Baba Shiv: Sometimes it's good to give up the driver's seat

44,161 views ・ 2012-07-18

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

00:00
Translator: Morton Bast Reviewer: Thu-Huong Ha
0
0
7000
Tłumaczenie: Capa Girl Korekta: Marta Krzeminska
00:15
I'm going to start on a slightly somber note.
1
15871
2777
Zacznę trochę mało optymistycznie.
W 2007 roku, 5 lat temu,
00:19
Two thousand and seven, five years ago,
2
19736
2947
00:22
my wife gets diagnosed with breast cancer.
3
22707
3021
u mojej żony wykryto raka piersi.
Stadium 2B
00:26
Stage IIB.
4
26410
1192
Z perspektywy czasu najbardziej wstrząsającym
00:29
Now, looking back, the most harrowing part of that experience
5
29372
2983
aspektem tego doświadczenia
00:32
was not just the hospital visits --
6
32379
1807
nie były ciągle wizyty w szpitalu,
00:34
these were very painful for my wife, understandably so.
7
34210
2812
mimo że zrozumiale bolesne dla mojej żony.
00:37
It was not even the initial shock of knowing that she had breast cancer
8
37451
3450
Nie był to też początkowy szok wiadomosci
o raku, w wieku zaledwie 39 lat,
00:40
at just 39 years old,
9
40925
1151
bez żadnych obciążeń tego typu w rodzinnej historii choroby.
00:42
absolutely no history of cancer in her family.
10
42100
2441
00:45
The most horrifying and agonizing part of the whole experience
11
45463
4197
Najbardziej wstrząsającą i bolesną częścią
tego doświadczenia były
00:49
was we were making decisions after decisions after decisions
12
49684
3767
ciągłe decyzje,
00:53
that were being thrust upon us.
13
53475
1595
które nad nami ciążyły.
00:55
Should it be a mastectomy? Should it be a lumpectomy?
14
55436
2820
Powinna to być mastektomia, czy jedynie wycięcie guzka
00:58
Should it be a more aggressive form of treatment,
15
58579
2301
Bardziej agresywna terapia,
01:00
given that it was stage IIB?
16
60904
1513
biorąc pod uwagę, że to stadium 2B?
01:02
With all the side effects?
17
62774
1275
Ze wszystkimi skutkami ubocznymi?
01:04
Or should it be a less aggressive form of treatment?
18
64073
2513
Czy terapia mniej agresywna?
Lekarze pozostawili nam cały
01:07
And these were being thrust upon us by the doctors.
19
67134
3619
ciężar przyszłych decyzji.
01:11
Now you could ask this question,
20
71665
1617
Moglibyście spytać,
dlaczego?
01:13
why were the doctors doing this?
21
73306
1538
01:14
A simplistic answer would be,
22
74868
1459
Najprostszą odpowiedzią byłoby:
01:16
the doctors are doing this
23
76351
1257
lekarze chcą się prawnie zabezpieczyć.
01:17
because they want to protect themselves legally.
24
77632
2593
Wydaje mi się to jednak nazbyt uproszczone.
01:21
I think that is too simplistic.
25
81153
1683
01:22
These are well-meaning doctors,
26
82860
1516
To lekarze o dobrych intencjach,
z niektórymi nawet się zaprzyjaźniliśmy.
01:24
some of them have gone on to become very good friends.
27
84400
2635
Wydaje się, że kierowali się głównie
01:27
They probably were simply following the wisdom
28
87059
2153
starą zasadą, że podejmując decyzje,
01:29
that has come down through the ages,
29
89236
1753
01:31
this adage that when you're making decisions,
30
91013
2115
szczególnie te wielkiej wagi,
01:33
especially decisions of importance,
31
93152
1682
01:34
it's best to be in charge, it's best to be in control,
32
94858
2543
kontrolujesz sytuację,
01:37
it's best to be in the driver's seat.
33
97425
1998
siedzisz za sterem kierownicy.
01:40
And we were certainly in the driver's seat,
34
100375
2102
I my w istocie siedzieliśmy za sterem
01:42
making all these decisions.
