What a planet needs to sustain life | Dave Brain

Çeviri: Orkuncan Okumuş Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

I'm really glad to be here.

Burada olmaktan mutluyum.

I'm glad you're here,

Burada olduğunuz için mutluyum,

because that would be a little weird.

aksi hâlde biraz tuhaf olurdu.

I'm glad we're all here.

Hepimizin burada olmasına çok sevindim.

And by "here," I don't mean here.

"Burada" derken, burayı kastetmiyorum.

Or here.

Veya burayı.

But here.

Burayı kastediyorum.

I mean Earth.

Dünya'yı kastediyorum.

And by "we," I don't mean those of us in this auditorium,

"Biz" ile de bu salondaki bizleri değil,

but life,

yaşamı,

all life on Earth --

Dünya üstündeki tüm yaşamı --

(Laughter)

(Gülüşmeler)

from complex to single-celled,

kompleks canlılardan tek hücrelilere,

from mold to mushrooms

küften mantarlara,

to flying bears.

uçan ayılara kadar.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

The interesting thing is,

İlginç olansa,

Earth is the only place we know of that has life --

bilgimize göre Dünya yaşamın olduğu tek yer.

8.7 million species.

8,7 milyon tür.

We've looked other places,

Başka yerlere de baktık,

maybe not as hard as we should or we could,

yeterince özenli bakmadık belki,

yine de baktık ve başka bir yer bulamadık.

but we've looked and haven't found any;

Earth is the only place we know of with life.

Yaşam barındırdığını bildiğimiz tek yer Dünya.

Is Earth special?

Dünya özel bir yer mi?

This is a question I've wanted to know the answer to

Bu sorunun cevabını çocukluğumdan beri

since I was a small child,

öğrenmek istiyorum,

and I suspect 80 percent of this auditorium

sanırım bu salonun yüzde 80'i de aynı şeyi

has thought the same thing and also wanted to know the answer.

düşünmüş ve cevabı öğrenmek istemiştir.

To understand whether there are any planets --

Güneş sistemimizde veya ötesinde,

out there in our solar system or beyond --

yaşamı destekleyebilecek başka gezegenler

that can support life,

olup olmadığını anlamak için

the first step is to understand what life here requires.

ilk adım buradaki yaşamın neler gerektirdiğini anlamak.

It turns out, of all of those 8.7 million species,

Bu 8,7 milyon türün hepsinde geçerli olarak,

life only needs three things.

yaşam yalnızca üç şeye gereksinim duyuyor.

On one side, all life on Earth needs energy.

Öncelikle, Dünya'daki yaşamın tümü enerjiye ihtiyaç duyar.

Complex life like us derives our energy from the sun,

Bizim gibi kompleks canlılar enerjiyi Güneş'ten karşılar,

but life deep underground can get its energy

yer altındaki canlılarsa enerjiyi

from things like chemical reactions.

kimyasal tepkime gibi şeylerden alabilir.

There are a number of different energy sources

Tüm gezegenlerde birçok farklı

available on all planets.

enerji kaynağı vardır.

On the other side,

Diğer yandan,

all life needs food or nourishment.

tüm canlıların besine veya beslenmeye ihtiyacı vardır.

And this seems like a tall order, especially if you want a succulent tomato.

Özellikle de taze domates isteyenler için bu olanaksız görünüyor.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

However, all life on Earth derives its nourishment

Yine de Dünya'daki her canlı besinini

from only six chemical elements,

yalnızca altı kimyasal elementten edinir

and these elements can be found on any planetary body

ve bu elementler Güneş sistemimizdeki

in our solar system.

her gezegen türünde bulunur.

So that leaves the thing in the middle as the tall pole,

Bu da ortadaki şeyi bir duvar, üstesinden gelmesi

the thing that's hardest to achieve.

en zor şey durumuna getiriyor.

Not moose, but water.

Geyikten değil, sudan bahsediyorum.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Although moose would be pretty cool.

Gerçi geyik de havalı olurdu.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And not frozen water, and not water in a gaseous state, but liquid water.

Donmuş ya da gaz hâlde değil, sıvı olarak.

This is what life needs to survive, all life.

Yaşamın tümü bunu ihtiyaç duyuyor.

And many solar system bodies don't have liquid water,

Güneş sistemindeki pek çok cisim sıvı suya sahip değil,

and so we don't look there.

o yüzden oralara bakmıyoruz.

