How to connect with depressed friends | Bill Bernat

Tłumaczenie: Emilia Lelakowska Korekta: Rysia Wand

The one conversation that uplifted me more than any other in my life

Bardziej niż inne, podniosła mnie na duchu rozmowa z pewną kobietą,

was with a woman who told me

how, a few days earlier,

która kilka dni wcześniej

she drove her Jeep Wrangler to the edge of the Grand Canyon

podjechała dżipem do krawędzi Wielkiego Kanionu

and sat there, revving the engine,

i dłuższy czas grzała silnik, myśląc, czy wjechać w przepaść.

thinking about driving over.

Choć mam silną fobię społeczną,

Even though I had severe social anxiety,

in that conversation, I was totally at ease.

podczas tej rozmowy byłem zupełnie spokojny.

(Laughter)

(Śmiech)

She told me what was going on in her life

Opowiedziała mi, co działo się w jej życiu w czasie poprzedzającym to zdarzenie.

in the days and months leading up,

what her thoughts were at that exact moment,

O czym myślała dokładnie w tym momencie.

why she wanted to die,

Dlaczego chciała się zabić i dlaczego tego nie zrobiła.

and why she didn't do it.

Kiwaliśmy głowami z pół-uśmiechem.

We nodded and half-smiled,

Potem była moja kolej, żeby opowiedzieć o drodze do stolika w jadalni

and then it was my turn to talk about my journey

to a dining table in the hygienic community area

w części wspólnej oddziału dla chorych psychicznie

of the mental health wing of a mountain-town hospital.

w szpitalu.

I took too many sleeping pills,

Wziąłem za dużo tabletek nasennych i gdy mnie odratowali,

and after they treated me for that,

they were like, "Hey, we would love it if you would be our guest

powiedzieli: "Byłoby świetnie,

gdybyś został gościem naszego oddziału dla chorych psychicznie".

in the psych ward."

(Laughter)

(Śmiech)

We joked that her suicide would have made a way better postcard.

Żartowaliśmy, że jej samobójstwo lepiej nadawałoby się na pocztówkę.

(Laughter)

We talked shop.

Znaleźliśmy wspólny język.

(Laughter)

She allowed me to be deeply depressed

Pozwoliła mi być w głębokiej depresji,

and have a genuine connection to another person, simultaneously.

a jednocześnie mieć prawdziwy kontakt z drugą osobą.

For the first time,

Po raz pierwszy pomyślałam o sobie jak o kimś, kto żyje z depresją,

I identified as somebody living with depression,

and I felt good about it --

i czułem się z tym dobrze.

like I wasn't a bad person for it.

Nie byłem przez to złym człowiekiem.

Now imagine one of the people at that table was a member of your family

Teraz wyobraź sobie, że jedna z osób przy tym stole to ktoś z twojej rodziny

or a close friend.

albo bliski przyjaciel.

Would you be comfortable talking to them?

Czy rozmowa z nimi sprawiłaby ci trudność?

What if instead of the hospital,

A jeśli zamiast w szpitalu siedziałby przy twoim kuchennym stole

they were at your kitchen table

and told you they were really depressed?

i powiedział, że jest w poważnej depresji?

The World Health Organization

Światowa Organizacja Zdrowia twierdzi,

says that depression is the leading cause of ill health and disability worldwide,

że depresja jest głównym powodem problemów zdrowotnych i niepełnosprawności

affecting 350 million people.

dotykającym 350 milionów ludzi na całym świecie.

The National Institute of Mental Health

Narodowy Instytut Zdrowia Psychicznego

reports seven percent of Americans experiencing depression in a year.

donosi, że rocznie 7% Amerykanów cierpi na depresję.

Depresja jest powszechnym schorzeniem,

So depression is super common,

yet in my experience,

ale z doświadczenia wiem,

most folks don't want to talk to depressed people

że ludzie nie chcą rozmawiać z chorymi na depresję,

unless we pretend to be happy.

chyba że udajemy szczęśliwych.

