Fabien Cousteau: What I learned from spending 31 days underwater

Fabien Cousteau: Bài học từ 31 ngày dưới đáy biển

Translator: Duy Lê Reviewer: An Nguyen Hoang

I have a confession to make.

Tôi muốn thú nhận một điều.

I am addicted to adventure,

Tôi ghiền phiêu lưu.

and as a young boy,

và khi còn bé,

I would rather look outside the window

tôi thích nhìn ra ngoài cửa sổ

at the birds in the trees and the sky

nhìn lũ chim trên cây và trên bầu trời.

than looking at that two-dimensional

hơn là nhìn bảng đen phấn trắng

chalky blackboard where time stands still

vẻn vẹn hai chiều và bất động

and even sometimes dies.

thậm chí đôi lúc như là đã chết.

My teachers thought there was something wrong

Thầy cô giáo nghĩ rằng

with me because I wasn't paying attention in class.

tôi có vấn đề vì không bao giờ chú ý nghe giảng.

They didn't find anything specifically wrong with me,

Họ chẳng tìm ra điều gì khác thường ở tôi

other than being slightly dyslexic because I'm a lefty.

ngoài chứng chứng khó đọc viết bởi tôi thuận tay trái.

But they didn't test for curiosity.

Nhưng họ đã không tìm ra sự tò mò.

Curiosity, to me,

Sự tò mò, với tôi

is about our connection

là mối liên hệ giữa chúng ta

with the world, with the universe.

với thế giới và vũ trụ.

It's about seeing what's around that next coral head

Quan sát xem có gì trong rạn san hô đó,

or what's around that next tree,

hoặc trên cái cây đó,

và tìm hiểu thêm về không chỉ môi trường

and learning more not only about our environment

but about ourselves.

mà còn cả chính bản thân mình.

Now, my dream of dreams,

Hiện tại, ước mơ vĩ đại nhất trong đời tôi

I want to go explore the oceans of Mars,

là được đi khám phá đại dương ở sao Hỏa,

but until we can go there,

nhưng cho đến khi có thể đặt chân lên đó,

I think the oceans still hold

tôi nghĩ đại dương này vẫn còn chứa đựng

quite a few secrets.

khá nhiều bí mật.

As a matter of fact,

Thật ra thì,

if you take our planet as the oasis in space that it is

nếu coi hành tinh này như một ốc đảo trong không gian

and dissect it into a living space,

và gói ghém nó vào một ô vuông

the ocean represents over 3.4 billion

đại dương sẽ chiếm dung tích hơn 3.4 tỷ ki lô mét khối

cubic kilometers of volume, within which

trong đó,

ta chỉ mới khám phá chưa tới năm phần trăm.

we've explored less than five percent.

And I look at this, and I go, well,

Tôi quan sát và thấy, ồ,

there are tools to go deeper, longer and further:

có những công cụ hỗ trợ lặn xuống sâu hơn, lâu hơn và sâu hơn:

submarines, ROVs, even Scuba diving.

tàu ngầm, các ROV, và cả đồ lặn.

But if we're going to explore the final frontier

Nhưng nếu muốn thăm dò đến giới hạn sâu nhất,

on this planet, we need to live there.

chúng ta phải sống dưới đó,

We need to build a log cabin, if you will,

phải xây một cái chòi sắt,

at the bottom of the sea.

tận sâu đáy biển.

And so there was a great curiosity in my soul

Và sự tò mò ngày một lớn thêm trong tôi

when I went to go visit a TED [Prize winner]

khi đến thăm một buổi TED

by the name of Dr. Sylvia Earle.

của tiến sỹ Sylvia Earle.

Maybe you've heard of her.

Có lẽ các bạn biết bà ấy.

Two years ago, she was staked out

Hai năm trước, bà ấy đã nhận

at the last undersea marine laboratory

phòng thí nghiệm cuối cùng dưới biển

to try and save it,

cố gắng cứu nó,

to try and petition

ra sức thỉnh cầu

for us not to scrap it

chúng ta không phá hủy

and bring it back on land.

và đưa nó trở về mặt đất.

