Steven Pinker: Human nature and the blank slate

Steven Pinker boş sayfaya yazıyor

Çeviri: Aysu Mutlutürk Gözden geçirme: Sancak Gülgen

A year ago, I spoke to you about a book

1 yıl önce sizlere

that I was just in the process of completing,

henüz tamamlanma sürecinde olan bir kitaptan söz etmiştim.

that has come out in the interim, and I would like to talk to you today

Aradan geçen süre içinde kitap piyasaya çıktı ve

about some of the controversies that that book inspired.

bugünkü konuşmamda, sizlere bu kitaba esin kaynağı olan bazı tartışmalardan söz etmek istiyorum.

The book is called "The Blank Slate,"

Kitabın adı “Boş Sayfa”.

based on the popular idea

Bu ad, insan zihninin boş bir sayfa olduğu ve

that the human mind is a blank slate,

zihnin tüm yapılarının

and that all of its structure comes from

sosyalleşme, kültür, aile ve deneyimlerden

socialization, culture, parenting, experience.

geldiğini ileri süren popüler düşünceye dayanıyor.

The "blank slate" was an influential idea in the 20th century.

“Boş sayfa” 20. yüzyılda etkili bir düşünceydi.

Here are a few quotes indicating that:

İşte bu düşünceyi özetleyen birkaç alıntı:

"Man has no nature," from the historian

“İnsanoğlunun bir doğası yoktur", tarihçi

Jose Ortega y Gasset;

Ortega y Gasset;

"Man has no instincts," from the

“İnsanoğlunun içgüdüleri yoktur”,

anthropologist Ashley Montagu;

antropolog Ashley Montagu;

"The human brain is capable of a full range of behaviors

“İnsan beyni tüm davranışlara muktedirdir ve

and predisposed to none," from the late scientist Stephen Jay Gould.

hiçbirine önceden programlanmamıştır”, günümüz bilimadamı Stephen Jay Gould.

There are a number of reasons to doubt that the human mind

İnsan zihninin boş bir levha olduğundan şüphe etmek için

is a blank slate,

pek çok neden var ve

and some of them just come from common sense.

bu nedenlerin bazıları sadece sağduyudan gelir.

As many people have told me over the years,

Bir çok insanın bana yıllardır sözünü ettiği gibi

anyone who's had more than one child

Birden fazla çocuğu olan herhangi biri

knows that kids come into the world

çocukların belli huylar ve

with certain temperaments and talents;

yeteneklerle dünyaya geldiğini bilir;

it doesn't all come from the outside.

bu tamamiyle çevreden edinilmez.

Oh, and anyone who

Ah, ayrıca hem bir çocuk ve hem de bir evcil hayvan

has both a child and a house pet

sahibi olan herhangi biri,

has surely noticed that the child, exposed to speech,

konuşmaya maruz kalan çocuğun

will acquire a human language,

bir dil edineceğini

whereas the house pet won't,

ama bunun bir evcil hayvan için söz konusu olmayacağını elbette farkeder.

presumably because of some innate different between them.

muhtemelen çocuklar ve evcil hayvanlar arasındaki doğuştan gelen bazı farklılıklar yüzünden.

And anyone who's ever been

Ve heteroseksüel bir ilişki içindeki

in a heterosexual relationship knows that

herhangi biri,

the minds of men and the minds of women are not indistinguishable.

kadınların ve erkeklerin zihninin ayırt edilemez olmadığını bilir.

There are also, I think,

Sanırım,

increasing results from

aslında boş sayfalar olarak doğmadığımızı gösteren,

the scientific study of humans

ve her geçen gün artan

that, indeed, we're not born blank slates.

bilimsel araştırma sonuçları da var.

One of them, from anthropology,

Bunlardan biri, antropolojiden,

is the study of human universals.

İnsanoğlunun evrensel özellikleri çalışması.

If you've ever taken anthropology, you know that it's a --

Eğer daha önce antropoloji aldıysanız,

kind of an occupational

diğer egzotik kültürlerin nasıl olduğunu

pleasure of anthropologists to show

ve sözümona

how exotic other cultures can be,

herşeyin buradakinin tam tersi olduğu

and that there are places out there where, supposedly,

yerlerin varlığını göstermenin

everything is the opposite to the way it is here.

antropologlar için bir tür mesleki haz olduğunu bilirsiniz.

But if you instead

Ama bunun yerine

look at what is common to the world's cultures,

dünya kültürlerinde nelerin evrensel olduğuna bakarsanız

you find that there is an enormously rich set

son derece zengin bir takım davranışlar,

of behaviors and emotions

duygular ve dünyadaki altıbin küsur kültürün

and ways of construing the world

tümünde görülebilen

that can be found in all of the world's 6,000-odd cultures.

dünyayı ifade etme biçimleri bulacaksınız.

The anthropologist Donald Brown has tried to list them all,

Antropolog Donald Brown bunların tümünü listelemeyi deniyor

and they range from aesthetics,

ve bunlar estetikten

affection and age statuses

şefkat ve yaş statülerine,

all the way down to weaning, weapons, weather,

sütten kesmekten, silahlar, hava,

attempts to control, the color white

kontrol girişimleri, beyaz renk,

and a worldview.

ve dünya görüşüne kadar herşeyi içeriyor.

Also, genetics and neuroscience

Ayrıca genetik ve sinirbilim, her geçen gün

are increasingly showing that the brain

beynin içiçe geçmiş, çapraşık biçimde yapılandığını

is intricately structured.

gösteriyor.

