Fabien Cousteau: What I learned from spending 31 days underwater

Fabien Cousteau: Su altında geçirdiğim 31 günde öğrendiklerim

Çeviri: deniz atesoglu Gözden geçirme: Eren Gokce

I have a confession to make.

Bir şeyi itiraf edeyim.

I am addicted to adventure,

Ben macera bağımlısıyım

and as a young boy,

ve gençken,

I would rather look outside the window

zamanın durduğu ve hatta bazen öldüğü

at the birds in the trees and the sky

iki boyutlu, tebeşirli bir tahtaya bakmak yerine,

than looking at that two-dimensional

pencereden ağaçlardaki ve havada uçan

chalky blackboard where time stands still

kuşları izlemeyi

and even sometimes dies.

tercih ederdim.

My teachers thought there was something wrong

Öğretmenlerim, dersi dinlemediğim

with me because I wasn't paying attention in class.

için bende bir problem olduğunu düşündüler.

They didn't find anything specifically wrong with me,

Solak olduğumdan, hafif disleksik olmam dışında

other than being slightly dyslexic because I'm a lefty.

bende özel bir sorun bulamadılar.

But they didn't test for curiosity.

Ama merak konusunda test etmediler.

Curiosity, to me,

Bana göre merak,

is about our connection

bu dünya ve evrenle

with the world, with the universe.

olan bağımız ile ilgili bir şeydir.

It's about seeing what's around that next coral head

Merak, bir sonraki mercanın ya da

or what's around that next tree,

ağacın etrafında olanları görmek

and learning more not only about our environment

ve sadece çevre ile ilgili değil,

but about ourselves.

kendimizle ilgili şeyleri de öğrenmektir.

Now, my dream of dreams,

Şu an, benim en büyük hayalim,

I want to go explore the oceans of Mars,

Mars'ın okyanuslarını incelemek,

but until we can go there,

ancak oraya gidebilecek hâle gelene kadar,

I think the oceans still hold

bence okyanuslar

quite a few secrets.

hâlâ birkaç sır barındırıyor.

As a matter of fact,

Aslına bakarsanız,

if you take our planet as the oasis in space that it is

eğer gezegenimizi uzaydaki bir vaha olarak düşünürsek

and dissect it into a living space,

ve yaşam sahalarına ayırarak incelersek,

the ocean represents over 3.4 billion

okyanuslar hacmen 3,4 milyar km küpü

cubic kilometers of volume, within which

kaplıyor ve biz bunun ancak %5'inden

we've explored less than five percent.

az olan bir kısmını keşfedebildik.

And I look at this, and I go, well,

Buna bakıyorum ve şöyle diyorum,

there are tools to go deeper, longer and further:

daha derine, daha ileriye ve daha uzağa gidebilecek araçlar var;

submarines, ROVs, even Scuba diving.

denizaltılar, su altı robotları ve hatta dalış ekipmanları.

But if we're going to explore the final frontier

Ama bu gezegende yeni yerler keşfetmek

on this planet, we need to live there.

istiyorsak, orada yaşamamız gerekir.

We need to build a log cabin, if you will,

Bir bakıma, okyanusun tam dibine

at the bottom of the sea.

ahşap bir kulübe inşa etmeliyiz.

And so there was a great curiosity in my soul

Böylece TED'den, ödüllü birini

when I went to go visit a TED [Prize winner]

ziyarete gittiğimde içimdeki merak

by the name of Dr. Sylvia Earle.

çok büyüktü, o kişi Dr. Sylvia Earle'di.

Maybe you've heard of her.

Belki onu önceden duymuşsunuzdur.

Two years ago, she was staked out

İki yıl önce,

at the last undersea marine laboratory

onu kurtarmaya çalışmak

to try and save it,

ve hurdaya çıkarıp

to try and petition

karaya getirmememizi

for us not to scrap it

talep etmek için son deniz altı

and bring it back on land.

laboratuvarına konuşlanmıştı.

