Baba Shiv: Sometimes it's good to give up the driver's seat

Translator: Morton Bast Reviewer: Thu-Huong Ha

Çeviri: Cem Eraslan Gözden geçirme: Esra Çakmak

I'm going to start on a slightly somber note.

Biraz hüzünlü bir konu ile başlayacağım.

Two thousand and seven, five years ago,

Yıl 2007, bundan 5 yıl önce

my wife gets diagnosed with breast cancer.

eşime meme kanseri teşhisi kondu.

Stage IIB.

Evre IIB.

Geriye dönüp bakınca bu deneyimin en korkunç kısmı,

Now, looking back, the most harrowing part of that experience

sadece hastaneye gitmek değildi,

was not just the hospital visits --

these were very painful for my wife, understandably so.

ki bu eşim için oldukça acı vericiydi.

It was not even the initial shock of knowing that she had breast cancer

Hatta ailesinde herhangi bir kanser öyküsü olmamasına rağmen,

at just 39 years old,

daha 39 yaşında kansere yakalanmasının

absolutely no history of cancer in her family.

şoku da o kadar korkutucu değildi.

The most horrifying and agonizing part of the whole experience

Bütün bu deneyimin en korkutucu ve ızdırap verici yanı,

was we were making decisions after decisions after decisions

bizim karar üstüne karar alıyor olmamız

ve bu kararları bizim almamız gerektiğiydi.

that were being thrust upon us.

Should it be a mastectomy? Should it be a lumpectomy?

Memesi tamamen mi alınmalıydı

yoksa sadece kanserli kitle mi?

Should it be a more aggressive form of treatment,

Kanser IIB evresinde olduğuna göre

given that it was stage IIB?

daha agresif bir tedavi mi almalıydı?

With all the side effects?

Bütün yan etkilerle birlikte.

Or should it be a less aggressive form of treatment?

Yoksa daha az agresif bir tedavi mi almalıydı?

And these were being thrust upon us by the doctors.

Bütün bu kararlar, doktorlar tarafından bize bırakılıyordu.

Now you could ask this question,

Şimdi şu soruyu soruyor olabilirsiniz:

why were the doctors doing this?

Doktorlar neden böyle yapıyordu?

A simplistic answer would be,

Basit cevap şu olabilir;

the doctors are doing this

doktorlar bunu yapıyor

because they want to protect themselves legally.

çünkü kendilerini yasal olarak korumak istiyorlar.

I think that is too simplistic.

Bence bu fazla basit bir yaklaşım.

These are well-meaning doctors,

Bunlar iyi niyetli doktorlar, hatta bir kısmıyla sonrasında

some of them have gone on to become very good friends.

çok iyi arkadaş olduk.

Doktorlar muhtemelen yüzyıllardır süregelen,

They probably were simply following the wisdom

şu öğretiyi takip ediyorlardı:

that has come down through the ages,

Bir karar verirken,

this adage that when you're making decisions,

özellikle önemli kararlar verirken,

especially decisions of importance,

it's best to be in charge, it's best to be in control,

en iyisi işin başında olmak, kontrolü elinde tutmak,

it's best to be in the driver's seat.

şoför koltuğunda oturmaktır

And we were certainly in the driver's seat,

ve biz de tam olarak şoför koltuğunda oturuyor,

making all these decisions.

bütün bu kararları veriyorduk ve emin olun

And let me tell you -- if some of you have been there,

eğer bazılarınız bu aşamalardan geçtiyse bilecektir,

it was a most agonizing and harrowing experience.

bu çok ızdıraplı ve üzücü bir deneyimdi.

Which got me thinking.

Bu da beni düşünmeye sevk etti.

I said, is there any validity to this whole adage

Dedim ki, acaba bu öğretinin bir anlamı, bir geçerliliği var mı?

that when you're making decisions,

Bir karar alırken en iyisi şoför koltuğunda olmak,

it's best to take the driver's seat,

be in charge, be in control?

sorumluluğu ve kontrolü ele almak mıdır?