We've only had about a dozen or so

Chúng ta chỉ có khoảng chừng một chục

scientific labs at the bottom of the sea.

phòng thí nghiệm dưới đáy biển.

There's only one left in the world:

Chỉ còn một cái trên thế giới: Hơn 14km ngoài khơi, và sâu gần 20m,

it's nine miles offshore

and 65 feet down.

It's called Aquarius.

được gọi là Aquarius.

Aquarius, in some fashion,

Aquarius, về khía cạnh nào đó,

is a dinosaur,

là một con khủng long,

an ancient robot chained to the bottom,

một con rô bốt cổ đại bị xích dưới đáy biển,

this Leviathan.

quái vật Leviathan này đây.

In other ways, it's a legacy.

Nói cách khác, nó là một di sản.

And so with that visit, I realized that my time is short

Sau chuyến thăm đó, tôi nhận ra thời gian của tôi quá ngắn ngủi

if I wanted to experience

nếu muốn trải nghiệm

what it was like to become an aquanaut.

cảm giác của một nhà thám hiểm dưới đại dương.

When we swam towards this after many

Khi chúng tôi bơi tới nơi này sau hàng tháng trời bị tra tấn

moons of torture and two years of preparation,

và hai năm chuẩn bị,

this habitat waiting to invite us

khối sắt này đã mở rộng vòng tay chào đón chúng tôi

was like a new home.

như một ngôi nhà mới vậy.

And the point of going down to

Ý nghĩa việc lặn xuống

and living at this habitat was not to stay inside.

và sống trong ngôi nhà này không chỉ là, sống bên trong nó.

It wasn't about living at something the size of a school bus.

Không phải chuyện sinh tồn trong không gian chật hẹp

It was about giving us the luxury of time

mà là khoảng thời gian quý báu để ra ngoài lang thang và khám phá,

outside to wander, to explore,

to understand more about this oceanic final frontier.

để hiểu nhiều hơn về biên giới chiều sâu của biển cả.

We had megafauna come and visit us.

Các loài động vật biển khổng lồ hay đến chơi nhà chúng tôi.

This spotted eagle ray is a fairly common sight in the oceans.

Con cá đuối đốm này là quan cảnh khá quen thuộc trong đại dương.

But why this is so important,

Tại sao nó lại quan trọng thế,

why this picture is up,

sao tấm hình này được đưa lên,

is because this particular animal brought his friends around,

bởi vì sinh vật đặc biệt này thường mang theo bạn bè,

and instead of being the pelagic animals that they were,

và thay vì làm một sinh vật biển như vốn dĩ,

they started getting curious about us,

chúng trở nên tò mò về chúng tôi,

these new strangers that were moving into the neighborhood,

những người lạ mặt cứ qua lại trong "khu phố" của chúng,

doing things with plankton.

làm quái gì đó với mấy loài phù du.

We were studying all sorts of animals and critters,

Trong quá trình nghiên cứu các loài sinh vật sống,

and they got closer and closer to us,

chúng lại càng thân thiết với chúng tôi hơn.

and because of the luxury of time,

Trong khoảng thời gian quý báu đó,

these animals, these residents of the coral reef,

những động vật này, cư dân của rạn san hô

were starting to get used to us,

bắt đầu quen với chúng tôi

and these pelagics that normal travel through stopped.

và các sinh vật biển thường di chuyển cũng dừng lại.

This particular animal actually circled

Con vật đặc biệt này bơi vòng quanh

for 31 full days during our mission.

trong suốt 31 ngày nhiệm vụ của chúng tôi.

So mission 31 wasn't so much

Vậy nên, nhiệm vụ 31 ngày

about breaking records.

không hẳn là để phá vỡ kỷ lục.

It was about that human-ocean connection.

Mà là để kết nối con người và đại dương.

