What I learned from going blind in space | Chris Hadfield | TED

Chris Hadfield: Uzayda kör olmakla ne öğrendim

Çeviri: Dejvi Azis Gözden geçirme: Neslihan Kara

What's the scariest thing you've ever done?

Şu ana kadar yaptığınız en korkutucu şey nedir?

Or another way to say it is,

Başka şekilde söylenirse,

what's the most dangerous thing that you've ever done?

şu ana kadar yaptığınız en tehlikeli şey nedir?

And why did you do it?

Peki bunu neden yaptınız?

I know what the most dangerous thing is

Ben şimdiye kadar yaptığım

that I've ever done

en tehlikeli şeyi biliyorum

because NASA does the math.

çünkü NASA hesapladı.

You look back to the first five shuttle launches,

İlk beş mekiğin fırlatımına bakarsak,

the odds of a catastrophic event

fırlatım sırasında

during the first five shuttle launches

felaket olma olasılığı

was one in nine.

dokuzda birdi.

And even when I first flew in the shuttle

Geriye baktığımızda,

back in 1995, 74 shuttle flight,

1995 yılında ilk mekikle uçtuğum zaman bile

the odds were still now that we look back

oranlar hâlâ şu şekildeydi

about one in 38 or so -- one in 35, one in 40.

aşağı yukarı 38 de bir, 35 de bir, 40 da bir

ki 74 tane mekik havalanmıştı.

Not great odds, so it's a really interesting day

Harika oranlar değil.

when you wake up at the Kennedy Space Center

Kennedy Uzay Merkezinde

uyanıp, uzaya çıkacağınız

and you're going to go to space that day

gün çok ilginçtir çünkü

günün sonunda

because you realize by the end of the day

ya uzayda zahmetsizce,

you're either going to be floating effortlessly, gloriously in space,

harika bir şekilde süzülüyor olacağınızı

or you'll be dead.

ya da ölmüş olacağınızı

farkedersiniz.

You go into, at the Kennedy Space Center,

Kennedy Uzay Merkezindeki

the suit-up room,

soyunma odalarına,

the same room that our childhood heroes

çocukluk kahramanlarımızın

giyindiği aynı odaya,

got dressed in,

Neil Armstrong ve Buzz Aldrin'in

that Neil Armstrong and Buzz Aldrin got suited in

Apollo' ya binip,

Ay' a gitmek için

to go ride the Apollo rocket to the moon.

giyindiği odaya giriyorsunuz.

And I got my pressure suit built around me

Benim için tasarlanan basınç elbisemi giydim

and rode down outside in the van

ve kamyonetle fırlatma rampasına doğru yol aldım.

heading out to the launchpad --

in the Astro van -- heading out to the launchpad,

Astro kamyonetiyle

fırlatma rampasına giderken

and as you come around the corner

Kennedy Uzay Merkezin'e vardığınızda

at the Kennedy Space Center,

normalde gün doğmadan önce olur bu,

it's normally predawn, and in the distance,

istikamet, devasa ksenon ışıklarıyla

lit up by the huge xenon lights,

aydınlatılmış uzay geminizdir.

is your spaceship --

İşte senin uzay gemin..

the vehicle that is going to take you off the planet.

seni gezegenden çıkaracak olan araç.

The crew is sitting in the Astro van

Astro kamyonetinde oturan ekipte

sort of hushed, almost holding hands,

bir sessizlik hakim,

neredeyse el ele tutuşulmuş,

looking at that as it gets bigger and bigger.

giderek büyür gibi görünen şeye bakmaktalar.

We ride the elevator up

Asansörle yukarı çıktık

ve uzay gemisine, birer birer

and we crawl in, on your hands and knees

elleriniz ve dizleriniz

uzay gemisinin içinde

into the spaceship, one at a time,

olacak şekilde

and you worm your way up

emekleyerek giriyorsunuz.

into your chair and plunk yourself down

Koltuğa doğru kıvrılıyor

ve sırtınızı yaslıyorsunuz.

on your back.