Other solar system bodies might have abundant liquid water,

Güneş sistemindeki diğer cisimlerse bolca suya sahip olabilir,

even more than Earth,

Dünya'dan bile fazla,

but it's trapped beneath an icy shell,

ancak buz tabakası altında.

and so it's hard to access, it's hard to get to,

Bu yüzden de oraya ulaşmak, erişmek,

it's hard to even find out if there's any life there.

orada bir canlı varsa bile bunu keşfetmek çok zor.

So that leaves a few bodies that we should think about.

Bu da bize üstüne düşünmemiz gereken birkaç cisim bırakır.

So let's make the problem simpler for ourselves.

Sorunu daha basit hâle getirelim.

Let's think only about liquid water on the surface of a planet.

Sadece bir gezegenin yüzeyindeki sıvı suyu düşünelim.

There are only three bodies to think about in our solar system,

Gezegen yüzeyindeki sıvı su konusunda, Güneş sistemimizde

with regard to liquid water on the surface of a planet,

göz önüne alacağımız yalnızca üç cisim var,

and in order of distance from the sun, it's: Venus, Earth and Mars.

Güneş'ten uzaklığına göre: Venüs, Dünya ve Mars.

You want to have an atmosphere for water to be liquid.

Suyun sıvı hâlde olması için bir atmosfer olmasını istersiniz.

You have to be very careful with that atmosphere.

Bu atmosfer konusunda da çok dikkatli olmalısınız.

You can't have too much atmosphere, too thick or too warm an atmosphere,

Aşırı bir atmosfer, çok kalın veya çok sıcak bir atmosfer olmaz

because then you end up too hot like Venus,

çünkü Venüs gibi aşırı sıcak olur

and you can't have liquid water.

ve sıvı su barındıramazsınız.

But if you have too little atmosphere and it's too thin and too cold,

Ama çok az, çok ince ve çok soğuk bir atmosfere sahip olursanız

you end up like Mars, too cold.

Mars gibi çok soğuk olursunuz.

So Venus is too hot, Mars is too cold,

Venüs çok sıcak, Mars çok soğuk,

and Earth is just right.

Dünya ise tam ölçüsünde.

You can look at these images behind me and you can see automatically

Arkamdaki görsellere bakıp yaşamın Güneş sistemimiz içinde

where life can survive in our solar system.

nerede bulunacağını istemsizce anlarsınız.

It's a Goldilocks-type problem,

Bu Goldilocks türü bir soru

and it's so simple that a child could understand it.

ve çok basit, çocuklar bile anlayabilir.

However,

Yine de

I'd like to remind you of two things

size üstüne pek düşünmediğimiz Goldilocks hikayesinden

from the Goldilocks story that we may not think about so often

ve bence şu an ile bağlantılı olan

but that I think are really relevant here.

iki şeyi hatırlatmak isterim.

Number one:

İlki:

if Mama Bear's bowl is too cold

eğer Goldilocks odaya girdiğinde

when Goldilocks walks into the room,

Anne Ayı'nın kâsesi çok soğuksa,

does that mean it's always been too cold?

bu daha öncesinde hep soğuk olduğu anlamına mı gelir?

Or could it have been just right at some other time?

Ya da başka bir anda tam ölçüsünde bir sıcaklıkta olmuş olabilir mi?

When Goldilocks walks into the room determines the answer

Goldilocks odaya girdiğinde

hikâyede elde ettiğimiz cevaba varır.

that we get in the story.

And the same is true with planets.

Aynısı gezegenler için de geçerli.

They're not static things. They change.

Durağan şeyler değiller. Değişirler.

They vary. They evolve.

Başkalaşırlar. Evrilirler.

And atmospheres do the same.

Atmosferler de aynısını yapar.

So let me give you an example.

Size bir örnek vereyim.

Here's one of my favorite pictures of Mars.

Bu en sevdiğim Mars fotoğraflarından biri.

It's not the highest resolution image, it's not the sexiest image,

En yüksek çözünürlüklü, en çekici fotoğrafı değil,

it's not the most recent image,

son çekilen fotoğrafı da değil,

but it's an image that shows riverbeds cut into the surface of the planet;

gezegenin yüzeyindeki nehir yataklarını gösteren bir fotoğraf;

riverbeds carved by flowing, liquid water;

akan, sıvı hâldeki suyun oyduğu nehir yatakları;

riverbeds that take hundreds or thousands or tens of thousands of years to form.

oluşması yüzlerce, binlerce veya on binlerce yıl alan nehir yatakları.

This can't happen on Mars today.

