Nicholas Christakis: The hidden influence of social networks

Nicholas Christakis: Sosyal Ağların Gizli Tesiri

Çeviri: Gani Simsek Gözden geçirme: yasin alp aluç

For me, this story begins about 15 years ago,

Benim için bu hikaye 15 sene önce,

when I was a hospice doctor at the University of Chicago.

Chicago Üniversitesi'nde bir darülacaze doktoruyken başladı.

And I was taking care of people who were dying and their families

Ve ben Chicago'nun güney tarafında, ölmek üzere olan insanlara

in the South Side of Chicago.

ve onların ailelerine bakıyordum.

And I was observing what happened to people and their families

Ve ölümcül hastalıkları süresince bu insanlara ve onların ailelerine

over the course of their terminal illness.

ne olduğunu gözlemliyordum.

And in my lab, I was studying the widower effect,

Laboratuvarımda, sosyal bilimlerde çok eski bir fikir olan

which is a very old idea in the social sciences,

kökleri 150 yıl öncesine kadar giden,

going back 150 years,

ve "kırık kalpten ölmek"

known as "dying of a broken heart."

olarak bilinen dul kalma etkisini çalışıyordum.

So, when I die, my wife's risk of death can double,

Buna göre, ben öldüğümde, örneğin ilk yılda,

for instance, in the first year.

karımın ölüm riski ikiye katlanır.

And I had gone to take care of one particular patient,

Ve ben özel bir hastanın, akıl hastalığından ölmek üzere

a woman who was dying of dementia.

olan bir kadının, bakımıyla ilgileniyordum.

And in this case, unlike this couple,

Ve, bu durumda, bu çiftten ziyade,

she was being cared for

ona kendi kızı

by her daughter.

bakıyordu.

And the daughter was exhausted from caring for her mother.

Ve kız annesine bakmaktan yorgun düşmüştü.

And the daughter's husband,

Ve kızın kocası da,

he also was sick

karısının tükenmişliğinden

from his wife's exhaustion.

dolayı hastalanmıştı.

And I was driving home one day,

Ve ben bir gün eve giderken,

and I get a phone call from the husband's friend,

kocasının arkadaşından bir telefon geldi bana,

calling me because he was depressed

arkadaşına olanlardan dolayı

about what was happening to his friend.

neşesinin kaçtığından söz ediyordu.

So here I get this call from this random guy

Kendisine sosyal açıdan uzakta olan

that's having an experience

kişilerden böyle etkilenen,

that's being influenced by people

böyle bir deneyim yaşayan

at some social distance.

bu kişiden bu çağrıyı aldım.

And so I suddenly realized two very simple things:

Ve bir anda çok basit iki şeyin farkına vardım.

First, the widowhood effect

Birincisi, dulluk etkisi

was not restricted to husbands and wives.

sadece karı ve koca ile sınırlı değildi.

And second, it was not restricted to pairs of people.

Ve ikincisi, sadece çiftler ile sınırlı değildi.

And I started to see the world

Ve dünyayı bambaşka bir şekilde

in a whole new way,

görmeye başladım,

like pairs of people connected to each other.

tıpkı birbirine bağlı insan çiftleri gibi.

And then I realized that these individuals

Ve anladım ki bu bireyler

would be connected into foursomes with other pairs of people nearby.

etraflarındaki diğer insanlarla dörtlü bağlar oluşturacaklar.

And then, in fact, these people

Ve aslında bu insanlar

were embedded in other sorts of relationships:

evlilik, eşlilik, arkadaşlık ve çeşitli

marriage and spousal

bağlarla diğer türlü

and friendship and other sorts of ties.

ilişkilerin bir parçasıydılar.

And that, in fact, these connections were vast

Ve aslında bu bağlantılar oldukça genişti,

and that we were all embedded in this

ve hepimiz bu geniş bağlantıların

broad set of connections with each other.

birer parçası olarak birbirimize bağlıydık.