Nhờ nó, chúng tôi có thể

Because of the luxury of time, we were able

to study animals such as sharks and grouper

nghiên cứu các loài động vật như cá mập và cá mú

in aggregations that we've never seen before.

sống hòa thuận một cách không tưởng.

It's like seeing dogs and cats behaving well together.

Giống như nhìn thấy chó và mèo chung sống hòa bình với nhau vậy.

Even being able to commune with animals

Thậm chí có thể kết thân với những loài to hơn ta gấp nhiều lần.

that are much larger than us,

such as this endangered goliath grouper

Như với con cá mú khổng lồ sắp tuyệt chủng

who only still resides in the Florida Keys.

chỉ sống ở quần đảo Florida này.

Of course, just like any neighbor,

Tất nhiên, giống như những người hàng xóm,

after a while, if they get tired,

sau vài chập, nếu thấy mệt mỏi, nó sẽ táp lại,

the goliath grouper barks at us,

and this bark is so powerful

cú táp này uy lực đến nỗi

that it actually stuns its prey before it aspirates it all

khiến con mồi chết lặng trước khi nó hít hơi vào

within a split second.

chỉ trong một giây.

For us, it's just telling us to go back

Còn ta cần hiểu là cần quay trở lại

into the habitat and leave them alone.

ngôi nhà sắt và để chúng yên.

Now, this wasn't just about adventure.

Giờ thì, đây không chỉ là thám hiểm.

There was actually a serious note to it.

Có một ghi chú quan trọng.

We did a lot of science, and again, because of the luxury of time,

Nghiên cứu nhiều rồi nhưng phải cám ơn khoảng thời gian này

đã giúp chúng tôi làm những công trình phải mất hơn 3 năm

we were able to do over three years of science

in 31 days.

chỉ trong 31 ngày.

Trong trường hợp đặc biệt này, chúng tôi sử dụng PAM,

In this particular case, we were using a PAM,

or, let me just see if I can get this straight,

hoặc chính xác hơn là,

a Pulse Amplitude Modulated Fluorometer.

một máy điều chế biên độ xung. (Pulse Amplitude Modulated Fluorometer)

And our scientists from FIU, MIT,

Các nhà khoa học của chúng tôi từ FIU, MIT, và vùng Đông Bắc

and from Northeastern

were able to get a gauge for what coral reefs do

có thể quan sát hoạt động của quần thể quanh rặng san hô

when we're not around.

khi chúng tôi vắng mặt.

The Pulse Amplitude Modulated Fluorometer, or PAM,

Thiết bị điều biến biên độ xung, PAM

gauges the fluorescence of corals

đo mức độ phát huỳnh quang của san hô

as it pertains to pollutants in the water

khi phản ứng với các chất ô nhiễm trong nước

as well as climate change-related issues.

cũng như những vấn đề liên quan đến thay đổi khí hậu.

We used all sorts of other cutting-edge tools,

Chúng tôi sử dụng nhiều loại công cụ tiên tiến nhất

such as this sonde, or what I like to call

như cái máy dò này, à, tôi thích gọi nó là

the sponge proctologist, whereby the sonde

Bác sỹ nội soi Bọt biển, nó có thể tự kiểm tra

itself tests for metabolism rates

tỉ lệ trao đổi chất

in what in this particular case is a barrel sponge,

trong trường hợp này là một ống bọt biển

or the redwoods of the [ocean].

hay còn gọi là gỗ đỏ của đại dương.

And this gives us a much better gauge

Và cho số liệu đo chính xác hơn

of what's happening underwater

về mọi hoạt động dưới biển

with regard to climate change-related issues,

đối với những vấn đề về thay đổi khí hậu

and how the dynamics of that

và những vận động này

affect us here on land.

ảnh hưởng tới chúng ta trên mặt đất.

Cuối cùng, chúng tôi quan sát hành vi của kẻ săn mồi và con mồi.

And finally, we looked at predator-prey behavior.