We've only had about a dozen or so

Deniz altında sadece yaklaşık bir düzine

scientific labs at the bottom of the sea.

kadar bilimsel laboratuvarımız vardı.

There's only one left in the world:

Şu an dünyada yalnızca bir tane kaldı;

it's nine miles offshore

kıyıdan dokuz mil açıkta

and 65 feet down.

ve 65 fit derinde.

It's called Aquarius.

İsmi Aquarius.

Aquarius, in some fashion,

Aquarius, bir bakıma

is a dinosaur,

bir dinazor,

an ancient robot chained to the bottom,

denizin dibine zincirlenmiş antik bir robot,

this Leviathan.

bu Leviathan.

In other ways, it's a legacy.

Diğer bir açıdan ise; o bir miras.

And so with that visit, I realized that my time is short

Ve bu ziyaretimde gördüm ki, bir su altı

if I wanted to experience

araştırmacısı olmanın nasıl olduğunu

what it was like to become an aquanaut.

görmek için çok az zamanım kalmıştı.

When we swam towards this after many

Çektiğimiz birçok işkenceden ve

moons of torture and two years of preparation,

iki yıllık hazırlıktan sonra, ona doğru yüzdüğümüzde

this habitat waiting to invite us

bu bizi davet eden yaşam alanı

was like a new home.

yeni bir yuva gibiydi.

And the point of going down to

Aşağıya inmenin ve bu ortamda

and living at this habitat was not to stay inside.

yaşamanın amacı

içeride kalmak değildi.

It wasn't about living at something the size of a school bus.

Okul servisi büyüklüğündeki bir şeyin

içinde yaşamak değildi.

It was about giving us the luxury of time

Bize dışarıda dolaşmak, keşfetmek ve

outside to wander, to explore,

okyanusun sırlarını daha iyi

to understand more about this oceanic final frontier.

anlayabilmek için gereken zaman lüksünü vermekti.

We had megafauna come and visit us.

Çok büyük deniz hayvanları gelip bizi ziyaret etti.

This spotted eagle ray is a fairly common sight in the oceans.

Bu noktalı fulya balığı okyanusta oldukça çok görülen bir canlı.

But why this is so important,

Ancak bunun bu kadar önemli olmasının nedeni,

why this picture is up,

bu resmin burada olmasının nedeni,

is because this particular animal brought his friends around,

bu özel hayvanın

arkadaşlarını etrafına toplaması

and instead of being the pelagic animals that they were,

ve açıklarda yüzen canlılardan olmak yerine

they started getting curious about us,

kendilerine komşu olan ve

these new strangers that were moving into the neighborhood,

planktonlarla bazı

işler yapan yeni yabancıları

doing things with plankton.

merak etmeye başlamalarıydı.

We were studying all sorts of animals and critters,

Bütün hayvan cinsleri ve yaratıklar üzerinde çalışıyorduk

and they got closer and closer to us,

ve bize yaklaşmaya devam ettiler.

and because of the luxury of time,

Bu zaman lüksümüz nedeniyle de

these animals, these residents of the coral reef,

bu hayvanlar, bu mercan kayalığının sakinleri

were starting to get used to us,

bize alışmaya başladı

and these pelagics that normal travel through stopped.

ve normalde oradan geçen bu derinde yaşayan hayvanlar durdular.

This particular animal actually circled

Bu söz konusu hayvan, aslında

for 31 full days during our mission.

görevimiz boyunca, tam 31 gün, döndü durdu.

So mission 31 wasn't so much

Yani, Görev 31 çok fazla

about breaking records.

rekor kırmakla ilgili değildi.

It was about that human-ocean connection.

İnsan-okyanus arasındaki bağ ile ilgili bir şeydi.