Or are there contexts where we're far better off

Yoksa bazı durumlarda en iyisi sadece

yolcu koltuğuna oturup

taking the passenger's seat

başka birinin sürmesine izin vermek mi?

and have someone else drive?

For example, a trusted financial advisor,

Örneğin; finansal konularda güvenilir bir finans danışmanına,

could be a trusted doctor, etc.

tıbbi konularda güvenilir bir doktora kararı bırakmak?

And since I study human decision making,

Ben de insanların karar alma süreçlerini incelediğimden,

I said, I'm going to run some studies

bazı cevaplar bulmak için çalışmalar yapmaya karar verdim

to find some answers.

ve bugün sizlerle, bu çalışmalardan birini paylaşacağım.

And I'm going to share one of these studies with you today.

Şimdi, hepinizin bu çalışmada katılımcı olduğunuzu düşünün.

So, imagine that all of you are participants in the study.

I want to tell you that what you're going to do in the study is,

Bu çalışmada yapacağınız şeyi söyleyeyim,

you're going to drink a cup of tea.

bir fincan çay içeceksiniz.

If you're wondering why, I'll tell you why in a few seconds from now.

Eğer nedenini merak ediyorsanız, birkaç saniye içinde sebebini açıklayacağım.

You are going to solve a series of puzzles,

Bir dizi bulmaca çözeceksiniz

and I'm going to show you examples of these puzzles momentarily.

ve birazdan size bu bulmacalardan örnekler göstereceğim.

And the more puzzles you solve,

Ne kadar çok bulmaca çözerseniz,

the greater the chances that you'll win some prizes.

ödül kazanma şansınız o kadar yükselecek.

Now, why do you have to consume the tea?

Peki neden çay içmek zorundasınız?

Why? Because it makes a lot of sense:

Neden çünkü bu çok mantıklı.

In order to solve these puzzles effectively, if you think about it,

Bulmacaları doğru çözebilmek için,

zihninizin aynı anda iki farklı durumda olması gerekiyor, değil mi?

your mind needs to be in two states simultaneously, right?

Zinde olmalıdır

It needs to be alert,

ve bunun için kafein çok iyidir.

for which caffeine is very good.

Simultaneously, it needs to be calm --

Zihniniz aynı anda sakin de olmalı

not agitated, calm --

telaşlı değil, sakin.

for which chamomile is very good.

Bunun için de papatya çok iyidir.

Now comes the between-subjects design,

Şimdi de sıra denekler arası tasarımda,

the AB design, the AB testing.

AB tasarımı, AB testi.

So what I'm going to do is randomly assign you to one of two groups.

Şimdi sizi rastgele bu gruplardan birine koyacağım.

So imagine that there is an imaginary line out here,

Burada hayali bir çizgi olduğunu düşünün.

so everyone here will be group A,

Böylece buradaki herkes A grubunda olacak,

everyone out here will be group B.

buradakiler de B grubunda olacak.

Now, for you folks, what I'm going to do is I'm going to show you these two teas,

Şimdi şöyle yapacağım:

Size bu iki çayı göstererek seçmenizi isteyeceğim.

and I'll go ahead and ask you to choose your tea.

So you can choose whichever tea you want.

Bu iki çaydan istediğinizi seçebilirsiniz.

You can decide, what is your mental state:

Zihinsel durumunuza göre karar verebilirsiniz.

OK, I choose the caffeinated tea,

"Tamam, ben kafeinli çayı seçeceğim."

I choose the chamomile tea.

So you're going to be in charge, you're going to be in control,

veya "Ben papatya çayını seçeceğim."

Yani sorumluluk ve kontrol sizde olacak.

you're going to be in the driver's seat.

Şoför koltuğunda siz oturuyor olacaksınız.

You folks, I'm going to show you these two teas,

Size gelince ben bu iki çayı göstereceğim

but you don't have a choice.

ama bir seçim şansınız yok.

