çekiyorsunuz,

it is not poised on the tip of your tongue,

dilinizin ucunda değil,

not even lurking

zihninizin

in some obscure corner

bir köşesinden başını da

of your spleen.

uzatmamış.

It has floated away

Hatırladığınız kadarıyla

down a dark mythological river

adı L ile başlayan

whose name begins with an L

mitolojik bir nehir

as far as you can recall,

almış götürmüş,

well on your own way to oblivion

yüzmeyi

where you will join those

ve nasıl bisiklete binildiğini

who have forgotten even how to swim

hatırlamayanların

and how to ride a bicycle.

arasına katılacağınız yoldasınız.

No wonder you rise in the middle of the night

Gecenin bir yarısında kalkıp

to look up the date of a famous battle

bir tarih kitabından bir savaşın tarihine

in a book on war.

bakmanıza şaşırmamak gerek.

No wonder the Moon in the window

Pencereden görünen Ay'ın

seems to have drifted out of a love poem

ezbere bildiğiniz bir aşk şiirinden çıktığını

that you used to know by heart.

düşünmenize şaşırmamak gerek.

(Applause)

(Alkış)

BC: The next poem is called "The Country"

BC: Bir sonraki şiirin adı "Taşra"

and it's based on,

üniversitede

when I was in college

birisiyle tanıştım,

I met a classmate who remains to be a friend of mine.

hala kendisiyle görüşüyorum.

He lived, and still does, in rural Vermont.

Vermont'un kırsal kesiminde yaşıyordu, hala da orada yaşıyor.

I lived in New York City.

Ben New York'ta yaşıyordum.

And we would visit each other.

Hala birbirimizi ziyaret ediyoruz.

And when I would go up to the country,

Ben taşraya gittiğimde,

he would teach me things like deer hunting,

bana geyik avı gibi şeyler öğretirdi,

which meant getting lost with a gun basically --

geyik avı aslında bir silahla kaybolmak demek --

(Laughter)

(Gülüşmeler)

and trout fishing and stuff like that.

balıkçılık gibi şeyler öğretirdi.

And then he'd come down to New York City

New York'a geldiğinde de

and I'd teach him what I knew,

ben ona bildiklerimi anlatırdım,

which was largely smoking and drinking.

büyük ölçüde sigara ve içki içmek.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And in that way we traded lore with each other.

Bu şekilde birbirimizle bilgilerimizi paylaşırdık.

The poem that's coming up

Şimdiki şiirimde

is based on him trying to tell me a little something

onun, anlamakta

about a domestic point of etiquette

güçlük çektiğim

in country living

taşradaki ev yaşantısını

that I had a very hard time, at first, processing.

bana anlatma çabalarından esinlendim.

It's called "The Country."

Adı "Taşra".

(Video) Narration: "The Country."

(Video) "Taşra"

I wondered about you

Bana bir kutu

when you told me never to leave

her yerde yakılabilen kibriti

a box of wooden strike-anywhere matches

evin bir köşesinde öylesine bırakmamam gerektiğini

just lying around the house,

anlattığında seni düşündüm,

because the mice might get into them

fareler içine girip

and start a fire.

yangın çıkarabilirlerdi.

But your face was absolutely straight

Ama senin yüzün

when you twisted the lid down

kibritleri her zaman sakladığını

on the round tin

söylediğin tenekenin kapağını açarken

where the matches, you said, are always stowed.

tamamen duygusuzdu.

Who could sleep that night?

O gece kim uyuyabilirdi ki?

Who could whisk away the thought

Kim aklından uzaklaştırabilirdi ki

of the one unlikely mouse

alakasız bir farenin

padding along a cold water pipe

çiçekli duvar kağıdının arkasındaki

behind the floral wallpaper,

soğuk su borusunun içinde tırmanıp

gripping a single wooden match

bir tane tahta kibrit çöpünü

between the needles of his teeth?

dişlerinin arasında taşıyabileceği düşüncesini?

