How to connect with depressed friends | Bill Bernat

Çeviri: Bahar Yavuzsüslü Gözden geçirme: Merve Kılıç

The one conversation that uplifted me more than any other in my life

Hayatımda moralimi en çok düzelten sohbet,

was with a woman who told me

bana birkaç gün önce

how, a few days earlier,

Büyük Kanyon'un kenarına

she drove her Jeep Wrangler to the edge of the Grand Canyon

arabasını çekip marşa basarak aracı

and sat there, revving the engine,

aşağı sürmeyi düşündüğünü söyleyen

thinking about driving over.

bir kadınla yaptığımdı.

Even though I had severe social anxiety,

Ağır sosyal anksiyetem olmasına rağmen

in that conversation, I was totally at ease.

o konuşmada tamamen rahattım.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

She told me what was going on in her life

Bana onu bu noktaya getiren gün ve aylarda

in the days and months leading up,

hayatında neler olup bittiğini,

what her thoughts were at that exact moment,

tam o anda aklından neler geçtiğini,

why she wanted to die,

neden ölmek istediğini ve bunu

and why she didn't do it.

neden yapmadığını anlattı.

We nodded and half-smiled,

Başımızı salladık ve yarım ağızla güldük,

and then it was my turn to talk about my journey

sonra kendimi nasıl olup da dağ kasabasındaki bir hastanenin

to a dining table in the hygienic community area

ruh sağlığı polikliniğindeki ortak alandaki

bir yemek masasında bulduğumu anlatma sırası bana geçmişti.

of the mental health wing of a mountain-town hospital.

I took too many sleeping pills,

Çok fazla uyku hapı içmiştim,

and after they treated me for that,

gerekli tedaviyi uyguladıktan sonra

they were like, "Hey, we would love it if you would be our guest

bana "Psikoloji koğuşunda sizi ağırlamak bizim için

in the psych ward."

büyük zevk olur." dediler.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

We joked that her suicide would have made a way better postcard.

Onun intiharının daha kartpostal-vari olduğuna dair şakalaştık.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

We talked shop.

İşten güçten konuştuk.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

She allowed me to be deeply depressed

Onun sayesinde aynı anda hem son derece mutsuz olup

and have a genuine connection to another person, simultaneously.

hem de başka bir insanla samimi bir bağ kurabilmiştim.

For the first time,

Kendimi ilk defa

I identified as somebody living with depression,

depresyonla yaşayan biri olarak benimsedim

and I felt good about it --

ve bu bana iyi hissettirdi,

like I wasn't a bad person for it.

bundan ötürü kötü bir insan değilmişim gibi.

Now imagine one of the people at that table was a member of your family

Şimdi farz edelim ki o masada ailenden biri ya da

or a close friend.

yakın bir arkadaşın oturuyor.

Would you be comfortable talking to them?

Onlarla rahatça konuşabilir miydin?

What if instead of the hospital,

Peki ya hastane yerine

they were at your kitchen table

mutfak masasında olsanız ve sana

and told you they were really depressed?

cidden mutsuz olduklarını söyleseler?

The World Health Organization

Dünya Sağlık Örgütü

says that depression is the leading cause of ill health and disability worldwide,

depresyonun 350 milyon kişiyi etkileyerek dünya çapında başlıca hastalık

affecting 350 million people.

ve malüllük sebebi olduğunu belirtiyor.

The National Institute of Mental Health

Ulusal Ruh Sağlığı Enstitüsü ise

reports seven percent of Americans experiencing depression in a year.

bir yıl içinde Amerikalıların %7'sinin depresyon geçirdiğini saptıyor.

So depression is super common,

Yani depresyon çok yaygın bir durum

yet in my experience,

fakat tecrübelerime göre

most folks don't want to talk to depressed people

mutluymuş gibi davranmadığımız sürece birçok insan

unless we pretend to be happy.

depresif kişilerle konuşmak istemiyor.

A cheerful facade is appropriate for casual interactions.

Neşeli bir görüntü rastgele bir iletişim için uygundur.