This is a recent study by the neurobiologist Paul Thompson

Bu, nörobiyolog Paul Thompson

and his colleagues in which they --

ve meslektaşlarının yakın zamanda

using MRI --

MRI kullanarak yaptıkları ve

measured the distribution of gray matter --

insan çiftlerinden oluşan geniş bir örneklemde

that is, the outer layer of the cortex --

korteksin dış tabakasını oluşturan

in a large sample of pairs of people.

gri maddeyi ölçtükleri bir araştırma.

They coded correlations in the thickness

Bir temsili renk şeması kullanarak

of gray matter in different parts of the brain

beynin farklı bölgelerinde ‘gri madde’ki korelasyonları kodladılar.

using a false color scheme, in which

Bu temsili renk şemasında

no difference is coded as purple,

farklılık olmayan bölgeler mor ile kodlandı ve

and any color other than purple indicates

mor dışındaki tüm renkler

a statistically significant correlation.

anlamlı bir istatistiksel korelasyonu gösterdi.

Well, this is what happens when you pair people up at random.

Evet, bu insanları rastgele eşleştirdiğimizde ortaya çıkan durum.

By definition, two people picked at random

Doğası gereği, rastgele eşleştirilen iki insanın

can't have correlations in the distribution

korteksindeki ‘gri madde’, dağılımda

of gray matter in the cortex.

bir korelasyon yoktur.

This is what happens in people who share

Ve bu da, DNA’larının yarısı ortak insanlarda,

half of their DNA -- fraternal twins.

yani çift yumurta ikizlerinde görülen durum.

And as you can see, large amounts of the brain

Görebileceğiniz gibi, beynin büyük bir kısmı

are not purple, showing that if one person

mor değil; yani ikizlerden biri,

has a thicker bit of cortex

bu bölgede daha kalın bir kortekse sahipse

in that region, so does his fraternal twin.

onun çift yumurta ikizi de öyle.

And here's what happens if you

Ve bu da, tüm DNA’ları ortak olan

get a pair of people who share all their DNA --

iki kişiyi eşleştirdiğinizde ortaya çıkan durum;

namely, clones or identical twins.

yani, klonlar ya da tek yumurta ikizleri.

And you can see huge areas of cortex where there are

Korteksin çok geniş bir alanında

massive correlations in the distribution of gray matter.

Gri maddenin dağılımındaki yüksek korelasyonları görebilirsiniz.

Now, these aren't just

Bunlar,

differences in anatomy,

kulak memesinin biçimi gibi,

like the shape of your ear lobes,

sadece anatomik farklılıklar değil;

but they have consequences in thought and behavior

bu farklılıkların düşünce ve davranışlarda ortaya çıkan sonuçları var.

that are well illustrated in this famous cartoon by Charles Addams:

Aynen Charles Addams’ın ünlü karikatüründe gösterildiği gibi:

"Separated at birth, the Mallifert twins meet accidentally."

“Doğar doğmaz ayrılan Mallifert ikizleri tesadüfen karşılaşırlar.”

As you can see, there are two inventors

Gördüğünüz gibi, kucaklarında tamamiyle

with identical contraptions in their lap, meeting

aynı garip aletler olan iki mucit var

in the waiting room of a patent attorney.

ve bir patent ofisinin bekleme odasında karşılaşıyorlar.

Now, the cartoon is not such an exaggeration, because

Bu karton sadece bir abartıdan ibaret değil. Çünkü

studies of identical twins who were separated at birth

doğar doğmaz ayrılan ve

and then tested in adulthood

yetişkinliklerinde test edilen tek yumurta ikizleriyle yapılan çalışmalar,

show that they have astonishing similarities.

onların şaşırtıcı benzerliklerini gösteriyor.

And this happens in every pair of identical twins

Ve bu durum doğar doğmaz ayrılan tek yumurta ikizleriyle yapılan

separated at birth ever studied --

her çalışmada görülürken,

but much less so with fraternal twins separated at birth.

doğar doğmaz ayrılan çift yumurta ikizlerinde benzerlikler daha azdır.

My favorite example is a pair of twins,

Benim favori örneğim şu: ikizlerden biri

one of whom was brought up

Almanya’da Nazi bir ailede

as a Catholic in a Nazi family in Germany,

bir katolik olarak büyütülüyor,

the other brought up in a Jewish family in Trinidad.

diğeri ise Trinidad’da bir Yahudi ailede yetiştiriliyor.

When they walked into the lab in Minnesota,

Minnesota’da bir laboratuvarda burun buruna geldiklerinde,

they were wearing identical navy blue shirts with epaulettes;

ikisi de tıpatıp aynı denizci mavisi, apoletli gömlekler giyiyor,

both of them liked to dip buttered toast in coffee,

ikisi de tereyağlı tostlarını kahveye banıyorlar,

both of them kept rubber bands around their wrists,

bileklerine lastik bileklikler takıyorlar,

both of them flushed the toilet before using it as well as after,

tuvalete girdikten sonra olduğu gibi girmeden önce de sifonu çekiyorlar

and both of them liked to surprise people

ve her ikisi de kalabalık asansörlerde hapşırarak insanları şaşırtıp

by sneezing in crowded elevators to watch them jump.

onların havaya zıplamalarını izlemeyi seviyorlardı.

Now --

Şimdi --

the story might seem to good to be true,

hikaye fazlasıyla iyi görünebilir,

but when you administer

ama bu kişilere

batteries of psychological tests,

psikolojik testler uyguladığınızda

you get the same results -- namely,

aynı sonuçları alıyorsunuz -- yani

identical twins separated at birth show

doğar doğmaz ayrılan tek yumurta ikizleri

quite astonishing similarities.

son derece şaşırtıcı benzerlikler gösteriyorlar.