And predator-prey behavior is an interesting thing,

Một điều rất thú vị,

because as we take away some of the predators

bởi vì khi chúng tôi lôi kéo một vài loài săn mồi

on these coral reefs around the world,

trong quần thể san hô này đi khắp thế giới

the prey, or the forage fish, act very differently.

con mồi, hay là cá mồi, có biểu hiện rất khác thường.

What we realized is

Chúng tôi nhận ra rằng

not only do they stop taking care of the reef,

chúng không chỉ dừng chăm sóc đám san hô

darting in, grabbing a little bit of algae

mà lao vút đi, mang theo một đám tảo trở về nhà.

and going back into their homes,

they start spreading out and disappearing

Chúng bắt đầu tản ra và biến mất

from those particular coral reefs.

khỏi những bãi san hô đặc biệt đó.

Well, within that 31 days,

Chỉ trong vòng 31 ngày,

we were able to generate over 10 scientific papers

chúng tôi đã tạo ra hơn 10 tài liệu khoa học

on each one of these topics.

trên từng chủ đề một.

But the point of adventure is not only to learn,

Nhưng ý nghĩa của cuộc thám hiểm không chỉ để nghiên cứu

it's to be able to share that knowledge with the world,

mà còn là chia sẻ những kiến thức đó với thế giới.

and with that, thanks to a couple of engineers at MIT,

Nhờ hai kỹ sư ở MIT,

we were able to use a prototype camera called the Edgertronic

chúng tôi có thể sử dụng máy ảnh nguyên mẫu gọi là Edgertronic

to capture slow-motion video,

để quay được những đoạn phim quay chậm

up to 20,000 frames per second

tới tận 20000 hình một giây

in a little box

trong một chiếc hộp nhỏ xíu

that's worth 3,000 dollars.

có giá 3000 đô la.

It's available to every one of us.

Chúng tôi được trang bị mỗi người một cái.

And that particular camera gives us an insight

Chiếc máy ảnh đặc biệt này cho phép

nhìn cận cảnh hoạt động của các sinh vật thông thường

into what fairly common animals do

mà mắt thường không thể nhìn kịp.

but we can't even see it in the blink of an eye.

Let me show you a quick video

Cho phép tôi trình chiếu một đoạn phim ngắn

of what this camera does.

về khả năng của chiếc máy ảnh này.

You can see the silky bubble come out

Các bạn có thể thấy bong bóng nước thoát ra

of our hard hats.

từ mũ phòng hộ của chúng tôi.

It gives us an insight

Cho chúng tôi cái nhìn cận cảnh

into some of the animals that we were sitting

về những loài động vật mà chúng tôi kề bên suốt 31 ngày

right next to for 31 days

and never normally would have paid attention to,

mà thường chẳng bao giờ để ý đến,

such as hermit crabs.

ví dụ như con ốc mượn hồn này.

Now, using a cutting-edge piece of technology

Tuy nhiên, sử dụng những công nghệ hàng đầu

that's not really meant for the oceans

vốn không dành cho đại dương

is not always easy.

không phải lúc nào cũng dễ dàng.

We sometimes had to put the camera upside down,

Chúng tôi thỉnh thoảng phải đặt ngược máy quay xuống,

cordon it back to the lab,

điều khiển nó từ phòng thí nghiệm

and actually man the trigger

và để một người cắm chốt

from the lab itself.

trong phòng thí nghiệm

But what this gives us

Nhưng cái chúng đem lại

is the foresight to look at and analyze

là cái nhìn xa hơn để định hướng và phân tích

in scientific and engineering terms

về khía cạnh khoa học và công nghệ,

some of the most amazing behavior

những hình ảnh tuyệt vời nhất

mà mắt thường không thể nhìn thấy

that the human eye just can't pick up,

such as this manta shrimp

chẳng hạn như con tôm Manta này

trying to catch its prey,

đột nhiên phóng lên bắt con mồi

within about .3 seconds.

trong chưa đầy 0.3 giây.