A depressed person can ask for extra syrup in their pumpkin spice latte

Depresif biri, ruhunun sonsuz karanlığında hapsolduğu

without explaining that they need it

ve tüm kaçış umudunu kaybettiği için

because they're trapped in the infinite darkness of their soul

pumpkin spice lattesine ekstra şurup istediğini

and they've lost all hope of escape --

belirtmek zorunda kalmaz,

(Laughter)

(Gülüşmeler)

again.

yine.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Depression doesn't diminish a person's desire

Depresyon bir kişinin diğer insanlara iletişime geçme arzusunu

to connect with other people,

azaltmaz, kısıtladığı sadece

just their ability.

bunu yapabilme becerisidir.

So in spite of what you might think,

Sonuç olarak düşündüğünüzün aksine

talking to friends and family living with depression

depresyonda olan arkadaş ve akrabalarınızla konuşmak

can be really easy and maybe even fun.

gayet kolay hatta eğlenceli bile olabilir.

Not, like, Facebook-selfie-with-Lady-Gaga- at-an-underground-party fun --

Lady Gaga ile yeraltı partisinde Facebook selfiesi minvalinde eğlence değil

I'm talking about the kind of fun

benim bahsettiğim eğlence daha çok

where people enjoy each other's company effortlessly.

insanların çaba sarfetmeden yalnızca yan yana olmaktan aldığı haz.

Nobody feels awkward,

Kimse kendini tuhaf hissetmez

and no one accuses the sad person of ruining the holidays.

ve kimse mutsuz birini tatili mahvetmekle suçlamaz.

Why does this chasm even exist?

Bu büyük uçurum niye var ki zaten?

On the one side,

Bir yanda

you have people living with depression

depresyon ile mücadele eden ve bu esnada

who may act in off-putting or confusing ways

kafalarının içinde kimsenin göremediği bir savaş verdikleri için

because they're fighting a war in their head

rahatsız edici ya da tuhaf davranışlar

that nobody else can see.

sergileyebilen insanlar var.

On the other side,

Diğer tarafta ise

the vast majority of people look across the chasm

uçurumun tepesinden bakıp kafa sallayan büyük çoğunluk var

and shake their heads,

ve sanki diğerlerine

like, "Why you gotta be so depressed?"

"Bu denli depresif olmak zorunda mısın?" diyorlar.

You may recognize a divide like this in your life.

Bu tür bir ayrımı kendi hayatında da tecrübe etmişsindir.

Do you want to build a bridge across it?

Peki bir köprü kurmak ister misin?

You may not want to build a bridge --

Kurmak istemeyebilirsin belki

and that's a totally valid choice.

ve bu gayet geçerli bir seçim.

Or maybe you'd like to build a stronger connection,

Belki de daha sağlam bir iletişim kurmak istiyorsundur

but you have a lot of questions and concerns.

ama aklında bir sürü soru ve endişe vardır.

You're what I might call "bridge curious."

Sen "köprüye yatkın" diye tabir ettiğim tiplerdensin.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Here are some possible reasons

Depresyonda olan kişilerden

why some of you may avoid depressed people.

niye kaçındığınıza dair bazı olası sebeplerim var.

You might be afraid

Mesela korkuyorsundur,

that if you talk to somebody while they're depressed,

eğer biri mutsuzken onunla konuşursan birdenbire

you're suddenly responsible for their well-being.

onun iyi olmasından sen sorumluymuşsun gibi geliyordur.

You're not expected to be Dr. Phil.

Kimse senden Dr. Phil olmanı beklemiyor.

Just be friendly --

Sadece dost canlısı ol,

more like Ellen.

Ellen gibi mesela.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

You may worry that you won't know what to say,

Ne diyeceğini bilememekten, her konuşma girişiminin

and every attempt at conversation will be awkward,

tuhaf karşılanmasından, kendinizi yalnızca ikiniz de

and the only time you'll feel comfortable

konuşmayı kesip telefonlarınıza daldığınız zaman

is when you both just give up on talking

rahat hissedeceğinizden

and stare at your phones.

endişeleniyor olabilirsin.

