Why Vaccines are Made Too Late... If They’re Made At All | Seth Berkley | TED Talks

Çeviri: Can Sener Gözden geçirme: Sancak Gülgen

The child's symptoms begin

Çocuklarda hastalık belirtisi hafif ateş,

with mild fever, headache, muscle pains,

baş ağrısı ve kas ağrıları ile başlıyor.

followed by vomiting and diarrhea,

Arkasından kusma ve ishal geliyor.

then bleeding from the mouth, nose and gums.

Sonra ağızdan, burundan ve diş etlerinden kan gelmeye başlıyor.

Death follows in the form of organ failure from low blood pressure.

Ardından düşük tansiyona bağlı organ yetmezliğinden ölüm gerçekleşiyor.

Sounds familiar?

Tanıdık geldi mi?

If you're thinking this is Ebola,

Ebola olduğunu düşünüyorsanız

actually, in this case, it's not.

aslında, bu durumda, o değil.

It's an extreme form of dengue fever, a mosquito-born disease

Hiç bir etkili tedavisi veya aşısı olmayan

which also does not have an effective therapy or a vaccine,

ve her yıl 22.000 insanı öldüren,

and kills 22,000 people each year.

sivrisinekden gelen bir hastalık olan dengue ateşinin son hali.

That is actually twice the number of people

Bu rakam, bildiğimiz kadarıyla

that have been killed by Ebola

yaklaşık son 40 yılda Ebola

in the nearly four decades that we've known about it.

yüzünden ölen insan sayısının iki katı.

As for measles, so much in the news recently,

Son zamanlarda haberlerde sık gördüğümüz kızamık hastalığına gelince,

the death toll is actually tenfold higher.

ölenlerin sayısı on kat daha fazla.

Yet for the last year,

Fakat geçtiğimiz yıl,

it has been Ebola that has stolen all of the headlines and the fear.

bütün manşetleri ve korkuyu üzerine alan Ebola oldu.

Clearly, there is something deeply rooted about it,

Çok açık ki, son derece yerleşmiş bir şey var,

something which scares us and fascinates us

bizi diğer hastalıklardan daha çok

more than other diseases.

korkutan ve aklımızı alan birşey.

But what is it, exactly?

Fakat tam olarak ne?

Well, it's hard to acquire Ebola,

Aslında, Ebola'ya yakalanmak zor,

but if you do, the risk of a horrible death is high.

ama yakalanırsanız, korkunç bir ölüm riski fazla.

Why?

Neden?

Because right now, we don't have any effective therapy or vaccine available.

Çünkü şu anda, etkili bir tedavi yöntemi veya aşımız yok.

And so, that's the clue.

Ve dahası, bu bir ipucu.

We may have it someday.

Belki bir gün olabilir.

So we rightfully fear Ebola,

Haklı olarak Ebola'dan korkuyoruz,

because it doesn't kill as many people as other diseases.

çünkü diğer hastalıklar kadar insan öldürmüyor.

In fact, it's much less transmissible than viruses such as flu or measles.

İşin aslı, grip veya kızamık gibi virüslerden daha az bulaşıcı.

We fear Ebola because of the fact that it kills us and we can't treat it.

Ebola'dan, bizi öldürdüğü ve bunu tedavi edemediğimiz için korkuyoruz.

We fear the certain inevitability that comes with Ebola.

Ebola'nın getirdiği kesin kaçınılmazlıktan korkuyoruz.

Ebola has this inevitability that seems to defy modern medical science.

Ebola'nın modern tıp bilimini aşan bir kaçınılmazlığı var.

But wait a second, why is that?

Ama durun bi saniye, neden böyle?

We've known about Ebola since 1976.

Ebola'yı 1976 dan beri biliyoruz.

We've known what it's capable of.

Neler yapabileceğini biliyoruz.

We've had ample opportunity to study it

Şimdiye kadar olan 24 salgında

in the 24 outbreaks that have occurred.

onu incelemek için çok fırsatımız vardı.

And in fact, we've actually had vaccine candidates available now

Oysa, on yıldan fazla bir süredir

for more than a decade.

aşı adaylarımız vardı

Why is that those vaccines are just going into clinical trials now?

Neden o aşılar klinik denemelere şimdi giriyorlar?

This goes to the fundamental problem we have

Bu durum salgın hastalıklar için aşı geliştirmemizle ilgili

with vaccine development for infectious diseases.

temel bir probleme gidiyor.

It goes something like this:

Şuna benzer şekilde oluyor:

The people most at risk for these diseases

Bu hastalıklar için en çok riskte olan insanlar

are also the ones least able to pay for vaccines.

aynı zamanda aşıyı almak için en az parası olanlar.

This leaves little in the way of market incentives

Bu durum, gelişmiş ülkelerde

for manufacturers to develop vaccines,

çok sayıda insan risk altında olmadıkça

unless there are large numbers of people who are at risk in wealthy countries.

firmaları aşıları geliştirmeye teşvik etmiyor.

It's simply too commercially risky.

Ticari açıdan çok riskli.

As for Ebola, there is absolutely no market at all,

Ebola için kesinlikle bir piyasa yok,

so the only reason we have two vaccines in late-stage clinical trials now,

geç evre klinik deneylerde iki aşımızın olmasının tek sebebi

is actually because of a somewhat misguided fear.

bir şekilde yanlış anlaşılan korku.

Ebola was relatively ignored

Ebola 11 Eylül ve şarbon saldırılarına kadar

until September 11 and the anthrax attacks,

oldukça göz ardı edildi,

when all of a sudden, people perceived Ebola

birdenbire insanlar Ebola'yı potansiyel bir

as, potentially, a bioterrorism weapon.

bioterrörizm silahı olarak algıladı.

Why is it that the Ebola vaccine wasn't fully developed at this point?