I'm going to give you one of these two teas,

Bu çaylardan birini size ben vereceğim.

and keep in mind, I'm going to pick one of these two teas

Unutmayın ki çaylardan birini seçerken

at random for you.

tamamen rastgele karar vereceğim

And you know that.

ve siz bunu biliyorsunuz.

So if you think about it, this is an extreme-case scenario,

Bunun uç bir senaryo olduğunun farkındasınız

because in the real world,

çünkü gerçek hayatta yolcu koltuğunda oturmayı seçtiğinizde

whenever you are taking passenger's seat,

very often the driver is going to be someone you trust,

muhtemelen, sürücü güvendiğiniz biri veya bir uzmandır.

an expert, etc.

Bu da tam da uç bir senaryo.

So this is an extreme-case scenario.

Now, you're all going to consume the tea.

Şimdi--

Hepiniz çayı içiyorsunuz.

So imagine that you're taking the tea now,

Hadi, hepinizin çay içtiğini hayal edelim

we'll wait for you to finish the tea.

ve çayınızı bitirmenizi bekleyeceğiz.

We'll give another five minutes for the ingredient to have its effects.

Bir beş dakika da içindekilerin etkisini göstermesini bekleyeceğiz.

Now you're going to have 30 minutes to solve 15 puzzles.

Şimdi 15 bulmacayı çözmek için 30 dakikanız olacak.

Here's an example of the puzzle you're going to solve.

Çözeceğiniz bulmacanın bir örneği burada.

Anyone in the audience want to take a stab?

Aranızda denemek isteyen var mı?

[Seyircilerin biri: Pulpit]

Audience member: Pulpit! Baba Shiv: Whoa! OK.

That's cool.

Tamam bu süperdi.

Yeah, so what we'd do if we had you who gave the answer

Sizler gibi, bulmacalara hızlı cevap veren katılımcılar olsaydı

as a participant,

we would have calibrated the difficulty level

ustalık düzeyinize göre bulmacaların zorluk derecesini ayarlamış olmalıydık.

of the puzzles to your expertise.

Because we want these puzzles to be difficult.

Çünkü bu bulmacaların zor olmasını istiyoruz.

These are tricky puzzles,

Bunlar aldatıcı bulmacalar,

because your first instinct is to say "tulip."

çünkü içgüdüsel olarak ilk başta tulip (lale) diyecektiniz.

And then you have to unstick yourself.

Fakat daha sonra bu fikirden vazgeçtiniz.

Doğru mu?

Right?

So these have been calibrated to your level of expertise,

Bulmacaların zor olmasını istediğimiz için,

sizin uzmanlık seviyenize göre ayarlandı.

because we want this to be difficult,

Birazdan bunun nedenini söyleyeceğim.

and I'll tell you why, momentarily.

Now, here's another example.

Şimdi bu da diğer bir örnek.

Anyone? This is much more difficult.

Denemek isteyen? Bu daha zor.

Audience member: Embark. BS: Yeah. Wow! OK.

[Seyircilerden biri: Embark]

Evet, harika.

So, yeah, so this is, again, difficult.

Evet, yine zor olanlardan biri.

You'll say "kamber," then you'll go, "maker," and all that,

"Kamber" diyeceksiniz, sonra "maker"

ve daha sonra bunların hepsinden uzaklaşacaksınız.

and then you can unstick yourself.

So you have 30 minutes now to solve these 15 puzzles.

Şimdi bu 15 bulmacayı çözmek için 30 dakikanız var.

Burada sorduğumuz soru,

Now, the question we're asking here is, in terms of the outcome --

çözülen bulmaca sayısına göre,

and it comes in the number of puzzles solved --

will you in the driver's seat end up solving more puzzles

kontrol sendeyken hangi çayı içeceğini seçerken

veya çözülen bulmaca sayısına göre

because you are in control,

you could decide which tea you would choose,

daha iyi bir durumda mı olacaksın?

or would you be better off,

in terms of the number of puzzles solved?