And the hatch is closed,

Yolcu kapısı kapatılır

and suddenly,

ve aniden,

what has been a lifetime of both dreams and denial

bir ömür boyu hem hayaliniz olup

hem de esirgenmiş olan şey

is becoming real,

gerçek oluyor,

something that I dreamed about,

aslında dokuz yaşındayken

in fact, that I chose to do when I was nine years old,

yapmayı seçip,

is now suddenly within not too many minutes

hayalini kurduğum şeyin

of actually happening.

gerçekleşmesine çok bir zaman kalmamıştı.

In the astronaut business --

Astronotluk mesleğinde --

the shuttle is a very complicated vehicle;

mekik çok komplike bir araçtır,

it's the most complicated flying machine ever built.

yapılmış en karmaşık uçan makinedir.

And in the astronaut business, we have a saying, which is,

Astronotluk mesleğinde bir söz vardır:

there is no problem so bad

Daha kötü hale getirebileceğin

that you can't make it worse.

kadar kötü olan bir problem yoktur.

(Kahkahalar)

(Laughter)

And so you're very conscious in the cockpit;

Bu yüzden kokpitte çok dikkatlisinizdir,

you're thinking about all of the things

yapmanız gerekebilecek

that you might have to do,

her şeyi düşünüyorsunuzdur.

all the switches and all the wickets you have to go through.

Tüm düğmeler ve geçmeniz

And as the time gets closer and closer,

gereken tüm kapılar..

Zaman yaklaştıkça,

this excitement is building.

heyecan da artar

And then about three and a half minutes before launch,

Fırlatmadan yaklaşık üç buçuk dakika önce,

the huge nozzles on the back,

arkadaki devasa lüleler,

like the size of big church bells,

büyük kilise çanları gibi

swing back and forth

ileriye ve geriye doğru sallanır

and the mass of them is such

that it sways the whole vehicle,

ve kütleleri öyledir ki

tüm aracı sallar,

like the vehicle is alive underneath you,

sanki altınızdaki araç canlıdır,

like an elephant getting up off its knees or something.

sanki bir fil dizleri üzerine kalkar.

And then about 30 seconds before launch,

Sonra fırlatmadan yaklaşık otuz saniye önce,

the vehicle is completely alive --

araç tamamen can bulmuştur,

it is ready to go --

gitmeye hazırdır.

the APUs are running,

Yardımcı güç üniteleri

the computers are all self-contained,

çalışır duruma gelir,

it's ready to leave the planet.

bilgisayarların hepsi

And 15 seconds before launch, this happens:

otomatik haldedir,

mekik gezegenden çıkmaya hazırdır.

Fırlatmadan 15 saniye önce, şunlar olur:

(Video) Voice: 12, 11, 10,

(Video) Ses: on iki, on bir, on,

nine, eight, seven, six --

dokuz, sekiz, yedi, altı --

(Space shuttle preparing for takeoff)

(Uzay mekiği kalkışa hazır)

-- start, two, one,

-- ateş, iki, bir,

booster ignition, and liftoff of the space shuttle Discovery,

ek motorlar ateşlendi ve Discovery uzay mekiği kalkıyor,

uzay istasyonuna

returning to the space station, paving the way ...

geri dönüş için hazırlanıyor..

(Space shuttle taking off)

(Uzay mekiği fırlatılır)

Chris Hadfield: It is incredibly powerful

Chris Hadfield: Bunlardan birinin güvertesinde olmak muhteşem.

to be on board one of these things.

You are in the grip of something

Sizden çok daha kuvvetli

that is vastly more powerful than yourself.

bir şeyin pençesindesinizdir.

It's shaking you so hard you can't focus

Sizi o kadar sert sallıyor ki

on the instruments in front of you.

önünüzdeki araçlara odaklanamıyorsunuz.

It's like you're in the jaws of some enormous dog

Sanki devasa bir köpeğin çenesindesiniz

and there's a foot in the small of your back

ve sırtınızdaki bir ayak

pushing you into space,

sizi boşluğa itiyor,

accelerating wildly straight up,

yukarı doğru vahşice hızlandırıyor,

shouldering your way through the air,

havadaki yolunuzu omuzluyor.

and you're in a very complex place --

Çok karmaşık bir yerdesiniz.

paying attention, watching the vehicle

Dikkat kesiliyorsunuz,

go through each one of its wickets

giderek büyüyen

bir gülümsemeyle

with a steadily increasing smile on your face.

aracın her bir kapıdan

After two minutes, those solid rockets explode off

geçişini izliyorsunuz.