Now, given both the common sense

Şimdi hem sağduyuyu

and scientific data

hem de boş levha doktrinini sorgulamaya çağıran bilimsel verileri

calling the doctrine of the blank slate into question,

hesaba kattığımızda;

why should it have been such an appealing notion?

hala neden böyle cazip bir kavram var?

Well, there are a number of political reasons why people have found it congenial.

Evet, insanların bu doktrini hoş bulması için pek çok politik neden var.

The foremost is that if we're blank slates,

En önde geleni şu; eğer bizler boş sayfalar olarak doğduysak

then, by definition, we are equal,

öyleyse, doğal olarak, eşitiz,

because zero equals zero equals zero.

çünkü sıfır eşittir sıfır, eşittir sıfır, eşittir sıfır.

But if something is written on the slate,

Ama eğer sayfada yazılı bir şeyler varsa

then some people could have more of it than others,

öyleyse bazı insanlar diğerlerinden daha fazlasına sahip olabilir

and according to this line of thinking, that would justify

ve bu düşünce biçimine göre, bu durum

discrimination and inequality.

ayrımcılığı ve eşitsizliği haklı çıkaracaktır.

Another political fear of human nature

İnsan doğasına karşı duyulan bir başka politik korku ise

is that if we are blank slates,

eğer boş sayfalar olarak doğduysak

we can perfect mankind --

mükemmel insanlığı oluşturabileceğimiz --

the age-old dream of the perfectibility of our species

yani yüzyılların hayali olan türümüzün mükemmelliğini

through social engineering.

sosyal mühendislik aracılığıyla oluşturmak.

Whereas, if we're born with certain instincts,

Fakat eğer belli içgüdülerle dünyaya geliyorsak

then perhaps some of them might condemn us

bunların bazıları bizi

to selfishness, prejudice and violence.

bencillik, önyargı ve şiddete mahkum edebilir.

Well, in the book, I argue that these are, in fact, non sequiturs.

Kitapta bunların mantıksız sonuçlar olduğunu ileri sürüyorum.

And just to make a long story short:

Bu uzun hikayeyi sadece özetlemek gerekirse:

first of all, the concept of fairness

Öncelikle adalet kavramı,

is not the same as the concept of sameness.

‘aynı’lık kavramıyla aynı şey değildir.

And so when Thomas Jefferson wrote

Ve bu durumda, Thomas Jefferson

in the Declaration of Independence,

Bağımsızlık Bildirgesi'nde

"We hold these truths to be self-evident,

“Biz şu gerçeklerin açık olduğu görüşündeyiz:

that all men are created equal,"

bütün insanlar eşit yaratılmışlardır” derken

he did not mean "We hold these truths to be self-evident,

“Biz şu gerçeklerin açık olduğu görüşündeyiz:

that all men are clones."

bütün insanlar birbirinin klonudur” demek istememiştir.

Rather, that all men are equal in terms of their rights,

Daha ziyade, tüm insanlar hakları bakımından eşittirler,

and that every person ought to be treated

her bir kişiye, bir birey olarak muamale edilmeli ve

as an individual, and not prejudged

ait olabilecekleri belli bir grubun

by the statistics of particular groups

istatistiksel genellemelerine dayanarak

that they may belong to.

önyargıyla yaklaşılmamalıdır, demektedir.

Also, even if we were born

Ayrıca eğer belli başlı

with certain ignoble motives,

berbat güdülerle doğmuş olsak bile

they don't automatically lead to ignoble behavior.

bunlar bizi otomatik olarak berbat davranışlara yöneltmez.

That is because the human mind

Çünkü insan aklı,

is a complex system with many parts,

çok parçalı, karmaşık bir sistemdir

and some of them can inhibit others.

ve bu parçaların bazıları diğerlerini engeller.

For example, there's excellent reason to believe

Örneğin; esas itibariyle tüm insanların

that virtually all humans are born with a moral sense,

bir ahlak duygusuyla dünyaya geldiklerine ve

and that we have cognitive abilities that allow us

tarihten ders almamıza izin veren bilişsel yeteneklerimiz olduğuna

to profit from the lessons of history.

inanmak için mükemmel nedenler var.

So even if people did have impulses

Öyleyse, insanların bencilliğe ya da

towards selfishness or greed,

açgözlülüğe yönelik dürtüleri olsa bile

that's not the only thing in the skull,

bu, kafatasının içindeki tek şey değil

and there are other parts of the mind that can counteract them.

ve aklın bunlara karşı koyan diğer parçaları var.

In the book, I

Kitapta,

go over controversies such as this one,

Bunun gibi anlaşmazlıklar

and a number of other hot buttons,

ve daha pek çok infial yaratan mesele,

hot zones, Chernobyls, third rails, and so on --

sıcak bölgeler, Çernobilin radyasyonlu toprakları, elektrikli raylar üzerinde yürüyorum,

including the arts, cloning, crime,

-ki bunlar sanat, klonlama, suç,

free will, education, evolution,

özgür irade, eğitim, evrim,

gender differences, God, homosexuality,

cinsiyet farklılıkları, Tanrı, homoseksüellik,

infanticide, inequality, Marxism, morality,

bebek öldürme, eşitsizlik, Marksizm, ahlak,

Nazism, parenting, politics,

Nazizm, ebeveynlik, politika,

race, rape, religion, resource depletion,

ırk, din, kaynak tüketimi,

social engineering, technological risk and war.

sosyal mühendislik, teknolojik risk ve savaş konularını içeriyor.

