Stuart Brown: Play is more than fun

Stuart Brown, "oyun eğlenceden daha fazlasıdır; hayati önem taşır" diyor.

Çeviri: Asli Salarvan Gözden geçirme: Sancak Gülgen

So, here we go: a flyby of play.

Öyleyse başlıyoruz: Oyuna genel bir bakış.

It's got to be serious if the New York Times

New York Times 17 Şubat tarihli pazar dergisine

puts a cover story of their February 17th Sunday magazine about play.

kapak hikâyesi olarak oyun oynamayı koyduğuna göre bu ciddi bir şey olmalı.

At the bottom of this, it says, "It's deeper than gender.

En altta şöyle diyor: "Cinsiyetten daha derin.

Seriously, but dangerously fun.

Ciddi anlamda ama tehlikeli derecede eğlenceli.

And a sandbox for new ideas about evolution."

Evrimle ilgili yeni fikirlerle dolu bir kum havuzu."

Not bad, except if you look at that cover, what's missing?

Hiç fena değil, ancak kapağa bir bakın, ne eksik burada?

You see any adults?

Hiç yetişkin görüyor musunuz?

Well, lets go back to the 15th century.

O zaman, 15. yüzyıla geri gidelim.

This is a courtyard in Europe,

Bu Avrupa'da bir avlu resmi ve

and a mixture of 124 different kinds of play.

burada 124 farklı oyun türü görüyoruz.

All ages, solo play, body play, games, taunting.

Genci, yaşlısı, tek başına oynanan oyunlar, vücut oyunları, kurallı oyunlar, alay etme.

And there it is. And I think this is a typical picture

İşte bu. Sanıyorum bu gördüğümüz

of what it was like in a courtyard then.

o zamanlarda avluda vakit geçirmenin nasıl bir şey olduğunu gösteren tipik bir resim.

I think we may have lost something in our culture.

Kültürümüzden bir şeyler yitirmiş olabiliriz diye düşünüyorum.

So I'm gonna take you through

Şimdi sizleri dikkate değer olduğunu düşündüğüm bir

what I think is a remarkable sequence.

olaylar dizisi yolculuğuna çıkaracağım.

North of Churchill, Manitoba, in October and November,

Ekim ve Kasım aylarında, Kuzey Churchill, Manitoba'da

there's no ice on Hudson Bay.

Hudson Körfezi'nde hiç buz yok.

And this polar bear that you see, this 1200-pound male,

Yaklaşık 550 kiloluk bu erkek kutup ayısı

he's wild and fairly hungry.

vahşi ve hayli aç.

And Norbert Rosing, a German photographer,

Alman bir fotoğrafçı olan Norbert Rosing burada

is there on scene, making a series of photos of these huskies, who are tethered.

ipe bağlı olan kurt köpeklerinin bir dizi fotoğrafını çekiyor.

And from out of stage left comes this wild, male polar bear,

Tam o sırada, sol taraftan bu vahşi erkek kutup ayısı,

with a predatory gaze.

avlanma bakışıyla sahneye giriyor.

Any of you who've been to Africa or had a junkyard dog come after you,

Daha önce Afrika'ya gitmiş ya da öfkeli bir köpek tarafından takip edilmiş olanlarınız

there is a fixed kind of predatory gaze

bilirler; sabit bir avlanma bakış vardır,™

that you know you're in trouble.

bu bakışla karşılaştığınızda başınızın dertte olduğunu anlarsınız.

But on the other side of that predatory gaze

Fakat bu bakışın muhatabı

is a female husky in a play bow, wagging her tail.

oyun pozisyonu almış dişi bir kurt köpeği, kuyruğunu sallıyor.

And something very unusual happens.

Ve çok sıradışı bir şey oluyor.

That fixed behavior -- which is rigid and stereotyped

Sabit, katı, kalıplaşmış ve yemekle sonlanan

and ends up with a meal -- changes.

bu hareket değişiyor.

And this polar bear

Bu kutup ayısı

stands over the husky,

kurt köpeğinin başına dikiliyor.

no claws extended, no fangs taking a look.

Pençelerini göstermiyor, dişlerini çıkarmıyor; bakıyor.

And they begin an incredible ballet.

İnanılmaz bir bale gösterisi yapmaya başlıyorlar.

A play ballet.

Bale oyunu.

This is in nature: it overrides a carnivorous nature

Bu doğanın kendisinde var: Etobur bir doğaya ve

and what otherwise would have been a short fight to the death.

başka türlü olsa ölümle sonuçlanacak kısa bir kavgaya ağır basıyor.

And if you'll begin to look closely at the husky that's bearing her throat to the polar bear,

Boğazını kutup ayısına açan kurt köpeğine yakından,

and look a little more closely, they're in an altered state.

daha da yakından baktığınızda bu ikisinin başkalaşmış bir durumda olduğunu göreceksiniz.

They're in a state of play.

Oyun oynama durumundalar.

And it's that state

Bu iki yaratığın mümkün olanı

that allows these two creatures to explore the possible.

keşfetmelerini sağlayan ise işte bu durumdur.

They are beginning to do something that neither would have done

İkisi de oyun sinyalleri verilmemiş olsa yapmayacakları

without the play signals.

bir şeyi yapmaya başlıyorlar.

And it is a marvelous example

Bu, her birimizin içinde olan doğal bir sürecin

of how a differential in power

güç uyumsuzluğuna nasıl ağır bastığını gösteren

can be overridden by a process of nature that's within all of us.

harika bir örnek.

Now how did I get involved in this?

Peki, ben bunun nasıl bir parçası oldum?

John mentioned that I've done some work with murderers, and I have.

John, daha önce katillerle çalışmalar yapmış olduğumdan söz etti; doğrudur.

The Texas Tower murderer opened my eyes,

Geriye dönüp baktığında, oyun oynamanın önemiyle ilgili olarak

in retrospect, when we studied his tragic mass murder,

yaptığı trajik katliam üzerinde çalıştığımız

to the importance of play,

Teksas Kulesi katili gözlerimi açtı.

in that that individual, by deep study,

Yapılan derin incelemeler sonucunda,

was found to have severe play deprivation.

bu şahsın ağır oyun yoksunluğundan mustarip olduğu bulundu.