Bu olay artık Mars'ta gerçekleşmiyor.

The atmosphere of Mars today is too thin and too cold

Mars'ın bugünkü atmosferi suyun sıvı kalması için

for water to be stable as a liquid.

fazla ince ve fazla soğuk.

This one image tells you that the atmosphere of Mars changed,

Bu tek fotoğraf size Mars atmosferinin değiştiğini söylüyor,

and it changed in big ways.

büyük oranda değişti.

And it changed from a state that we would define as habitable,

Yaşamaya uygun diye tanımlayacağımız bir durumdan buna doğru değişti

because the three requirements for life were present long ago.

çünkü yaşamın üç gereksinimi burada çok önce mevcuttu.

Where did that atmosphere go

Suyun yüzeyde sıvı kalmasını

that allowed water to be liquid at the surface?

olanaklı kılan atmosfer nereye kayboldu?

Well, one idea is it escaped away to space.

Düşüncelerden biri, uzaya doğru gitmiş olduğu.

Atmospheric particles got enough energy to break free

Atmosfer taneciklerinin

from the gravity of the planet,

gezegenin yerçekiminden kurtulup

escaping away to space, never to return.

dönmemek üzere uzaya gidecek kadar enerjisi vardı.

And this happens with all bodies with atmospheres.

Bu da atmosferin yanında, diğer tüm maddelerle gerçekleşir.

Comets have tails

Kuyruklu yıldızların

that are incredibly visible reminders of atmospheric escape.

atmosferik kaçışı son derece açık şekilde hatırlatan kuyrukları vardır.

But Venus also has an atmosphere that escapes with time,

Ama Venüs'ün de tıpkı Mars ve Dünya gibi

and Mars and Earth as well.

zamanla kaçan bir atmosferi vardır.

It's just a matter of degree and a matter of scale.

Bu yalnızca bir derece ve ölçek meselesidir.

So we'd like to figure out how much escaped over time

Bu değişimi açıklamak için zamanla ne kadar

so we can explain this transition.

kaçış olduğunu keşfetmek isteriz.

How do atmospheres get their energy for escape?

Atmosferler bu kaçış için gerekli enerjiyi nereden alır?

How do particles get enough energy to escape?

Tanecikler yeterli kaçış enerjisini nasıl alır?

There are two ways, if we're going to reduce things a little bit.

Biraz basitleştirirsek, iki yol vardır.

Number one, sunlight.

İlki, Güneş ışığı.

Light emitted from the sun can be absorbed by atmospheric particles

Güneş'in yaydığı ışık atmosferik tanecikler tarafından emilebilir

and warm the particles.

ve bu da tanecikleri ısıtır.

Yes, I'm dancing, but they --

Dans ediyorum gibi oldu ama --

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Oh my God, not even at my wedding.

Düğünümde bile etmedim.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

They get enough energy to escape and break free

Gezegenin yerçekiminden kaçıp serbest kalmak için yeterli enerjiyi

from the gravity of the planet just by warming.

yalnızca ısınma yoluyla bile alırlar.

A second way they can get energy is from the solar wind.

Enerjiyi alabilecekleri ikinci yolsa Güneş rüzgârıdır.

These are particles, mass, material, spit out from the surface of the sun,

Bunlar Güneş yüzeyinden dışarı atılan tanecikler, kitleler ve maddelerdir,

and they go screaming through the solar system

Güneş sistemi içinde uğuldayarak

at 400 kilometers per second,

saniyede 400 kilometre, kimi zamansa

sometimes faster during solar storms,

Güneş fırtınalarından geçerken daha da hızla ilerler

and they go hurtling through interplanetary space

ve gezegenler arası boşlukta gezegenler

towards planets and their atmospheres,

ve onların atmosferlerine doğru savrulurlar.

and they may provide energy

Böylece atmosferik taneciklere

for atmospheric particles to escape as well.

kaçma enerjisini sağlayabilirler.

This is something that I'm interested in,

Bu benim ilgi duyduğum bir konu

çünkü bir yerin yaşamaya uygunluğuyla ilgili.

because it relates to habitability.

I mentioned that there were two things about the Goldilocks story

Goldilocks hikâyesiyle ilgili dikkatinizi çekmek

that I wanted to bring to your attention and remind you about,

ve size hatırlatmak istediğim iki şey olduğundan bahsetmiştim,

and the second one is a little bit more subtle.

ikincisi biraz daha güç algılanan bir şey.