That punch is as strong as a .22 caliber bullet,

Cú đớp này mạnh bằng viên đạn nòng 22 li

and if you ever try to catch a bullet

việc nhìn thấy đường bay của viên đạn bằng mắt thường là hoàn toàn không thể.

in mid-flight with your eye, impossible.

Nhưng giờ, ta đang được chứng kiến

But now we can see things

such as these Christmas tree worms

những con trùng biển giống cây giáng sinh này

pulling in and fanning out

hút vào và tỏa ra

in a way that the eye just can't capture,

trên phương thức mà mắt thường không bắt kịp,

or in this case,

hoặc trong trường hợp này,

a fish throwing up grains of sand.

một con cá phun ra một nhúm cát.

This is an actual sailfin goby,

Đây là chuyển động vẫy vây của một chú cá bống

and if you look at it in real time,

và việc nhìn bằng mắt thường gần như là không thể

it actually doesn't even show its fanning motion

bởi vì quá nhanh.

because it's so quick.

One of the most precious gifts that we had underwater

Một trong những món quà quý giá nhất chúng tôi nhận được

is that we had WiFi,

dưới biển, là Wifi,

and for 31 days straight we were able to connect

trong suốt 31 ngày, chúng tôi có thể

with the world in real time from the bottom of the sea

kết nối với thế giới thực từ sâu dưới đáy biển

and share all of these experiences.

và chia sẻ tất cả những trải nghiệm này.

Quite literally right there

Ngay đằng kia, tôi đang Skype trong lớp học

I am Skyping in the classroom

with one of the six continents

với một trong sáu lục địa

and some of the 70,000 students that we connected

và chia sẻ với vài trong số 70000 học sinh

every single day to some of these experiences.

mỗi ngày về từng trải nghiệm này.

As a matter of fact, I'm showing a picture that I took

Thực tế là, tôi đang khoe bức ảnh tôi chụp

with my smartphone from underwater

bằng chiếc smartphone ở dưới nước

of a goliath grouper laying on the bottom.

một con cái mú khổng lồ nằm lăn dưới đáy biển.

We had never seen that before.

Chúng tôi chưa bao giờ nhìn thấy nó.

And I dream of the day

Và tôi mơ đến ngày ta có được một thành phố dưới đại dương

that we have underwater cities,

and maybe, just maybe, if we push the boundaries

và có lẽ, chỉ có lẽ thôi, nếu thúc đẩy ranh giới

of adventure and knowledge,

giữa thám hiểm và tri thức

and we share that knowledge with others out there,

và chia sẻ những kiến thức đó với những người khác ngoài kia,

we can solve all sorts of problems.

chúng ta có thể giải quyết tất thảy mọi vấn đề.

My grandfather used to say,

Ông ngoại tôi từng nói: "Con người bảo vệ những gì họ yêu quý."

"People protect what they love."

Còn cha tôi thì: "Làm sao có thể bảo vệ những gì chúng ta không hiểu?"

My father, "How can people protect

what they don't understand?"

And I've thought about this my whole life.

Và tôi nghĩ về điều này suốt cuộc đời mình.

Nothing is impossible.

Không gì là không thể.

We need to dream, we need to be creative,

Chúng ta cần phải biết mơ ước, cần phải sáng tạo

and we all need to have an adventure

và chúng ta đều cần một chuyến thám hiểm

in order to create miracles in the darkest of times.

để tạo ra kỳ tích vào những lúc đen tối nhất.

And whether it's about climate change

Có thể là về thay đổi khí hậu

or eradicating poverty

hay xóa đói giảm nghèo

or giving back to future generations

hay trả lại cho thế hệ tương lai

what we've taken for granted,

những gì chúng ta đã chiếm đoạt -

it's about adventure.

Đó là về mặt mạo hiểm.

And who knows, maybe there will be underwater cities,

Ai mà biết được, có lẽ sẽ có một thành phố dưới biển

and maybe some of you

và các bạn đây sẽ trở thành một nhà thám hiểm đại dương.

will become the future aquanauts.

Thank you very much.

Xin cảm ơn!

(Applause)

(Vỗ tay)