Charles Whitman was his name.

Bu şahsın adı Charles Whitman'dı.

And our committee, which consisted of a lot of hard scientists,

Çok sayıda ampirik bilimciden oluşan komitemiz,

did feel at the end of that study

bu çalışmanın sonunda, oyunun yokluğunun ve gelişimsel açıdan

that the absence of play and a progressive suppression of developmentally normal play

normal kabul edilen oyunların giderek artan bir şekilde bastırılmasının

led him to be more vulnerable to the tragedy that he perpetrated.

bu şahsın bu trajediyi yaratmaya daha eğilimli olmasına sebep olduğunu hissetti.

And that finding has stood the test of time --

Bu bulgu zamana yenik düşmedi; hatta

unfortunately even into more recent times, at Virginia Tech.

ne yazık ki yakın geçmişte Virginia Tech olaylarında da kendini gösterdi.

And other studies of populations at risk

Risk altındaki nüfuslara ilişkin diğer çalışmalar da

sensitized me to the importance of play,

beni oyun oynamanın önemine karşı duyarlılaştırdı,

but I didn't really understand what it was.

ancak bu önemin ne olduğunu tam olarak anlayamıyordum.

And it was many years in taking play histories of individuals

Bunu tam olarak anlamadığımın farkına ancak

before I really began to recognize that I didn't really have a full understanding of it.

yıllar boyu kişilerin oyun tarihlerini çıkardıktan sonra başlayabildim.

And I don't think any of us has a full understanding of it, by any means.

Hiçbirimizin bunu tam olarak anlayabildiğini düşünmüyorum. Hiçbir şekilde böyle düşünmüyorum.

But there are ways of looking at it

Ancak size, hepimize kazandırabileceğimi düşündüğüm bazı bakış açıları var;

that I think can give you -- give us all a taxonomy, a way of thinking about it.

bir sınıflandırma, bir düşünme biçimi.

And this image is, for humans, the beginning point of play.

Bu görüntü, insanlar açısından, oyunun başlangıç noktası.

When that mother and infant lock eyes,

Bu anneyle bebeğin gözleri birbirine kilitlendiğinde,

and the infant's old enough to have a social smile,

eğer bebek sosyal bir gülümsemeye sahip olacak kadar büyümüşse

what happens -- spontaneously -- is the eruption of joy on the part of the mother.

anne bir anda bir mutluluk patlaması yaşar.

And she begins to babble and coo and smile, and so does the baby.

Hem anne hem de bebek agulanmaya, oynaşmaya ve gülümsemeye başlarlar.

If we've got them wired up with an electroencephalogram,

Onları bir elektroensefalograma bağlayacak olsak

the right brain of each of them becomes attuned,

beyinlerinin sağ yarıları birbirlerininkiyle uyum sağlar.

so that the joyful emergence of this earliest of play scenes

İşte oyun sahnelerinin ilkinin böyle mutluluk verici bir şekilde ortaya çıkışı

and the physiology of that is something we're beginning to get a handle on.

ve bunun fizyolojisi yeni hakim olmaya başladığımız bir konu.

And I'd like you to think that every bit of more complex play

Sizlerden, biz insanlar için, daha karmaşık oyunların her parçasının işte bu temelin

builds on this base for us humans.

üzerine bir ekleme niteliğinde olduğunu düşünmenizi istiyorum.

And so now I'm going to take you through sort of a way of looking at play,

Şimdi sizlere bir tür oyuna bakış açısı göstereceğim, ancak

but it's never just singularly one thing.

hiçbir zaman tek bir bakış açısından söz edemeyiz.

We're going to look at body play,

Bir vücut oyununa bakacağız.

which is a spontaneous desire to get ourselves out of gravity.

Bu, spontane bir kendini yerçekiminden kurtarma isteği.

This is a mountain goat.

Bu gördüğünüz bir dağ keçisi.

If you're having a bad day, try this:

Kötü bir gün geçiriyorsanız bir de zıplamayı,

jump up and down, wiggle around -- you're going to feel better.

dönüp durmayı deneyin. Kendinizi daha iyi hissedeceksiniz.

And you may feel like this character,

Kendinizi bunu sırf yapmış olmak için yapan

who is also just doing it for its own sake.

bu kişi gibi hissedebilirsiniz.

It doesn't have a particular purpose, and that's what's great about play.

Belli bir amacı yok, zaten oyun oynamanın en güzel tarafı budur.

If its purpose is more important

Bir şeyin amacı, o şeyi yapmaktan daha önemliyse

than the act of doing it, it's probably not play.

o zaman o şey muhtemelen bir oyun değildir.

And there's a whole other type of play, which is object play.

Bir de bundan tamamen farklı bir oyun türü var, bir nesne oyunu.

And this Japanese macaque has made a snowball,

Bu gördüğünüz Japon makağı bir kar topu yapmış,

and he or she's going to roll down a hill.

şimdi o kar topunu tepeden aşağı yuvarlayacak.

And -- they don't throw it at each other, but this is a fundamental part of being playful.

Kar topunu birbirlerine atmıyorlar; ama zaten oyuncu olmanın temel unsurlarından biri budur.

The human hand, in manipulation of objects,

Nesnelerle oynayan insan eli

is the hand in search of a brain;

beyin arayışında olan bir eldir.

the brain is in search of a hand;

Beyin kendine bir el aramaktadır ve

and play is the medium by which those two are linked in the best way.

oyun, bu ikisini mümkün olan en iyi şekilde birbirine bağlayan araçtır.

JPL we heard this morning -- JPL is an incredible place.

Bu sabah öğrendik ki harika bir yer olan JPL

They have located two consultants,

iki danışman işe almış.

Frank Wilson and Nate Johnson,

Frank Wilson ve Nate Johnson.

who are -- Frank Wilson is a neurologist, Nate Johnson is a mechanic.