If Papa Bear's bowl is too hot,

Baba Ayı'nın kâsesi çok sıcak

and Mama Bear's bowl is too cold,

ve Anne Ayı'nın kâsesi çok soğuksa,

shouldn't Baby Bear's bowl be even colder

aynı şekildeki eğilimi izlediğimizde Bebek Ayı'nın kâsesinin

if we're following the trend?

daha da soğuk olması gerekmez mi?

This thing that you've accepted your entire life,

Tüm yaşamınızda kabullendiğiniz bu şey,

when you think about it a little bit more, may not be so simple.

üstüne biraz daha düşündüğünüzde o kadar basit olmayabilir.

And of course, distance of a planet from the sun determines its temperature.

Tabii ki bir gezegenin Güneş'e olan uzaklığı onun sıcaklığını belirler.

This has to play into habitability.

Bu da yaşama uygunluğu kolaylaştırmalı.

But maybe there are other things we should be thinking about.

Belki göz önünde bulundurmamız gereken başka şeyler de vardır.

Maybe it's the bowls themselves

Belki hikâyede

that are also helping to determine the outcome in the story,

sonucu belirlemeye yardım edenler, tam ölçüsünde olanlar

what is just right.

kâselerin kendisi.

I could talk to you about a lot of different characteristics

Size bu üç gezegenin yaşama uygunluğu etkileyebilecek

of these three planets

çok sayıda farklı

that may influence habitability,

niteliğinden bahsedebilirim

but for selfish reasons related to my own research

ama kendi araştırmama ilişkin bencil nedenlerden

and the fact that I'm standing up here holding the clicker and you're not --

ve burada durup kumandayı tutanın siz değil ben olmamdan dolayı --

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I would like to talk for just a minute or two

manyetik alanlardan bir veya iki dakika

about magnetic fields.

bahsetmek istiyorum.

Earth has one; Venus and Mars do not.

Dünya'nın bir manyetik alanı var; Venüs ve Mars'ın yok.

Magnetic fields are generated in the deep interior of a planet

Manyetik alan gezegenin derinliklerinde, elektrik kuvvetiyle

by electrically conducting churning fluid material

işleyen, köpüren sıvı madde tarafından oluşturulur.

Bu madde Dünya'yı çevreleyen bu muazzam ve oldukça eski manyetik alanı yaratır.

that creates this big old magnetic field that surrounds Earth.

If you have a compass, you know which way north is.

Pusulan varsa kuzeyin hangi yön olduğunu bilirsin.

Venus and Mars don't have that.

Venüs ve Mars'ta böyle değil.

If you have a compass on Venus and Mars,

Venüs ve Mars'tayken bir pusulan varsa

congratulations, you're lost.

tebrikler, kayboldun.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Does this influence habitability?

Bu yaşama uygunluğu etkiler mi?

Well, how might it?

Nasıl olabilir ki?

Many scientists think that a magnetic field of a planet

Birçok bilim insanı gezegenin manyetik alanının

serves as a shield for the atmosphere,

gezegen etrafındaki Güneş rüzgârı taneciklerini

deflecting solar wind particles around the planet

uzaklaştırarak atmosfer için bir kalkan görevi gördüğünü düşünüyor.

in a bit of a force field-type effect

O taneciklerin elektrik yükü

having to do with electric charge of those particles.

üzerinden çalışan bir tür güç kalkanı etkisi gibi.

I like to think of it instead as a salad bar sneeze guard for planets.

Bunun yerine, salata barındaki hapşırık korumasının gezegen için olanı derim.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And yes, my colleagues who watch this later will realize

Evet, bunu daha sonra izleyen meslektaşlarım

this is the first time in the history of our community

Güneş rüzgârının camiamızın tarihinde ilk kez

that the solar wind has been equated with mucus.

mukusla eşit sayıldığını fark edecek.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

OK, so the effect, then, is that Earth may have been protected

Öyleyse buradaki etki şu, Dünya milyarlarca yıl

for billions of years,

manyetik alanımız sayesinde

because we've had a magnetic field.

korunmuş olabilir.

Atmosphere hasn't been able to escape.

Atmosferin kaçma olanağı yoktu.

Mars, on the other hand, has been unprotected

Diğer yandan Mars

because of its lack of magnetic field,

manyetik alan eksikliğinden dolayı korunmasızdı

and over billions of years,

ve belki milyarlarca yıl geçtikçe

maybe enough atmosphere has been stripped away

yaşanılabilir bir gezegenden

to account for a transition from a habitable planet

bugün gördüğümüz gezegene geçişe neden olacak

to the planet that we see today.

yeterince atmosfer eksildi.