Who could not see him rounding a corner,

Kim gözlerinin onude canladırmazdı ki

the blue tip scratching against rough-hewn beam,

o, köşeden dönerken mavi ucun sert duvara

the sudden flare

sürttüğünde oluşan ani alevi

and the creature, for one bright, shining moment,

ve yaratığın bir aydınlık, parlak anda

suddenly thrust ahead of his time --

aniden zamanın ötesine atladığını --

now a fire-starter,

artık bir yangın-çıkarıcısı,

now a torch-bearer

artık bir fener-taşıyıcısı

in a forgotten ritual,

unutulmuş bir ritüelde

little brown druid

kadim bir geceyi aydınlatan

illuminating some ancient night?

küçük kahverengi büyücü?

And who could fail to notice,

Kim fark edemezdi ki

lit up in the blazing insulation,

bir zamanlar taşradaki evinin

the tiny looks of wonderment

bir seferlik sakinleri,

on the faces of his fellow mice --

alevler içindeki

one-time inhabitants

fare arkadaşlarının yüzündeki

of what once was your house in the country?

küçük şaşkınlık ifadesini?

(Applause)

(Alkış)

BC: Thank you.

BC: Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)

Thank you. And the last poem is called "The Dead."

Teşekkür ederim. Son şiirin adı "Ölüler".

I wrote this after a friend's funeral,

Bunu bir arkadaşımın cenazesinde yazdım,

but not so much about the friend as something the eulogist kept saying,

ama arkadaşımla ilgili değil de cenazesindeki konuşmacının,

as all eulogists tend to do,

cenazelerde konuşan herkesin yaptığı gibi,

which is how happy the deceased would be

ölen kişinin aşağıya bakıp

to look down and see all of us assembled.

hepimizin toplanmasından ne kadar mutlu olduğu hakkında söyledikleri ile ilgili.

And that to me was a bad start to the afterlife,

Bana kalırsa bu, ölümden sonraki yaşama kötü bir başlangıç,

having to witness your own funeral and feel gratified.

kendi cenazenize tanıklık edip memnun olmak.

So the little poem is called "The Dead."

Bu küçük şiirin adı "Ölüler".

(Video) Narration: "The Dead."

(Video) "Ölüler"

The dead are always looking down on us,

Ölüler hep bize yukarıdan bakar

they say.

derler.

While we are putting on our shoes or making a sandwich,

Biz ayakkabılarımızı giyerken ya da bir sandviç yaparken,

they are looking down

yukarıdan bize bakarlar,

through the glass-bottom boats of heaven

cennetin kayıklarının camdan tabanından

as they row themselves slowly

sonsuzluğa

through eternity.

kürek çekerken.

They watch the tops of our heads

Aşağıdaki Dünya'da

moving below on Earth.

başlarımızın tepesini izlerler.

And when we lie down

Bir yeşillikte ya da kanepede

in a field or on a couch,

belki de sıcak bir öğleüzerinin

drugged perhaps

uğultusundan uyuşmuş

by the hum of a warm afternoon,

uzandığımızda,

they think we are looking back at them,

onlara baktığımızı düşünürler,

which makes them lift their oars

küreklerini kaldırıp

and fall silent

sessiz düşerler

and wait like parents

ve tıpkı anne babamız gibi

for us to close our eyes.

gözlerimizi kapamamızı beklerler.

(Applause)

(Alkış)

BC: I'm not sure if other poems will be animated.

BC: Diğer şiirlerin de animasyonlarını yapacaklar mı bilmiyorum.

It took a long time --

Uzun bir zaman aldı --

I mean, it's rather uncommon to have this marriage --

Demek istediğidim bu, sıradışı bir evlilik --

a long time to put those two together.

ikisini bir araya getirmek uzun zaman aldı.

But then again, it took us a long time

Diğer yandan düşünürseniz

to put the wheel and the suitcase together.

tekerlekle bavulu bir araya getirmek de uzun sürdü.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I mean, we had the wheel for some time.