Frank Wilson bir nörolog, Nate Johnson ise mekanik teknisyeni.

He taught mechanics in a high school in Long Beach,

Long Beach'te bir lisede mekanik öğretmenliği yapmış ve

and found that his students were no longer able to solve problems.

öğrencilerinin artık problemleri çözemez hâle geldiğini fark etmiş.

And he tried to figure out why. And he came to the conclusion, quite on his own,

Sonra da bunun nedenini bulmaya çalışmış. Kendi başına vardığı sonuçsa

that the students who could no longer solve problems, such as fixing cars,

araba tamir etmek gibi sorunları çözemez hâle gelen öğrencilerin

hadn't worked with their hands.

ellerini kullanarak çalışmamış olduklarıymış.

Frank Wilson had written a book called "The Hand."

Frank Wilson "The Hand (El)" adlı bir kitap yazmış.

They got together -- JPL hired them.

Bu iki kişi bir araya geldi; JPL onları işe aldı.

Now JPL, NASA and Boeing,

Şimdi JPL, NASA ve Boeing'in araştırma ve geliştirme

before they will hire a research and development problem solver --

sorunları çözme elemanlarını işe almadan önce baktığı bir şey var.

even if they're summa cum laude from Harvard or Cal Tech --

Harvard'dan veya Cal Tech'ten en yüksek onur derecesiyle mezun olmuş kişilerin bile

if they haven't fixed cars, haven't done stuff with their hands early in life,

araba tamir etmemişlerse, daha önceden ellerini kullanarak bir şeyler yapmamışlarsa

played with their hands, they can't problem-solve as well.

veya ellerini kullanarak oyun oynamamışlarsa sorun çözmede de başarılı olamayacaklarını düşünüyorlar.

So play is practical, and it's very important.

Öyleyse oyun hem kullanışlı hem de çok önemli.

Now one of the things about play is that it is born by curiosity and exploration. (Laughter)

Oyunla ilgili diğer bir şeyse merak ve keşiften doğması. (Kahkahalar)

But it has to be safe exploration.

Ama bu keşfin kazasız belasız gerçekleştirilmesi gerekir.

This happens to be OK -- he's an anatomically interested little boy

Burada kabul edilebilir bir durum var; anatomiye ilgi duyan bir oğlan çocuğu

and that's his mom. Other situations wouldn't be quite so good.

ve onun annesini görüyoruz burada. Böyle olmasa durum fena olurdu.

But curiosity, exploration, are part of the play scene.

Merak ve keşif oyun sahnesidir bir parçasıdır.

If you want to belong, you need social play.

Aidiyet duyabilmek için toplumsal oyunlara ihtiyacımız var.

And social play is part of what we're about here today,

Toplumsal oyunlarsa bugün burada sözünü ettiğimiz şeyin bir parçası olduğu kadar

and is a byproduct of the play scene.

oyun sahnesinin de bir yan ürünüdür.

Rough and tumble play.

Boğuşma oyunu.

These lionesses, seen from a distance, looked like they were fighting.

Bu dişi aslanlara uzaktan bakıldığında kavga ediyorlarmış gibi görünüyor.

But if you look closely, they're kind of like the polar bear and husky:

Ancak daha yakından baktığınızda deminki kutup ayısıyla kurt köpeğini andırıyor gibiler.

no claws, flat fur, soft eyes,

Pençe yok, tüyler havaya dikilmemiş, bakışlar yumuşak,

open mouth with no fangs, balletic movements,

ağız açık ama dişler gösterilmemiş, baleyi andırı hareketler,

curvilinear movements -- all specific to play.

eğrisel hareketler: her biri oyun oynamaya özgü.

And rough-and-tumble play is a great learning medium for all of us.

Boğuşma oyunu her birimiz için çok iyi bir öğrenme aracıdır.

Preschool kids, for example, should be allowed to dive, hit, whistle,

Okul öncesi çağdaki çocukların örneğin, dalmalarına, vurmalarına, ıslık çalmalarına,

scream, be chaotic, and develop through that a lot of emotional regulation

çığlık atmalarına, kaotik davranmalarına ve bu sayede boğuşma oyununun bir parçası olarak ortaya çıkan

and a lot of the other social byproducts -- cognitive, emotional and physical --

çok sayıda duygusal düzenleme ve bilişsel, duygusal veya fiziksel başka toplumsal

that come as a part of rough and tumble play.

yan ürünler geliştirmelerine izin verilmelidir.

Spectator play, ritual play -- we're involved in some of that.

İzleyicili oyunlar, ayinsel oyunlar; biz de bunların bir kısmına katılıyoruz.

Those of you who are from Boston know that this was the moment -- rare --

Aranızda Bostonlu olanlar bilirler; bu gördüğümüz, pek nadiren yaşansa da

where the Red Sox won the World Series.

Red Sox'un Dünya Ligi'ni kazandığı andır.

But take a look at the face and the body language of everybody

Bu flu resimdeki kişilerin yüzlerine ve vücut dillerine baktığınızda

in this fuzzy picture, and you can get a sense that they're all at play.

hepsinin oyun oynamakta oldukları hissine kapılabilirsiniz.

Imaginative play.

Hayal ürünü oyunlar.

I love this picture because my daughter, who's now almost 40, is in this picture,

Bu resmi hem şimdi neredeyse 40 yaşına gelmiş olan kızımın resmi olduğu için

but it reminds me of her storytelling and her imagination,

hem de bana onun hikaye anlatıcılığını, hayal gücünü ve daha o yaşında, okul öncesi çağda,

her ability to spin yarns at this age -- preschool.

neler uydurabildiğini hatırlattığı için seviyorum.

A really important part of being a player

Oyuncu olabilmenin gerçekten de çok önemli bir bölümü

is imaginative solo play.

tek başına oynanan hayal ürünü oyunlardır.

And I love this one, because it's also what we're about.

Bunu da seviyorum çünkü bu da konumuzla ilgili.

We all have an internal narrative that's our own inner story.