Because of the luxury of time, we were able

Zaman lüksümüz sayesinde,

to study animals such as sharks and grouper

daha önce görmediğimiz şekilde toplu hâlde köpek balıklarını ve orfozları

in aggregations that we've never seen before.

araştırma imkânımız vardı.

It's like seeing dogs and cats behaving well together.

Bu, köpekler ve kedilerin iyi anlaştığını görmek gibi bir şey.

Even being able to commune with animals

Hatta, sadece hâlâ Florida Keys'de bulunan

that are much larger than us,

such as this endangered goliath grouper

ve nesli tehlikede olan

dev orfoz gibi bizden çok daha büyük

who only still resides in the Florida Keys.

hayvanlarla iletişim kurma fırsatı bulduk.

Of course, just like any neighbor,

Tabii ki, aynı diğer komşular gibi,

after a while, if they get tired,

bir süre sonra, eğer yorulurlarsa,

the goliath grouper barks at us,

dev orfoz bize bir ses çıkarıyor

and this bark is so powerful

ve bu ses o kadar kuvvetli ki,

that it actually stuns its prey before it aspirates it all

aslında saniyeler içinde o avını tamamen yutmadan önce,

within a split second.

av şaşırıp kalıyor ve hareket edemiyor.

For us, it's just telling us to go back

Bizim için, sadece laboratuvara

into the habitat and leave them alone.

geri dönmek ve onları rahat bırakmak için bir uyarı.

Now, this wasn't just about adventure.

Yani, bu sadece bir macera değildi.

There was actually a serious note to it.

Ciddi anlamda kayda değer şeyler yaptık.

We did a lot of science, and again, because of the luxury of time,

Çok fazla bilimle ilgili şey yaptık ve yine, bu zaman lüksü sayesinde

we were able to do over three years of science

üç yılı aşkın bir sürede yapılabilecek bilimsel işleri,

in 31 days.

31 gün içinde yapabildik.

In this particular case, we were using a PAM,

Bu özel durumda, PAM'imizi kullanıyorduk

or, let me just see if I can get this straight,

ya da bunu düzgünce söylersem,

a Pulse Amplitude Modulated Fluorometer.

Darbe-Genlik Modülasyonu Florometresi.

And our scientists from FIU, MIT,

FIU, MIT ve Northeastern'dan

gelen bilim insanlarımız

and from Northeastern

biz oralarda değilken,

were able to get a gauge for what coral reefs do

mercan resiflerinin ne yaptıklarını anlamak için

when we're not around.

ölçme aleti getirebildiler.

The Pulse Amplitude Modulated Fluorometer, or PAM,

Darbe-Genlik Modülasyonu Florometresi veya PAM,

gauges the fluorescence of corals

sudaki kirletici maddelerle olduğu kadar,

as it pertains to pollutants in the water

iklim değişimi ile ilgili konularda da alakası olan

as well as climate change-related issues.

mercanlardaki floresanı ölçer.

We used all sorts of other cutting-edge tools,

Bu sonda gibi veya

such as this sonde, or what I like to call

benim deyişimle,

the sponge proctologist, whereby the sonde

'sünger proktoloğu' gibi son teknoloji aletlerin

her türünü kullandık. Sonda bu belli durumda

itself tests for metabolism rates

in what in this particular case is a barrel sponge,

varil süngerleri, yani

or the redwoods of the [ocean].

okyanusun kızılçamının metabolizma oranını ölçer.

And this gives us a much better gauge

Bu bize iklim değişikliğiyle

of what's happening underwater

ilgili olan olaylar ve bunun

with regard to climate change-related issues,

dinamiklerinin bizi karada nasıl

and how the dynamics of that

etkilediği ile ilgili olarak

affect us here on land.

su altında neler olduğuna dair çok daha iyi sonuçlar verdi.

And finally, we looked at predator-prey behavior.

Son olarak, av-avcı davranışlarını inceledik.