35
102501
1310
podejmując te decyzje,
01:43
And let me tell you -- if some of you have been there,
36
103835
2594
ale powiem wam,
że to niesamowicie bolesne doświadczenie,
01:46
it was a most agonizing and harrowing experience.
37
106453
2421
01:49
Which got me thinking.
38
109937
1154
które skłoniło mnie do refleksji.
01:51
I said, is there any validity to this whole adage
39
111115
3285
Pomyślałem sobie, czy to naprawdę
takie ważne, aby samemu podejmować decyzje,
01:54
that when you're making decisions,
40
114424
2064
01:56
it's best to take the driver's seat,
41
116512
2097
siedzieć za sterem,
01:58
be in charge, be in control?
42
118633
1382
kontrolować i być odpowiedzialnym.
Czy przypadkiem, nie ma sytuacji kiedy lepiej byłoby
02:00
Or are there contexts where we're far better off
43
120039
3788
02:03
taking the passenger's seat
44
123851
1482
zająć miejsce pasażera i oddać komuś innemu moc decyzyjną
02:05
and have someone else drive?
45
125357
1350
02:06
For example, a trusted financial advisor,
46
126731
1982
Mógłby to być zaufany doradca finansowy
02:08
could be a trusted doctor, etc.
47
128737
1612
czy też zaufany lekarz, etc.
02:11
And since I study human decision making,
48
131483
2593
Ponieważ zajmuję się procesem decyzyjnym,
pomyślałem,
02:14
I said, I'm going to run some studies
49
134100
2453
02:16
to find some answers.
50
136577
1456
że poszukam odpowiedzi.
02:18
And I'm going to share one of these studies with you today.
51
138057
2942
Podzielę się z wami wnioskami z moich badań.
Wyobraźcie sobie, że wszyscy uczestniczycie w badaniu.
02:21
So, imagine that all of you are participants in the study.
52
141490
3881
Badanie będzie polegać
02:25
I want to tell you that what you're going to do in the study is,
53
145395
3244
na wyborze pomiędzy herbatą rumiankową, a tą z zawartością kofeiny.
02:28
you're going to drink a cup of tea.
54
148663
2006
Powiem wam za chwilę dlaczego.
02:31
If you're wondering why, I'll tell you why in a few seconds from now.
55
151176
3453
02:34
You are going to solve a series of puzzles,
56
154653
2325
Będziecie rozwiązywać kolejno łamigłówki,
02:37
and I'm going to show you examples of these puzzles momentarily.
57
157002
3905
których przykłady za chwilę zaprezentuję,
Im więcej zagadek rozwiążecie,
02:41
And the more puzzles you solve,
58
161462
1498
02:42
the greater the chances that you'll win some prizes.
59
162984
2617
tym większe szanse na zdobycie nagród.
Skąd zatem kofeina i rumianek?
02:46
Now, why do you have to consume the tea?
60
166427
1918
02:48
Why? Because it makes a lot of sense:
61
168369
1819
Ponieważ jest w tym ukryty sens.
Aby dobrze rozwiązywać łamigłówki
02:50
In order to solve these puzzles effectively, if you think about it,
62
170212
3214
wasze umysły muszą się znajdować w dwóch stanach jednocześnie.
02:53
your mind needs to be in two states simultaneously, right?
63
173450
3398
Muszą znajdować się w stanie gotowości,
02:57
It needs to be alert,
64
177221
2147
02:59
for which caffeine is very good.
65
179392
1603
a to świetnie wspomaga kofeina.
Jak również muszą być w stanie relaksu
03:02
Simultaneously, it needs to be calm --
66
182083
2700
03:04
not agitated, calm --
67
184807
1723
Niczym nie zakłócanego spokoju, a stan ten wspomaga rumianek.
03:06
for which chamomile is very good.
68
186554
1819
03:10
Now comes the between-subjects design,
69
190675
2757
A teraz zrobimy
03:13
the AB design, the AB testing.
70
193456
1811
test AB
Losowo przypiszę was
03:15
So what I'm going to do is randomly assign you to one of two groups.