Hepimizin kendi içsel öyküsünü oluşturan bir iç hikayesi var.

The unit of intelligibility of most of our brains is the story.

Beyinlerimizin çoğunun anlaşılabilirlik birimi bu hikayedir.

I'm telling you a story today about play.

Bugün sizlere oyun hakkında bir hikaye anlatıyorum.

Well, this bushman, I think, is talking about the fish that got away that was that long,

Burada gördüğünüz bu kung kabilesi mensubu sanıyorum gösterdiği kadar uzun bir balığın nasıl da kaçtığını anlatıyor; ama

but it's a fundamental part of the play scene.

bu oyun sahnesinin temel bir parçası.

So what does play do for the brain?

O zaman, oyun beyne ne yapıyor?

Well, a lot.

Çok fazla şey yapıyor.

We don't know a whole lot about what it does for the human brain,

İnsan beynine ne yaptığı konusunda çok fazla bilgimiz yok çünkü

because funding has not been exactly heavy for research on play.

oyun hakkında yapılan araştırmalara çokça para ayrıldığı söylenemez.

I walked into the Carnegie asking for a grant.

Carnegie'ye gittim, hibe istedim.

They'd given me a large grant when I was an academician

Akademisyen olduğum dönemde, ağır alkollü araç kullanma suçu işleyenler

for the study of felony drunken drivers, and I thought I had a pretty good track record,

hakkındaki bir araştırma için bana yüksek meblağlı bir hibe vermişlerdi, ben de geçmişteki performansımın iyi olduğunu düşünüyordum.

and by the time I had spent half an hour talking about play,

Yarım saat boyunca oyun konusundan söz ettikten sonra açıkça gördüm ki

it was obvious that they were not -- did not feel that play was serious.

oyununun ciddi bir konu olduğunu görüşünde değillerdi.

I think that -- that's a few years back -- I think that wave is past,

Bu anlattığımın üzerinden birkaç yıl geçti; sanıyorum bu tavır atlatıldı ve

and the play wave is cresting,

oyun dalgası giderek yükseliyor çünkü

because there is some good science.

şimdi bu konuda bilimsel oldukça

Nothing lights up the brain like play.

fazla bilimsel çalışma var. Beyni oyun kadar harekete geçiren başka bir şey yok.

Three-dimensional play fires up the cerebellum,

Üç boyutlu oyunlar beyinciği ateşler,

puts a lot of impulses into the frontal lobe --

beyni yöneten ön loba çok sayıda uyarı gönderir,

the executive portion -- helps contextual memory be developed,

bağlamsal hafızanın gelişmesine yardımcı olur,

and -- and, and, and.

ve daha niceleri...

So it's -- for me, its been an extremely nourishing scholarly adventure

Dolayısıyla, oyunla ilişkilendirilen nörobilim konusunda çalışma yapmak

to look at the neuroscience that's associated with play, and to bring together people

ve kendi disiplinlerinde konuyu bu şekilde ele almamış olan kişileri bir araya

who in their individual disciplines hadn't really thought of it that way.

getirmek benim için oldukça verimli bir akademik macera oldu.

And that's part of what the National Institute for Play is all about.

İşte, Ulusal Oyun Enstitüsü'nün bir parçasını oluşturan da budur.

And this is one of the ways you can study play --

Burada gördüğümüz, oyun konusunda çalışma yaparken kullanılabilecek yollardan biridir:

is to get a 256-lead electroencephalogram.

256 kablolu bir elektroansefalogramla çalışmak.

I'm sorry I don't have a playful-looking subject, but it allows mobility,

Daha oyuncu görünmeyen bir deneğim olmadığı için sizlerden özür dilerim.

which has limited the actual study of play.

Bu şekilde, asıl oyun çalışmasını sınırlandıran mobilite eksikliği giderilmiş oluyor.¥

And we've got a mother-infant play scenario

Bunun yanı sıra, şu anda sürmekte olan ve tamamlamayı umduğumuz bir

that we're hoping to complete underway at the moment.

anne-çocuk oyunu senaryosu var.

The reason I put this here is also to queue up

Bunu göstermemin sebebi

my thoughts about objectifying what play does.

oyunun ne yaptığını somutlaştırmaya ilişkin düşüncelerimi bir sıraya koymak.

The animal world has objectified it.

Hayvanlar dünyası bunu somutlaştırmış.

In the animal world, if you take rats,

Hayvanlar dünyasında, yavru oldukları dönemde

who are hardwired to play at a certain period of their juvenile years

oyun oynamaya programlanmış sıçanları ele alalım.

and you suppress play -- they squeak, they wrestle,

Oyunu baskılıyorsunuz. Ciyaklıyorlar, güreşiyorlar, birbirlerini sıkıştırıp yere yatırıyorlar;

they pin each other, that's part of their play.

bunların hepsi oyunlarının birer parçası.

If you stop that behavior on one group that you're experimenting with,

Bir deney grubunda bu davranışı durdurup

and you allow it in another group that you're experimenting with,

diğer deney grubunda bu davranışa izin verdikten sonra

and then you present those rats

bu sıçanlara kedi kokusuyla doldurulmuş

with a cat odor-saturated collar,

bir tasma verdiğinizde,

they're hardwired to flee and hide.

sıçanlar kaçıp saklanmaya programlanmıştır.

Pretty smart -- they don't want to get killed by a cat.

Akıllıca; kedi onları öldürsün istemezler.

So what happens?

Peki bu durumda ne oluyor?

They both hide out.

İki grup da saklanıyor.

The non-players never come out --

Oyun oynatılmayanlar bir daha saklandıkları yerden çıkmıyorlar,

they die.

ölüyorlar.

The players slowly explore the environment,

Oyuncularsa ortamı yavaş yavaş kontrol ediyorlar ve

and begin again to test things out.

denemeler yapmaya başlıyorlar.