İki dakika sonra, bu katı roketler patlar

and then you just have the liquid engines,

ve sadece sıvı motorlar kalır,

the hydrogen and oxygen,

hidrojen ve oksijen

and it's as if you're in a dragster

ve bu sanki

bir yarış aracının içinde,

with your foot to the floor

and accelerating like you've never accelerated.

ayaklarınız yerdeyken

hiç hızlanmadığınız kadar hızlanıyorsunuz gibidir.

You get lighter and lighter,

Giderek hafifliyorsunuzdur,

the force gets on us heavier and heavier.

üzerinizdeki kuvvet gittikçe ağırlaşır.

It feels like

Sanki birisi üzerinize

someone's pouring cement on you or something.

beton gibi bir şey döküyordur.

Until finally,

Ta ki, sonunda

after about eight minutes and 40 seconds or so,

yaklaşık sekiz dakika ve 40 saniye sonra,

we are finally at exactly the right altitude,

en doğru irtifada,

exactly the right speed,

en doğru hızda,

the right direction, the engine shut off,

doğru yöndeyizdir,

motorlar kapanır

and we're weightless.

ve ağırlıksızızdır.

And we're alive.

Hayattayızdır.

It's an amazing experience.

Muhteşem bir deneyim.

But why would we take that risk?

Peki neden bu riski aldık ?

Why would you do something that dangerous?

Neden bu kadar tehlikeli

bir şeyi yapardınız ki ?

In my case the answer is fairly straightforward.

Benim açımdan cevap oldukça açık.

I was inspired as a youngster

Ben çocukken bunu yapmak istemiştim.

that this was what I wanted to do.

I watched the first people walk on the moon

İlk insanın ayda yürüdüğünü gördüm

and to me, it was just an obvious thing --

ve benim için bu açık bir şeydi.

I want to somehow turn myself into that.

Kendimi bir şekilde

astronota dönüştürmek istedim.

But the real question is,

Ama asıl soru,

how do you deal with the danger of it

bu tehlikeyle ve bunun oluşturduğu korkuyla

and the fear that comes from it?

nasıl başedebileceğindi.

How do you deal with fear versus danger?

Korku karşısında tehlike ile nasıl baş edersin?

And having the goal in mind, thinking about where it might lead,

Dünya'nın etrafında saniyede beş mil,

directed me to a life of

sekiz kilometre hızla dönen,

looking at all of the small details to allow

Dünya'yı günde 16 kez turlayan,

this to become possible,

güvertesinde yaptığımız 200 deneyle

to be able to launch and go help build a space station

kainatın hangi maddelerden

where you are on board a million-pound creation

that's going around the world at five miles a second,

yapıldığını öğreten

eight kilometers a second,

milyon poundluk yaratığın güvertesinde,

around the world 16 times a day,

aklımda amacımla,

with experiments on board that are teaching us

bunun nelere yol açabileceğini,

bunun gerçekleşmesini

what the substance of the universe is made of

sağlayan bütün o küçük

and running 200 experiments inside.

detayları düşünüyordum.

But maybe even more importantly,

Fakat belki daha da önemlisi,

allowing us to see the world in a way

Dünya'yı, başka vesilelerle imkansız olan

that is impossible through any other means,

bir şekilde görmemizi sağlıyor;

to be able to look down

and have -- if your jaw could drop, it would --

aşağı baktığınızda

ağzınız açılabilse, açılırdı.

the jaw-dropping gorgeousness of the turning orb

Kendiliğinden çalışan

fantastik, sürekli değişen

like a self-propelled art gallery of fantastic,

bir sanat galerisine benzeyen

ve dönen bir kürenin

-ki bu Dünya'nın kendisidir-

constantly changing beauty that is the world itself.

ağızları açık bırakan

görkemine bakmanızı sağlıyor.

Hızı nedeniyle, yarım bir yıl boyunca

And you see, because of the speed,

a sunrise or a sunset every 45 minutes

gün doğumunu ve batımını 45 dk'da bir görürsünüz.

for half a year.