So I started to see the world in a completely new way

Böylece dünyayı tümüyle yeni bir şekilde görmeye başladım,

and I became obsessed with this.

ve bu bende saplantıya dönüştü.

I became obsessed with how it might be

Bu sosyal ağların nasıl içine düştüğümüze

that we're embedded in these social networks,

ve bunun hayatımızı ne şekilde etkilediğine

and how they affect our lives.

saplanıp kaldım.

So, social networks are these intricate things of beauty,

Sosyal ağlar bu girift güzellik şeyidirler ve onlar o derece

and they're so elaborate and so complex

ayrıntılı ve o derece karmaşık ve o derece

and so ubiquitous, in fact,

yaygınlardır ki, gerçekte,

that one has to ask what purpose they serve.

onların ne işe yaradığını sormak gerek.

Why are we embedded in social networks?

Neden bu sosyal ağlara gömülüyüz?

I mean, how do they form? How do they operate?

Demek istediğim, onların nasıl oluşur? Nasıl işlerler?

And how do they effect us?

Ve bizi nasıl etkilerler?

So my first topic with respect to this,

Ve, buna bağlı olarak, benim ilk konum

was not death, but obesity.

ölüm değil, obezitedir.

It had become trendy

Bir anda, obezite salgını

to speak about the "obesity epidemic."

hakkında konuşmak moda oldu.

And, along with my collaborator, James Fowler,

Ortağım James Fowler ile birlikte,

we began to wonder whether obesity really was epidemic

obezitenin gerçekten bir salgın olup olmadığını ve önceden

and could it spread from person to person

bahsettiğim dört insan gibi, insandan insana

like the four people I discussed earlier.

yayılıp yayılmadığı merak etmeye başladık.

So this is a slide of some of our initial results.

Bu ilk sonuçlarımızdan oluşan bir slayt.

It's 2,200 people in the year 2000.

2000 yılında 2200 insan var.

Every dot is a person. We make the dot size

Her nokta bir insan. Noktanın büyüklüğünü

proportional to people's body size;

insanların vücut ağırlığıyla orantılı yaptık.

so bigger dots are bigger people.

Noktalar büyükse temsil ettiği insan da büyüktür.

In addition, if your body size,

Ayrıca, eğer vücut kitle endeksiniz

if your BMI, your body mass index, is above 30 --

30'un üzerindeyse yani klinik açıdan

if you're clinically obese --

obez iseniz

we also colored the dots yellow.

o noktanın rengini sarı yaptık.

So, if you look at this image, right away you might be able to see

Eğer bu resme doğrudan bakarsanız,

that there are clusters of obese and

obez ve obez olmayan

non-obese people in the image.

insanlardan oluşan kümeler görebilirsiniz.

But the visual complexity is still very high.

Fakat görsel karmaşıklık halen çok yüksek.

It's not obvious exactly what's going on.

Tam olarak ne olup bittiği açık değil.

In addition, some questions are immediately raised:

Ayrıca, hemen akla bazı sorular geliyor.

How much clustering is there?

Ne kadar kümelenme var?

Is there more clustering than would be due to chance alone?

Normalde tesadüfen oluşabilecekten fazla kümelenme var mı?

How big are the clusters? How far do they reach?

Kümeler ne kadar büyük? Ne kadar derine iniyorlar?

And, most importantly,

Ve en önemlisi,

what causes the clusters?

kümeler neden oluşuyor?

So we did some mathematics to study the size of these clusters.

Kümelerin büyüklüğünü çalışmak amacıyla biraz matematik yaptık.

This here shows, on the Y-axis,

Burada, Y ekseninde,

the increase in the probability that a person is obese

bir kişinin çevresindekilerin obez olması durumunda

given that a social contact of theirs is obese

o kişinin de obez olma olasılığındaki artış görünüyor.

and, on the X-axis, the degrees of separation between the two people.

Ve X ekseninde, iki kişi arasındaki ayrılık derecesi görünmektedir.