That says to me, at least in rats --

Bu bana, en azından sıçanlarla ilgili olarak,

and I think they have the same neurotransmitters that we do

ki onların da bizimkilerle aynı nörotransmitterlere

and a similar cortical architecture --

ve benzer bir kortikal yapıya sahip olduklarını sanıyorum,

that play may be pretty important for our survival.

oyun oynamanın hayatta kalmamız için çok önemli olabileceğini gösteriyor.

And, and, and -- there are a lot more animal studies that I could talk about.

Ve daha niceleri. Hayvanlar üzerinde yapılmış, size anlatabileceğim daha pek çok araştırma var.

Now, this is a consequence of play deprivation. (Laughter)

Burada oyundan yoksun bırakılmanın sonucunu görüyoruz. (Kahkahalar)

This took a long time --

Bunu yapmak uzun zamanımı aldı.

I had to get Homer down and put him through the fMRI and the SPECT

Homer'i kıstırıp FMRI, SPECT ve çoklu EEG çekmem gerekti; ama

and multiple EEGs, but as a couch potato, his brain has shrunk.

tembel tenekenin teki olduğu için beyni çekmişti.

And we do know that in domestic animals

Şunu da biliyoruz ki evcil hayvanlar

and others, when they're play deprived,

ve diğer hayvanlar oyundan yoksun bırakıldıklarında,

they don't -- and rats also -- they don't develop a brain that is normal.

sıçanlarda da durum böyledir, beyinleri normal gelişmiyor.

Now, the program says that the opposite of play is not work,

Doğal programlanmaya göre oyun oynamanın tersi çalışmak değil,

it's depression.

depresyon.

And I think if you think about life without play --

Ve eğer oyun oynanmayan bir hayat hayal edecek olursanız;

no humor, no flirtation, no movies,

mizahsız, flörtsüz, filmsiz,

no games, no fantasy and, and, and.

oyunsuz, fantezisiz, vesaire, vesaire.

Try and imagine a culture or a life, adult or otherwise

İster yetişkinler isterse gençler için oyunsuz

without play.

bir kültür veya hayat düşünmeye çalşın.

And the thing that's so unique about our species

Bizim türümüze bu kadar özgü olan şey şudur:

is that we're really designed to play through our whole lifetime.

biz gerçekten de hayatımız boyunca oyun oynamak üzere tasarlanmışız.

And we all have capacity to play signal.

Ve hepimizde oyun sinyalleri verme kapasitesi var.

Nobody misses that dog I took a picture of on a Carmel beach a couple of weeks ago.

Birkaç hafta önce Carmel'de bir plajda çektiğim bu fotoğraftaki köpeği hiç kimse gözden kaçırmaz.

What's going to follow from that behavior

Bu davranışı oyun

is play.

izleyecek.

And you can trust it.

Ve bunun böyle olacağına güvenebilirsiniz.

The basis of human trust is established through play signals.

İnsanın duyduğu güvenin temelini oyun sinyalleri oluşturur.

And we begin to lose those signals, culturally and otherwise, as adults.

Yetişkinler olarak hem kültürel açıdan hem de diğer açılardan bu sinyalleri kaybetmeye başlıyoruz.

That's a shame.

Çok yazık.

I think we've got a lot of learning to do.

Bence daha öğrenmemiz gereken çok şey var.

Now, Jane Goodall has here a play face along with one of her favorite chimps.

Burada, Jane Goodall'ı ve en sevdiği şempanzelerinden birini oyuncu yüzleriyle görüyoruz.

So part of the signaling system of play

Demek ki oyunun sinyal sisteminin bir kısmı

has to do with vocal, facial, body, gestural.

ses, yüz, vücut ve jestlerle ilgili.

You know, you can tell -- and I think when we're getting into collective play,

Bunları görebilirsiniz zaten. Topluca oyun oynamaya başlarken

its really important for groups to gain a sense of safety

grupların kendi oyun sinyallerini paylaşarak

through their own sharing of play signals.

bir kendini güvende hissi edinmelerinin gerçekten çok önemli olduğunu düşünüyorum.

You may not know this word,

Bu kelimeyi bilmiyor olabilirsiniz; ama

but it should be your biological first name and last name.

biyolojik adınız ve soyadınız olmalı bu kelime

Because neoteny means the retention of immature qualities into adulthood.

çünkü neoteni, genç dönem özelliklerinin yetişkinlikte terk edilmemesi anlamına gelir.

And we are, by physical anthropologists,

Fiziksel antropologlara göre ve çok sayıda çalışmanın gösterdiği üzere

by many, many studies, the most neotenous,

bizler, en neoten, en gençlik dolu,

the most youthful, the most flexible, the most plastic of all creatures.

en esnek ve en yoğrulabilir varlıklar biz insanlarız.

And therefore, the most playful.

Bu nedenle en oyuncu varlıklar da biziz.

And this gives us a leg up on adaptability.

Bu da uyum sağlama özelliği açısından bizi diğer varlıklara göre daha avantajlı kılıyor.

Now, there is a way of looking at play

Burada oyun oynamaya bakışla ilgili olarak vurgulamak

that I also want to emphasize here,

istediğim bir yol daha var:

which is the play history.

Oyun geçmişi.

Your own personal play history is unique,

Kişisel oyun geçmişiniz size özeldir, benzersizdir ve

and often is not something we think about particularly.

genellikle oturup üzerine kafa yorduğumuz bir şey değildir.

This is a book written by a consummate player

Bu kitabın yazarı, dört dörtlük bir

by the name of Kevin Carroll.

oyuncu olan Kevin Carroll.

Kevin Carroll came from extremely deprived circumstances:

Kevin Carroll'un geçmişi uç noktada yoksunluk koşullarıyla dolu:

alcoholic mother, absent father, inner-city Philadelphia,

Alkolik bir anne, baba ortalarda yok, Philadelpia'nın yoksul mahallerinde yaşıyorlar;

black, had to take care of a younger brother.

siyahi, küçük erkek kardeşine bakması gerekiyor...

Found that when he looked at a playground

Hapsedildiği pencereden

out of a window into which he had been confined,

dışarıdaki oyun parkına baktığında

he felt something different.

değişik bir şeyler hissettiğini fark ediyor.