Words are not the most important thing to focus on.

Odaklanman gereken en önemli şey kelimeler değil.

You might fear seeing your shadow.

Kendi gölgeni görmekten korkabilirsin.

Hey, if you have been successfully outrunning

Eğer kendi duygusal sorunlarından başarılı bir şekilde

your personal emotional demons,

kaçabilmeyi başarmışsan

that's awesome.

bu harika.

May the wind be at your back.

Rüzgar senin tarafında olsun.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

You can be the least woo-woo person in the world

Depresif insanlarla bir iletişim kurabilmek için dünyadaki

and still connect with depressed people.

en pembe gözlüklü insan olman gerekmiyor.

Maybe you've heard that depression is contagious,

Belki de depresyonun bulaşıcı olduğunu duydun

and you're afraid of catching it.

ve kapmaktan korkuyorsun.

Bring some hand sanitizer.

Yanında el dezenfektanı taşı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

You're much more likely to catch the joy of human bonding.

İki insan arasındaki bağın verdiği neşe daha bulaşıcı.

Maybe you see depressed people differently.

Belki mutsuz insanları farklı görüyorsun.

You think of them as flawed or defective.

Onları kusurlu ya da arızalı sanıyorsun.

Multiple university studies have shown

Birçok üniversite araştırmasına göre

that A students are more likely to have bipolar condition.

başarılı öğrencilerin bipolar bozukluğa yatkınlığı daha fazla.

Our brains aren't broken or damaged,

Beyinlerimiz kusurlu ya da hasarlı değil,

they just work differently.

yalnızca farklı çalışıyorlar.

I spent a lot of years thinking happy people just don't get it.

Yıllarca mutlu insanların bu durumu anlamadığını düşünüp durdum.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I did eventually stop discriminating against happy people --

Mutlu insanlara ayrımcılık yaptığımı anlayınca er geç bıraktım tabi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I began battling depression when I was eight,

Depresyonla savaşmaya sekiz yaşımdayken başladım,

and decades later, to my surprise,

onlarca yıl sonra sürpriz bir şekilde

I started winning.

kazanmaya başladım.

I shifted from being miserable much of the time

Kendimi sürekli çaresiz hissetmek yerine

to enjoying life.

hayatı yaşamaya başladım.

I live pretty well with my bipolar condition,

Bipolar bozukluğumla oldukça iyi başa çıktım, ayrıca

and I've overcome some other mental health conditions

fazla yemek, bağımlılık ve sosyal anksiyete gibi

like overeating, addiction and social anxiety.

diğer ruh sağlığı sorunlarının da üstesinden geldim.

So I live on both sides of this chasm.

Yani uçurumun iki yanında da yaşadım.

And I'm offering some guidance

Ve şimdi kendi tecrübelerim ışığında

based on my experience

uçuruma bir köprü kurabilmen için

to help you build a bridge across it

sana yardım eli uzatıyorum,

if you want to.

sen de dilersen tabii.

It's not hard science,

Atom fiziği değil belki

but I worked with a lot people I know who've lived with depression

ama ben de bu tavsiyeleri derleyebilmek için depresyonda olduğunu bildiğim

to refine these suggestions.

birçok insanla çalıştım.

First up, some things you might want to avoid --

Öncelikle kaçınman gereken şeylerden başlayalım,

some "don'ts."

bazı "asla"larla.

One of the most off-putting things you can say is,

Söyleyebileceğin en rahatsız edici şeylerden biri

"Just get over it."

"Aş artık bunları."dır.

Great idea -- love it,

Harika fikir ya bayıldım,

it's just we already thought of that.

bizim hiç aklımıza gelmemişti.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

The absence of the ability to just get over it is depression.

Üstesinden gelme yetisinin eksikliği durumu depresyon oluyor zaten.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkış)

We feel it in our bodies --

Bizler bunu vücudumuzda hissediyoruz,

it's a physical thing for us.

bizim için fiziksel bir şey bu.