And, systemically, what we will show,

Bir dizi çalışma ile, sonuç olarak göstereceğimiz şey;

across a series of studies,

is that you, the passengers,

siz, yolcu koltuğunda oturanlar içtiğiniz çay rastgele seçilmiş olsa da

even though the tea was picked for you at random,

will end up solving more puzzles than you, the drivers.

sürücülerden daha çok bulmaca çözerek bitirirsiniz.

We also observe another thing,

Ayrıca, başka bir durum daha gözlemliyoruz ki

and that is, you folks not only are solving fewer puzzles,

bu da sizlerin yalnızca daha az bulmaca çözmesi değil,

you're also putting less juice into the task -- less effort,

aynı zamanda, işe daha az enerji koymanız

ve daha az ısrarcı olmanız.

you're less persistent, and so on.

Peki bunu biz nasıl biliyoruz?

How do we know that?

Bunun için iki nesnel kriterimiz var.

Well, we have two objective measures.

One is, what is the time, on average, you're taking

Bunlardan ilki, bulmacayı çözmek için harcadığınız ortalama süredir.

in attempting to solve these puzzles?

Sizler, yolcu koltuğunda olanlara nazaran daha az vakit harcıyorsunuz.

You will spend less time compared to you.

Second, you have 30 minutes to solve these;

İkincisi ise bu bulmacaları çözmek için 30 dakikanız var;

are you taking the entire 30 minutes

or are you giving up before the 30 minutes elapse?

bu sürenin hepsini kullanıyorsunuz musunuz,

yoksa süre dolmadan önce bırakıyor musunuz?

You will be more likely to give up before the 30 minutes elapse,

Siz, sürücü koltuğunda olanlar

süreniz dolmadan bırakmaya daha yatkınsınız.

compared to you.

Yani daha az çaba sarf ettiğinizde sonuç daha az çözülen bulmaca oluyor.

So you're putting in less juice,

and therefore, the outcome: fewer puzzles solved.

That brings us now to: why does this happen?

Bu da bizi, "Neden böyle oluyor?" sorusuna götürüyor.

And under what situations -- when -- would we see this pattern of results

Yolcuların, sürücülerden daha olumlu

ve daha iyi sonuçlar aldığı durumlarla

where the passenger is going to show better, more favorable outcomes,

ne zaman ve hangi koşullar altında karşılaşıyoruz ?

compared to the driver?

It all has to do with when you face what I call the INCA.

Bunların hepsi INCA olarak adlandırdığım durum ile karşılaştığımız zaman oluyor.

It's an acronym that stands for the nature of the feedback you're getting

INCA her kararınız sonunda aldığınız geri dönüte

dair bir kısaltmadır.

after you made the decision.

So if you think about it, in this particular puzzle task --

Şimdi INCA hakkında düşünürsek ilk olarak, borsa yatırımı

it could happen in investing in the stock market,

ya da tıbbi durumlar gibi çok değişken özel "bulmacalarda"

very volatile out there,

it could be the medical situation --

geri dönüt anında gerçekleşir.

the feedback here is immediate.

You know the feedback, whether you're solving the puzzles or not.

Bulmacayı çözsen de çözmesen de dönütü bilirsin.

Right? Second, it is negative.

Değil mi?

İkincisi, dönüt olumsuzdur.

Remember, the deck was stacked against you,

Bulmacaların zorluk seviyesinden dolayı

in terms of the difficulty level of these puzzles.

her şeyin sizin aleyhinizde işlediğini unutmayın.

And this can happen in the medical domain.

Bu durum tıp alanında da karşınıza çıkabilir.

For example, very early on in the treatment,

Örneğin tedavinin çok erken safhalarında,

things are negative, the feedback, before things become positive.

her şey düzelmeye başlayana kadar bütün geri dönütler olumsuz olabilir.

Right? It can happen in the stock market.

Değil mi?

Bu durum borsada da olabilir.