On the far left, you see the purple line.

En solda, mor çizgiyi görünüyorsunuz.

It says that, if your friends are obese,

O çizgiye göre, eğer arkadaşlarınız obez ise,

your risk of obesity is 45 percent higher.

sizin obez olma riskiniz %45 daha fazladır.

And the next bar over, the [red] line,

Bir sonraki, turuncu çizgi, diyor ki,

says if your friend's friends are obese,

eğer arkadaşınızın arkadaşı obez ise,

your risk of obesity is 25 percent higher.

sizin obez olma riskiniz %25 daha fazladır.

And then the next line over says

Ve üstteki, bir sonraki çizgi diyor ki,

if your friend's friend's friend, someone you probably don't even know, is obese,

arkadaşınızın arkadaşının arkadaşı, belki de hiç tanımadığınız biri, obez ise,

your risk of obesity is 10 percent higher.

sizin obez olma riskiniz %10 daha fazladır.

And it's only when you get to your friend's friend's friend's friends

Ve ancak arkadaşınızın arkadaşının arkadaşının arkadışına uzanınca,

that there's no longer a relationship

sizin beden ölçünüz ve bu kişinin

between that person's body size and your own body size.

beden ölçüsü arasında hiçbir bağ kalmıyor.

Well, what might be causing this clustering?

Peki, bu kümelenmeye ne sebep olabilir?

There are at least three possibilities:

En az üç olasılık var.

One possibility is that, as I gain weight,

Bir olasılık şöyle, ben kilo alınca,

it causes you to gain weight.

senin de kilo almana sebep oluyor,

A kind of induction, a kind of spread from person to person.

bir tür sebep olma, bir çeşit insandan insana bulaşma.

Another possibility, very obvious, is homophily,

Bir diğer olasılık: homofili (aynı şeyleri sevme)

or, birds of a feather flock together;

yani, it ulur birbirini bulur.

here, I form my tie to you

Burada, ben seninle aynı

because you and I share a similar body size.

beden ölçüsünde olduğum için bir bağ oluşuyor.

And the last possibility is what is known as confounding,

Ve son olasılık kafa karışıklığı olarak bilinir,

because it confounds our ability to figure out what's going on.

çünkü olup biteni anlayabilme kabiliyetimizi bozar.

And here, the idea is not that my weight gain

Burada esas fikir, benim kilo almam senin

is causing your weight gain,

kilo almana sebep oluyor değil,

nor that I preferentially form a tie with you

veyahut sırf seninle aynı beden ölçüsündeyiz

because you and I share the same body size,

diye tercihen aramızda bir bağ oluşuyor değil,

but rather that we share a common exposure

esasen biz, ikimizin de aynı zamanda

to something, like a health club

kilo vermesi için sağlık kulübü

that makes us both lose weight at the same time.

gibi ortak bir sebebe maruz kalıyoruz.

When we studied these data, we found evidence for all of these things,

Ve biz bu veriler üzerinde çalışırken bunun gibi birçok şeyler için kanıt bulduk,

including for induction.

buna sebep oluş dahil.

And we found that if your friend becomes obese,

Ve bulgularımıza göre, eğer arkadaşın obez olursa

it increases your risk of obesity by about 57 percent

aynı zaman dilimi içinde senin de obez olma riskin

in the same given time period.

%57 oranında artıyor.

There can be many mechanisms for this effect:

Bu etki için birçok mekanizma olabilir.

One possibility is that your friends say to you something like --

Bir ihtimal, arkadaşlarınız size şöyle şeyler diyordur --

you know, they adopt a behavior that spreads to you --

bilirsiniz hani, size de bulaşan bir huy edinirler,

like, they say, "Let's go have muffins and beer,"

derler ki, "Hadi çörek ve bira alalım,"

which is a terrible combination. (Laughter)

ki çok berbat bir kombinasyondur,

But you adopt that combination,

fakat siz bu kombinasyona uyarsınız,

and then you start gaining weight like them.

ve onlar gibi kilo almaya başlarsınız.