And needless to say, there were certain risks

Ve tabii ki, bu konuları ele almanın

in taking on these subjects.

belli riskleri vardı.

When I wrote a first draft of the book,

Kitabın ilk taslağını yazdığımda

I circulated it to a number of colleagues for comments,

değerlendirmeleri için bunu pek çok meslektaşıma gönderdim

and here are some of

ve işte

the reactions that I got:

aldığım tepkilerden bazıları:

"Better get a security camera for your house."

“Evine bir güvenlik kamerası taktırsan iyi edersin”

"Don't expect to get any more awards, job offers

“Bundan böyle ödüller, iş teklifleri ya da

or positions in scholarly societies."

akademik topluluklarda yer almayı bekleme”

"Tell your publisher not to list your hometown

“Yayıncına yazar biyografinde

in your author bio."

memleketini yazmamasını söyle”

"Do you have tenure?"

“Akademik ünvanın var mı?”

(Laughter)

-

Well, the book came out in October,

Evet, kitap Ekim ayında yayımlandı

and nothing terrible has happened.

ve korkunç bir şey olmadı.

I -- I like --

Ben... sanki...

There was indeed reason to be nervous,

Aslında gergin olmak için neden vardı

and there were moments in which I did feel nervous,

Ve davranış bilimlerinde

knowing the history

tartışmalı bir tarafta olan

of what has happened to people

ya da rahatsızlık verici bulgular keşfeden insanlara

who've taken controversial stands

ne olduğuna dair tarihi bilen

or discovered disquieting findings

biri olarak,

in the behavioral sciences.

gergin hissettiğim anlar oldu.

There are many cases, some of which I talk about in the book,

Pek çok olayda - ki bazılarından kitapta da söz ediyorum,

of people who have been slandered, called Nazis,

ihtilaflı bulguları tartıştığı için iftira atılan, Nazi diye adlandırılan,

physically assaulted, threatened with criminal prosecution

fiziksel saldırıya maruz kalan,

for stumbling across or arguing

cezai kovuşturmaya uğrayan,

about controversial findings.

insanlar var.

And you never know when you're going to

Ve bu bubi tuzaklarından biriyle

come across one of these booby traps.

ne zaman karşılaşacağınızı asla bilemezsiniz.

My favorite example is a pair of psychologists

Favori örneğim; solaklarla araştırma yapan

who did research on left-handers,

ve solakların hastalıklara, kazalara

and published some data showing that left-handers are, on average,

daha yatkın olduklarını ve

more susceptible to disease, more prone to accidents

yaşam sürelerinin daha kısa olduğunu gösteren bazı bulgular

and have a shorter lifespan.

yayınlayan bir çift psikolog.

It's not clear, by the way, since then,

Bu arada, o zamandan beri

whether that is an accurate generalization,

bu genellemenin doğru olup olmadığı belirsiz,

but the data at the time seemed to support that.

ama o dönemdeki veriler bu genellemeyi desteklemekteydi.

Well, pretty soon they were barraged

Neyse, çok kısa bir süre içinde

with enraged letters,

ölüm tehditleri içeren öfkeli mektuplarla

death threats,

yaylım ateşine tutuldular,

ban on the topic in a number of scientific journals,

kızgın solaklar ve

coming from irate left-handers

destekçileri tarafından

and their advocates,

pek çok bilimsel dergide yasaklandılar

and they were literally afraid to open their mail

ve istemeyerek neden oldukları

because of the venom and vituperation

kin ve nefret yüzünden

that they had inadvertently inspired.

gerçekten mektuplarını açmaya korkar oldular.

Well,

Evet,

the night is young, but the book has been out

gece yeni başlıyor ama

for half a year,

kitap altı aydır piyasada

and nothing terrible has happened.

ve korkunç bir şey olmadı.

None of the dire professional consequences

Dehşet verici profesyonel sonuçlardan

has taken place --

hiçbiri olmadı --

I haven't been

Cambridge kentinden

exiled from the city of Cambridge.

sürgün edilmedim.

But what I wanted to talk about

Ama sözünü etmek istediğim,

are two of these hot buttons

“Boş Sayfa”nın aldığı

that have aroused the strongest response

80 küsur eleştiri yazısında

in the 80-odd reviews

en güçlü tepkiyi alan,

that The Blank Slate has received.

infial yaratan iki mesele.

I'll just put that list up for a few seconds,

Birkaç saniyelğine bunların hangi meseleler olmadığını sıralayacağım

and see if you can guess which two

ve bakalım, --

-- I would estimate that probably two of these topics

-- tahminimce radyo röportajları ve

inspired probably 90 percent

çeşitli eleştirilerdeki

of the reaction in the various reviews

tepkilerin yüzde doksanına

and radio interviews.

neden olan bu iki meseleyi tahmin edebilecek misiniz?

It's not violence and war,

Bu iki mesele, şiddet ve savaş değil,

it's not race, it's not gender,

ırk ve cinsiyet değil,

it's not Marxism, it's not Nazism.

Marksizm ve Nazizm değil.

They are: the arts and parenting.

Bu iki mesele, sanat ve ebeveynlik.

(Laughter)

-

So let me tell you what

İzninizle, bu hiddetli karşılığı

aroused such irate responses,

neyin harekete geçirdiğini söyleyeyim

and I'll let you decide if whether they --

ve bu iddiaların gerçekten acımasızca olup olmadığına

the claims are really that outrageous.

karar vemeyi size bırakacağım.