Other scientists think that magnetic fields

Diğer bilim insanları manyetik alanların

may act more like the sails on a ship,

gezegenin Güneş rüzgârından gelen enerjiyle

enabling the planet to interact with more energy from the solar wind

kendiliğinden gireceği etkileşimden daha fazla etkileşime girmesini sağlayarak

than the planet would have been able to interact with by itself.

bir gemideki yelkenlerin işlevini gördüğünü düşünüyor.

The sails may gather energy from the solar wind.

Yelkenler Güneş rüzgârından enerji toplayabilir.

The magnetic field may gather energy from the solar wind

Manyetik alan Güneş rüzgârından enerji toplayabilir,

that allows even more atmospheric escape to happen.

bu da daha fazla atmosferik kaçışın gerçekleşmesine olanak sağlar.

It's an idea that has to be tested,

Bu test edilmesi gereken bir düşünce

but the effect and how it works

ancak etkisi ve çalışma şekli

seems apparent.

oldukça açık görünüyor.

That's because we know

Çünkü biliyoruz ki

energy from the solar wind is being deposited into our atmosphere

Güneş rüzgârından gelen enerji

Dünya'da atmosfer içine yerleşiyor.

here on Earth.

That energy is conducted along magnetic field lines

Bu enerji manyetik alan hatlarından kutup bölgelerine

down into the polar regions,

iniyor ve inanılmaz güzellikteki

resulting in incredibly beautiful aurora.

kuzey ışıklarını ortaya çıkarıyor.

If you've ever experienced them, it's magnificent.

Deneyimleme şansınız olduysa, gerçekten muhteşem.

We know the energy is getting in.

Enerjinin içeri girdiğini biliyoruz.

We're trying to measure how many particles are getting out

Kaç taneciğin geri çıktığını ve manyetik alanın

and if the magnetic field is influencing this in any way.

bunu bir şekilde etkileyip etkilemediğini ölçmeye çalışıyoruz.

So I've posed a problem for you here,

Ortaya sizin için bir sorun attım

but I don't have a solution yet.

ama henüz çözümünü bilmiyorum.

We don't have a solution.

Bir çözümümüz yok.

But we're working on it. How are we working on it?

Ama üstünde çalışıyoruz. Nasıl mı çalışıyoruz?

Well, we've sent spacecraft to all three planets.

Üç gezegene de uzay aracı gönderdik.

Some of them are orbiting now,

Benim de bir parçası olduğum,

including the MAVEN spacecraft which is currently orbiting Mars,

Kolorado Üniversitesi'nden yönlendirilen

which I'm involved with and which is led here,

ve şu anda Mars yörüngesinde izleyen

out of the University of Colorado.

MAVEN dâhil bazıları şu an yörüngede.

It's designed to measure atmospheric escape.

Atmosferik kaçışı ölçmek için tasarlandı.

We have similar measurements from Venus and Earth.

Venüs ve Dünya'dan da benzer ölçümler ediniyoruz.

Once we have all our measurements,

Tüm ölçümleri edindiğimizde

we can combine all these together, and we can understand

tüm bunları birleştirebilir ve üç gezegenin de

how all three planets interact with their space environment,

kendi uzay çevresiyle, etrafıyla nasıl etkileştiğini

with the surroundings.

anlayabiliriz.

And we can decide whether magnetic fields are important for habitability

Manyetik alanların yaşama uygunluk açısından önemli olup olmadığını

or not.

belirleyebiliriz.

Once we have that answer, why should you care?

Bunun yanıtını siz neden umursayasınız ki?

I mean, I care deeply ...

Bunu çok içten umursuyorum...

And financially as well, but deeply.

Ekonomik olarak da ama çok içten.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

First of all, an answer to this question

Öncelikle, bunu sorunun yanıtı bize

will teach us more about these three planets,

bu üç gezegene dair daha fazlasını öğretecek.

Venus, Earth and Mars,

Venüs, Dünya ve Mars.

not only about how they interact with their environment today,

Yalnızca günümüzde çevreleriyle nasıl etkileştiklerine dair değil,

but how they were billions of years ago,

bunun milyarlarca yıl öncesinde de

whether they were habitable long ago or not.

yaşanılabilir olup olmadıklarına dair.

It will teach us about atmospheres

Bu bizi çevreleyen ve yakındaki

that surround us and that are close.

atmosferler hakkında bilgi verecek.

