Rachel Sussman: The world's oldest living things

Rachel Sussman : Dünyanın En Yaşlı Canlıları

Çeviri: Ahmet Mesut ATEŞ Gözden geçirme: Sancak Gülgen

This strange-looking plant is called the Llareta.

Bu garip görünümlü bitkinin adı Llareta.

What looks like moss covering rocks

Kayaların üzerini kaplayan yosun gibi

is actually a shrub

görünen şey aslında

comprised of thousands of branches,

her birinin ucunda taze yaprak kümeleri bulunan

each containing clusters of tiny green leaves at the end

binlerce ağaç gövdesi

and so densely packed together

ve öylesine sıkıca birleşmişler ki

that you could actually stand on top of it.

isterseniz üzerinde ayakta bile durabilirsiniz.

This individual lives in the Atacama Desert in Chile,

Bu bitki Chile'da Atacama Çölünde yaşıyor

and it happens to be 3,000 years old.

ve 3,000 yaşında.

It also happens to be a relative of parsley.

Aynı zamanda maydonozun da akrabası.

For the past five years, I've been researching,

Son 5 yıldır araştırma yapıyorum,

working with biologists

biyologlarla çalışıyorum

and traveling all over the world

ve 2,000 yıl ve uzun süredir yaşamını

to find continuously living organisms

devam ettiren organizmaları bulmak için

that are 2,000 years old and older.

bütün dünyayı dolaşıyorum.

The project is part art and part science.

Projenin bir parçası sanat ve diğeri de bilim.

There's an environmental component.

Çevresel bir bileşen var.

And I'm also trying to create a means

Aynı zamanda günlük zaman anlayışımızın dışında

in which to step outside our quotidian experience of time

daha derin bir zaman algısı

and to start to consider a deeper timescale.

oluşturmayı da amaçlıyorum.

I selected 2,000 years as my minimum age

Minimum süreç olarak 2,000 yılı seçtim çünkü bizim

because I wanted to start at what we consider to be year zero

başlangıç olarak varsaydığımız zamandan başlamak

and work backward from there.

ve buradan geriye doğru gitmek istiyorum.

What you're looking at now is a tree called Jomon Sugi,

Şu anda bakmakta olduğunuz Yakushima adasında bulunan

living on the remote island of Yakushima.

Jomon Sugi adında bir ağaç.

The tree was in part a catalyst for the project.

Ağaç projenin katalizör parçası bir bakıma.

I'd been traveling in Japan

Bir ajanda veya fotoğraf makinam olmadan

without an agenda other than to photograph,

Japonya'da geziniyordum

and then I heard about this tree

ve bu ağacı duydum

that is 2,180 years old

2,180 yıllık olduğunu

and knew that I had to go visit it.

ve onu ziyaret etmem gerektiğini biliyordum.

It wasn't until later, when I was actually back home in New York

Yeniden New York'daki evime dönmeden

that I got the idea for the project.

projenin temel fikri kesinleşmemişti.

So it was the slow churn, if you will.

Yani içimde yavaşça büyümekteydi.

I think it was my longstanding desire

Bence bu kafamdaki

to bring together my interest

o ampülün yanmasını bekleyen

in art, science and philosophy

ve sanat, bilim ve felsefe alanındaki ilgimi birleştirmek için

that allowed me to be ready

uzun süredir arzuladığım şeye

when the proverbial light bulb went on.

hazır olmamdı.

So I started researching, and to my surprise,

Ben de araştırmaya başladım ve gördüm ki

this project had never been done before

süpriz bir şekilde böyle bir proje

in the arts or the sciences.

sanat veya bilim alanında hiç gerçekleştirilmemiş.

And -- perhaps naively --

Ve belkide safça global yaşam

I was surprised to find that there isn't even an area in the sciences

türlerinin yaşam uzunluğuyla ilgilenen

that deals with this idea

bir bilim dalının dahi

of global species longevity.

bulunmamasına şaşırmıştım.