Let me start with the arts.

Sanatla başlayayım.

I note that among the long list of human universals

Birkaç slayt önce sunduğum

that I presented a few slides ago

insanların evrensel özellikleri listesinde

are art.

sanata işaret ediyorum.

There is no society ever discovered

Bugüne kadar dünyanın en uzak köşesinde bile

in the remotest corner of the world that has not had something

keşfedilmiş hiçbir toplum yoktur ki,

that we would consider the arts.

sanat olarak değerlendireceğimiz birşeye sahip olmasın.

Visual arts -- decoration of surfaces and bodies --

Görsel sanatlar – yüzeylerin ve bedenlerin süslenmesi --

appears to be a human universal.

insanlığın bir evrensel bir özelliği olarak ortaya çıkar.

The telling of stories, music,

Tüm kültürlerde varolan

dance, poetry -- found in all cultures,

hikayeler anlatmak, müzik, dans, şiir,

and many of the motifs and themes

sanatsal tema ve motiflerin pek çoğu

that

-- ki bunlar

give us pleasure in the arts

bize sanatta haz veren şeylerdir,

can be found in all human societies:

tüm insan topluluklarında bulunabilir:

a preference for symmetrical forms,

Simetrik formların tercih edilmesi,

the use of repetition and variation,

tekrarlama ve tasrifin kullanımı,

even things as specific as the fact

hatta dünyadaki tüm şiirlerde olabilecek

that in poetry all over the world,

kadar karakteristik şeyler;

you have lines that are very close

yaklaşık üç saniyelik uzunlukta,

to three seconds long, separated by pauses.

duraklarla birbirinden ayrılan dizeleriniz vardır.

Now, on the other hand,

Şimdi, öte yandan,

in the second half of the 20th century,

yirminci yüzyılın ikinci yarısında,

the arts are frequently said to be in decline.

sık sık sanatın inişte olduğu söylenir.

And I have a collection,

Ve elimde bir derleme var,

probably 10 or 15 headlines, from highbrow magazines

Entelektüel dergilerden,

deploring the fact that

günümüzde sanatın inişte olduğunu onaylamayan

the arts are in decline in our time.

muhtemelen 10 ya da 15 başlık.

I'll give you a couple of representative quotes:

Size birkaç örnek alıntı sunacağım:

"We can assert with some confidence that our own period is

“Şunu ileri sürebiliriz ki; dönemimiz,

one of decline, that the standards of culture are lower

kültür standartlarının elli yıl öncekine göre düştüğü iniş dönemlerinden biridir

than they were 50 years ago, and that the evidences of this decline

ve bu düşüşün kanıtları

are visible in every department of human activity."

insan faaliyetlerinin her kademesinde görülebilir durumda.”

That's a quote from T. S. Eliot, a little more than 50 years ago.

Bu alıntı, T. S. Eliot’dan. Yaklaşık elli yıl öncesinden.

And a more recent one:

Ve daha yakın tarihli olan:

"The possibility of sustaining high culture in our time

“Zamanımızda, yüksek kültürün sürüdürülmesi olasılığı,

is becoming increasing problematical.

gitgide zorlaşmaktadır.

Serious book stores are losing their franchise,

önemli kitabevleri satış yetkilerini kaybediyorlar,

nonprofit theaters are surviving primarily

kar amacı gütmeyen tiyatrolar

by commercializing their repertory,

repertuarlarını ticarileştirerek hayatta kalıyorlar,

symphony orchestras are diluting their programs,

senfoni orkestraları programlarını hafifletiyorlar,

public television is increasing its dependence

kamu televizyonunun İngiliz durum komedilerinin tekrarlarına

on reruns of British sitcoms,

bağımlılığı gitgide artıyor,

classical radio stations are dwindling,

klasik (müzik) radyo istasyonları gittikçe azalıyor,

museums are resorting to blockbuster shows, dance is dying."

müzeler hasılat yapan şovlara başvuruyorlar, dans ölüyor.”

That's from Robert Brustein,

Bu, Robert Brustein’dan,

the famous drama critic and director,

ünlü drama eleştirmeni ve yönetmen,

in The New Republic about five years ago.

yaklaşık beş yıl önceki New Republic’ten.

Well, in fact, the arts are not in decline.

Evet, aslında sanat inişte değil.

I don't think this will as a surprise to anyone in this room,

Bunun bu salondaki kimse için sürpriz olacağını sanmıyorum,

but by any standard

ama bir standarda göre,

they have never been flourishing

bunlar asla büyük ölçüde

to a greater extent.

gelişmekte değilller.

There are, of course, entirely new art forms

Elbette tamamiyle yeni sanat formları

and new media, many of which you've heard

ve pek çoğunuzun şu birkaç gün içinde

over these few days.

duyduğunuz yeni medya var.

By any economic standard,

Herhangi bir ekonomik standarda göre,

the demand for art of all forms

tüm sanat formlarına olan talep

is skyrocketing,

fırlıyor,

as you can tell from the price of opera tickets,

bunu, opera bilet fiyatlarından tutun

by the number of books sold,

kitap satış rakamlarına

by the number of books published,

yayınlanan kitap sayısına,

the number of musical titles released,

piyasaya çıkan müzikal sayısına,

the number of new albums and so on.

yeni albüm sayısına ve benzeri şeylere dayanarak söyleyebilirsiniz.