And predator-prey behavior is an interesting thing,

Av-avcı davranışı ilginç bir şey,

because as we take away some of the predators

çünkü dünyanın her yerinde avcıların bir kısmını

on these coral reefs around the world,

mercan resiflerinden uzaklaştırdığımızda,

the prey, or the forage fish, act very differently.

av ya da yem balığı çok farklı davranıyor.

What we realized is

Fark ettiğimiz şey, yalnızca

not only do they stop taking care of the reef,

resifle ilgilenmeyi bıraktıkları,

darting in, grabbing a little bit of algae

içeri girip, biraz yosun kapıp,

and going back into their homes,

yuvalarına geri döndükleri değil,

they start spreading out and disappearing

yayılmaya ve o belirli mercan resiflerinden

from those particular coral reefs.

uzaklaşmaya başladıkları.

Well, within that 31 days,

31 gün içinde,

we were able to generate over 10 scientific papers

bu konuların her biri üzerine 10'un üzerinde bilimsel makaleyi

on each one of these topics.

düzenleme imkânımız oldu.

But the point of adventure is not only to learn,

Ama maceranın amacı yalnızca öğrenmek değil,

it's to be able to share that knowledge with the world,

bu bilgiyi bütün dünyayla paylaşabilmek

and with that, thanks to a couple of engineers at MIT,

ve bununla, MIT'deki birkaç mühendis sayesinde,

we were able to use a prototype camera called the Edgertronic

ağır çekim video çekmek için Edgertonic adlı prototip bir kamera

to capture slow-motion video,

kullanabildik ve bu kamera

up to 20,000 frames per second

küçük bir kutuya saniyede

in a little box

20.000 kare sığdırabilen

that's worth 3,000 dollars.

ve 3.000 dolar değerinde olan bir alet.

It's available to every one of us.

Bu hepimiz için mevcut.

And that particular camera gives us an insight

Bu özel kamera, oldukça çok karşılaşılan hayvanların

into what fairly common animals do

yaptığı, ama bizim bir kerelik göz açıp kapamada

but we can't even see it in the blink of an eye.

göremediğimiz şeyleri görüş olanağı sundu.

Let me show you a quick video

Size bu kameranın neler yaptığına dair

of what this camera does.

kısa bir video göstereceğim.

You can see the silky bubble come out

Sert başlıklarımıza doğru gelmekte olan

of our hard hats.

ipeksi baloncuğu görebiliyorsunuz.

It gives us an insight

Bu bize 31 gün boyunca

into some of the animals that we were sitting

yanında yaşadığımız, ancak

right next to for 31 days

normalde doğru düzgün ilgimizi çekmeyecek olan,

and never normally would have paid attention to,

keşiş yengeçleri gibi hayvanları

such as hermit crabs.

görüş olanağı sunuyor.

Now, using a cutting-edge piece of technology

Şimdi, gerçekte okyanuslar için olmayan

that's not really meant for the oceans

son teknoloji bir parçayı kullanmak

is not always easy.

her zaman kolay bir şey değil.

We sometimes had to put the camera upside down,

Bazen kamerayı baş aşağı koymamız

cordon it back to the lab,

ve laboratuvara bağlanmamız, aslında

and actually man the trigger

deklanşörü laboratuvardan

from the lab itself.

kontrol etmemiz gerekti.

But what this gives us

Ama bu bize,

is the foresight to look at and analyze

insan gözünün yakalayamadığı

in scientific and engineering terms

en şaşırtıcı davranışlardan bazılarını

some of the most amazing behavior

bilimsel ve mühendislik açısıyla incelemek ve

that the human eye just can't pick up,

analiz etmek için öngörü sağlıyor;

such as this manta shrimp

örneğin, bu manta karidesinin

trying to catch its prey,

yaklaşık 0,3 saniye içerisinde

within about .3 seconds.

avını yakalamaya çalışması gibi.