But moreover, what we learn from these planets

Dahası, bu gezegenlerden öğrendiklerimiz

can be applied to atmospheres everywhere,

diğer yıldızlar etrafında gözlemlediğimiz

including planets that we're now observing around other stars.

gezegenler dâhil her yerdeki atmosferlere de uygulanabilir.

For example, the Kepler spacecraft,

Örneğin burada, Boulder'da

which is built and controlled here in Boulder,

geliştirilen ve buradan kontrol edilen Kepler uzay aracı

has been observing a postage stamp-sized region of the sky

birkaç yıldır gökyüzünün posta pulu büyüklüğünde

for a couple years now,

bir bölümünü gözlemliyor

and it's found thousands of planets --

ve binlerce gezegen keşfetti --

in one postage stamp-sized region of the sky

gökyüzünün diğer kısımlarından farklı olduğunu düşünmediğimiz

that we don't think is any different from any other part of the sky.

posta pulu büyüklüğündeki bir bölgesinde.

We've gone, in 20 years,

20 yıl içinde

from knowing of zero planets outside of our solar system,

Güneş sistemimiz dışındaki sıfır gezegenden haberdar olma noktasından

to now having so many,

şu an hangisini inceleyeceğimizi

that we don't know which ones to investigate first.

bilemediğimiz çok sayıda gezegen seviyesine geldik.

Any lever will help.

Her bilgi işe yarayacaktır.

In fact, based on observations that Kepler's taken

Aslında artık Kepler'ın edindiği

ve diğer benzer gözlemlere dayanarak

and other similar observations,

yalnızca Samanyolu galaksisindeki

we now believe that,

of the 200 billion stars in the Milky Way galaxy alone,

200 milyar yıldızı düşünürsek bile

on average, every star has at least one planet.

her yıldızın en az bir gezegeni olduğuna inanıyoruz.

In addition to that,

Buna ek olarak,

estimates suggest there are somewhere between 40 billion and 100 billion

tahminlerimiz yalnızca bizim galaksimizde, yaşanılabilir olarak tanımladığımız

of those planets that we would define as habitable

bu gezegenlerden 40 milyar ve 100 milyar arası bir sayıda

in just our galaxy.

olduğunu söylüyor.

We have the observations of those planets,

Bu gezegenlerin gözlemlerine sahibiz

but we just don't know which ones are habitable yet.

ancak hangilerinin yaşanılabilir olduğunu henüz bilmiyoruz.

It's a little bit like being trapped on a red spot --

Bu biraz bir kırmızı leke içinde kapana kısılmak gibi,

(Laughter)

(Gülüşmeler)

on a stage

sahnedeyken

and knowing that there are other worlds out there

ve orada başka dünyalar olduğunu bilerek,

and desperately wanting to know more about them,

onlara dair daha fazlasını bilmeyi deli gibi isteyerek,

wanting to interrogate them and find out if maybe just one or two of them

onları araştırıp belki bir veya iki tanesinin biraz sana benzediğini

are a little bit like you.

keşfetmeyi isteyerek.

You can't do that. You can't go there, not yet.

Bunu yapamazsınız, henüz oraya gidemezsiniz.

And so you have to use the tools that you've developed around you

Bundan dolayı kendi çevreniz içinde

for Venus, Earth and Mars,

Venüs, Dünya ve Mars için

and you have to apply them to these other situations,

geliştirdiğiniz araçları kullanmak zorunda ve onları

and hope that you're making reasonable inferences from the data,

diğer durumlara uygulayıp o verilerden mantıklı çıkarımlar yapmayı ummalısınız.

and that you're going to be able to determine the best candidates

Böylece yaşanılabilir ve yaşanılabilir olmayan gezegenler için

for habitable planets, and those that are not.

en iyi adayları belirleyebilirsiniz.

In the end, and for now, at least,

Sonuçta, en azından şimdilik,

this is our red spot, right here.

bizim kırmızı lekemiz bu, burada.

This is the only planet that we know of that's habitable,

Çok yakında daha fazlasını bilme şansımız olsa da

although very soon we may come to know of more.

yaşanılabilir olduğunu bildiğimiz tek gezegen bu.

But for now, this is the only habitable planet,

Ancak şimdilik, yaşanılabilir tek gezegen bu

and this is our red spot.

ve bizim kırmızı lekemiz burası.

I'm really glad we're here.

Burada olmamızdan çok mutluyum.

Thanks.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)