So what you're looking at here

Burada bakmakta olduğunuz şey

is the rhizocarpon geographicum, or map lichen,

"rhizocarpon geographicum" veya harita yosunu

and this is around 3,000 years old

3,000 yaş civarında ve

and lives in Greenland,

Gröndland'da yaşıyor ki bu da

which is a long way to go for some lichens.

bazı yosunlar için uzun bir yol.

Visiting Greenland was more like

Gröndland'ı ziyaret etmek daha çok

traveling back in time

zamanda geriye gitmek

than just traveling very far north.

sonra da kuzeyde çok uzaklara gitmek gibiydi.

It was very primal and more remote

Çok ilkeldi ve daha önce bulunduğum

than anything I'd ever experienced before.

herhangi bir yerden daha uzaktı.

And this is heightened by a couple of particular experiences.

Ve bir takım deneyimlerle bu daha da arttı.

One was when I had been dropped off by boat

Bir tanesi uzakta bir fiyortta

on a remote fjord,

buluşmayı umduğum arkeologlarla buluşmak için

only to find that the archeologists I was supposed to meet

bulanamayacağım bir

were nowhere to be found.

yere bottan düşmemdi.

And it's not like you could send them a text or shoot them an e-mail,

Ve onlara mesaj ya da eposta da gönderebilecek değildim

so I was literally left to my own devices.

yani resmen kendi cihazlarıma kalmıştım.

But luckily, it worked out obviously,

Ama şanslıyım ki işe yaradı, belli ki.

but it was a humbling experience

Ama böylesine bağlantısız hissetmek

to feel so disconnected.

çok aşağılayıcı bir deneyimdi.

And then a few days later,

Ve bir kaç gün sonra

we had the opportunity to go fishing in a glacial stream

kamp alanının yakınında ki bir buzul akıntısında

near our campsite,

balık tutma fırsatı bulduk,

where the fish were so abundant

akıntı öylesine verimliydi ki

that you could literally reach into the stream

resmen çıplak elinizi içine uzatıp

and grab out a foot-long trout with your bare hands.

ayak büyüklüğünde bir alabalık yakalayabilirdiniz.

It was like visiting

Planet üzerinde daha masum bir

a more innocent time on the planet.

zaman dilimini ziyaret etmek gibiydi.

And then, of course, there's the lichens.

Ve tabii ki yosunlar vardı.

These lichens grow only one centimeter

Bu yosunlar her yüzyılda

every hundred years.

sadece bir santimetre uzuyor.

I think that really puts human lifespans

Bence bu gerçekten insan ömrünü

into a different perspective.

farklı bir perspektife çekiyor.

And what you're looking at here

Ve burda bakmakta olduğunuz da

is an aerial photo take over eastern Oregon.

doğu Oregon'da havadan çekilmiş bir fotoğraf.

And if the title "Searching for Armillaria Death Rings,"

Ve eğer "Amillaria Ölüm Halkalarını Aramak" uğursuz

sounds ominous, it is.

geliyorsa evet öyle.

The Armillaria is actually a predatory fungus,

Amillaria aslında ormandaki belirli

killing certain species of trees in the forest.

ağaç türlerini öldüren yağmacı bir mantar.

It's also more benignly known

Ayrıca daha çok bal mantarı

as the honey mushroom or the "humongous fungus"

ya da "humongous fungus" olarak bilinir

because it happens to be

çünkü dünyanın en geniş

one of the world's largest organisms as well.

organizmalarından birisidir.

So with the help of some biologists studying the fungus,

Mantar hakkında çalışan biologların da yardımıyla

I got some maps and some GPS coordinates

bazı haritalar ve GPS koordinatları edindim

and chartered a plane

ve bir uçak kiralayıp

and started looking for the death rings,

ölüm halkalarını aramaya başladım,

the circular patterns

mantarların ağaçları öldürdüğü

in which the fungus kills the trees.

dairesel şekilleri.