A cheerful facade is appropriate for casual interactions.

Pogodne nastawienie pasuje do pobieżnych interakcji.

A depressed person can ask for extra syrup in their pumpkin spice latte

Osoba z depresją może prosić o dodatkowy syrop do kawy

without explaining that they need it

bez wyjaśniania, że potrzebuje go,

because they're trapped in the infinite darkness of their soul

bo utknęła w nieskończonym mroku duszy

and they've lost all hope of escape --

i straciła całą nadzieję ucieczki.

(Laughter)

Znowu...

again.

(Laughter)

(Śmiech)

Depression doesn't diminish a person's desire

Depresja nie zmniejsza potrzeby kontaktu z innymi ludźmi,

to connect with other people,

just their ability.

tylko go utrudnia.

So in spite of what you might think,

Wbrew potocznej opinii,

talking to friends and family living with depression

rozmowa z przyjacielem lub krewnym z depresją może być łatwa

can be really easy and maybe even fun.

i może nawet zabawna.

Not, like, Facebook-selfie-with-Lady-Gaga- at-an-underground-party fun --

Nie tak, jak zamieszczenie na Facebooku selfie z imprezy z Lady Gagą.

I'm talking about the kind of fun

Mówię o rodzaju zabawy,

where people enjoy each other's company effortlessly.

kiedy ludziom po prostu sprawia przyjemność czyjaś obecność,

nikt nie czuje się niezręcznie

Nobody feels awkward,

and no one accuses the sad person of ruining the holidays.

i nikt nie oskarża smutnej osoby, że rujnuje święta.

Why does this chasm even exist?

Czemu taka przepaść w ogóle istnieje?

On the one side,

Z jednej strony są ludzie, którzy żyją z depresją,

you have people living with depression

who may act in off-putting or confusing ways

a którzy zachowują się odpychająco albo nieodpowiednio,

because they're fighting a war in their head

bo staczają w głowie bitwy, których nikt inny nie może dostrzec.

that nobody else can see.

On the other side,

Z drugiej strony większość ludzi

the vast majority of people look across the chasm

patrzy nad przepaścią i potrząsa głowami:

and shake their heads,

like, "Why you gotta be so depressed?"

"Czemu musisz być taki przybity?".

You may recognize a divide like this in your life.

Może widzisz takie podziały we własnym życiu.

Do you want to build a bridge across it?

Chcesz budować ponad nimi mosty?

You may not want to build a bridge --

Możesz nie chcieć budować mostów i masz prawo tak zadecydować.

and that's a totally valid choice.

A może chcesz zbudować lepszą więź,

Or maybe you'd like to build a stronger connection,

but you have a lot of questions and concerns.

ale...

Masz wiele pytań i zastrzeżeń?

You're what I might call "bridge curious."

Jesteś jednym z tych, których nazywam "zainteresowani mostami".

(Laughter)

(Śmiech)

Here are some possible reasons

Oto kilka powodów, czemu niektórzy unikają ludzi w depresji.

why some of you may avoid depressed people.

You might be afraid

Może boisz się, że rozmowa z osobą w depresji

that if you talk to somebody while they're depressed,

you're suddenly responsible for their well-being.

oznacza odpowiedzialność za jej dobre samopoczucie.

You're not expected to be Dr. Phil.

Nikt nie oczekuje, że będziesz jak dr. Phil.

Just be friendly --

Po prostu bądź przyjacielski, jak Ellen.

more like Ellen.

(Laughter)

(Śmiech)

You may worry that you won't know what to say,

Może martwisz się, że zabraknie ci słów,

and every attempt at conversation will be awkward,

i że każda próba rozmowy będzie niezręczna

i najlepiej będzie,

and the only time you'll feel comfortable

is when you both just give up on talking

jeśli darujecie sobie rozmowę i będziecie się gapić w telefony.

and stare at your phones.