And the most magnificent part of all that

Bunların içinde en harikası

is to go outside on a spacewalk.

dışarı uzay yürüyüşüne çıkmak.

You are in a one-person spaceship

Tek kişilik bir uzay gemisindesiniz,

that is your spacesuit,

o da uzay giysiniz

and you're going through space with the world.

ve Dünya ile birlikte uzayda sürükleniyorsunuz.

It's an entirely different perspective,

Tamamen farklı bir bakış açısı,

you're not looking up at the universe,

kainata bakmıyorsunuz,

you and the Earth are going through the universe together.

sen ve Dünya birlikte kainatta sürükleniyorsunuz.

And you're holding on with one hand,

Tek elle tutunuyorsunuz,

looking at the world turn beside you.

arkanızda dönen Dünya'ya bakıyorsunuz.

It's roaring silently

O yanınızdan renkleri ve desenleri ile

with color and texture as it pours by

büyüleyici bir şekilde akarken

mesmerizingly next to you.

sessizce gürlüyor.

And if you can tear your eyes away from that

Eğer gözlerinizi ondan alıp

and you look under your arm

kolunuzun altından her şeyin ötesine bakabilirseniz,

down at the rest of everything,

it's unfathomable blackness,

elinizi içine batırabileceğinizi

hissettiren dokusuyla

with a texture you feel like you could stick your hand into.

akıl almaz bir siyahlık vardır.

and you are holding on with one hand,

Tek elle tutunuyorsunuz,

diğer yedi milyar insanla

one link to the other seven billion people.

aranızdaki tek bir bağlantı..

And I was outside on my first spacewalk

İlk uzay yürüyüşüme çıkmıştım,

when my left eye went blind,

sol gözüm kör oldu.

and I didn't know why.

Nedenini bilmiyordum.

Suddenly my left eye slammed shut

Aniden sol gözüm büyük bir acıyla kapandı

in great pain

and I couldn't figure out why my eye wasn't working.

ve gözümün neden göremediğini anlayamadım.

Şimdi ne yapacağım diye düşündüm.

I was thinking, what do I do next?

I thought, well maybe that's why we have two eyes,

Demek ki bu yüzden iki gözümüz var diye düşündüm

so I kept working.

ve çalışmaya devam ettim.

But unfortunately, without gravity,

Ama maalesef, yerçekimi olmadan

tears don't fall.

göz yaşları dökülmüyor.

So you just get a bigger and bigger ball of whatever that is

O yüzden gözünüzün üstünde göz yaşınızla karışmış o şey

mixed with your tears on your eye

her ne ise gittikçe büyür

until eventually, the ball becomes so big

nihayetinde, göz o kadar büyür ki

that the surface tension takes it across the bridge of your nose

yüzey gerilimi onu küçük bir çağlayan gibi

like a tiny little waterfall

burun köprünüze getirir

and goes "goosh" into your other eye,

ve diğer gözünüze yapışır

and now I was completely blind

ve şimdi uzay gemisinin dışında

outside the spaceship.

tamamen kördüm.

So what's the scariest thing you've ever done?

Yaptığınız en korkunç şey neydi?

(Laughter)

(Kahkaha)

Maybe it's spiders.

Belki de örümceklerdir.

A lot of people are afraid of spiders.

Birçok insan örümceklerden korkar.

I think you should be afraid of spiders --

Bence örümceklerden korkmalısınız --

spiders are creepy and they've got long, hairy legs,

örümcekler korkunçtur ve uzun kıllı bacakları vardır

and spiders like this one, the brown recluse --

ve bunun gibi örümcekler, kahverengi keşiş.

it's horrible. If a brown recluse bites you,

Korkunç. Kahverengi keşiş sizi ısırırsa

you end with one of these horrible, big necrotic things

bacağınızda korkunç, büyük nekrotik şeylerden olur

on your leg

and there might be one right now

ve aslında, şu anda bir tanesi

sitting on the chair behind you, in fact.

arkanızdaki koltukta oturuyor olabilir.

And how do you know?

Bunu nereden bileceksiniz?

And so a spider lands on you,

Örümceğin biri üzerinize iner

and you go through this great, spasmy attack

ve ağrılı şoklardan yaşarsınız

because spiders are scary.

