Rachel Sussman: The world's oldest living things

Rachel Sussman: Những sinh vật sống già cỗi nhất thế giới

Translator: Anh Tran Reviewer: Ha Tran

This strange-looking plant is called the Llareta.

Loại thực vật lạ lùng này được gọi là Llareta.

What looks like moss covering rocks

Cái thứ trông như rêu bao phủ mấy tảng đá này

is actually a shrub

thật ra là 1 bụi cây

comprised of thousands of branches,

gồm hàng ngàn nhánh cây,

each containing clusters of tiny green leaves at the end

mỗi bụi cây chứa nhiều đám lá nhỏ ở ngọn

and so densely packed together

và được bó chặt vào nhau

that you could actually stand on top of it.

nên bạn còn có thể đứng trên đó.

This individual lives in the Atacama Desert in Chile,

Sinh vật này được tìm thấy ở sa mạc Atacama, Chile,

and it happens to be 3,000 years old.

và có 3000 năm tuổi.

It also happens to be a relative of parsley.

Nó còn có họ hàng với rau mùi tây.

For the past five years, I've been researching,

Trong 5 năm vừa qua, tôi đã nghiên cứu,

working with biologists

làm việc cùng với nhiều nhà sinh vật học

and traveling all over the world

và đi du lịch vòng quanh thế giới

to find continuously living organisms

để tìm ra những sinh vật

that are 2,000 years old and older.

2000 năm tuổi hoặc già hơn còn tồn tại.

The project is part art and part science.

Dự án mang tính nghệ thuật, khoa học.

There's an environmental component.

và cả về môi trường.

And I'm also trying to create a means

Và tôi tìm ra cách

in which to step outside our quotidian experience of time

để chúng ta vượt qua những trải nghiệm thời gian quen thuộc

and to start to consider a deeper timescale.

và có cái nhìn sâu xa hơn về thời gian.

I selected 2,000 years as my minimum age

Tôi chọn 2000 là độ tuổi tối thiểu

because I wanted to start at what we consider to be year zero

bởi vì tôi muốn bắt đầu vào thời điểm công nguyên

and work backward from there.

và trước đó nữa.

What you're looking at now is a tree called Jomon Sugi,

Cái bạn đang nhìn là 1 cái cây tên là Jomon Sugi,

living on the remote island of Yakushima.

ở 1 hòn đảo xa xôi của Yakushima.

The tree was in part a catalyst for the project.

Cái cây này là chất xúc tác cho dự án.

I'd been traveling in Japan

Tôi đã tới Nhật

without an agenda other than to photograph,

không có dự định gì ngoài chụp hình,

and then I heard about this tree

và sau đó tôi nghe nói tới 1 cái cây

that is 2,180 years old

đã 2180 năm tuổi

and knew that I had to go visit it.

và tôi phải tới đó xem sao.

It wasn't until later, when I was actually back home in New York

Chỉ mới gần đây, tôi mới có ý tưởng cho dự án

that I got the idea for the project.

khi tôi trở về nơi ở của mình tại New York.

So it was the slow churn, if you will.

Dự án được triển khai rất chậm.

I think it was my longstanding desire

Tôi nghĩ đó là mong muốn xưa nay của mình

to bring together my interest

về việc kết hợp những đam mê của tôi

in art, science and philosophy

trong nghệ thuật, khoa học và triết học

that allowed me to be ready

đã cho phép tôi sẵn sàng

when the proverbial light bulb went on.

khi ngọn đèn ý tưởng sáng lên.

So I started researching, and to my surprise,

Và rồi tôi bắt đầu nghiên cứu, và ngạc nhiên là

this project had never been done before

chưa ai từng làm dự án này

in the arts or the sciences.

cả trong lãnh vực nghệ thuật lẫn khoa học.

And -- perhaps naively --

Và 1 cách ngây thơ,

I was surprised to find that there isn't even an area in the sciences

Tôi ngạc nhiên khi biết rằng nó thậm chí cũng không thuộc lĩnh vực khoa học

that deals with this idea

nghiên cứu về

of global species longevity.

sự lâu đời của những loài sinh vật trên trái đất.