Peki Ebola aşısı neden bu noktada tam olarak geliştirilmedi?

Well, partially, because it was really difficult --

Çünkü bir noktada virüsü silaha çevirmek gerçekten zordu,

or thought to be difficult -- to weaponize the virus,

-- veya zor olduğu düşünüldü--

but mainly because of the financial risk in developing it.

ama başlıca sebep, geliştirilmesindeki maliyet riski.

And this is really the point.

Asıl olay da bu.

The sad reality is, we develop vaccines

Acı gerçek şu ki, aşıları

not based upon the risk the pathogen poses to people,

patojenin(mikrop) yol açacağı risklere göre değil,

but on how economically risky it is to develop these vaccines.

ekonomik açıdan ne kadar riskli olup olmadığına göre geliştiriyoruz.

Vaccine development is expensive and complicated.

Aşı geliştirmek pahalı ve karmaşık birşey.

It can cost hundreds of millions of dollars

İyi bilinen bir antijeni alıp

to take even a well-known antigen and turn it into a viable vaccine.

uygulanabiilir aşıya dönüştürmenin bile maliyeti yüzlerce milyon doları bulabilir.

Fortunately for diseases like Ebola,

Neyse ki Ebola gibi hastalıklarda

there are things we can do to remove some of these barriers.

bu engellerin bazılarını kaldırmamız için yapabileceğimiz şeyler var.

The first is to recognize when there's a complete market failure.

İlk olarak, bütünüyle çökmüş bir piyasayı fark etmek.

In that case, if we want vaccines,

Bu durumda, eğer aşı istiyorsak

we have to provide incentives or some type of subsidy.

teşvik veya bir takım sübvansiyon sağlamak zorundayız.

We also need to do a better job at being able to figure out

Ayrıca, bizi en çok tehdit eden hastalıkların

which are the diseases that most threaten us.

hangileri olduğunu bulmakta daha iyi olmalıyız.

By creating capabilities within countries, we then create the ability

Ülkelerin kendi içinde imkanlar yaratarak,

for those countries to create epidemiological and laboratory networks

o ülkelerin, patojenleri toplayıp kategorize edebilen kendi epidemiolojik

which are capable of collecting and categorizing these pathogens.

ve laboratuvar sistemlerini kurmasına olanak sağlayabiliriz.

The data from that then can be used

Elde edilen veriler coğrafik ve genetik

to understand the geographic and genetic diversity,

çeşitliliği anlamak için kullanılabilir,

which then can be used to help us understand

sonra da bağışıklık gelişiminin nasıl değiştiğini

how these are being changed immunologically,

ve ne tür tepkiler vermemiz gerektiğini

and what type of reactions they promote.

anlamamıza yardımcı olmak için kullanılabilir .

So these are the things that can be done,

Bunlar yapılabilir şeyler ama,

but to do this, if we want to deal with a complete market failure,

tamamıyla çökmüş bir piyasayla mücadele etmek için,

we have to change the way we view and prevent infectious diseases.

salgın hastalıklara bakış açımızı ve önleme yöntemimizi değiştirmek zorundayız.

We have to stop waiting until we see evidence

Bir hastalığın küresel bir tehdide dönüştüğünün

of a disease becoming a global threat before we consider it as one.

kanıtını görene kadar beklemeye son vermeliyiz.

So, for Ebola,

Ebola için,

the paranoid fear of an infectious disease,

salgın bir hastalığın paranoyak korkusu,

followed by a few cases transported to wealthy countries,

birkaç vakanın refah ülkelere taşınmasının ardından

led the global community to come together,

küresel toplumu bir araya getirdi

and with the work of dedicated vaccine companies,

ve sıkı calışan aşı şirketlerinin çabalarıyla

we now have these:

şimdi elimizde bunlar var:

Two Ebola vaccines in efficacy trials in the Ebola countries --

Ebola ülkelerinde etkinlik testlerinde olan iki Ebola aşısı--

(Applause)

(Alkış)

and a pipeline of vaccines that are following behind.

ve arkasından gelen yapım aşamasında olan aşılar.

Every year, we spend billions of dollars,

Her yıl, nerdeyse hiç gerçekleşmeyecek olan bir tehditten

keeping a fleet of nuclear submarines permanently patrolling the oceans

bizi koruması için sürekli devriye gezen nükleer denizaltı filosuna

to protect us from a threat that almost certainly will never happen.

milyarlarca dolar harcıyoruz.

And yet, we spend virtually nothing

Fakat, somut ve evrimsel açıdan

to prevent something as tangible and evolutionarily certain

kesin olan bulaşıcı salgın hastalıkları önlemek için

as epidemic infectious diseases.

hemen hemen hiçbir şey harcamıyoruz.

And make no mistake about it -- it's not a question of "if," but "when."

Ve emin olun ki, bu soru ''acaba'' değil, ''ne zaman'' olacak sorusu.

These bugs are going to continue to evolve

Bu virüsler evrim geçirmeye devam edecek

and they're going to threaten the world.

ve dünyayı tehdit edecek

And vaccines are our best defense.

ve aşılar buna karşı en iyi savunmamız.

So if we want to be able to prevent epidemics like Ebola,

Yani, Ebola gibi salgınları önleyebilmeyi istiyorsak,

we need to take on the risk of investing in vaccine development

aşı geliştirme ve stok üretme yatırımında

and in stockpile creation.

elimizi taşın altına koymaliyız,

And we need to view this, then, as the ultimate deterrent --

Ve buna nihai silahımız olarak bakmalıyız

something we make sure is available,

kullanılabilirliğinden emin olduğumuz birşey,

but at the same time, praying we never have to use it.

ama aynı zamanda, dua edelim de asla kullanmak zorunda kalmayalım.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)