Another more subtle possibility

Bir diğer gizli olasılık,

is that they start gaining weight, and it changes your ideas

onlar kilo almaya başlayınca, sizin kabul edilebilir beden

of what an acceptable body size is.

ölçüsüne dair fikrinizin değişmesidir.

Here, what's spreading from person to person

Ve, burada, bir insandan ötekine bulaşan şey

is not a behavior, but rather a norm:

bir davranış değil bir normdur.

An idea is spreading.

Bir fikir yayılıyor.

Now, headline writers

Manşet yazarları

had a field day with our studies.

çalışmalarımızla çok güzel bir gün geçirdiler.

I think the headline in The New York Times was,

New York Times'ın manşeti sanırım şöyleydi,

"Are you packing it on?

"Kilo mu alıyorsunuz?

Blame your fat friends." (Laughter)

Şişman arkadaşlarınızı suçlayın."

What was interesting to us is that the European headline writers

Bize ilginç gelen ise Avrupalı manşet yazarlarıydı, onlar

had a different take: They said,

farklı bir tavır sergilediler, dediler ki,

"Are your friends gaining weight? Perhaps you are to blame."

"Arkadaşlarınız kilo mu alıyor? Belki de sizin yüzünüzden."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And we thought this was a very interesting comment on America,

Ve bunun Amerika için çok ilginç bir yorum olduğunu düşündük,

and a kind of self-serving,

bir çeşit kendi kendine hizmet eden,

"not my responsibility" kind of phenomenon.

"benim sorumluluğum değil" türü bir fenomen.

Now, I want to be very clear: We do not think our work

Bir konuda çok açık olmak istiyorum, çalışmamız

should or could justify prejudice

kesinlikle insanların şu ya da bu

against people of one or another body size at all.

beden ölçüsüne dair önyargılarını düzeltmek amaçlı değil.

Our next questions was:

Bir sonraki sorumuz:

Could we actually visualize this spread?

Bu yayılmayı gerçekten görselleştirebilir miyiz?

Was weight gain in one person actually spreading

Bir insandaki kilo alma gerçekten

to weight gain in another person?

başka bir insana yayılıyor mu?

And this was complicated because

Fakat bu oldukça karmaşıktı çünkü

we needed to take into account the fact that the network structure,

ağ yapısının, bu bağların mimarisinin, zaman geçtikçe

the architecture of the ties, was changing across time.

değiştiğini göz önünde bulundurmamız gerekiyordu.

In addition, because obesity is not a unicentric epidemic,

Bir başka sebep, obezitenin tek merkezli bir salgın olmayışıdır,

there's not a Patient Zero of the obesity epidemic --

yani obezite salgınında "ilk hasta" diye bir durum yok --

if we find that guy, there was a spread of obesity out from him --

eğer bu kişiyi bulursak, ondan yayılan bir obezite vardır.

it's a multicentric epidemic.

O çok merkezli bir salgındır.

Lots of people are doing things at the same time.

Aynı anda birçok insan bir şeyler yapıyor.

And I'm about to show you a 30 second video animation

Size, ben ve James'in 5 yılda hazırladığı 30 saniyelik

that took me and James five years of our lives to do.

bir video animasyonu göstereceğim.

So, again, every dot is a person.

Tekrar, her nokta bir insandır.

Every tie between them is a relationship.

Aralarındaki her bağ bir ilişkidir.

We're going to put this into motion now,

Ve şimdi 30 yıllık bu ağdan günlük kesitler

taking daily cuts through the network for about 30 years.

halinde animasyon olarak hareket ettireceğiz.

The dot sizes are going to grow,

Nokta büyüklükleri artıyor.

you're going to see a sea of yellow take over.