So I'm not sure if there are any in this photo,

Bu fotoğrafta mantar olup olmadığından emin

but I do know the fungus is down there.

değilim ama orada olduğunu biliyorum.

And then this back down on the ground

Yeniden yerdeyiz ve mantarın

and you can see that the fungus is actually invading this tree.

bu ağacı ele geçiriyor olduğunu görebilirsiniz.

So that white material that you see

Kabuk ve ağacın arasında

in between the bark and the wood

gördüğünüz beyaz madde

is the mycelial felt of the fungus,

mantarın bitkisel kısmı ve

and what it's doing -- it's actually

burada ne yapıyor... aslında

slowly strangling the tree to death

besin ve su akışını engelleyerek

by preventing the flow of water and nutrients.

ağacı yavaşça ölümüne boğuyor.

So this strategy has served it pretty well --

Bu strateji ona hizmet ediyor gibi.

it's 2,400 years old.

2,400 yaşında.

And then from underground to underwater.

Yeraltından sualtına iniyoruz.

This is a Brain Coral living in Tobago

Bu Tobago'da yaşayan bir beyin mercanı

that's around 2,000 years old.

ve yaklaşık 2,000 yaşında.

And I had to overcome my fear of deep water to find this one.

Bunu bulabilmek için derin su korkumu yenmem gerekti.

This is at about 60 feet

Bu yaklaşık 60 ft,

or 18 meters, depth.

ya da 18 metre derinlikte.

And you'll see, there's some damage to the surface of the coral.

Ve göreceğiniz gibi mercanın yüzeyinde bazı hasarlar mevcut

That was actually caused by a school of parrot fish

ki bu hasarlar mercanı yemeye başlayan

that had started eating it,

ama şans eseri onu öldürmeden ilgisini kaybeden

though luckily, they lost interest before killing it.

bir papağan balığı sürüsünden kaynaklanıyor.

Luckily still, it seems to be out of harm's way

Ve yine şanslı ki yakın zamandaki petrol

of the recent oil spill.

sızıntısının zarar verdiği bölgenin dışında.

But that being said, we just as easily could have lost

Şunu söylemeliyim ki dünya üzerinde yaşayan en

one of the oldest living things on the planet,

yaşlı canlılardan birisini kolaylıkla kaybedebilirdik

and the full impact of that disaster

ve felaketin tam etkisi

is still yet to be seen.

henüz görülmedi.

Now this is something that I think

Ve bu bence planet üzerindeki en elastik

is one of the most quietly resilient things on the planet.

şeylerden bir tanesi.

This is clonal colony

Bu da Utah'da bulunan

of Quaking Aspen trees, living in Utah,

80,000 yıllık eşeysiz çoğalan

that is literally 80,000 years old.

titrek kavak kolonisi.

What looks like a forest

Bir orman gibi görünen şey

is actually only one tree.

aslında sadece bir ağaç.

Imagine that it's one giant root system

Bunu kocaman bir kök sistemi olarak

and each tree is a stem

hayal edin ve her ağacı sistemden

coming up from that system.

gelen bir kök-dal olarak.

So what you have is one giant,

Yani elinizdeki kocaman,

interconnected,

birbiri içine girmiş,

genetically identical individual

genetik olarak aynı ve 80,000 yıldır

that's been living for 80,000 years.

yaşayan bir bitki.

It also happens to be male

Aynı zamanda bir erkek

and, in theory immortal.

ve teorik olarak ölümsüz.

(Laughter)

(gülüşmeler)

This is a clonal tree as well.

Bu da eşeysiz üreyen bir ağaç.

This is the spruce Gran Picea,

Bu Gran Pieca alaçamı,

which at 9,550 years

9,550 yaşında

is a mere babe in the woods.

ağaçların arasında saf bir bebek.

The location of this tree

Ağacın bulunduğu konum

is actually kept secret for its own protection.

kendi koruması için gizli tutuluyor.