71
195291
3697
do jednej z grup.
Wyobraźcie sobie, że tędy przechodzi linia
03:19
So imagine that there is an imaginary line out here,
72
199012
2597
03:21
so everyone here will be group A,
73
201633
3184
wszyscy po tej stronie należą do grupy A,
03:24
everyone out here will be group B.
74
204841
1808
a po tej do grupy B.
03:27
Now, for you folks, what I'm going to do is I'm going to show you these two teas,
75
207687
4688
Należącym do grupy A
pokażę teraz obie herbaty,
03:32
and I'll go ahead and ask you to choose your tea.
76
212399
3192
i poproszę o dokonanie wyboru.
Możecie wybrać, którą chcecie.
03:35
So you can choose whichever tea you want.
77
215615
1968
03:37
You can decide, what is your mental state:
78
217607
2150
Macie prawo wyboru
03:39
OK, I choose the caffeinated tea,
79
219781
1612
z zawartością kofeiny
03:41
I choose the chamomile tea.
80
221417
1291
czy też rumiankową.
03:42
So you're going to be in charge, you're going to be in control,
81
222732
2986
Będziecie odpowiedzialni za swój wybór,
będziecie mieć kontrolę, siedzieć za sterem.
03:45
you're going to be in the driver's seat.
82
225742
2362
Wam natomiast, zaproponuję herbatę,
03:48
You folks, I'm going to show you these two teas,
83
228128
3153
ale bez możliwości wyboru.
03:51
but you don't have a choice.
84
231305
1627
03:53
I'm going to give you one of these two teas,
85
233401
2059
Po prostu dam wam jedną,
03:55
and keep in mind, I'm going to pick one of these two teas
86
235484
2698
miejcie to na uwadze,
dostaniecie którąkolwiek z herbat.
03:58
at random for you.
87
238206
1395
03:59
And you know that.
88
239625
1282
Wiecie to.
04:01
So if you think about it, this is an extreme-case scenario,
89
241475
2798
Jeśli myślicie o tym, jako o najgorszym możliwym scenariuszu...
ponieważ w realnym świecie
04:04
because in the real world,
90
244297
1286
04:05
whenever you are taking passenger's seat,
91
245607
1997
kiedykolwiek zajmujecie miejsce pasażera
04:07
very often the driver is going to be someone you trust,
92
247628
2596
często u steru zasiądzie ktoś komu ufacie
ekspert, etc. Czyli jest to najgorszy z możliwych scenariuszy.
04:10
an expert, etc.
93
250248
1223
04:11
So this is an extreme-case scenario.
94
251495
1833
04:14
Now, you're all going to consume the tea.
95
254319
4937
Konsumujecie herbatę.
04:19
So imagine that you're taking the tea now,
96
259280
2039
Wyobraźcie to sobie.
Wypijacie
04:21
we'll wait for you to finish the tea.
97
261343
1780
i czekacie kilka minut, aż składniki dadzą pożądany efekt.
04:23
We'll give another five minutes for the ingredient to have its effects.
98
263147
3856
Dostajecie 30 min na rozwiązanie 15 zagadek.
04:27
Now you're going to have 30 minutes to solve 15 puzzles.
99
267027
4784
04:32
Here's an example of the puzzle you're going to solve.
100
272588
2601
Oto przykład.
04:35
Anyone in the audience want to take a stab?
101
275905
2093
Ktoś ma ochotę spróbować ?
(Publiczność: Pulpit) Baba Shiv: Wow!
04:38
Audience member: Pulpit! Baba Shiv: Whoa! OK.
102
278022
2161
OK. Super.
04:40
That's cool.
103
280207
1150
04:41
Yeah, so what we'd do if we had you who gave the answer
104
281381
3004
Gdybyśmy mieli was jako uczestników,
musielibyśmy skalibrować poziom trudności
04:44
as a participant,
105
284409
1279
04:45
we would have calibrated the difficulty level
106
285712
2158
04:47
of the puzzles to your expertise.