çünkü örümcekler korkutucudur.

But then you could say, well is there a brown recluse

Ama diyebilirsiniz ki, peki arkamdaki koltukta

sitting on the chair beside me or not?

kahverengi keşiş var mı yok mu?

I don't know. Are there brown recluses here?

Bilmiyorum. Burada kahverengi keşişler var mı?

So if you actually do the research, you find out that

Eğer araştırırsanız, dünyada

in the world there are about 50,000 different types of spiders,

yaklaşık 50.000 farklı örümcek çeşidi olduğunu bulursunuz

and there are about two dozen that are venomous

ve 50.000'den yaklaşık iki düzinesi

out of 50,000.

zehirlidir.

And if you're in Canada, because of the cold winters

Eğer Kanada'da iseniz, soğuk kışlar nedeniyle

here in B.C., there's about 720, 730 different types of spiders

burada, Britanya Kolumbiyası'nda

720, 730 farklı örümcek çeşidi bulunur

and there's one -- one --

ve bir tanesi,

that is venomous,

bir tanesi zehirlidir

and its venom isn't even fatal,

ve zehiri ölümcül değil,

it's just kind of like a nasty sting.

sadece iğrenç bir iğne gibi.

And that spider -- not only that,

Bu örümcek -- sadece bu değil,

but that spider has beautiful markings on it,

ama bu örümceğin üzerinde güzel işaretler var.

"Tehlikeliyim. sırtımda büyük

it's like "I'm dangerous. I got a big radiation symbol on my back, it's the black widow."

radyasyon işareti var,

kara dul." der gibi.

So, if you're even slightly careful

Eğer daha dikkatli olursanız

you can avoid running into the one spider --

yere yakın yaşayan bu

and it lives close the ground,

örümcekle karşılaşmayabilirsiniz,

you're walking along, you are never going to go through

karadulun ısıracağı bir örümcek ağına

a spider web where a black widow bites you.

yakalanmaktan kurtulabilirsiniz.

Spider webs like this, it doesn't build those,

Örümcek ağları bunun gibidir,

direkt bunları yapmaz,

it builds them down in the corners.

aşağı doğru köşelerden yapar.

And its a black widow because

Adı Kara Dul' dur çünkü

the female spider eats the male;

dişisi erkeğini yer,

it doesn't care about you.

sizi önemsemez.

So in fact,

Yani aslında,

the next time you walk into a spiderweb,

bir örümcek ağına yakalanırsanız,

you don't need to panic and go with your caveman reaction.

panik yapmanıza ve mağara adamı tepkilerinize gerek yok.

The danger is entirely different than the fear.

Tehlike korktuğunuzdan tamamen farklıdır.

How do you get around it, though?

Peki ondan nasıl kurtulursunuz?

How do you change your behavior?

Davranışınızı nasıl değiştirirsiniz?

Well, next time you see a spiderweb,

Bir daha örümcek ağı görürseniz

have a good look, make sure it's not a black widow spider,

dikkatli bakın, kara dul örümceği olmadığına emin olun

and then walk into it.

ve sonra içinden geçin.

And then you see another spiderweb

Sonra başka bir örümcek ağı görünce

and walk into that one.

onun da içinden geçin.

It's just a little bit of fluffy stuff. It's not a big deal.

Yumuşak bir şey. Mühim değil.

And the spider that may come out is no more threat to you than a lady bug

Çıkacak olan örümcek bundan sonra

size bir uğurböceği veya bir kelebekten

or a butterfly.

farklı gelmeyecektir.

And then I guarantee you if you walk through 100 spiderwebs

Ve garanti ediyorum, 100 örümcek ağından geçtikten sonra

you will have changed

temel insani davranışınız

your fundamental human behavior,

mağara adamı tepkileriniz

your caveman reaction,

değişecektir

and you will now be able to walk in the park in the morning

ve örümcek ağından endişe etmeden

and not worry about that spiderweb --

gündüz parkta yürüyebileceksiniz

or into your grandma's attic or whatever,

ya da büyükannenizin çatı arasında,

into your own basement.

kendi bodrumunuzda...

And you can apply this to anything.

Bunu her şeye uygulayabilirsiniz.