So what you're looking at here

Và cái bạn đang nhìn đây

is the rhizocarpon geographicum, or map lichen,

là rhizocarpon geographicum, là 1 loài địa y,

and this is around 3,000 years old

và nó khoản 3000 tuổi

and lives in Greenland,

tọa lạc ở Greenland,

which is a long way to go for some lichens.

là 1 chặng đường dài cho 1 số loại địa y.

Visiting Greenland was more like

Tới Greenland, tôi cứ như

traveling back in time

du hành ngược thời gian

than just traveling very far north.

hơn là chỉ đi xa về miền bắc.

It was very primal and more remote

Nó rất ban sơ và còn hẻo lánh

than anything I'd ever experienced before.

hơn những nơi tôi từng tới trước đây.

And this is heightened by a couple of particular experiences.

Và nó còn được nâng cao lên hơn bởi 1 vài kinh nghiệm cụ thể

One was when I had been dropped off by boat

Một lần là khi tôi cập bến

on a remote fjord,

ở 1 cái vịnh hẹp hẻo lánh,

only to find that the archeologists I was supposed to meet

để gặp một vài nhà khảo cổ

were nowhere to be found.

nhưng lại không tìm ra họ.

And it's not like you could send them a text or shoot them an e-mail,

Và không phải đơn giản là gửi tin nhắn hay email cho họ,

so I was literally left to my own devices.

mà tôi bị bỏ lại với vài dụng cụ của mình.

But luckily, it worked out obviously,

May mắn thay, cuối cùng cũng tìm ra họ.

but it was a humbling experience

Và thật xấu hổ vì

to feel so disconnected.

có cảm giác như bị cách ly.

And then a few days later,

Và vài ngày sau đó,

we had the opportunity to go fishing in a glacial stream

chúng tôi có dịp đi câu ở 1 dòng sông băng

near our campsite,

gần nơi cắm trại của chúng tôi,

where the fish were so abundant

cá ở đó rất phong phú,

that you could literally reach into the stream

bạn chỉ cần thò tay xuống

and grab out a foot-long trout with your bare hands.

là bắt được 1 con cá hồi dài khoản 30cm.

It was like visiting

Cảm giác như là

a more innocent time on the planet.

quay về thời hoang sơ của trái đất.

And then, of course, there's the lichens.

Và sau đó chúng tôi thấy địa y.

These lichens grow only one centimeter

Đám địa y này chỉ phát triển được 1 cm

every hundred years.

trong 100 năm.

I think that really puts human lifespans

Tôi nghĩ điều đó làm cho tuổi thọ con người

into a different perspective.

có cái nhìn khác hơn.

And what you're looking at here

Và cái bạn đang nhìn ở đây

is an aerial photo take over eastern Oregon.

là bức ảnh chụp từ trên bầu trời phía đông Oregon.

And if the title "Searching for Armillaria Death Rings,"

Và nếu tiêu đề "Tìm kiếm những vòng tròn tử thần Armillaria"

sounds ominous, it is.

nghe có vẻ đáng sợ, thì nó đúng là như vậy.

The Armillaria is actually a predatory fungus,

Armillaria thật ra là 1 loại nấm săn mồi,

killing certain species of trees in the forest.

nó ăn 1 số loài cây nhất định trong rừng.

It's also more benignly known

Nó còn được biết với cái tên ít đáng sợ hơn

as the honey mushroom or the "humongous fungus"

là nấm mật, hoặc "nấm khổng lồ"

because it happens to be

vì nó còn là

one of the world's largest organisms as well.

một trong những sinh vật to lớn nhất thế giới.

So with the help of some biologists studying the fungus,

Và cùng với sự giúp đỡ của 1 số nhà nghiên cứu về nấm,

I got some maps and some GPS coordinates

Tôi có được 1 vài bản đồ và hệ thống định vị GPS

and chartered a plane

thuê 1 chiếc máy bay

and started looking for the death rings,

và bắt đầu tìm kiếm những vòng tròn tử thần,

the circular patterns

cấu tạo hình tròn

in which the fungus kills the trees.

mà nó dùng để diệt cây cỏ.