I spoke to the biologist who discovered this tree,

Ağacı keşfeden biyolog ile konuştum ve

and he told me that that spindly growth you see there in the center

bana merkezde gördüğünüz cılız gelişimin

is most likely a product of climate change.

iklim değişiminin bir sonucu olduğunu söyledi.

As it's gotten warmer on the top of the mountain,

Dağın yüksek bölgelerinde sıcaklık arttıkça

the vegetation zone is actually changing.

bitkisel bölge de değişmekte.

So we don't even necessarily have to have

Yani bu organizmaları etkilememiz

direct contact with these organisms

için onlarla direk temas halinde

to have a very real impact on them.

olmamız bile gerekmiyor.

This is the Fortingall Yew --

Bu İsveç (Fortingall) Porsukağacı.

no, I'm just kidding --

Hayır, şaka yapıyorum.

this is the Fortingall Yew.

Bu İsveç (Fortingall) Porsukağacı.

(Laughter)

(gülüşmeler)

But I put that slide in there

Ama bunu slaydın içine ekledim çünkü sıkça

because I'm often asked if there are any animals in the project.

bu projede hayvanların olup olmadığına dair sorular soruluyor.

And aside from coral,

Ve mercanı bir yana bırakacak olursak

the answer is no.

cevabım hayır.

Does anybody know how old the oldest tortoise is --

En yaşlı tosbağanın kaç yaşında olduğunu bilen var mı?

any guesses?

Tahmini olan?

(Audience: 300.)

(Dinleyiciler: 300.)

Rachel Sussman: 300? No, 175

300 mü? Hayır, yaşayan en yaşlı

is the oldest living tortoise,

tosbağa 175 yaşında ve bu

so nowhere near 2,000.

2,000'e yakın bile değil.

And then, you might have heard

Ve şu Kuzey İzlanda sahillerinde

of this giant clam that was discovered

keşfedilen ve 405 yaşına ulaşan

off the coast of northern Iceland

dev istiridye hakkında birşeyler

that reached 405 years old.

duymuş olabilirsiniz.

However, it died in the lab

Ancak yaşını kararlaştırmaya çalışırlarken

as they were determining its age.

labaratuarda öldü.

The most interesting discovery of late, I think

Bence son zamanların en ilgi çekici keşfi

is the so-called immortal jellyfish,

ölümsüz deniz anası olarak anılan

which has actually been observed in the lab

aslında tam yetişkinliğe eriştikten sonra

to be able to be able to revert back to the polyp state

polip durumuna dönebilmesi için

after reaching full maturity.

labaratuarlarda gözlemlenen şey.

So that being said,

Yani söylemeliyim ki deniz anasının

it's highly unlikely that any jellyfish would survive that long in the wild.

vahşi yaşam ortamında bu kadar uzun süre yaşaması olası değil.

And back to the yew here.

Tekrar burdaki porsukağacına dönelim.

So as you can see, it's in a churchyard;

Görebileceğiniz gibi bir kilise bahçesinde.

it's in Scotland. It's behind a protective wall.

Scothland'da, koruyucu duvarın arkasında.

And there are actually a number or ancient yews

Aslında İngiltere'deki kilise bahçelerinde

in churchyards around the U.K.,

bir çok eski porsukağacı var,

but if you do the math, you'll remember

ama eğer hesaplarsanız göreceksiniz ki

it's actually the yew trees that were there first, then the churches.

ilk önce orada olanlar porsukağaçlarıydı ve sonra kiliseler.

And now down to another part of the world.

Ve şimdi dünyanın başka bir kısmına gidiyoruz.

I had the opportunity to travel around the Limpopo Province in South Africa

Güney Afrika'daki Limpopo eyaletinde bir

with an expert in Baobab trees.

baobab ağacı uzmanıyla seyahat etme fırsatım oldu.

And we saw a number of them,

Onlardan bir kaç tane gördük

and this is most likely the oldest.

ve bu muhtemelen en yaşlı olanı.

It's around 2,000,

Yaklaşık 2,000 yaşında

and it's called the Sagole Baobab.

ve adı Sagole baobab.