If you're outside on a spacewalk and you're blinded,

Eğer uzay yürüyüşüne çıkmış ve kör olmuşsanız

your natural reaction would be to panic, I think.

doğal tepkiniz panik yapmak olacaktır, sanırım.

It would make you nervous and worried.

Bu sizi endişelendirir ve korkutur.

But we had considered all the venom,

Fakat biz tüm kötülükleri dikkate aldık

and we had practiced with a whole variety of different spiderwebs.

ve çok çeşitli örümcek ağlarını çalıştık.

We knew everything there is to know

Uzay kıyafeti hakkında bilinmesi gereken

about the spacesuit

her şeyi biliyorduk

and we trained underwater thousands of times.

ve su altında binlerce kez alıştırma yaptık.

And we don't just practice things going right,

Ve sadece düzgün giden şeyleri çalışmıyoruz,

we practice things going wrong all the time,

daima ters giden şeyleri çalışıyoruz,

so that you are constantly walking through those spiderwebs.

yani sürekli bu örümcek ağlarına doğru yürüyoruz.

Sadece su altında değil,

And not just underwater, but also in virtual reality labs

kask ve eldivenlerimizle

sanal gerçeklik laboratuvarlarındaydık,

with the helmet and the gloves

so you feel like it's realistic.

böylece gerçek olduğunu hissediyorsunuz.

So when you finally actually get outside on a spacewalk,

Yani nihayetinde gerçekten uzay yürüyüşüne çıktığınızda,

it feels much different than it would

eğer ilk dışarı çıkışınız ise

if you just went out first time.

olması gerekenden çok farklı hissettiriyor.

And even if you're blinded,

Kör olsanız bile

your natural, panicky reaction doesn't happen.

doğal, panik tepkiniz meydana gelmez.

Instead you kind of look around and go,

Etrafa bir bakar ve:

"Okay, I can't see,

"Tamam, göremiyorum,

but I can hear, I can talk,

ama duyabiliyorum, konuşabiliyorum,

Scott Parazynski is out here with me.

Scott Parazynski benimle birlikte orada.

He could come over and help me."

Gelip bana yardım edebilir." diyorsunuz.

We actually practiced incapacitated crew rescue,

Biz acizce mahsur kalan mürettebatı

kurtarma uygulamaları yaptık

so he could float me like a blimp

o yüzden mecbur kalırsa

beni balon gibi yüzdürüp

and stuff me into the airlock if he had to.

havasız odaya tıkabilirdi.

I could find my own way back.

Kendi yolumu bulabilirdim.

It's not nearly as big a deal.

Çok büyük bir olay değildi.

And actually, if you keep on crying for a while,

Aslında, bir süre ağlamaya devam ederseniz,

whatever that gunk was that's in your eye starts to dilute

gözünüzdeki o çapak her ne ise etkisini azaltmaya başlar

and you can start to see again,

ve tekrar görmeye başlarsın

and Houston, if you negotiate with them,

ve Houston, onlarla anlaşırsanız,

they will let you then keep working.

çalışmaya devam etmenize izin verirler.

We finished everything on the spacewalk

Uzay yürüyüşünde her şeyi bitirdik

and when we came back inside,

ve içeriye geri döndüğümüzde,

Jeff got some cotton batting and took the crusty stuff around my eyes,

Jeff gözümün etrafındaki kabuğumsu şeyi pamukla aldı

and it turned out it was just the anti-fog,

ve gözüme kaçan şeyin yağ ve sabun karşımı olan

sort of a mixture of oil and soap, that got in my eye.

buğu giderici olduğunu anladık.

And now we use Johnson's No More Tears,

Ve şimdi Johnson'ın No More Tears (Göz Yaşına Son) ürününü kullanıyoruz,

which we probably should've been using

ki bunu galiba en başından kullanmamız gerekirdi. (Kahkaha)

right from the very beginning. (Laughter)

But the key to that is

Bunun kilit noktası

by looking at the difference

öngörülen tehlike ve asıl

between perceived danger and actual danger,

tehlike arasındaki farka bakmaktır,

where is the real risk?

asıl risk nerede?

What is the real thing that you should be afraid of?

Korkmanız gereken asıl şey nedir?