So I'm not sure if there are any in this photo,

Tôi không chắc là nó có trong đống hình này không,

but I do know the fungus is down there.

nhưng tôi biết là loại nấm đó nó ở dưới đây.

And then this back down on the ground

Và nhìn dưới đây,

and you can see that the fungus is actually invading this tree.

bạn có thể thấy nó đang xâm hại tới cái cây.

So that white material that you see

đó là cái chất màu trắng mà bạn thấy đây

in between the bark and the wood

ở giữa vỏ cây và phần gỗ bên trong

is the mycelial felt of the fungus,

là những sợi nấm,

and what it's doing -- it's actually

và nó đang

slowly strangling the tree to death

làm cho cái cây chết dần chết mòn

by preventing the flow of water and nutrients.

bằng cách ngăn chặn sự cung cấp nước và chất dinh dưỡng.

So this strategy has served it pretty well --

Và cách này rất hiệu quả.

it's 2,400 years old.

Nó đã 2400 năm tuổi.

And then from underground to underwater.

Và từ lòng đất cho tới đáy biển.

This is a Brain Coral living in Tobago

Đây là San hô hình não ở Tobago

that's around 2,000 years old.

khoản 2000 năm tuổi.

And I had to overcome my fear of deep water to find this one.

Và tôi phải vượt qua nỗi sợ về độ sâu để tìm ra cái này.

This is at about 60 feet

Nó sâu khoản

or 18 meters, depth.

18m

And you'll see, there's some damage to the surface of the coral.

Và bạn thấy đây, có 1 vài hư hại trên bề mặt của san hô.

That was actually caused by a school of parrot fish

đó là do 1 đàn cá vẹt

that had started eating it,

đã ăn nó,

though luckily, they lost interest before killing it.

may mắn là, chúng bỏ đi trước khi ăn hết cái san hô.

Luckily still, it seems to be out of harm's way

may mắn nữa là nó thoát khỏi sự nguy hiểm

of the recent oil spill.

do sự cố dầu tràn gần đây.

But that being said, we just as easily could have lost

và điều đó nói lên, chúng ta sẽ dễ dàng đánh mất

one of the oldest living things on the planet,

1 trong những sinh vật lâu đời nhất trái đất,

and the full impact of that disaster

và những tác động từ thiên tai

is still yet to be seen.

vẫn chưa được hiểu rõ.

Now this is something that I think

Và tôi nghĩ đây là

is one of the most quietly resilient things on the planet.

một trong những sinh vật dẻo dai nhất hành tinh.

This is clonal colony

Đây là 1 quần thể vô tính

of Quaking Aspen trees, living in Utah,

của cây Quaking Aspen, ở Utah,

that is literally 80,000 years old.

nó đã 80.000 năm tuổi.

What looks like a forest

Trông như 1 cái rừng

is actually only one tree.

nhưng thật ra chỉ có 1 cây.

Imagine that it's one giant root system

Cứ tưởng tượng là nó có 1 bộ rễ khổng lồ

and each tree is a stem

và mỗi cây là cái nhánh của nó

coming up from that system.

nhô lên khỏi mặt đất.

So what you have is one giant,

Và bạn có 1 một cá thể khổng lồ

interconnected,

liên kết với nhau,

genetically identical individual

đồng nhất về mặt di truyền

that's been living for 80,000 years.

và đã có 80.000 năm tuổi.

It also happens to be male

Và nó cũng có thể là 1 cá thể đực

and, in theory immortal.

và theo lý thuyết, sự bất tử.

(Laughter)

(Tiếng cười)

This is a clonal tree as well.

Đây cũng là 1 cây vô tính.

This is the spruce Gran Picea,

Là 1 cây thông Gran Picea,

which at 9,550 years

đã 9550 tuổi,

is a mere babe in the woods.

chỉ là 1 cây con trong rừng.

The location of this tree

Địa điểm của cây này

is actually kept secret for its own protection.

thật sự giữ an toàn cho bản thân nó.