Words are not the most important thing to focus on.

Słowa nie są najważniejsze.

You might fear seeing your shadow.

Może boisz się zobaczyć własne słabości.

Hey, if you have been successfully outrunning

Jeśli skutecznie radzisz sobie z własnymi demonami

your personal emotional demons,

that's awesome.

- to świetnie!

May the wind be at your back.

Tak trzymaj!

(Laughter)

You can be the least woo-woo person in the world

Możesz być największym sceptykiem świata

and still connect with depressed people.

i wciąż utrzymywać kontakt z ludźmi z depresją.

Maybe you've heard that depression is contagious,

Może słyszałeś, że depresja jest zaraźliwa

and you're afraid of catching it.

i boisz się, że ją złapiesz.

Bring some hand sanitizer.

Weź ze sobą odkażacz.

(Laughter)

(Śmiech)

You're much more likely to catch the joy of human bonding.

O wiele bardziej prawdopodobne, że załapiesz się na radość kontaktu.

Maybe you see depressed people differently.

Może inaczej postrzegasz ludzi z depresją.

You think of them as flawed or defective.

Myślisz, że coś z nimi nie tak.

Multiple university studies have shown

Liczne badania pokazały,

that A students are more likely to have bipolar condition.

że prymusi częściej chorują na zaburzenia dwubiegunowe.

Nasze mózgi nie są zepsute ani zniszczone,

Our brains aren't broken or damaged,

they just work differently.

po prostu pracują inaczej.

I spent a lot of years thinking happy people just don't get it.

Przez wiele lat sądziłem, że szczęśliwi po prostu tego nie rozumieją.

(Laughter)

(Śmiech)

I did eventually stop discriminating against happy people --

W końcu przestałem dyskryminować szczęśliwych ludzi.

(Laughter)

(Śmiech)

I began battling depression when I was eight,

Zacząłem walkę z depresją, kiedy miałem 8 lat

and decades later, to my surprise,

i ku mojemu zaskoczeniu, 10 lat później zacząłem wygrywać!

I started winning.

I shifted from being miserable much of the time

Niemal stałe przygnębienie zamieniłem na radość życia.

to enjoying life.

Żyję całkiem nieźle z zaburzeniami dwubiegunowymi

I live pretty well with my bipolar condition,

and I've overcome some other mental health conditions

i przezwyciężyłem kilka innych zaburzeń psychicznych,

like overeating, addiction and social anxiety.

jak przejadanie się, uzależnienie, czy fobia społeczna.

So I live on both sides of this chasm.

Żyłem po obu stronach przepaści

And I'm offering some guidance

i mam kilka wskazówek opartych na doświadczeniu.

based on my experience

to help you build a bridge across it

Jak budować mosty, jeśli tego chcesz?

if you want to.

It's not hard science,

To nie jest wiedza ścisła,

but I worked with a lot people I know who've lived with depression

ale pracowałem z wieloma osobami z depresją,

to refine these suggestions.

żeby ulepszyć te sugestie.

First up, some things you might want to avoid --

Na początek kilka rzeczy, których lepiej nie robić.

some "don'ts."

Najbardziej odpycha mówienie "weź się w garść".

One of the most off-putting things you can say is,

"Just get over it."

Great idea -- love it,

Świetny pomysł! Z chęcią! Ale już tego próbowałem.

it's just we already thought of that.

(Laughter)

(Śmiech)

The absence of the ability to just get over it is depression.

Depresja to właśnie niemożność "wzięcia się w garść".

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Brawa)

We feel it in our bodies --

Odczuwamy to cieleśnie.

Odczuwamy to cieleśnie. To dla nas fizyczna niemoc.

it's a physical thing for us.

And medically it's no different

Z punktu widzenia medycyny to tak,

from telling someone with a broken ankle or cancer,

jakby powiedzieć osobie ze złamaną nogą albo rakiem:

"just get over it."