Sarı bir denizin ön plana çıktığını göreceksiniz

You're going to see people be born and die --

İnsanların doğduğunu ve öldüğünü göreceksiniz;

dots will appear and disappear --

noktalar görünecek ve kaybolacak.

ties will form and break, marriages and divorces,

Bağlar oluşacak ve kopacak. Evlilikler ve boşanmalar,

friendings and defriendings.

başlayan ve biten arkadaşlıklar,

A lot of complexity, a lot is happening

bir sürü karmaşa, sadece 30 yıllık

just in this 30-year period

bu zaman diliminde obezite salgını

that includes the obesity epidemic.

dahil pek çok şey oluyor.

And, by the end, you're going to see clusters

Ve sonunda, ağın içerisinde obez olan ve

of obese and non-obese individuals

olmayan bireylerin kümelendiğini

within the network.

göreceksiniz.

Now, when looked at this,

Şimdi, buna baktığımda

it changed the way I see things,

bu hayata bakış açımı değiştirdi,

because this thing, this network

çünkü bu şey, bu ağ,

that's changing across time,

zamanla değişiyor,

it has a memory, it moves,

bir bilinci var, hareket ediyor,

things flow within it,

içinden bir şeyler akıyor,

it has a kind of consistency --

bir çeşit tutarlılığa sahip;

people can die, but it doesn't die;

insanlar ölebilir ama o ölmez;

it still persists --

o halen sürüyor.

and it has a kind of resilience

Ve onun zamana direnmesini sağlayan

that allows it to persist across time.

bir çeşit iyileşme özelliği var.

And so, I came to see these kinds of social networks

Ve böylece, sosyal ağların yaşayan şeyler olduğuna dair

as living things,

bu işaretleri gördüm,

as living things that we could put under a kind of microscope

mikroskop altına koyup çalışacağımız, analiz edeceğimiz

to study and analyze and understand.

ve anlayabileceğimiz canlı şeyler.

And we used a variety of techniques to do this.

Ve bunu yapmak için çok farklı teknikler kullandık.

And we started exploring all kinds of other phenomena.

Bütün fenomenleri araştırmaya başladık.

We looked at smoking and drinking behavior,

Sigara ve alkol kullanma alışkanlığına baktık,

and voting behavior,

ve oy verme davranışına,

and divorce -- which can spread --

ve boşanmaya, ki o da yayılabilir,

and altruism.

ve fedakarlığa.

And, eventually, we became interested in emotions.

Ve, sonunda, duygular ilgimizi çekti.

Now, when we have emotions,

Duygulandığımız zaman,

we show them.

onu dışa yansıtırız.

Why do we show our emotions?

Neden duygularımızı yansıtırız?

I mean, there would be an advantage to experiencing

Yani, duygularımızı içimize atabilseydik, bilirsiniz hani

our emotions inside, you know, anger or happiness.

öfke ve mutluluk, bunun bir avantajı olabilirdi ama biz

But we don't just experience them, we show them.

onları yaşamakla kalmıyor aynı zamanda gösteriyoruz.

And not only do we show them, but others can read them.

Ve sadece göstermekle kalmıyoruz, diğerleri de bunları okuyabiliyor.

And, not only can they read them, but they copy them.

Ve bunları sadece okumakla kalmıyorlar, kopyalıyorlar.

There's emotional contagion

İnsanlar arasında

that takes place in human populations.

duygusal bulaşıcılık diye bir şey var.

And so this function of emotions

Duyguların bu fonksiyonu, onların

suggests that, in addition to any other purpose they serve,

hizmet ettiği amaca ilave olarak, onların birer ilkel

they're a kind of primitive form of communication.

iletişim aracı olduğu kanısını da uyandırıyor.

And that, in fact, if we really want to understand human emotions,

Ve, aslında, eğer insan duygularını gerçekten anlamak istiyorsak,

we need to think about them in this way.

onları bu şekilde ele almalıyız.

Now, we're accustomed to thinking about emotions in this way,

Biz duyguların basit, kısa zaman aralıklarında olup bittiği

in simple, sort of, brief periods of time.

yönündeki düşüncelere alışmışız.