And you know, I think of all of these organisms

Biliyor musunuz, bütün bu organizmaları

as palimpsests.

kullanılmış parşömenler gibi düşünüyorum.

They contain thousands of years

Bünyelerinde binlerce yıllık kendi

of their own histories within themselves,

hikayelerini barındırıyorlar,

and they also contain records of natural and human events.

ve tabii ki doğal ve insani olayları da.

And the Baobabs in particular

Ve baobab ağaçları bunun için

are a great example of this.

mükemmel birer örnek.

You can see that this one

Görebileceğiniz gibi bu ağacın

has names carved into its trunk,

gövdesine bazı isimler kazınmış ama

but it also records some natural events.

aynı zamanda bazı doğa olaylarının da izlerini taşıyor.

So the Baobabs, as they get older,

Baobab ağaçları yaşlandıkça

tend to get pulpy in their centers and hollow out.

eğimli bir hale alırlar ve böylece merkezi çukurlaşır

And this can create

Ve bu hayvanlar için

great natural shelters for animals,

mükemmel bir doğal korunak oluşturabilir,

but they've also been appropriated

ama aynı zamanda insanlar tarafından da

for some rather dubious human uses,

belirsiz şekillerde kullanılabilir;

including a bar, a prison

bir bar veya hapishane olarak

and even a toilet inside of a tree.

ve hatta ağaç içinde bir tuvalet olarak.

And this brings me to another favorite of mine --

Bu da beni favorilerimden bir diğerine yönlendiriyor --

I think, because it is just so unusual.

bence bunun sebebi çok sıradışı olması.

This plant is called the Welwitschia,

Bu bitkinin adı Weltwitschia,

and it lives only in parts of coastal Namibia and Angola,

ve sadece denizden gelen sisten

where it's uniquely adapted

nemi çekmek için eşsiz bir şekilde adapte olduğu

to collect moisture from mist coming off the sea.

Namibia ve Angola kıyılarında yaşıyor.

And what's more, it's actually a tree.

Ve dahası aslında bu bir ağaç.

It's a primitive conifer.

İlkel bir kozalaklı ağaç türü.

You'll notice that it's bearing cones down the center.

Kozalaklarını merkeze doğru taşıdığını farkedeceksiniz.

And what looks like two big heaps of leaves,

Ve büyük yaprak yığınları gibi görünen şey

is actually two single leaves

aslında iki tek yaprak.

that get shredded up

Sert çöl ikliminin etkisiyle

by the harsh desert conditions over time.

zamanla parçalara ayrılmış.

And it actually never sheds those leaves,

Ve bu yapraklarını asla dökmüyor

so it also bears the distinction

yani aynı zamanda bitki krallığının

of having the longest leaves

en uzun süre yaşayan

in the plant kingdom.

yapraklarını taşıyor.

I spoke to a biologist

Capetown, Kirstenbosch Botanik Bahçesi'nde

at the Kirstenbosch Botanical Garden in Capetown

bir biyologla konuştum

to ask him

ve ona bu dikkat çekici

where he thought this remarkable plant came from,

ağacın nereden gelmiş olabileceğini sordum

and his thought was that

ve bana Namibia etrafında

if you travel around Namibia,

dolaşırsam çok sayıda kuruyan

you see that there are a number of petrified forests,

orman göreceğimi ve buralarda bulunan

and the logs are all --

kütüklerin hepsinin kozalaklı ağaç

the logs are all giant coniferous trees,

kütükleri olduğunu ama ağacın nerden gelmiş olabileceğine

and yet there's no sign of where they might have come from.

dair bir işaret bulunmadığını söyledi.

So his thought was that

Yani üzerinde durduğu fikir

flooding in the north of Africa

Kuzey Afrika'daki su akıntılarının

actually brought those coniferous trees down

bu ağaçları binlerce yıl önce buraya taşıdığı

tens of thousands of years ago,

ve bu taşınma sonucunda

and what resulted was this remarkable adaptation

eşsiz çöl ortamında bu dikkat çekici

to this unique desert environment.

adaptasyonun sonuçlandığı.