And so he followed up on it.

Sonra da bunun peşinden gidiyor.

And his life -- the transformation of his life

Bundan sonra hayatı, yoksunluktan ve potansiyel olarak

from deprivation and what one would expect -- potentially prison or death --

hapis veya ölümle sonlanması beklenen hayatı, bir dönüşüm geçiriyor.

he become a linguist, a trainer for the 76ers and now is a motivational speaker.

Bir dilbilimci oluyor, daha sonra da ve 76ers takımının antrenörlüğünü yapıyor. Bugünse bir motivasyon konuşmacısı.

And he gives play as a transformative force

Hayatının bütününde dönüştürücü güç olarak

over his entire life.

oyunu gösteriyor.

Now there's another play history that I think is a work in progress.

Halen devam etmekte olduğunu sandığım bir oyun geçmişi daha var.

Those of you who remember Al Gore,

Aramızda Al Gore'un ilk dönemini

during the first term and then during his successful

ve daha sonra her ne kadar başarılı olsa da

but unelected run for the presidency,

kazanamadığı başkanlık yarışını anımsayanlar

may remember him as being kind of wooden and not entirely his own person,

Al Gore'u katı ve tam anlamıyla kendi istediklerini yapabilen biri olarak hatırlıyor olabilirler.

at least in public.

En azından halkın önünde.

And looking at his history, which is common in the press,

Basında sık sık yer alan geçmişine bakacak olursanız,

it seems to me, at least -- looking at it from a shrink's point of view --

en azından bir psikiyatrist benim görüşüme göre,

that a lot of his life was programmed.

Al Gore'un hayatının büyük bir kısmı programlanmıştı.

Summers were hard, hard work, in the heat of Tennessee summers.

Yaz aylarında Tennessee'nin o sıcaklarında çok ama çok çalışıyordu.

He had the expectations of his senatorial father and Washington, D.C.

Senatör babasının ve Washington, D.C.'nin ondan beklentileri vardı.

And although I think he certainly had the capacity for play --

İnsanların oyun oynama kapasiteleri hakkında iyi kötü bir şeyler bilen biri olarak

because I do know something about that --

söylüyorum, her ne kadar benim gözümde kesinlikle oyun

he wasn't as empowered, I think, as he now is

kapasitesi olan biri olsa da o zamanlar kendi tutkularına

by paying attention to what is his own passion

ve kendi içsel dürtülerine bogün olduğu kadar kulak vermesi

and his own inner drive,

olanaklı değildi.

which I think has its basis in all of us in our play history.

Bu ikisinin her birimizin oyun geçmişinde temelleri olduğunu düşünüyorum.

So what I would encourage on an individual level to do,

Bireyler olarak sizleri

is to explore backwards as far as you can go

hafızanızdaki en net, en neşeli, en oyuncu imgeyi

to the most clear, joyful, playful image that you have,

bulana kadar geri gitmeye teşvik ediyorum.

whether it's with a toy, on a birthday or on a vacation.

Bu bir oyuncak, bir doğum günü veya bir tatil olabilir.

And begin to build to build from the emotion of that

Bunun size verdiği duygudan yola çıkarak

into how that connects with your life now.

şimdiki hayatınıza bağlanma biçimine doğru yol alın.

And you'll find, you may change jobs --

Göreceksiniz ki işinizi değiştirmeniz söz konusu olabilir;

which has happened to a number people when I've had them do this --

bunu yaptırdığım kişilerden bazıları oyunlarını

in order to be more empowered through their play.

kullanarak güçlenebilmek için bunu yaptı.

Or you'll be able to enrich your life by prioritizing it

Veya önceliğini artırarak ya da

and paying attention to it.

dikkatinizi ona vererek hayatınızı zenginleştirebileceksiniz.

Most of us work with groups, and I put this up because

Çoğumuz bir grubun içinde çalışıyoruz; bunu buraya koymamın sebebi,

the d.school, the design school at Stanford,

David Kelley'nin ve daha birçok kişinin

thanks to David Kelley and a lot of others

hayalperestliği sayesinde kurulabilmiş olan

who have been visionary about its establishment,

D okulu, yani, Stanford tasarım okulu,

has allowed a group of us to get together

bizim bir araya gelerek bir grup oluşturmamıza

and create a course called "From Play to Innovation."

ve "Oyundan Yenilikçiliğe" adlı bir ders oluşturmamıza olanak tanıdı.

And you'll see this course is to investigate

Göreceksiniz, bu ders, insanın, biraz kutup ayısı -kurt köpeğinin

the human state of play, which is kind of like the polar bear-husky state

durumunu andıran oyun durumunu

and its importance to creative thinking:

ve bunun yaratıcı düşünce açısından önemini incelemektedir.

"to explore play behavior, its development and its biological basis;

Oyun davranışının, bunun gelişiminin ve biyolojik temelini araştırmak.

to apply those principles, through design thinking,

Bu ilkeleri, tasarım düşüncesi aracılığıyla uygulamaya koymak,

to promote innovation in the corporate world;

kurumsal dünyada yenilenmeyi teşvik etmek.

and the students will work with real-world partners

Öğrenciler burada gerçek hayattan ortaklarla birlikte

on design projects with widespread application."

geniş uygulama alanı bulan tasarım projeleri üzerinde çalışacaklar.

This is our maiden voyage in this.

Bu bizim bu alanda ilk yolculuğumuz.

We're about two and a half, three months into it, and it's really been fun.

Başlayalı iki buçuk, üç ay oldu ve gerçekten çok eğlenceli gidiyor.

There is our star pupil, this labrador,

Bu Labrador bizim yıldız öğrencimiz;

who taught a lot of us what a state of play is,

bize oyun durumu hakkında çok şey öğretti.

and an extremely aged and decrepit professor in charge there.

Kendisi oldukça yaşlı, güçten düşmüş ve ipleri elinde tutan bir profesör.