That punch is as strong as a .22 caliber bullet,

Bu vuruş, 0,22 kalibre mermi kadar güçlü

and if you ever try to catch a bullet

ve bir mermiyi havadayken gözünüzle

in mid-flight with your eye, impossible.

yakalamaya çalışırsanız, bu imkânsız.

But now we can see things

Ama şimdi,

such as these Christmas tree worms

gözün yakalayamadığı şekilde

pulling in and fanning out

içeriye çekilip dışarı çıkan Noel ağacı kurtlarını

in a way that the eye just can't capture,

görme imkânımız var

or in this case,

ya da bu durumda,

a fish throwing up grains of sand.

kum tanecikleri fırlatan bir balığı görebiliriz.

This is an actual sailfin goby,

Bu, gerçek bir uçan kefal balığı

and if you look at it in real time,

ve gerçek zamanlı olarak ona bakarsanız

it actually doesn't even show its fanning motion

aslında süzülme hareketi yaptığını bile göremezsiniz,

because it's so quick.

çünkü çok hızlı.

One of the most precious gifts that we had underwater

Su altındaki en değerli hediyelerden birisi

is that we had WiFi,

WiFi olmasıydı

and for 31 days straight we were able to connect

ve 31 gün boyunca, denizin dibinden,

with the world in real time from the bottom of the sea

dünyayla gerçek zamanlı olarak bağlantı kurabildik

and share all of these experiences.

ve bu tecrübelerin hepsini paylaştık.

Quite literally right there

Gerçek anlamda orada,

I am Skyping in the classroom

altı kıtadan birinden olan

with one of the six continents

sınıfımla ve tecrübelerden bazılarını

and some of the 70,000 students that we connected

her gün paylaştığım 70.000 öğrenciden bazılarıyla

every single day to some of these experiences.

Skype üzerinden görüşüyorum.

As a matter of fact, I'm showing a picture that I took

İşin doğrusu,

with my smartphone from underwater

akıllı telefonumla su altında çektiğim, dipte duran dev orfozun

of a goliath grouper laying on the bottom.

bir fotoğrafını gösteriyorum.

We had never seen that before.

Bunu daha önce görmemiştik.

And I dream of the day

Ve su altında şehirlerimizin olduğu

that we have underwater cities,

günü düşlüyorum

and maybe, just maybe, if we push the boundaries

ve belki, yalnızca belki, maceranın

of adventure and knowledge,

ve bilginin sınırlarını zorlarsak

and we share that knowledge with others out there,

ve bu bilgiyi diğerleriyle paylaşırsak,

we can solve all sorts of problems.

her türlü sorunu çözebiliriz.

My grandfather used to say,

Büyükbabam,

"People protect what they love."

"İnsanlar sevdikleri şeyi korur." derdi.

My father, "How can people protect

Babam, "İnsan anlamadığı şeyi

what they don't understand?"

nasıl koruyabilir?" derdi.

And I've thought about this my whole life.

Ben bunu tüm hayatım boyunca düşündüm.

Nothing is impossible.

Hiçbir şey imkânsız değildir.

We need to dream, we need to be creative,

Hayal kurmamız, yaratıcı olmamız gerekiyor

and we all need to have an adventure

ve en kötü zamanlarda mucizeler

in order to create miracles in the darkest of times.

yaratmak için tek ihtiyacımız olan şey bir macera.

And whether it's about climate change

Bu, gerek iklim değişimiyle ilgili olsun,

or eradicating poverty

gerekse yoksulluğu yok etmekle

or giving back to future generations

ya da doğal karşıladıklarımızı gelecek

what we've taken for granted,

nesillere geri vermekle ilgili olsun;

it's about adventure.

macerayla ilgili bir şey.

And who knows, maybe there will be underwater cities,

Kim bilir, belki su altı şehirleri olacak

and maybe some of you

ve belki bazılarınız

will become the future aquanauts.

geleceğin su altı araştırmacıları olacaksınız.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)