I spoke to the biologist who discovered this tree,

Tôi có nói chuyện với nhà sinh vật học người đã khám phá ra cây này,

and he told me that that spindly growth you see there in the center

và ông nói tôi rằng cái cây khẳng khiu ở giữa hình này đây

is most likely a product of climate change.

có nhiều khả năng là sản phẩm của sự thay đổi khí hậu.

As it's gotten warmer on the top of the mountain,

Khi đỉnh núi trở nên nóng hơn,

the vegetation zone is actually changing.

thảm thực vật cũng thay đổi.

So we don't even necessarily have to have

Vậy chúng ta thậm chí không cần phải

direct contact with these organisms

tiếp xúc trực tiếp với những sinh vật này để

to have a very real impact on them.

có tác động thật sự lên chúng.

This is the Fortingall Yew --

Đây là cây thủy tùng Fortingall

no, I'm just kidding --

À không, tôi đùa thôi.

this is the Fortingall Yew.

Đây mới là cây thủy tùng Fortingall

(Laughter)

(Tiếng cười)

But I put that slide in there

Tôi bỏ tấm hình này vô

because I'm often asked if there are any animals in the project.

vì tôi thường được hỏi là có loài động vật nào trong dự án này không.

And aside from coral,

Và ngoài san hô ra,

the answer is no.

thì câu trả lời là không.

Does anybody know how old the oldest tortoise is --

Có ai biết con rùa già nhất là bao nhiêu tuổi không?

any guesses?

Có ai đoán thử?

(Audience: 300.)

(Khán giả: 300.)

Rachel Sussman: 300? No, 175

Rachel Sussman: 300? Không đâu

is the oldest living tortoise,

con rùa già nhất còn sống là 175 tuổi,

so nowhere near 2,000.

so với 2000 năm là quá ít.

And then, you might have heard

Rồi bạn sẽ thấy

of this giant clam that was discovered

1 con sò khổng lồ được khám phá

off the coast of northern Iceland

ở bờ biển phía bắc Iceland

that reached 405 years old.

đã tới 405 tuổi.

However, it died in the lab

Tuy nhiên, nó đã chết trong phòng thí nghiệm

as they were determining its age.

và được xét nghiệm là chết do tuổi tác.

The most interesting discovery of late, I think

Một khám phá thú vị gần nhất gần đây

is the so-called immortal jellyfish,

cái gọi là sứa bất tử,

which has actually been observed in the lab

nó được quan sát trong phòng thí nghiệm

to be able to be able to revert back to the polyp state

nó có khả năng quay về tình trạng polip

after reaching full maturity.

sau khi đã trưởng thành hết cỡ.

So that being said,

Người ta nói là,

it's highly unlikely that any jellyfish would survive that long in the wild.

khó có khả năng 1 con sứa nào được tồn tại lâu như vậy trong thế giới hoang dã.

And back to the yew here.

Và nhìn lại cái cây thủy tùng này.

So as you can see, it's in a churchyard;

Bạn thấy nó nằm ở 1 khu đất nhà thờ.

it's in Scotland. It's behind a protective wall.

ở Scotland. Nằm đằng sau 1 bức tường bảo vệ.

And there are actually a number or ancient yews

Và rất nhiều cây thủy tùng già

in churchyards around the U.K.,

ở các khu đất nhà thờ tại Anh.

but if you do the math, you'll remember

và nếu bạn tính kỹ sẽ thấy

it's actually the yew trees that were there first, then the churches.

những cây thủy tùng này còn xuất hiện trước cả nhà thờ.

And now down to another part of the world.

Và bây giờ chúng ta tới 1 nơi khác của thế giới.

I had the opportunity to travel around the Limpopo Province in South Africa

Tôi có cơ hội để du lịch quanh tỉnh Limpopo ở Nam Phi

with an expert in Baobab trees.

với 1 chuyên gia về cây Baobab.

And we saw a number of them,

Và chúng tôi thấy nó có rất nhiều ở đây

and this is most likely the oldest.

và cây này gần như là già nhất.

It's around 2,000,

khoản 2000 năm tuổi,

and it's called the Sagole Baobab.