And Brendan Boyle, Rich Crandall -- and on the far right is, I think, a person who

Ve Brendan Boyle, Rich Crandall. Sağda, uzakta gördüğünüz ise

will be in cahoots with George Smoot for a Nobel Prize -- Stuart Thompson,

George Smoot'la birlikte nörobilim alanında Nobel Ödülü'ne oynayacağını

in neuroscience.

düşündüğüm Stuart Thompson.

So we've had Brendan, who's from IDEO,

IDEO'dan Brendan ve biz

and the rest of us sitting aside and watching these students

bir kenarda oturmuş, oyun ilkelerini sınıfta uygulamaya koymakta

as they put play principles into practice in the classroom.

olan bu öğrencileri izliyoruz.

And one of their projects was to

Projelerinden biri,

see what makes meetings boring,

toplantıları sıkıcı hâle getirenin ne olduğunu belirledikten sonra

and to try and do something about it.

buna bir çare bulmaktı.

So what will follow is a student-made film

Şimdi öğrencilerin yaptığı,

about just that.

tam da bununla ilgili bir film izleyeceğiz.

Narrator: Flow is the mental state of apparition

Anlatıcı: Akış, kişinin kendini tamamen yaptığı şeye

in which the person is fully immersed in what he or she is doing.

kaptırdığında ortaya çıkan zihinsel durumdur.

Characterized by a feeling of energized focus,

Belirleyici özellikleri; kuvvetli odaklanma, ilgiyi tamamen yapılan işe verme ve

full involvement and success in the process of the activity.

yapılan şey süresince başarılı olmakdır.

An important key insight that we learned about meetings

Toplantılar hakkında kazandığımız çok önemli bir içgörü,

is that people pack them in one after another,

art arda yapıldıklarında

disruptive to the day.

günü aksattıklarıdır.

Attendees at meetings don't know when they'll get back to the task

Toplantı katılımcıları, masalarında yarım bıraktıkları işe

that they left at their desk.

ne zaman devam edebileceklerini bilmemektedirler.

But it doesn't have to be that way.

Ama bunun bu şekilde olması gerekmiyor.

(Music)

(Müzik)

Some sage and repeatedly furry monks

D. Okulu adı verilen bu yerdeki

at this place called the d.school

bazı bilge ve kürklü diye bilinen keşişler

designed a meeting that you can literally step out of when it's over.

bittiğinde gerçekten de çıkabileceğiniz bir toplantı tasarladılar.

Take the meeting off, and have peace of mind that you can come back to me.

Toplantıyı üzerinizden çıkarın; ona geri dönebileceğinizi bilin, içiniz rahat olsun.

Because when you need it again,

Çünkü yine toplantıya ihtiyaç duyduğunuzda

the meeting is literally hanging in your closet.

onu dolabınızda asılı bulacaksınız.

The Wearable Meeting.

Giyilebilir Toplantı

Because when you put it on, you immediately get everything you need

Çünkü onu üzerinize giydiğinizde, eğlenceli, verimli ve işe yarar bir

to have a fun and productive and useful meeting.

toplantı yapabilmek için ihtiyacınız her şeye bir anda kavuşuyorsunuz.

But when you take it off --

Ama onu üzerinizden çıkardığınızda...

that's when the real action happens.

İşte asıl o zaman harekete geçiliyor.

(Music)

(Müzik)

(Laughter) (Applause)

(Kahkahalar) (Alkış)

Stuart Brown: So I would encourage you all

Stuart Brown: Dolayısıyla, hepinizi

to engage

oyuna

not in the work-play differential --

ayrıca vakit ayırmanızı gerektirecek

where you set aside time to play --

bir iş-oyun diferansiyeliyle değil, hayatınızın

but where your life becomes infused

her dakikasını, her saatini

minute by minute, hour by hour,

vücut oyunları,

with body,

nesne oyunları,

object,

toplumsal oyunlar, fantezi oyunları, dönüştürücü oyun türleriyle

social, fantasy, transformational kinds of play.

doldurabileceğiniz bir şeyle uğraşmaya davet ediyorum.

And I think you'll have a better and more empowered life.

Sanıyorum, bu şekilde daha iyi ve daha güçlü olduğunuz bir hayatınız olacak.

Thank You.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)

John Hockenberry: So it sounds to me like what you're saying is that

John Hockenberry: Dediklerinizi şöyle anladım:

there may be some temptation on the part of people to look at your work

kendi pop-psikolojik anlayışım çerçevesinde böyle şeyler duyduğum için

and go --

bunu söylüyorum, insanlar yaptığınız işe bakıp

I think I've heard this, in my kind of pop psychological understanding of play,

hayvanların ve insanların

that somehow,

oyunu ele alma biçimlerinin

the way animals and humans deal with play,

yetişkin hayatı faaliyetlerine yönelik

is that it's some sort of rehearsal for adult activity.

bir prova olduğunu düşünme eğiliminde olabilirler.

Your work seems to suggest that that is powerfully wrong.

Sizin yaptığınız çalışma bunun ciddi anlamda yanlış olduğu izlenimini veriyor.

SB: Yeah, I don't think that's accurate,

SB: Evet, bunun isabetli bir ifade olduğunu düşünmüyorum,

and I think probably because animals have taught us that.

hayvanlar bize bunun doğru olmadığını öğretti bence.

If you stop a cat from playing --

Bir kedinin oyun oynamasını engellerseniz,

which you can do, and we've all seen how cats bat around stuff --

ki bunu yapabilirsiniz, hepimiz kedilerin nasıl koşturup oynadıklarını biliriz,

they're just as good predators as they would be if they hadn't played.

oyun oynamamış olsalar olacakları kadar avcı olurlar.

And if you imagine a kid

King Kong,

pretending to be King Kong,

rallici veya itfaiyeci

or a race car driver, or a fireman,

taklidi yapan bir çocuk gördüğünüzde

they don't all become race car drivers or firemen, you know.

bilirsiniz ki bu çocuklar her zaman rallici veya itfaiyeci olmuyorlar.