And medically it's no different

Tıbbi açıdan da bunun bileği kırılmış

from telling someone with a broken ankle or cancer,

veya kanserle savaşan birine "aş bunları" demekten

"just get over it."

hiçbir farkı yok.

Don't be hell-bent on fixing us.

Bizi onarmak için böyle aceleci olmayın.

Like, thank you, but ...

Anlıyorum sağ olun ama bu baskı

the pressure can make us depressed people feel like we're disappointing you.

biz depresyondakilere sizi mahcup ediyormuşuz gibi hissettirir.

Also, things that make some people feel better

Öte yandan bazılarının daha iyi hissetmesini sağlayan şeyler

may not work for us.

bizde işe yaramayabilir.

You can't cure clinical depression by getting ice cream ...

Klinik depresyonu dondurma vererek tedavi edemezsiniz,

which is unfortunate, because that would be living the dream.

ki bu çok yazık çünkü öyle olsa hayaller gerçek olurdu.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Don't take a negative response personally.

Olumsuz bir tepkiyi kişisel algılamayın.

So, I have a friend who, about a year ago,

Yaklaşık bir yıl önce bir arkadaşım

messaged me that he was really isolated and depressed.

bana mesaj atıp gerçekten çok mutsuz ve yalnız olduğunu söyledi.

And I suggested some things for him to do,

Ben de ona bazı tavsiyelerde bulundum

and he was like, "No, no and no."

ve hepsine cevabı "Hayır." oldu.

And I got mad,

Sonra deliye döndüm,

like, how dare he not embrace my brilliant wisdom?

benim engin bilgileriminden nasıl olur da faydalanmaz?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And then I remembered times I've been depressed,

Derken aklıma depresif olduğum zamanlar geliverdi

and how I thought I was doomed in all possible futures,

ve geleceğime dair tüm senaryolarda nasıl çaresiz hissettiğim,

or everybody suddenly hated me, and things like that.

birdenbire herkesin benden nasıl nefret ettiğini düşünmem gibi şeyler.

It didn't matter how many people told me otherwise --

Kaç kişi bana bunun aksini söylese de

I didn't believe them.

onlara inanmamıştım.

So I let my friend know I cared,

Sonra arkadaşıma ona değer verdiğimi

and I didn't take it personally.

ve bunu kişisel algılamadığımı söyledim.

Don't let a lack of bubbly happiness freak you out.

Etrafında mutluluktan uçuşan kelebeklerin olmaması seni korkutmasın.

It's not a shark attack.

Köpekbalığı saldırısı değil ya.

"Call the coast guard, my friend is sad!"

"Sahil güvenliği çağırın, arkadaşım üzgün!"

(Laughter)

(Gülüşmeler)

We can be sad and OK at the same time.

Aynı anda hem üzgün hem de iyi olabiliriz.

I'm going to say that again,

Bakın tekrar söylüyorum

because in our society, we're taught the opposite,

çünkü içinde bulunduğumuz toplumda bize tam tersini öğrettiler

and so it's counterintuitive.

ve bu son derece mantık dışı.

People can be sad and OK at the same time.

Aynı anda hem üzgün hem de iyi olunabilir.

So some of these things may apply to you personally, some may not.

Dediklerimden bazısı kişisel olarak işine yarar, bazısı yaramaz.

Take what's useful.

Sen işine yarayanı al.

And remember, you don't have to connect.

Ayrıca unutma, bağlanmak zorunda değilsin.

If you want to,

Ama eğer istersen

here are some suggestions that may help --

sana yardımcı olacak bazı tavsiyelerim var,

some "dos."

bazı "yapılacaklar".

Talk to us in your natural voice, right?

Bizimle kendi ses tonundan konuş, olur mu?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

You don't need to put on a sad voice because we're depressed --

Biz mutsuzuz diye sen de sesine mutsuz bir hava vermek zorunda değilsin,

you don't sneeze when you're talking to somebody with a cold.

nezle olan biriyle konuşurken hapşırmazsın sonuçta.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

It's not rude to be upbeat.

Neşeli olman kaba bir hareket değil.

You can be you, OK?

Kendin olabilirsin, anlıyor musun?