được gọi là Sagole Baobab.

And you know, I think of all of these organisms

Tôi nghĩ là những sinh vật này

as palimpsests.

giống như là những tài liệu ghi chép trên tấm da dê.

They contain thousands of years

Chứa đựng cả ngàn năm

of their own histories within themselves,

lịch sử bên trong,

and they also contain records of natural and human events.

và những sự kiện của con người và thiên nhiên.

And the Baobabs in particular

Và cụ thể, những cây Baobabs này

are a great example of this.

là những ví dụ tuyệt vời.

You can see that this one

Cái cây này đây

has names carved into its trunk,

có nhiều cái tên được khắc lên thân cây,

but it also records some natural events.

và cũng có nhiều vết tích cho những biến cố tự nhiên.

So the Baobabs, as they get older,

Những cây Baobab khi già đi,

tend to get pulpy in their centers and hollow out.

phần ruột sẽ mềm và rỗng đi.

And this can create

Và có thể tạo ra

great natural shelters for animals,

nơi trú ngụ tuyệt vời cho nhiều loại động vật,

but they've also been appropriated

và cũng thích hợp

for some rather dubious human uses,

cho 1 vài nhu cầu sử dụng khá là kì hoặc của con người,

including a bar, a prison

như là làm quầy rượu, nhà tù

and even a toilet inside of a tree.

và thậm chí là 1 toilet bên trong thân cây.

And this brings me to another favorite of mine --

Và đây là 1 cây ưa thích khác của tôi --

I think, because it is just so unusual.

Tôi nghĩ là do sự lạ thường của nó.

This plant is called the Welwitschia,

Cây này có tên Welwitschia,

and it lives only in parts of coastal Namibia and Angola,

và chỉ sống ở 1 số nơi gần bờ biển Namibia và Angola,

where it's uniquely adapted

ở đó nó thích nghi 1 cách khác thường

to collect moisture from mist coming off the sea.

nó hút ẩm từ sương mù ngoài biển.

And what's more, it's actually a tree.

Và nó thật sự là 1 cái cây.

It's a primitive conifer.

Nó là 1 cây tùng bách cổ.

You'll notice that it's bearing cones down the center.

Bạn để ý là nó có những quả côn ở giữa.

And what looks like two big heaps of leaves,

Và cái nhìn giống như 2 chồng lá lớn,

is actually two single leaves

thật ra là 2 lá đơn

that get shredded up

Chúng bị xé toạt ra

by the harsh desert conditions over time.

bởi sự khắc nghiệt của điều kiện khí hậu sa mạc qua năm tháng.

And it actually never sheds those leaves,

Và thật sự là nó không bao giờ rụng lá,

so it also bears the distinction

và nó cũng mang sự khác biệt

of having the longest leaves

của loài cây có lá dài nhất

in the plant kingdom.

trong thế giới thực vật.

I spoke to a biologist

Tôi nói chuyện với 1 nhà sinh vật học

at the Kirstenbosch Botanical Garden in Capetown

tại vườn thực vật Kirstenbosch tại Capetown

to ask him

tôi hỏi

where he thought this remarkable plant came from,

anh ta về việc cái cây này từ đâu tới,

and his thought was that

và anh nghĩ là,

if you travel around Namibia,

nếu bạn đi vòng quanh Namibia,

you see that there are a number of petrified forests,

bạn thấy có rất nhiều rừng cây đã hóa đá,

and the logs are all --

và những khúc gỗ

the logs are all giant coniferous trees,

đều từ những cây tùng bách khổng lồ,

and yet there's no sign of where they might have come from.

và cũng không có dấu vết gì về việc cái cây đến từ đâu,

So his thought was that

và anh ta nghĩ là

flooding in the north of Africa

lũ lụt tại bắc Phi

actually brought those coniferous trees down

đã đốn hạ hết những cây tùng bách này

tens of thousands of years ago,

vào mấy chục ngàn năm trước,

and what resulted was this remarkable adaptation

và kết quả là sự thích nghi đặc biệt

to this unique desert environment.

vào môi trường sa mạc.