So there's a disconnect between preparation for the future --

O yüzden de geleceğe hazırlıkla

which is what most people are comfortable in thinking about play as --

(ki bu çoğu kişinin oyunu böyle görerek rahat etmektedir)

and thinking of it as a separate biological entity.

onu ayru bir biyolojik varlık olarak görmek arasında bir bağlantısızlık var.

And this is where my chasing animals for four, five years

Dört, beş yıl boyunca hayvanları kovalamak

really changed my perspective from a clinician to what I am now,

klinisyenlikten gelen bakış açımın bugünkü hâline dönüşmesinde işte bu noktada çok önemli bir rol oynadı.

which is that play has a biological place,

Bugünkü anki bakış açımla kast ettiğim, oyunun, tıpkı uyku ve rüyalar gibi

just like sleep and dreams do.

biyolojik bir yerinin olması.

And if you look at sleep and dreams biologically,

Uykuya ve rüyalara biyolojik açıdan bakacak olursanız,

animals sleep and dream,

hayvanlar uyur ve rüya görürler;

and they rehearse and they do some other things that help memory

prova yaparlar, hafızaya yardımcı olan başka şeyler yaparlar

and that are a very important part of sleep and dreams.

ve bunlar uykunun ve rüyaların çok önemli birer parçasıdır.

The next step of evolution in mammals and

Memelilerin ve böylesine yüksek sayıda nöronu olan varlıkların

creatures with divinely superfluous neurons

evrimindeki bir sonraki adım

will be to play.

oyun olacaktır.

And the fact that the polar bear and husky or magpie and a bear

Bir kutup ayısıyla bir kurt köpeğinin, bir saksağanla bir ayının

or you and I and our dogs can crossover and have that experience

ya da sizlerin ve benim ve köpeklerimizin bu geçişi gerçekleştirip bu deneyimi yaşayabiliyor olması

sets play aside as something separate.

oyunu ayrı bir yere koymaktadır.

And its hugely important in learning and crafting the brain.

Ve bu, öğrenme ve beynin işlenmesi açısından çok büyük öneme sahiptir.

So it's not just something you do in your spare time.

Öyleyse, bu yalnız boş vakitlerinizde yaptığınız bir şey değildir.

JH: How do you keep -- and I know you're part of the scientific research community,

JH: Bilim araştırmaları toplumunun bir parçası olduğunuzu ve diğer herkes gibi

and you have to justify your existence with grants and proposals like everyone else --

sizin de hibe ve teklifler alarak varlığınızı gerekçelendirmeniz gerektiğini biliyorum;

how do you prevent --

ve oluşturduğunuz verilerin bir kısmı, oluşturduğunuzu anlattığınız

and some of the data that you've produced, the good science that you're talking about you've produced, is hot to handle.

iyi bilimin bir kısmı ele alması güç konular.

How do you prevent either the media's interpretation of your work

Medyanın işinizi veya bilim topluluğunun yaptığınız işin

or the scientific community's interpretation of the implications of your work,

sonuçlarını biraz o Mozart benzetmesini andıracak şekilde

kind of like the Mozart metaphor,

"MRIlar göstermiştir ki oyun zekanızı geliştirir. Öyleyse

where, "Oh, MRIs show

Hadi o zaman, bu çocukları toplayayıp kafeslere dolduralım,

that play enhances your intelligence.

aylarca ara vermeksizin oynasınlar. Hepsi birer dahi olurlar, Harvard'a giderler."

Well, let's round these kids up, put them in pens

şeklinde yorumlamalarını

and make them play for months at a time; they'll all be geniuses and go to Harvard."

nasıl engelliyorsunuz?

How do you prevent people from taking that sort of action

İnsanların geliştirdiğiniz

on the data that you're developing?

verilerle ilgili olarak böyle şeyler yapmalarını nasıl engelliyorsunuz?

SB: Well, I think the only way I know to do it

SB: Bunu yapmanın bildiğim tek yolu,

is to have accumulated the advisers that I have

benimkiler gibi danışmanları bir araya getirmiş olmak:

who go from practitioners --

doğaçlama oyunlarla, şaklabanlıkla veya artık her neyse onu kullanarak

who can establish through improvisational play or clowning or whatever --

bir oyun durumu oluşturabilecek,

a state of play.

oyunları uygulamaya koyan kişileri.

So people know that it's there.

Bunun amacı insanların oyunun var olduğunu bilmelerini sağlamak.

And then you get an fMRI specialist, and you get Frank Wilson,

Sonra bir fMRI uzmanı bulacaksanız, Frank Wilson'ınız olacak

and you get other kinds of hard scientists, including neuroendocrinologists.

sonra, nöroendokrinoloji de dâhil olmak üzere başka ampirik bilim dallarıyla uğraşan bilimciler bulacaksınız.

And you get them into a group together focused on play,

Bu kişilerin hepsini oyun konusuna odaklanmış bir grup hâline getireceksiniz.

and it's pretty hard not to take it seriously.

Böyle yapınca bu işi ciddiye almamak epey zor oluyor.

Unfortunately, that hasn't been done sufficiently

Ne yazık ki Ulusal Bilim Vakfı'nda, Ulusal Akıl Sağlığı Enstitüsü'nde

for the National Science Foundation, National Institute of Mental Health

ya da başka yerlerde bu işe yeterince bu şekilde, yani ciddi,

or anybody else to really look at it in this way seriously.

yaklaşılmadı.

I mean you don't hear about anything that's like cancer or heart disease

Oyunla ilgili kanser veya kalp rahatsızlığıyla

associated with play.

ilgili duyduklarımız gibi şeyler duymuyoruz.

And yet I see it as something that's just as basic for survival -- long term --

Öyle olsa da, ben uzun vadede hayatta kalabilme açısından oyunu

as learning some of the basic things about public health.

en az halk sağlığı hakkında bilgi edinmek kadar temel bir noktaya yerleştiriyoum.

JH: Stuart Brown, thank you very much.

JH: Size çok teşekkür ederiz Stuart Brown.

(Applause)

(Alkış)