Not just a generic fear of bad things happening.

Kötü olaylara karşı genel bir korku değil.

You can fundamentally change your reaction to things

Olaylara karşı tepkinizi tamamen değiştirebilirsiniz

so that it allows you to go places

böylece, aksi taktirde mahrum olacağınız yerlere gitmenize,

and see things and do things

bir şeyler görmenize ve

bir şeyleri yapmanıza

that otherwise would be completely denied to you ...

olanak sağlar.

where you could see the hardpan south of the Sahara,

Mesela; Sahra'nın güneyindeki sert toprağı,

or you can see New York City

veya New York'u

in a way that is almost dreamlike,

rüyadaymış gibi görmeyi

or the unconscious gingham of Eastern Europe fields

ve bilinçsizce alacalanmış Avrupa tarlalarını

or the Great Lakes

veya küçük göletlerden oluşan

as a collection of small puddles.

Büyük Gölleri...

You can see the fault lines of San Francisco

San Francisco'nun fay hatlarını

and the way the water pours out under the bridge,

ve köprünün altından suyun akışını..

just entirely different

Korkunuzu yenmenin

than any other way that you could have

bir yolunu bulabilirseniz

if you had not found a way to conquer your fear.

görebileceğiniz diğer yollarda olamayacak kadar

farklı görürsünüz.

You see a beauty that otherwise

Aksi taktirde hiç olmayacak

never would have happened.

bir güzellikte görürsünüz.

Sonunda eve dönme zamanıdır.

It's time to come home at the end.

This is our spaceship,

Bu bizim uzay gemimiz,

the Soyuz, that little one.

Soyuz, şu küçük olan.

Three of us climb in,

Üçümüz içeri tırmandık

and then this spaceship detaches from the station

ve uzay gemisi istasyondan ayrıldı

and falls into the atmosphere.

ve atmosfere düştü.

These two parts here

Buradaki iki parça

actually melt, we jettison them and they burn up

tamamen erir, onları atarız ve

in the atmosphere.

atmosferde yanarlar.

The only part that survives is the little bullet

Tek hayatta kalan şey içinde yol aldığımız

that we're riding in,

küçük mermidir

and it falls into the atmosphere,

ve atmosfere düşüyordur

and in essence

ve esas itibariyle

you are riding a meteorite home,

göktaşına binmiş eve gidiyorsunuzdur

and riding meteorites is scary,

ve göktaşına binmek korkunçtur

and it ought to be.

öyle de olmalıdır.

But instead of riding into the atmosphere

Atmosferde yol almak yerine,

just screaming, like you would

-tıpkı sizin

if suddenly you found yourself riding a meteorite

kendinizi aniden Dünya'ya

düşen bir gök taşında bulursanız

back to Earth -- (Laughter) --

yapacağınız şey gibi-

çığlık atmak...

instead, 20 years previously

(Kahkahalar)

20 yıl öncesinden

we had started studying Russian,

Rusça öğrenmeye başladık

and then once you learn Russian, then we

ve Rusça öğrendikten sonra biz

learned orbital mechanics in Russian,

Rusya'da yörüngesel mekanik öğrendik

and then we learned vehicle control theory,

ve sonra araç kontrol teorisi öğrendik

and then we got into the simulator

ve sonra simülatör kullandık

and practiced over and over and over again.

ve defalarca tekrar ettik.

And in fact, you can fly this meteorite

Aslında bu göktaşını sürebiliyorsunuz

and steer it and land in about a 15-kilometer circle

ve dünyada 15 kilometrelik bir daireye yönlendirip

anywhere on the Earth.

indirebiliyorsunuz.

So in fact, when our crew was coming back

Aslında, ekibimiz Soyuz içerisinde

into the atmosphere inside the Soyuz,

atmosfere geri döndüğünde,

we weren't screaming, we were laughing;

çığlık atmıyorduk, gülüyorduk,

it was fun.

eğlenceliydi.

And when the great big parachute opened,

Büyük paraşüt açıldığında,

we knew that if it didn't open

açılmazsa ikinci bir paraşüt olduğunu biliyorduk

there's a second parachute,

and it runs on a nice little clockwork mechanism.

ve bu güzel bir saat mekanizmasında çalışıyor.