The only grain of truth to this

Sanatın düşüşte olduğu yakınmasının

complaint that the arts are in decline

gerçeklik tanecikleri

come from three spheres.

üç katmandan geliyor.

One of them is in elite art since the 1930s --

Bunlardan biri, 1930’lardan beri elit sanatta --

say, the kinds of works performed

örneğin;

by major symphony orchestras,

repertuarının çoğu 1930 öncesine dayalı

where most of the repertory is before 1930,

büyük senfoni orkestraları tarafından icra edilen

or the works shown in

ya da

major galleries and prestigious museums.

büyük galeriler ve prestijli müzelerde sergilenen çalışmalar.

In literary criticism and analysis,

Edebi eleştiriler ve analizlerde…

probably 40 or 50 years ago,

Muhtemelen kırk ya da elli yıl önce,

literary critics were a kind of cultural hero;

edebi eleştiriler bir tür kültürel kahramandı;

now they're kind of a national joke.

şimdi ise sadece bir tür ulusal fıkra.

And the humanities and arts programs

Ve üniversitelerde, beşeri ilimler ve sanat programları...

in the universities, which by many measures,

pek çok ölçüme göre

indeed are in decline.

aslında düşüşte.

Students are staying away in droves,

Öğrenciler grup olarak olarak bunlardan uzak duruyor,

universities are disinvesting

üniversiteler sanat ve beşeri ilimlere

in the arts and humanities.

yatırım yapmıyor.

Well, here's a diagnosis.

Evet, işte bir teşhis.

They didn't ask me, but by their own admission,

Bana sormadılar, ama kendi itiraflarına göre,

they need all the help that they can get.

alabilecekleri tüm yardımlara ihtiyaçları var.

And I would like to suggest that it's not a coincidence

Ve şunu belirtmek isterim ki;

that this supposed decline

elit sanat ve sanat eleştirisindeki bu sözümona düşüşün

in the elite arts and criticism

insan doğasının yaygın biçimde inkar edildiği

occurred in the same point in history in which

bir tarihin aynı noktasında

there was a widespread denial of human nature.

olması bir rastlantı değil.

A famous quotation can be found --

Ünlü bir alıntı, --

if you look on the web, you can find it in

Web'de bakarsanız, bunu

literally scores

temel İngilizce programlarının

of English core syllabuses --

edebi değerlendirmelerinde bulabilirsiniz --

"In or about December 1910,

“Aralık 1910’da,

human nature changed."

insan doğası değişti.”

A paraphrase of a quote by Virginia Woolf,

Virgina Wolff’dan bir alıntı

and there's some debate

ve bundan tam olarak ne kastettiği üzerine

as to what she actually meant by that.

bazı tartışmalar var.

But it's very clear, looking at these syllabuses,

Fakat bu programlara bakıldığında şu çok açıktır;

that -- it's used now

-- bu şimdi,

as a way of saying that all forms

yüzyıllardır ya da bin yıllardır süregelen

of appreciation of art

tüm sanat formlarının değerinin

that were in place for centuries, or millennia,

yirminci yüzyılda bir kenara atıldığını söylemenin

in the 20th century were discarded.

bir yolu olarak kullanılır.

The beauty and pleasure in art --

Sanattaki güzellik ve hazzın --

probably a human universal --

ki bu muhtemelen evrensel --

were -- began to be considered saccharine,

sahte, kitsch ya da ticari

or kitsch, or commercial.

olduğu düşünülmeye başlandı.

Barnett Newman had a famous quote that "the impulse of modern art

Barnette Newman’ın, modern sanat dürtüsünün

is the desire to destroy beauty" --

burjuva ve bayağı olarak düşünülen güzellik kavramını yıkmak

which was considered bourgeois or tacky.

olduğunu belirten ünlü bir sözü var.

And here's just one example.

İşte bir örnek.

I mean, this is perhaps a representative example

Yani, bu belki onbeşinci yüzyıldaki

of the visual depiction of the female form

kadın formunun görsel tasvirinin

in the 15th century;

sadece temsili bir örneği.

here is a representative example

İşte yirminci yüzyıldaki kadın formunun tasviri için

of the depiction of the female form in the 20th century.

temsili bir örnek.

And, as you can see, there -- something has changed

Ve görebileceğiniz gibi,

in the way the elite arts

elit sanatın duyulara hitap etme yolunda

appeal to the senses.

bir şeyler değişti.

Indeed, in movements of modernism

Aslında modernizm ve

and post-modernism,

Post-modernizm hareketlerinde

there was visual art without beauty,

güzellik olmaksızın görsel sanatlar,

literature without narrative and plot,

anlatı ve tema olmaksızın edebiyat,

poetry without meter and rhyme,

ölçü ve uyak olmaksızın şiir

architecture and planning without ornament,

süsleme, ölçek, yeşil alan ve doğal ışık

human scale, green space and natural light,

olmaksızın mimari ve planlama,

music without melody and rhythm,

melodi ve ritim olmaksızın müzik

and criticism without clarity,

ve açıklık, estetiğe yönelik dikkat ve insanlık durumuna ilişkin içgörü

attention to aesthetics and insight into the human condition.

olmaksızın eleştiri vardı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Let me give just you an example to back up that last statement.

İzninizle, bu son cümleyi desteklemek için bir örnek vereyim.

But here, there -- one of the most famous literary

Ama burada, zamanımızın en ünlü

English scholars of our time

edebiyat alimlerinden

is the Berkeley professor,

Berkeley profesörü,

Judith Butler.