This is what I think is the most poetic of the oldest living things.

Và đây là điều thi vị nhất về những sinh vật già cỗi này.

This is something called an underground forest.

Cái này được gọi là rừng ngầm.

So, I spoke to a botanist at the Pretoria Botanical Garden,

Tôi nói chuyện với 1 nhà thực vật học tại vườn thực vật Pretoria,

who explained that certain species of trees

và được giải thích là 1 số loài cây nhất định

have adapted to this region.

đã thích nghi vào khu vực này.

It's bushfelt region,

Đây là khu vực hoang dã (bushveld)

which is dry and prone to a lot of fires,

rất khô và có khả năng bốc hỏa,

as so what these trees have done

và điều mà những cái cây này đã làm là

is, if you can imagine that this is the crown of the tree,

nếu bạn tưởng tượng đây là những cái đỉnh của cây,

and that this is ground level,

và đây là mặt đất,

imagine that the whole thing,

và tất cả

that whole bulk of the tree,

tất cả những cái cây,

migrated underground,

đã dịch chuyển xuống lòng đất,

and you just have those leaves peeping up above the surface.

và chỉ có những cái lá hở ra trên mặt đất.

That way, when a fire roars through,

Bằng cách này, khi có lửa ập tới,

it's the equivalent of getting your eyebrows singed.

cũng giống như lông mày bị cháy xém mà thôi,

The tree can easily recover.

Cây này sẽ dễ dàng tái tạo lại.

These also tend to grow clonally,

Và có khuynh hướng phát triển vô tính,

the oldest of which is 13,000 years old.

cây già nhất là 13.000 năm tuổi.

Back in the U.S., there's a couple plants of similar age.

Ở Mỹ cũng có 1 vài cây có độ tuổi tương tự.

This is the clonal Creosote bush,

Đây là bụi cây vô tính Creosote,

which is around 12,000 years old.

khoản 12.000 năm tuổi.

If you've been in the American West,

Nếu bạn đã từng ở miền tây Hoa Kỳ,

you know the Creosote bush is pretty ubiquitous,

thì thấy là bụi cây này ở đâu cũng có,

but that being said, you see that this has

nhưng bạn thấy nó có

this unique, circular form.

dạng tròn đặc trưng.

And what's happening is it's expanding slowly outwards

Và nó mở rộng dần ra ngoài

from that original shape.

từ hình dạng ban đầu.

And it's one -- again, that interconnected root system,

Và cái bụi này cũng có 1 bộ rễ liên kết,

making it one genetically identical individual.

và là 1 cá thể đồng nhất về mặt duy truyền.

It also has a friend nearby --

Và nó cũng có 1 cây gần đó --

well, I think they're friends.

tôi nghĩ chúng có họ hàng với nhau.

This is the clonal Mojave yucca, it's about a mile away,

Đây là cây ngọc giá vô tính Mojave, cách xa khoản 1 dặm,

and it's a little bit older than 12,000 years.

và nó già hơn 12.000 tuổi 1 chút.

And you see it has that similar circular form.

Và bạn thấy đó, nó cũng có dạng tròn tương tự.

And there's some younger clones

Và nhiều cây nhỏ hơn

dotting the landscape behind it.

rải rác xung quanh.

And both of these, the yucca and the Creosote bush,

và cả hai cây này, cây Mojave và Creosote

live on Bureau of Land Management land,

đều thuộc vùng đất của Cục Quản Lý Đất Đai.

and that's very different from being protected in a national park.

và nó rất khác so với việc được bảo vệ trong vườn quốc gia.

In fact, this land is designated

Thật ra, vùng đất này được chọn lựa

for recreational all-terrain vehicle use.

làm nơi biểu diễn cho xe đi trên mọi địa hình.

So, now I want to show what very well might be

Và bây giờ tôi sẽ cho các bạn thấy

the oldest living thing on the planet.

sinh vật có lẽ được cho là già nhất hành tinh.

This is Siberian Actinobacteria,

Đó là Khuẩn Siberia (Siberian Actinobacteria),

which is between 400,000

vào khoản 400.000

and 600,000 years old.

tới 600.000 năm tuổi.