So we came back, we came thundering back

Geri döndük, gürültülü bir şekilde

to Earth and this is what it looked like

Dünya'ya geri döndük ve Soyuz içerisinde

to land in a Soyuz, in Kazakhstan.

Kazakistan'a inmek böyle görünüyordu.

(Video) Reporter: And you can see one of those

(Video) Muhabir: Arama kurtarma helikopterinden

search and recovery helicopters, once again

birini görebiliyorsunuz

that helicopter part of dozen such Russian

ve bir kez daha bu helikopter

bir düzine Rus Mi-8

Mi-8 helicopters.

helikopterinin bir parçası.

Touchdown -- 3:14 and 48 seconds,

İniş -- 3:14 ve 48 saniye

öğleden önce, Merkezi Saat.

a.m. Central Time.

CH: Ve taklalar atıyorsunuz.

CH: And you roll to a stop

Sanki birisi

as if someone threw your spaceship at the ground

uzay geminizi yere fırlatmış

and it tumbles end over end,

ve o da yanlamasına

but you're ready for it

taklalar atıyor fakat

you're in a custom-built seat,

bunun için hazırsınız

you know how the shock absorber works.

özel yapım bir koltuktasınız,

And then eventually the Russians reach in,

yani şok emici çalışıyor.

drag you out,

Nihayetinde Ruslar sizi

plunk you into a chair,

dışarı sürüklüyor,

and you can now look back at

sizi bir koltuğa bağlıyor

ve şimdi geriye baktığınızda

what was an incredible experience.

bu inanılmaz bir deneyimdir.

You have taken the dreams of that

Dokuz yaşındaki bir çocuğun

nine-year-old boy,

imkansız ve göz korkutan derecede

which were impossible

and dauntingly scary,

korkunç, göz korkutan derecede dehşet verici

dauntingly terrifying,

hayallerini aldınız

and put them into practice,

ve bunu uygulamaya koydunuz

and figured out a way to reprogram yourself,

ve kendini tekrar programlamanın,

asıl korkunu yenmenin bir yolunu buldunuz

to change your primal fear

so that it allowed you to come back

ve böylece aksi taktirde

with a set of experiences and a level of inspiration

mümkün olmayacak bir dizi deneyim

ve diğer insanlar için fikirler

for other people

that never could have been possible otherwise.

ile geri dönmeni sağladı.

Just to finish, they asked me to play that guitar.

Bitirmeden önce gitar çalmamı istediler.

I know this song,

Bu şarkıyı biliyorum

and it's really a tribute to the genius

ve gerçekten David Bowie'nin

kendi dehasına bir övgüdür.

of David Bowie himself,

but it's also, I think,

Ayrıca bence,

a reflection of the fact that we are not machines

kainatı keşfeden makineler olmadığımız

gerçeğinin bir yansımasıdır.

exploring the universe,

we are people,

Biz insanız

and we're taking

ve adapte olabilme kabiliyetimizi,

that ability to adapt

anlama kabiliyetimizi

and that ability to understand

ve kendi öz algımızı

and the ability to take

our own self-perception into a new place.

yeni bir yere getiriyoruz.

(Music)

(Gitar sesi)

♫ This is Major Tom to ground control ♫

♫ Binbaşı Tom'dan arazi kontrolüne ♫

♫ I've left forevermore ♫

♫ Sonsuza dek ayrıldım ♫

♫ And I'm floating in a most peculiar way ♫

♫ Ve en garip şekilde süzülüyorum ♫

♫ And the stars look very different today ♫

♫ Ve bugün yıldızlar çok farklı görünüyor ♫

♫ For here am I floating in the tin can ♫

♫ Burada teneke kutu içinde mi süzülüyorum ♫

♫ A last glimpse of the world ♫

♫ Dünya'nın son bir bakışı ♫

♫ Planet Earth is blue and there's so much left to do ♫

♫ Dünya Gezegeni mavi ve geride yapacak çok şey kaldı ♫

(Music)

(Müzik)

Fear not.

Korkmayın.

(Applause)

(Alkışlar)

That's very nice of you. Thank you very much.

Çok incesiniz. Çok teşekkür ederim.

Thank you.

Teşekkür ederim.