Judith Butler var.

And here is an example of

Ve işte

one of her analyses:

onun analizlerinden bir örnek:

"The move from a structuralist account in which capital

Güç ilişkilerinin tekrara tabi olduğu hegemonya görüşüne

is understood to structure social relations

nispeten eşteş biçimde sermayeyi sosyal ilişkileri yapılandırmak

in relatively homologous ways

olarak anlayan yapısalcı görüşten hareketle

to a view of hegemony in which power relations are subject to repetition,

birleşme ve yeni ifade biçimleri

convergence and rearticulation

yapı fikrine zamansallık sorununu getirdi ve

brought the question of temporality into the thinking of structure,

yapısal bütünlükleri teorik nesneler olarak

and marked a shift from the form of Althusserian theory

alan Althuserci kuramın

that takes structural totalities as theoretical objects ..."

formundan bir kaymaya damgasını vurdu...”

Well, you get the idea.

Evet, fikri anlıyorsunuz.

By the way, this is one sentence --

Bu arada, bu bir cümle --

you can actually parse it.

bunu daha detaylı çözümleyebilirsiniz.

Well, the argument in "The Blank Slate"

Evet, “Boş Sayfa”daki argüman,

was that elite art and criticism

yirminci yüzyıldaki

in the 20th century,

elit sanat ve eleştirinin,

although not the arts in general,

genel olarak tüm sanatlar değilse de,

have disdained beauty, pleasure,

güzelliği, hazzı,

clarity, insight and style.

netliği, içgörü ve stili küçümsediği idi.

People are staying away from elite art and criticism.

İnsanlar, elit sanat ve eleştiriden uzak duruyorlar.

What a puzzle -- I wonder why.

Ne karmaşa – acaba neden?

Well, this turned out to be probably

Neyse, bu muhtemelen kitaptaki

the most controversial claim in the book.

en tartışmalı iddialardan birine dönüştü.

Someone asked me whether I stuck it in

Birisi bana, bu konuya saplanmamın sebebinin

in order to deflect ire

cinsiyet, Nazizm, ırk ve benzeri tartışmalar sonucu

from discussions of gender and Nazism

ortaya çıkacak öfkeyi saptırmak olup olmadığını sordu

and race and so on. I won't comment on that.

Buna yorum yapmayacağım.

But it certainly inspired

Ama bu kesinlikle

an energetic reaction

pek çok üniversite profesöründen

from many university professors.

güçlü bir tepkiye neden oldu.

Well, the other hot button is parenting.

Evet, diğer sıcak konu ise ebeveynlik.

And the starting point is the -- for that discussion

Ve başlangıç noktası,

was the fact that we have all

Hepimizin

been subject to the advice

ebeveynlik sanayii merkezinin

of the parenting industrial complex.

öğütlerine maruz kalmamız.

Now, here is -- here is a

İşte -- işte

representative quote from a besieged mother:

etrafı kuşatılmış bir anneden temsili bir alıntı:

"I'm overwhelmed with parenting advice.

“Ebeveynlik öğütlerinden bunaldım.

I'm supposed to do lots of physical activity with my kids

Çocuklarımla çok fazla fiziksel aktivitede bulunmalıyım,

so I can instill in them a physical fitness habit

böylece sağlıklı yetişkinler olarak büyümeleri için

so they'll grow up to be healthy adults.

onlara spor yapma alışkanlığını aşılayabilirim.

And I'm supposed to do all kinds of intellectual play

Ve her türlü zeka oyununu oynamam isteniyor,

so they'll grow up smart.

böylece akıllı olacaklar.

And there are all kinds of play -- clay for finger dexterity,

Ve her nevi oyun var – el becerileri için hamurlar,

word games for reading success, large motor play,

okuma becerisi için sözcük oyunları, kaba motor becerileri oyunları,

small motor play. I feel like I could devote my life

ince motor becerileri oyunları. Hayatımı çocuklarımla

to figuring out what to play with my kids."

ne oynayacağımı bulmaya adamışım gibi hissediyorum”

I think anyone who's recently been a parent can sympathize

Sanırım, yakınlarda anne-baba olmuş herkes

with this mother.

bu anneye katılacaktır.

Well, here's some sobering facts about parenting.

Evet, işte ebeveynlikle ilgili aydınlatıcı bazı gerçekler.

Most studies of parenting on which this advice is based

Bu öğütlerin dayandığı, ebeveynlikle ilgili çalışmaların

are useless. They're useless because they don't control

çoğu işe yaramaz. İşe yaramazlar, çünkü kalıtımı kontrol etmiyorlar.

for heritability. They measure some correlation

Ebeveynlerin yaptıkları ile çocukların neye dönüştüğü arasındaki

between what the parents do, how the children turn out

korelasyonu ölçüyorlar

and assume a causal relation:

ve bunun nedensel bir ilişki olduğunu varsayıyorlar:

that the parenting shaped the child.

Aile çocuğu biçimlendirdi.

Parents who talk a lot to their kids

Çocuklarıyla çok konuşan aileler,

have kids who grow up to be articulate,

ifade becerileri gelişmiş çocuklar yetiştirirler,

parents who spank their kids have kids who grow up

çocuklarına şaplak atan aileler

to be violent and so on.

şiddete eğilimli çocuklar yetiştirirler, vesaire.

And very few of them control for the possibility

Ve bunların çok azı

that parents pass on genes for --

ebeveynin, -- çocuğun ifade becerileri gelişmiş

that increase the chances a child will be articulate

veya şiddete eğilimli olma şansını artıran

or violent and so on.

genleri aktarması olasılığını kontrol eder.