So, for example,

Örneğin,

I was giving this talk recently in New York City,

New York'ta bir konuşma yapıyordum,

and I said, "You know when you're on the subway

ve dedim ki, "Bilirsiniz hani, metroda giderken

and the other person across the subway car

karşınızda oturan kişi size

smiles at you,

gülümserse

and you just instinctively smile back?"

siz de içgüdüsel olarak ona gülümsersiniz."

And they looked at me and said, "We don't do that in New York City." (Laughter)

Ve bana bakıp dediler ki, "New York'ta öyle şeyler yapmıyoruz."

And I said, "Everywhere else in the world,

Ve, dedim ki "Dünyanın her yerinde,

that's normal human behavior."

bu normal bir insan davranışıdır."

And so there's a very instinctive way

Ve işte kısaca duyguları birbirimize

in which we briefly transmit emotions to each other.

aktardığımız son derece içgüdüsel bir yol var.

And, in fact, emotional contagion can be broader still.

Ve, aslında, duygusal bulaşıcılık daha geniş çapta olabilir,

Like we could have punctuated expressions of anger,

isyan olaylarında görülen aşırı öfke ifadeleri

as in riots.

gibi.

The question that we wanted to ask was:

Sormak istediğimiz soru:

Could emotion spread,

Duygular, metroda

in a more sustained way than riots, across time

birbirine gülümseyen iki insanın ötesinde

and involve large numbers of people,

birçok insanı kapsayacak şekilde ve

not just this pair of individuals smiling at each other in the subway car?

isyan olaylarından daha uzun bir zaman dilimine yayılabilir mi?

Maybe there's a kind of below the surface, quiet riot

Belki yüzeyin altında hepimizi hareket geçiren

that animates us all the time.

sessiz bir isyan vardır.

Maybe there are emotional stampedes

Belki sosyal ağlarda dalga dalga yayılan

that ripple through social networks.

duygusal ayaklanmalar vardır.

Maybe, in fact, emotions have a collective existence,

Aslında, belki, duygular bireysel var olmanın ötesinde,

not just an individual existence.

kollektif olarak vardırlar.

And this is one of the first images we made to study this phenomenon.

Ve bu resim bu fenomeni incelemek için yaptığımız ilk resimlerden biri.

Again, a social network,

Yine bir sosyal ağ,

but now we color the people yellow if they're happy

fakat bu sefer insanlar mutluysa sarıya, üzgünse

and blue if they're sad and green in between.

maviye ve iki duygu arasında iseler yeşile boyadık.

And if you look at this image, you can right away see

Ve bu resime baktığınız zaman, hemen mutlu ve mutsuz

clusters of happy and unhappy people,

insan kümelerini fark edeceksiniz,

again, spreading to three degrees of separation.

yine, üç ayrılık derecesine kadar yayılıyor.

And you might form the intuition

Ve mutsuz insanların

that the unhappy people

ağda farklı yapısal noktaları

occupy a different structural location within the network.

işgal ettiğine dair bir sezgiye kapılabilirsiniz.

There's a middle and an edge to this network,

Bu ağın orta ve uç kısımları vardır,

and the unhappy people seem to be

ve mutsuz insanların uç noktalarda

located at the edges.

yer aldığını görüyoruz.

So to invoke another metaphor,

Başka bir mecazda bulunacak olursak,

if you imagine social networks as a kind of

sosyal ağları insanlığın geniş bir kumaşı

vast fabric of humanity --

olarak hayal edersek --

I'm connected to you and you to her, on out endlessly into the distance --

Ben sana bağlıyım ve sen ona, sonsuza kadar uzar gider --

this fabric is actually like

bu kumaş aslında eski moda

an old-fashioned American quilt,

Amerikan yorganlarına benzer,

and it has patches on it: happy and unhappy patches.

ve üzerinde yamalar vardır, mutlu ve mutsuz yamalar.