This bacteria was discovered several years ago

Loại vi khuẩn này được khám phá 1 vài năm trước

by a team of planetary biologists

bởi 1 đội nghiên cứu sinh vật học

hoping to find clues to life on other planets

với mục tiêu tìm ra manh mối của sự sống trên các hành tinh khác

by looking at one of the harshest conditions on ours.

bằng cách tìm kiếm ở những nơi điều kiện khắc nghiệt nhất trên trái đất.

And what they found, by doing research into the permafrost,

Và trong khi nghiên cứu ở vùng cực hàn, họ đã phát hiện ra

was this bacteria.

vi khuẩn này.

But what's unique about it is that

Nhưng điều độc nhất của nó là

it's doing DNA repair below freezing.

nó có quá trình sửa chữa ADN ở nhiệt độ dưới mức đóng băng.

And what that means is that it's not dormant --

Và điều đó có nghĩa là nó không ngủ đông.

it's actually been living and growing

Nó vẫn đang sống và sinh sôi nảy nở

for half a million years.

trong suốt nửa triệu năm qua.

It's also probably one the most vulnerable

Nó có khả năng là sinh vật dễ bị tổn thương

of the oldest living things,

nhất trong số các sinh vật già cỗi,

because if the permafrost melts,

vì, nếu vùng cực tan chảy,

it won't survive.

nó sẽ không còn tồn tại nữa.

This is a map that I've put together of the oldest living things,

Đây là bản đồ của những sinh vật già cỗi,

so you can get a sense of where they are; you see they're all over the world.

bạn có thể thấy được chúng tồn tại ở đâu; bạn thấy rằng chúng có mặt khắp thế giới.

The blue flags represent things that I've already photographed,

Cờ xanh là nơi mà tôi đã tới và chụp hình lại,

and the reds are places that I'm still trying to get to.

cờ đỏ là những nơi tôi sắp tới.

You'll see also, there's a flag on Antarctica.

Bạn còn thấy, có 1 cái cờ ở Nam Cực.

I'm trying to travel there

Tôi sẽ cố gắng tới đó

to find 5,000 year-old moss,

để tìm loại rêu 5000 năm tuổi,

which lives on the Antarctic Peninsula.

nằm ở Bán đảo Nam Cực.

So, I probably have about two more years left

Tôi vẫn còn thời gian 2 năm

on this project --

cho dự án này --

on this phase of the project,

và trong giai đoạn này,

but after five years,

sau 5 năm qua,

I really feel like I know what's at the heart of this work.

tôi thật sự hiểu được cái gốc của công việc này.

The oldest living things in the world

Những sinh vật già cỗi nhất hành tinh

are a record and celebration of our past,

là 1 kỷ lục và sự ca tụng của quá khứ chúng ta,

a call to action in the present

1 lời kêu gọi đến những hoạt động hiện tại

and a barometer of our future.

và là 1 phong vũ biểu cho tương lai.

They've survived for millennia

Chúng đã tồn tại ngàn năm

in desert, in the permafrost,

ở sa mạc, ở vùng cực,

at the tops of mountains and at the bottom of the ocean.

ở đỉnh núi, ở đáy biển.

They've withstood

Chúng đã chống chọi

untold natural perils and human encroachments,

lại những hiểm họa từ thiên nhiên và sự xâm phạm của con người,

but now some of them are in jeopardy,

nhưng giờ đây chúng đang lâm nguy,

and they can't just get up and get out of the way.

và chúng không thể tự mình thoát ra được.

It's my hope that, by going to find these organisms,

Tôi chỉ hy vọng bằng cách tìm kiếm những sinh vật này,

that I can help draw attention

tôi có thể thu hút được sự chú ý của mọi người

to their remarkable resilience

đến sự tồn tại dai dẳng của chúng

and help play a part in insuring

và góp phần đảm bảo

their continued longevity into the foreseeable future.

chúng được tiếp tục tồn tại trong tương lai trước mắt.

Thank you.

Xin cám ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)