Bir hayli uzun süredir tekerleğe sahiptik.

And schlepping is an ancient and honorable art.

Sürüklemek de kadim ve onurlu bir sanat.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I just have time

Size daha yeni

to read a more recent poem to you.

bir şiirimi okumak için vaktim var.

If it has a subject,

Eğer bir konusu varsa,

the subject is adolescence.

o da ergenlik.

And it's addressed to a certain person.

Bir kişiye adanmış.

It's called "To My Favorite 17-Year-Old High School Girl."

Adı: "En Sevdiğim 17 Yaşındaki Lise Öğrencisi Kıza".

"Do you realize that if you had started building the Parthenon

Doğduğun günde Partenon'u yapmaya başlasaydın

on the day you were born,

sadece bir yıl içinde

you would be all done in only one more year?

bitirecek olduğunu biliyor muydun?

Of course, you couldn't have done that all alone.

Tabii ki onu bir başına yapamazdın.

So never mind;

O yüzden boşver;

you're fine just being yourself.

olduğun gibi iyisin.

You're loved for just being you.

Sadece sen olduğun için seviliyorsun.

But did you know that at your age

Ancak senin yaşındayken

Judy Garland was pulling down 150,000 dollars a picture,

Judy Garland'ın film başına 150.000 dolar aldığını,

Joan of Arc was leading the French army to victory

Jeanne d'Arc'in Fransız ordusunu zafere yönlendirdiğini

and Blaise Pascal had cleaned up his room --

ve Blaise Pascal'ın odasını topladığını --

no wait, I mean he had invented the calculator?

dur, pardon, hesap makinesini bulduğunu biliyor muydun?

Of course, there will be time for all that

Tabii ki yaşamınında

later in your life,

bütün bunlar için zamanın olacak,

after you come out of your room

odandan çıkıp

and begin to blossom,

çiçek açacaksın,

or at least pick up all your socks.

ya da en azından çoraplarını toplayacaksın.

For some reason I keep remembering

Neden bilmem, Leydi Jane Grey'in

that Lady Jane Grey was queen of England

15 yaşındayken İngiltere kraliçesi olduğu

when she was only 15.

aklıma geliyor.

But then she was beheaded, so never mind her as a role model.

Ama onun kafasını kestiler, neyse boşver, onu rol modeli olarak alma.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

A few centuries later,

Birkaç yüzyıl sonra,

when he was your age,

senin yaşındayken,

Franz Schubert was doing the dishes for his family,

Franz Schubert bulaşıkları yıkıyordu ailesi için,

but that did not keep him

ancak bu, onun

from composing two symphonies, four operas

iki senfoni, dört opera, iki missa

and two complete masses as a youngster.

tamamlamasına engel olmadı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But of course, that was in Austria

Ama bu tabii ki Avusturya'daydı,

at the height of Romantic lyricism,

Romantik lirizmin doruğunda,

not here in the suburbs of Cleveland.

Cleveland'ın banliyösunda değil.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Frankly, who cares

Açıkçası kimin umrunda

if Annie Oakley was a crack shot at 15

Annie Oakley 15 yaşında keskin bir nişancı olduysa

or if Maria Callas debuted as Tosca at 17?

ya da Maria Callas 17 yaşında Tosca olarak ilk kez sahne almışsa?

We think you're special just being you --

Bizce sen, sadece yemeğiyle oynayan ve boşluğa gözünü diken

playing with your food and staring into space.

sen olduğun için özelsin.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

By the way,

Bu arada,

I lied about Schubert doing the dishes,

Schubert bulaşıkları yıkıyordu dediğimde yalan söyledim,

but that doesn't mean he never helped out around the house."

ama bu, ev işlerine hiç yardımcı olmadığı anlamına gelmiyor."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkış)

Thank you. Thank you.

Teşekkür ederim. Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)

Thanks.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)