Volatile stock market, getting negative feedback, it is also immediate.

Oynak piyasa koşullarında, olumsuz dönütler

ve ani değişkenlikler görülebilir.

And the feedback in all these cases is concrete, it's unambiguous;

Ve bu durumlardaki geri dönütler somut ve kesindir,

bulmacaları çözüp çözmediğinizi bilirsiniz.

you know if you've solved the puzzles or not.

Now, the added one,

Bununla birlikte; somut, ani ve olumsuz oluşunun dışında

apart from this immediacy, negative, this concreteness --

now you have a sense of agency.

şimdi yetkiye sahip olan sizsiniz

You were responsible for your decision.

ve kendi kararlarınızdan sorumlusunuz.

So what do you do?

Bu durumda ne yaparsınız?

You focus on the foregone option.

Muhtemelen seçmemiş olduğunuz seçeneğe odaklanırsınız.

You say, you know what?

Ne düşündüğünüzü söyleyeyim:

"Keşke diğer çayı seçmiş olsaydım."

I should have chosen the other tea.

(Kahkaha)

(Laughter)

That casts your decision in doubt,

Bu düşünce kararlarınızı şüphede bırakır,

karar vermedeki öz güveninizi

reduces the confidence you have in the decision,

the confidence you have in the performance,

ve bulmacaları çözmedeki performansınızı azaltır.

the performance in terms of solving the puzzles.

And therefore less juice into the task,

Bu yüzden görevde harcanan daha az çaba ve çözülen daha az bulmaca ile

fewer puzzles solved

yolcu koltuğundakiler daha avantajlıdır.

and less favorable outcomes compared to you folks.

And this can happen in the medical domain, if you think about it, right?

Düşününce bu durum sağlık durumunda da olabilir, değil mi?

Sürücü koltuğunda bir hasta mesela.

A patient in the driver's seat, for example.

Bireyin daha az çaba harcaması kendisini fiziksel olarak daha az yorar,

Less juice, which means keeping herself or himself

less physically fit, physically active to hasten the recovery process,

ki bu da iyileşme sürecini hızlandırmak için tavsiye edilendir.

which is what is often advocated.

You probably wouldn't do that.

Muhtemelen siz böyle yapmazdınız.

And therefore, there are times when you're facing the INCA,

Bu yüzden, INCA ile karşıladığınız

ve geri dönütün ani, olumsuz ve somut olduğu,

when the feedback is going to be immediate, negative, concrete

ve yetkinin sizde olduğu vakitler olacaktır.

and you have the sense of agency,

Bazen, yolcu koltuğuna geçmeniz ve başka birinin sizin yerinize

where you're far better off taking the passenger's seat

aracı sürmesine izin vermeniz daha iyi olacaktır.

and have someone else drive.

Now, I started off on a somber note.

Hüzünlü bir not ile başlamış olsam da

I want to finish up on a more upbeat note.

daha neşeli bir notla kapatmak istiyorum.

It has now been five years, slightly more than five years,

5 yıl, hatta 5 yıldan daha fazla zaman geçti.

and the good news, thank God, is that the cancer is still in remission.

Tanrıya şükürler olsun ki hastalık gerilemekte.

So it all ends well.

Yani her şey yolunda.

But one thing I didn't mention was that very early on into her treatment,

Fakat size bahsetmediğim bir şey var.

Tedavinin erken safhasında

my wife and I decided that we would take the passenger's seat.

eşim ve ben, bu süreçte yolcu koltuğunda olmaya karar verdik

And that made so much of a difference

ve bu durum, iç huzurum için büyük bir farklılık yarattı.

in terms of the peace of mind that came with that;

Böylelikle eşimin tedavisine daha rahat odaklanabildik.

we could focus on her recovery.

We let the doctors make all the decisions

Doktoraların bizim adımıza karar almasına

and take the driver's seat.

ve sürücü koltuğunda olmasına izin verdik.

Teşekkürler.

Thank you.

(Applause)

(Alkış)