This is what I think is the most poetic of the oldest living things.

Bence bu yaşayan en yaşlı şiirsel şey.

This is something called an underground forest.

Yeraltı ormanı olarak anılan birşey.

So, I spoke to a botanist at the Pretoria Botanical Garden,

Pretoria Botanik Bahçesi'nde bu bölgeye

who explained that certain species of trees

adapte olan belirli ağaç türleri olduğundan

have adapted to this region.

bahseden bir bitkibilimci ile görüştüm.

It's bushfelt region,

Burası Bushfelt bölgesi

which is dry and prone to a lot of fires,

kuru ve muhtemel yangınlar için müsait

as so what these trees have done

ve bu ağaçların yaptıkları şeye gelirsek,

is, if you can imagine that this is the crown of the tree,

bunların ağacın üst dalları olduğunu hayal edin

and that this is ground level,

ve burası yer seviyesi

imagine that the whole thing,

geriye kalan kısımların

that whole bulk of the tree,

ağacın bütün gövdesinin

migrated underground,

yeraltına yayıldığını düşünün

and you just have those leaves peeping up above the surface.

ve yüzeyde sadece bu yapraklar görünüyor.

That way, when a fire roars through,

Böylece olası bir yangın yayıldığında

it's the equivalent of getting your eyebrows singed.

kaşlarınızın hafifçe yanması gibi bir etkisi oluyor.

The tree can easily recover.

Ağaç kendini kolayca toparlayabilir.

These also tend to grow clonally,

En yaşlısı 13,000 yaşında olan bu ağaçlar

the oldest of which is 13,000 years old.

aynı zamanda eşeysiz üremeye de yatkındırlar.

Back in the U.S., there's a couple plants of similar age.

Amerika'dayız, burada yakın yaşlarda bir çift bitki var.

This is the clonal Creosote bush,

Bu kolonik Creosto çalılğı,

which is around 12,000 years old.

yaklaşık 12,000 yaşında.

If you've been in the American West,

Eğer batı Amerka'da bulunduysanız

you know the Creosote bush is pretty ubiquitous,

Creosote çalılarının her yerde olduğunu bilirsiniz

but that being said, you see that this has

ama şunu belirteyim ki bu gördüğünüz

this unique, circular form.

eşşiz dairesel formda.

And what's happening is it's expanding slowly outwards

Ve gördüğünüz onun yavaş bir şekilde

from that original shape.

orjinal şeklinden dışarı doğru genişlemesi.

And it's one -- again, that interconnected root system,

Ve bu da -- yine bir bağlantılı kök sistemi,

making it one genetically identical individual.

onu genetik olarak özdeş bir birey yapıyor.

It also has a friend nearby --

Yanında da bir arkadaşı var --

well, I think they're friends.

arkadaş olduklarını düşünüyorum.

This is the clonal Mojave yucca, it's about a mile away,

Bu bitki Mojave yukkası ve yaklaşık 1 mil uzaklıkta

and it's a little bit older than 12,000 years.

ve 12,000 yaşından biraz daha büyük.

And you see it has that similar circular form.

Gördüğünüz gibi benzer dairesel formda.

And there's some younger clones

Ve burada arkadasındaki alanı beneklendiren

dotting the landscape behind it.

daha genç bir kaç klonu var.

And both of these, the yucca and the Creosote bush,

İkisi de, yukka ve Creosote çalısı,

live on Bureau of Land Management land,

Toprak Yönetimi Bürosu'nun arazisindeler

and that's very different from being protected in a national park.

ve bu ulusal bir parkta korunmaktan çok farklı tabii ki.

In fact, this land is designated

Aslında bölge, arazi araçları için

for recreational all-terrain vehicle use.

mesire alanı için ayrılmış.

So, now I want to show what very well might be

Şimdi size planet üzerinde yaşayan en yaşlı

the oldest living thing on the planet.

bitki olabilecek şeyi göstermek istiyorum.