107
287894
2083
łamigłówek do stopnia waszej ekspertyzy.
Ponieważ chcemy aby łamigłówki były trudne.
04:50
Because we want these puzzles to be difficult.
108
290001
2325
Są trochę podchwytliwe ponieważ, pierwsza myśl podpowiada
04:52
These are tricky puzzles,
109
292350
1215
04:53
because your first instinct is to say "tulip."
110
293589
2514
wam "tulip", dopiero później widzicie inne możliwości.
04:56
And then you have to unstick yourself.
111
296700
1867
04:59
Right?
112
299220
1151
Zgadza się?
05:00
So these have been calibrated to your level of expertise,
113
300395
2715
Chcemy, aby to było trudne i zaraz powiem wam dlaczego.
05:03
because we want this to be difficult,
114
303134
1857
05:05
and I'll tell you why, momentarily.
115
305015
2170
Oto kolejny przykład.
05:07
Now, here's another example.
116
307209
1731
05:09
Anyone? This is much more difficult.
117
309789
1737
Ktoś chętny? To jest jeszcze trudniejsze.
05:11
Audience member: Embark. BS: Yeah. Wow! OK.
118
311550
2016
(Publiczność: Embark) BS : Tak, wow, OK.
05:13
So, yeah, so this is, again, difficult.
119
313590
1875
Trudne, zgadza się?
05:15
You'll say "kamber," then you'll go, "maker," and all that,
120
315489
2833
Najpierw myślicie ''kambar'', później "maker"
a na końcu widzicie właściwą odpowiedź.
05:18
and then you can unstick yourself.
121
318346
1630
OK, zatem mamy 30 minut aby rozwiązać 15 zagadek.
05:20
So you have 30 minutes now to solve these 15 puzzles.
122
320000
2907
Tym badaniem chcemy ustalić
05:24
Now, the question we're asking here is, in terms of the outcome --
123
324096
4061
czy w kwestii wyników
05:28
and it comes in the number of puzzles solved --
124
328181
2595
i liczby rozwiązanych łamigłówek
grupa mająca moc decyzyjną
05:30
will you in the driver's seat end up solving more puzzles
125
330800
4200
spisze się lepiej.
Ponieważ wy macie kontrolę, wy mieliście możliwość dokonania wyboru napoju
05:35
because you are in control,
126
335024
1303
05:36
you could decide which tea you would choose,
127
336351
2158
czy to wy uzyskacie lepsze rezultaty
05:38
or would you be better off,
128
338533
1507
w liczbie rozwiązanych zagadek.
05:40
in terms of the number of puzzles solved?
129
340064
2086
05:42
And, systemically, what we will show,
130
342611
3029
W toku tych badań
05:45
across a series of studies,
131
345664
1554
pokażemy,
że to wy pasażerowie,
05:47
is that you, the passengers,
132
347242
2294
pomimo, że wybrano za was którąkolwiek herbatę,
05:49
even though the tea was picked for you at random,
133
349560
3549
rozwiążecie więcej zagadek niż kierujący.
05:53
will end up solving more puzzles than you, the drivers.
134
353133
2871
Okaże się coś jeszcze.
05:57
We also observe another thing,
135
357385
2367
05:59
and that is, you folks not only are solving fewer puzzles,
136
359776
2758
Nie tylko rozwiązujecie mniej zagadek,
06:02
you're also putting less juice into the task -- less effort,
137
362558
3817
ale też mniej się staracie.
Wkładacie w to mniej wysiłku, jesteście mniej wytrwali.
06:06
you're less persistent, and so on.
138
366399
1666
Skąd to wiemy?
06:08
How do we know that?
139
368089
1151
06:09
Well, we have two objective measures.
140
369264
2295
Mamy dwa kryteria pomiaru.
06:11
One is, what is the time, on average, you're taking
141
371583
3148
Pierwszy, średni czas potrzebny
06:14
in attempting to solve these puzzles?
142
374755
2082
do rozwiązania zagadek.
Zajmie wam to mniej czasu w porównaniu z drugą grupą.
06:17
You will spend less time compared to you.