Until the studies are redone with adoptive children,

Bu çalışmalar, çocuklarına bir ortam sağlayan

who provide an environment

ancak onlara genlerini aktarmayan

but not genes to their kids,

ailelerin evlat edinilmiş çocuklarıyla

we have no way of knowing whether these conclusions are valid.

tekrar edilene kadar sonuçlarının geçerli olup olmadığını bilemeyiz.

The genetically controlled studies

Genetik açıdan kontrollü çalışmaların

have some sobering results.

aydınlatıcı bazı sonuçları var.

Remember the Mallifert twins:

Mallifert ikizlerini hatırlayın:

separated at birth, then they meet in the patent office --

doğar doğmaz ayrılan ve sonra patent ofisinde karşılaşan --

remarkably similar.

önemli ölçüde benzerdiler.

Well, what would have happened if the Mallifert twins had grown up together?

Peki, Mallifert ikizleri birlikte büyüselerdi ne olacaktı?

You might think, well, then they'd be even more similar,

Şöyle düşünebilirsiniz; evet daha da benzer olacaklardı,

because not only would they share their genes,

çünkü sadece genlerini değil,

but they would also share their environment.

ortamı da paylaşacaklardı.

That would make them super-similar, right?

Bu onları süper-benzer yapacaktı, doğru mu?

Wrong. Identical twins, or any siblings,

Yanlış. Doğar doğmaz ayrılmış tek yumurta ikizleri ya da

who are separated at birth are no less similar

herhangi bir çift kardeş, birlikte büyüdüklerinde olacaklarından

than if they had grown up together.

daha az benzer değildirler.

Everything that happens to you in a given home

O yıllar içinde, büyüdüğünüz evde

over all of those years

olup biten hiçbirşey

appears to leave no permanent stamp

kişiliğiniz ya da zekanız üzerinde

on your personality or intellect.

kalıcı etki bırakıyormuş gibi görünmüyor.

A complementary finding, from a completely different methodology,

Tamamen farklı bir yöntemle tamamlayıcı bir bulgu,

is that adopted siblings reared together --

birlikte yetiştirilen evlat edinilmiş çocuklar --

the mirror image of identical twins reared apart,

ayrı yetiştirilen tek yumurta ikizlerinin aynadaki aksidir,

they share their parents, their home,

aileyi, evi,

their neighborhood,

mahalleyi paylaşırlar;

don't share their genes -- end up not similar at all.

genlerini paylaşmazlar – hiç de aynı biçimde sonuçlanmıyor.

OK -- two different bodies of research with a similar finding.

Tamam – benzer bulgularla iki farklı araştırmalar grubu.

What it suggests is that children are shaped

Bunun ortaya koyduğu şu: çocuklar, uzun vadede

not by their parents over the long run,

ebeveynleri tarafından şekillendirilmezler,

but in part -- only in part -- by their genes,

ama kısmen -- sadece kısmen – genleri,

in part by their culture --

kısmen kültür,

the culture of the country at large

geniş anlamda ülkenin kültürü ve

and the children's own culture, namely their peer group --

çocukların kendi kültürü, yani akran grupları tarafından şekillendirilirler --

as we heard from Jill Sobule earlier today,

aynen bugün Jill Sobule’den öğrendiğimiz gibi

that's what kids care about --

çocukları ilgilendiren bu --

and, to a very large extent, larger than most people are prepared to acknowledge,

ve çok geniş ölçüde, pek çok insanın kabul edebileceğinden daha geniş ölçüde

by chance: chance events in the wiring of the brain in utero;

tesadüf tarafından: rahimde beynin bağlantılarındaki tesadüfi olaylar;

chance events as you live your life.

yaşamınızı sürdürürken olan tesadüfi olaylar.

So let me conclude

Öyleyse

with just a remark

konuyu seçimler konusuna getirecek

to bring it back to the theme of choices.

bir notla bitireyim.

I think that the sciences of human nature --

Sanırım insan doğasına ilişkin bilimler;

behavioral genetics, evolutionary psychology,

davranışsal genetik, evrimsel psikoloji,

neuroscience, cognitive science --

sinirbilim, bilişsel bilimler

are going to, increasingly in the years to come,

önümüzdeki yıllarda gitgide

upset various dogmas,

çeşitli dogmaları,

careers and deeply-held political belief systems.

kariyerleri ve köklü politik inanç sistemlerini yıkacaklar.

And that presents us with a choice.

Ve bu, bize bir seçim sunuyor.

The choice is whether certain facts about humans,

Ya insanoğluyla ilgili belli gerçekler

or topics, are to be considered taboos,

ve konular tabu olarak düşünelecek,

forbidden knowledge, where we shouldn't go there

içinden iyi bir şey çıkmayacağı için uzak durmamız gereken

because no good can come from it,

yasaklı bilgiler olacak

or whether we should explore them honestly.

ya da onları dürüstçe araştıracağız.

I have my own

Benim bu soruya

answer to that question,

kendi yanıtım,

which comes from a great artist of the 19th century,

ondokuzuncu yüzyılın büyük sanatçısı

Anton Chekhov, who said,

Anton Çehov’dan geliyor

"Man will become better when you show him

"İnsan, ona nasıl biri olduğunu gösterdiğinde

what he is like."

daha iyi biri olacaktır."

And I think that the argument

Sanırım argüman

can't be put any more eloquently than that.

bundan daha anlamlı biçimde ortaya konamazdı.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)