This is Siberian Actinobacteria,

Bu Sibirya aktino bakterisi

which is between 400,000

yaşı 400,000 yıl ile

and 600,000 years old.

600,000 yıl arasında.

This bacteria was discovered several years ago

Bu bakteri, gezegenimizdeki en ağır koşulları

by a team of planetary biologists

inceleyerek diğer gezegenlerde

hoping to find clues to life on other planets

yaşam kanıtı bulmayı ümit eden bir grup

by looking at one of the harshest conditions on ours.

gezegen biyoloğu tarafında birkaç yıl önce keşfedildi.

And what they found, by doing research into the permafrost,

Donmuş kutup toprağında araştırma yaparak

was this bacteria.

buldukları şey bu bakteri.

But what's unique about it is that

Ama bu bakteriyi eşsiz kılan

it's doing DNA repair below freezing.

donma altında DNA onarımı yapması.

And what that means is that it's not dormant --

Bu da bakterinin uykuda olmadığı anlamına geliyor.

it's actually been living and growing

Aslında yarım milyon yıldır

for half a million years.

yaşıyor ve gelişiyor.

It's also probably one the most vulnerable

Aynı zamanda yaşayan en yaşlı canlılar

of the oldest living things,

arazında en savunmasız olanı,

because if the permafrost melts,

çünkü eğer donmuş kutup toprakları

it won't survive.

çözülürse mücadele edemeyecek.

This is a map that I've put together of the oldest living things,

Bu yaşayan en yaşlı canlıları bir araya getirdiğim harita

so you can get a sense of where they are; you see they're all over the world.

böylece nerede olduklarını kavrayabileceksiniz; bakın, dünyanın her yerindeler.

The blue flags represent things that I've already photographed,

Mavi bayraklar şimdiye kadar fotoğrafını çektiklerimi temsil ediyor,

and the reds are places that I'm still trying to get to.

ve kırmızılar da hala ulaşmaya çalıştığım yerleri.

You'll see also, there's a flag on Antarctica.

Göreceğiniz gibi Antartika üzerinde de bir bayrak var.

I'm trying to travel there

Antartik yarımadasında yaşayan

to find 5,000 year-old moss,

5,000 yıllık yosunları bulmak için

which lives on the Antarctic Peninsula.

oraya gitmeye çalışıyorum.

So, I probably have about two more years left

Yani muhtemelen bu projede

on this project --

2 yılım daha kaldı,

on this phase of the project,

yani projenin bu kısmında,

but after five years,

ama beş yıldan sonra,

I really feel like I know what's at the heart of this work.

bu işin kalbinde ne olduğunu biliyor gibi hissediyorum.

The oldest living things in the world

Dünyada yaşayan en yaşlı canlılar

are a record and celebration of our past,

geçmişimizin bir kaydı ve kutlaması,

a call to action in the present

bugün faaliyet gösteren

and a barometer of our future.

ve geleceğin nabzını ölçen bir çağrı.

They've survived for millennia

Bin yıldır hayattalar

in desert, in the permafrost,

çölde, donmuş topraklarda,

at the tops of mountains and at the bottom of the ocean.

dağların tepesinde ve okyanusun dibinde.

They've withstood

Bilinmeyen doğal tehlikelere ve

untold natural perils and human encroachments,

insanların tacizlerine karşı direndiler

but now some of them are in jeopardy,

ama şimdi bazıları risk altında

and they can't just get up and get out of the way.

ve öylece ayağa kalkıp yoldan çekilemezler.

It's my hope that, by going to find these organisms,

Bu organizmalara bulmaya giderek

that I can help draw attention

fevkalede esnekliklerine dikkat çekmede

to their remarkable resilience

ve öngörebildiğimiz gelecekte

and help play a part in insuring

uzun yaşamlarını devam ettirebilmelerinde

their continued longevity into the foreseeable future.

onlara yardım edebileceğimi ümit ediyorum.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)