If you make an offer to be there for us,

Eğer burada bizimle olmak için bir vaatte bulunuyorsan

clearly state what you can and can't do.

elinden neyin gelip neyin gelmediğini açıkça belirt.

I have told people, "Hey, call or text any time,

İnsanlara "Ne zaman istersen ara ya da mesaj at

but I might not be able to get back to you that same day."

ancak aynı gün içinde sana geri dönemeyebilirim." demişimdir.

It's totally cool to not make an offer,

Birine bir şey vadetmemekte ya da

or to make a narrow offer with really clear boundaries around it.

oldukça keskin sınırları olan bir vaatte bulunmakta hiçbir sorun yok.

Give us a sense of control.

Bize kontrol hissi verin.

Like, get our consent.

Rızamızı alın mesela.

I have a friend who, a while back,

Bir süre önce ben depresif bir dönemdeyken

when I was having a depressive episode,

bir arkadaşım bana ulaştı ve dedi ki:

reached out and said, "Hey, I want to check in with you.

"Seninle düzenli olarak iletişime geçmek istiyorum.

Can I call you every day?

Her gün arayabilir miyim?

Maybe text you every day and call later in the week?

Ya da her gün sana mesaj atar hafta içi de ararım?

What works for you?"

Hangisini tercih edersin?"

By getting my permission, she earned my complete confidence

Benden izin isteyerek güvenimi tamamen kazandı

and remains one of my best friends today.

ve bugün hala en iyi dostlarımdan biridir.

And my last suggestion is:

Son tavsiyem ise şudur:

interact about not depression,

depresyondan başka şeyler konuşun

aka, normal stuff.

normal, gündelik şeylerden falan.

I have a friend who, when people were worried about him,

Bir arkadaşım vardı ve insanlar onu merak ettiklerinde arayıp

they would call and ask if he wanted to go shopping

alışverişe gitmek ya da garajlarını temizlemeye yardım

or help them clean out their garage.

etmek isteyip istemediğini sorardı.

Your depressed friends could be a good source of free labor --

Depresyondaki arkadaşların bedava iş gücü kaynağı olabilir.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

What I'm really getting at is,

Yani esas demek istediğim

invite them to contribute to your life in some way,

onları hayatına bir şekilde katkıda bulunmaya davet et,

even if it's as small as asking you to go see a movie

bu sinemada izlemek istediğin bir filme çağırmak gibi

that you wanted to see in the theater.

küçük bir şey olsa bile.

So that's a lot of dos and don'ts and maybes,

Sonuç olarak bir sürü yapılacaklar yapılmayacaklar ve belkiler saydım

and it's not by any means a definitive list.

ve bu hiçbir şekilde tam teşekküllü bir liste değil.

The thing to remember is that they're all grounded

Hatırlaman gereken şu ki hepsi aslında tek bir

in one guiding principle.

altın kurala çakılıp kalmış durumda.

It's what allowed the woman in the Jeep Wrangler

Beni farkında bile olmadan iyileşmeye götüren yola sokan

to start me on the path to recovery without even trying.

o arabanın içindeki kadına bu gücü veren de bu.

She talked to me like I belonged

Benimle sanki tam o anda

and contributed exactly as I was at that moment.

doğru yerde doğru bir şey yapıyormuşum gibi konuştu.

If you talk to a depressed person as if their life is just as valuable,

Depresyonda olan bir insanla sanki onun hayatı da en az seninki kadar

intense and beautiful as yours,

değerli, çarpıcı ve güzelmiş gibi konuşursan

then there's no need to build a bridge between you,

artık onunla aranda bir köprü kurmana gerek kalmayacak,

because you've closed the chasm.

çünkü uçurumu kapamış olacaksın.

Focus on that instead of your words,

Kelimeler yerine buna odaklan,

and it may be the most uplifting conversation of their life.

bakarsın bu hayatlarındaki en motive edici sohbet oluverir.

What could that do for somebody you care about?

Bu sevdiğin biri için neye yarardı düşün?

What could it do for you?

Senin için nelere yarardı?

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)