"po prostu weź się w garść".

Don't be hell-bent on fixing us.

Nie próbuj nas naprawiać na siłę.

Like, thank you, but ...

Dziękujemy,

ale taka presja może sprawić, że my, ludzie z depresją,

the pressure can make us depressed people feel like we're disappointing you.

będziemy czuć, że cię zawiedliśmy.

Also, things that make some people feel better

Poza tym coś, co poprawia humor innym, może na nas nie działać.

may not work for us.

You can't cure clinical depression by getting ice cream ...

Nie można wyleczyć klinicznej depresji pójściem na lody.

which is unfortunate, because that would be living the dream.

Szkoda, bo to byłoby spełnienie marzeń.

(Laughter)

(Śmiech)

Don't take a negative response personally.

Nie bierz do siebie negatywnej reakcji.

So, I have a friend who, about a year ago,

Jakiś rok temu przyjaciel napisał do mnie,

messaged me that he was really isolated and depressed.

że jest bardzo samotny i przybity.

And I suggested some things for him to do,

Dałem mu kilka rad, a on: "Nie, nie i nie!".

and he was like, "No, no and no."

And I got mad,

Wściekłem się: "Jak śmiesz odrzucać moje genialne rady?".

like, how dare he not embrace my brilliant wisdom?

(Laughter)

(Śmiech)

And then I remembered times I've been depressed,

Wtedy przypomniałem sobie czasy, kiedy to ja byłem w depresji,

and how I thought I was doomed in all possible futures,

kiedy myślałem, że nie ma dla mnie żadnej dobrej alternatywy,

or everybody suddenly hated me, and things like that.

że wszyscy nagle mnie znienawidzili i tym podobne.

It didn't matter how many people told me otherwise --

Nie miało znaczenia, ilu ludzi powiedziało mi, że to nieprawda.

I didn't believe them.

Nie wierzyłem im.

So I let my friend know I cared,

Zapewniłem kolegę, że przejmuję się jego losem i nie wziąłem tego do siebie.

and I didn't take it personally.

Don't let a lack of bubbly happiness freak you out.

Nie daj się wystraszyć brakowi entuzjazmu.

It's not a shark attack.

To nie atak rekinów.

"Call the coast guard, my friend is sad!"

"Wezwijcie ratowników, mój kolega jest smutny!"

(Laughter)

We can be sad and OK at the same time.

Możemy być smutni i mieć się dobrze.

I'm going to say that again,

Powiem to jeszcze raz,

because in our society, we're taught the opposite,

bo w naszym społeczeństwie, uczy się nas czegoś innego,

and so it's counterintuitive.

więc trudno nam to ogarnąć:

ludzie mogą być smutni i mieć się dobrze jednocześnie.

People can be sad and OK at the same time.

So some of these things may apply to you personally, some may not.

Niektóre rzeczy mogą ci się przydać, a inne nie.

Take what's useful.

Wykorzystaj te pomocne.

And remember, you don't have to connect.

Pamiętaj: nie musisz nawiązywać kontaktu.

If you want to,

Jeśli jednak chcesz to zrobić,

here are some suggestions that may help --

oto kilka sugestii, które mogą pomóc.

some "dos."

Talk to us in your natural voice, right?

Mów naturalnym głosem, dobrze?

(Laughter)

(Śmiech)

You don't need to put on a sad voice because we're depressed --

Nie musisz używać smutnego głosu, bo mamy depresję!

you don't sneeze when you're talking to somebody with a cold.

Nie kichasz podczas rozmowy z kimś, kto się przeziębił.

(Laughter)

(Śmiech)

It's not rude to be upbeat.

To że jesteś w dobrym nastroju nie jest niegrzeczne. Bądź sobą.

You can be you, OK?

If you make an offer to be there for us,

Jeśli zdecydujesz się przy nas być, powiedz, ile jesteś w stanie zrobić.

clearly state what you can and can't do.