143
377226
2309
06:20
Second, you have 30 minutes to solve these;
144
380031
2016
Po drugie, mając 30 min na rozwiązanie zagadek,
06:22
are you taking the entire 30 minutes
145
382071
1738
wykorzystacie cały czas lub też poddacie się
06:23
or are you giving up before the 30 minutes elapse?
146
383833
2389
przed czasem.
Wy będziecie bardziej skłonni poddać się wcześniej niż druga grupa.
06:26
You will be more likely to give up before the 30 minutes elapse,
147
386246
3074
06:30
compared to you.
148
390181
1155
Mniej się staracie i wynik jest prosty:
06:31
So you're putting in less juice,
149
391360
1632
06:33
and therefore, the outcome: fewer puzzles solved.
150
393016
2435
mniej rozwiązanych zagadek.
06:36
That brings us now to: why does this happen?
151
396991
4035
Z czego to wynika
06:41
And under what situations -- when -- would we see this pattern of results
152
401050
4599
i w jakich sytuacjach ten widoczny jest,
06:45
where the passenger is going to show better, more favorable outcomes,
153
405673
3691
ten wzorzec, kiedy pasażer ma lepsze wyniki
06:49
compared to the driver?
154
409388
1433
w porównaniu z kierującym?
06:52
It all has to do with when you face what I call the INCA.
155
412027
4234
To wszystko ma związek z czymś co nazywam INCA.
06:57
It's an acronym that stands for the nature of the feedback you're getting
156
417618
3903
To skrót od:
charakter informacji zwrotnej po dokonaniu decyzji.
07:01
after you made the decision.
157
421545
1535
07:03
So if you think about it, in this particular puzzle task --
158
423491
2832
Rozpatrujemy to w odniesieniu do zagadek,
ale taka sytuacja mogłaby zaistnieć również na giełdzie,
07:06
it could happen in investing in the stock market,
159
426347
2324
gdzie jest bardzo niestabilnie, czy też w jakimś przypadku medycznym,
07:08
very volatile out there,
160
428695
1154
07:09
it could be the medical situation --
161
429873
1802
tam sprzężenie zwrotne jest natychmiastowe.
07:11
the feedback here is immediate.
162
431699
1643
07:13
You know the feedback, whether you're solving the puzzles or not.
163
433366
3281
Niezależnie czy rozwiązujesz zagadkę czy nie, opinia jest wiadoma.
07:16
Right? Second, it is negative.
164
436671
2611
Do tego negatywna. Prawda?
07:19
Remember, the deck was stacked against you,
165
439306
2568
Zwrócona przeciwko wam.
07:21
in terms of the difficulty level of these puzzles.
166
441898
2468
I tak może się właśnie
07:24
And this can happen in the medical domain.
167
444714
2014
wydarzyć w dziedzinie medycyny.
Na początku leczenia
07:26
For example, very early on in the treatment,
168
446752
2102
07:28
things are negative, the feedback, before things become positive.
169
448878
3064
sprawy wyglądają źle, opinia jest negatywna nim zmieni się na pozytywną.
07:31
Right? It can happen in the stock market.
170
451966
2022
Tak może się zdarzyć również na giełdzie.
Na nieprzewidywalnej giełdzie otrzymanie negatywnej opinii też jest natychmiastowe.
07:34
Volatile stock market, getting negative feedback, it is also immediate.
171
454012
3356
W obu przypadkach te opinie są bardzo konkretne.
07:37
And the feedback in all these cases is concrete, it's unambiguous;
172
457392
3648
Jednoznacznie wiesz czy rozwiązałeś zagadkę, czy nie.
07:41
you know if you've solved the puzzles or not.
173
461064
2505
07:43
Now, the added one,
174
463593
1633
Niezależnie od natychmiastowości tej opinii,
07:45
apart from this immediacy, negative, this concreteness --
175
465250
5454
jej negatywności i konkretności,
07:50
now you have a sense of agency.
176
470728
2601
macie poczucie bycia jej sprawcą.
07:54
You were responsible for your decision.