Ja mówiłem ludziom: "Dzwoń lub pisz kiedy chcesz,

I have told people, "Hey, call or text any time,

but I might not be able to get back to you that same day."

ale czasem nie dam rady odpowiedzieć tego samego dnia".

It's totally cool to not make an offer,

To zupełnie w porządku nie oferować niczego

or to make a narrow offer with really clear boundaries around it.

albo zaoferować coś drobnego, co nie narusza twoich granic.

Give us a sense of control.

Daj nam poczucie kontroli.

Like, get our consent.

Poczekaj na zgodę.

I have a friend who, a while back,

Miałem koleżankę, która jakiś czas temu, gdy miałem epizod depresyjny

when I was having a depressive episode,

reached out and said, "Hey, I want to check in with you.

odezwała się do mnie: "Hej, chciałam sprawdzić, jak tam?"

Can I call you every day?

Mogę dzwonić raz dziennie?

Maybe text you every day and call later in the week?

Może wysyłać ci SMS-y, a dzwonić raz w tygodniu?

What works for you?"

Co by ci odpowiadało?".

By getting my permission, she earned my complete confidence

Pytając mnie o zgodę, sprawiła, że czułem się pewnie,

and remains one of my best friends today.

i stała się moją najlepszą przyjaciółką.

And my last suggestion is:

Moja ostatnia sugestia;

interact about not depression,

rozmawiajcie nie tylko o depresji, ale i o normalnych sprawach.

aka, normal stuff.

I have a friend who, when people were worried about him,

Mam kolegę.

Gdy bliscy się o niego martwili,

they would call and ask if he wanted to go shopping

to dzwonili i pytali, czy chce iść na zakupy

or help them clean out their garage.

albo czy pomógłby sprzątnąć garaż.

Your depressed friends could be a good source of free labor --

Znajomi z depresją mogą być darmową siłą roboczą.

(Laughter)

(Śmiech)

What I'm really getting at is,

Oto, do czego naprawdę zmierzam:

invite them to contribute to your life in some way,

zaproście ich jakoś do swojego życia,

even if it's as small as asking you to go see a movie

pozwólcie im mieć w nim jakiś udział, choćby niewielki,

jak zabranie ich na film, który chcecie obejrzeć.

that you wanted to see in the theater.

So that's a lot of dos and don'ts and maybes,

To całkiem sporo porad, przestróg i sugestii

and it's not by any means a definitive list.

i nie jest to w żadnym razie kompletna lista.

Należy zapamiętać, że wszystko sprowadza się do jednej zasady.

The thing to remember is that they're all grounded

in one guiding principle.

It's what allowed the woman in the Jeep Wrangler

Dzięki niej kobieta z dżipa pomogła mi

to start me on the path to recovery without even trying.

znaleźć drogę do powrotu do zdrowia, zupełnie niechcący.

She talked to me like I belonged

Rozmawiała ze mną normalnie

and contributed exactly as I was at that moment.

i była zaangażowana w rozmowę dokładnie tak samo jak ja.

If you talk to a depressed person as if their life is just as valuable,

Kiedy rozmawiasz z osobą w depresji tak,

jakby jej życie było równie wartościowe, intensywne i piękne jak twoje,

intense and beautiful as yours,

then there's no need to build a bridge between you,

nie trzeba nawet budować między wami mostu,

bo właśnie likwidujesz tę przepaść.

because you've closed the chasm.

Focus on that instead of your words,

Skup się na tym zamiast na samych słowach,

a wtedy być może będzie to dla nich najbardziej pocieszająca rozmowa w życiu.

and it may be the most uplifting conversation of their life.

What could that do for somebody you care about?

Jak wiele może to znaczyć dla osoby, o którą się troszczysz?

What could it do for you?

Jak wiele może to znaczyć dla ciebie?

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)