177
474264
2470
Bierzecie za nią odpowiedzialność.
07:57
So what do you do?
178
477234
1452
I co robicie?
07:58
You focus on the foregone option.
179
478710
2504
Skupiacie swoją uwagę na utraconych możliwościach.
08:01
You say, you know what?
180
481587
1652
Myślicie sobie: "Powinienem był wybrać inną herbatę."
08:03
I should have chosen the other tea.
181
483263
1792
(Śmiech)
08:05
(Laughter)
182
485079
2786
08:08
That casts your decision in doubt,
183
488682
2758
Całość poddaje
w wątpliwość wasze zdolności decyzyjne
08:11
reduces the confidence you have in the decision,
184
491464
2302
08:13
the confidence you have in the performance,
185
493790
2356
i zmniejsza waszą pewność siebie,
co wpływa na wynik w rozwiązywaniu zagadek.
08:16
the performance in terms of solving the puzzles.
186
496170
2271
I stąd mniejsze starania
08:18
And therefore less juice into the task,
187
498465
2054
08:20
fewer puzzles solved
188
500543
1753
mniejsza liczba rozwiązań, gorszy wynik w porównaniu do drugiej grupy.
08:22
and less favorable outcomes compared to you folks.
189
502320
2655
I tak też może się stać w przypadku medycznym.
08:25
And this can happen in the medical domain, if you think about it, right?
190
505572
3423
Pacjent za sterem.
08:29
A patient in the driver's seat, for example.
191
509019
2119
Mniej sił fizycznych
08:31
Less juice, which means keeping herself or himself
192
511162
2351
08:33
less physically fit, physically active to hasten the recovery process,
193
513537
3524
by szybko przejść zalecany proces rekonwalescencji.
08:37
which is what is often advocated.
194
517085
1595
Po prostu nie daje rady, brak mu sił.
08:38
You probably wouldn't do that.
195
518704
1611
08:40
And therefore, there are times when you're facing the INCA,
196
520916
5900
To są własnie przypadki, kiedy stajecie w obliczu INCA,
08:46
when the feedback is going to be immediate, negative, concrete
197
526840
3917
kiedy opinia jest błyskawiczna, negatywna
i konkretna, a wy macie poczucie bycia sprawcą
08:50
and you have the sense of agency,
198
530781
1596
08:52
where you're far better off taking the passenger's seat
199
532401
3455
przejmujecie ster, w momencie kiedy
08:55
and have someone else drive.
200
535880
1730
sprawdzilibyście się dużo lepiej jako pasażerowie.
08:58
Now, I started off on a somber note.
201
538864
3200
Zacząłem może mało
optymistycznie.
09:02
I want to finish up on a more upbeat note.
202
542088
2039
Za to zakończę zgoła inaczej.
Minęło już trochę ponad 5 lat
09:04
It has now been five years, slightly more than five years,
203
544151
3110
09:07
and the good news, thank God, is that the cancer is still in remission.
204
547285
5561
i dzięki Bogu
rak jest nadal w odwrocie.
09:13
So it all ends well.
205
553878
1725
Wszystko kończy się zatem dobrze
ale nie wspominałem,
09:16
But one thing I didn't mention was that very early on into her treatment,
206
556230
6165
że już w początkowym stadium leczenia
09:22
my wife and I decided that we would take the passenger's seat.
207
562419
3428
moja żona i ja zdecydowaliśmy zasiąść na miejscu pasażera.
Dało nam to ogromny spokój
09:26
And that made so much of a difference
208
566331
1995
09:28
in terms of the peace of mind that came with that;
209
568350
2775
ducha i możliwość
skoncentrowania się na rekonwalescencji.
09:31
we could focus on her recovery.
210
571149
1862
Oddaliśmy moc decyzyjną doktorom,
09:33
We let the doctors make all the decisions
211
573035
2931
09:35
and take the driver's seat.
212
575990
1508
daliśmy im zasiąść za sterem.
Dziękuję.
09:38
Thank you.
213
578196
1152
09:39
(Applause)
214
579372
4006
(Oklaski)
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7