And whether you become happy or not

Ve senin mutlu olup olmaman

depends in part on whether you occupy a happy patch.

mutlu bir yamayı işgal edip etmediğine bağlıdır.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So, this work with emotions,

Duygular üzerine bu çalışma,

which are so fundamental,

ki son derece esastırlar,

then got us to thinking about: Maybe

bizi insanlığın sosyal ağlarının

the fundamental causes of human social networks

temel sebeplerinin bir şekilde genlerimizde

are somehow encoded in our genes.

saklı olabileceği düşüncesine götürdü.

Because human social networks, whenever they are mapped,

Çünkü insanların sosyal ağları, nerede haritalandığı fark etmez,

always kind of look like this:

daima bu şekilde görünür,

the picture of the network.

ağın bu resmi gibi,

But they never look like this.

ama asla böyle görünmezler.

Why do they not look like this?

Neden böyle görünmezler?

Why don't we form human social networks

Neden insanların sosyal ağları böyle

that look like a regular lattice?

düzenli bir örgüye benzemez?

Well, the striking patterns of human social networks,

İnsan sosyal ağlarının en dikkat çekici özelliği,

their ubiquity and their apparent purpose

yaygın olmaları ve görünür amaçları

beg questions about whether we evolved to have

bizim en başından beri sosyal ağların içinde olma

human social networks in the first place,

ve belli bir yapıdaki ağları oluşturma yönünde

and whether we evolved to form networks

evrimleşip evrimleşmediğimizi

with a particular structure.

sormaya itiyor.

And notice first of all -- so, to understand this, though,

Ve dikkatinizi çekerim... Bunu anlamak için önce

we need to dissect network structure a little bit first --

ağ yapısını biraz incelememiz gerekmektedir.

and notice that every person in this network

Bu ağdaki her bireyin ağdaki diğer tüm

has exactly the same structural location as every other person.

bireylerle aynı yapıdaki bir konumda olduğuna dikkatinizi çekerim.

But that's not the case with real networks.

Fakat gerçek ağlarda durum böyle değildir.

So, for example, here is a real network of college students

Örneğin, burada, elit bir kuzeydoğu üniversitesinin

at an elite northeastern university.

öğrencilerinden oluşan gerçek bir ağ var.

And now I'm highlighting a few dots.

Ve şimdi birkaç noktayı işaretliyorum.

If you look here at the dots,

Noktalara bakacak olursanız,

compare node B in the upper left

sol üstteki B noktası ile

to node D in the far right;

en sağdaki D noktasını karşılaştırın.

B has four friends coming out from him

B'nin dört tane arkadaşı var.

and D has six friends coming out from him.

D'nin altı tane arkadaşı var.

And so, those two individuals have different numbers of friends.

Yani bu iki bireyin farklı sayıda arkadaşları var --

That's very obvious, we all know that.

bu çok açık, hepimiz bunu biliyoruz.

But certain other aspects

Fakat sosyal ağların

of social network structure are not so obvious.

bazı yönleri bu kadar açık değildir.

Compare node B in the upper left to node A in the lower left.

Sol üstteki B ile sol alttaki A noktasını karşılaştırın.

Now, those people both have four friends,

Her ikisinin dört tane arkadaşı var,

but A's friends all know each other,

fakat A'nın arkadaşlarının hepsi birbirini tanıyor,

and B's friends do not.

ve B'ninkiler tanımıyor.

So the friend of a friend of A's

Yani A'nın arkadaşının arkadaşı,

is, back again, a friend of A's,

yine A'nın başka bir arkadaşıdır,

whereas the friend of a friend of B's is not a friend of B's,

fakat B'nin arkadaşının arkadaşı, B'nin arkadaşı değil,

but is farther away in the network.

ağda çok daha uzak bir noktada.

This is known as transitivity in networks.

Bu durum ağlarda geçişkenlik olarak bilinir.

And, finally, compare nodes C and D:

Ve, son olarak, C ve D'yi karşılaştırın.

C and D both have six friends.

C ve D'nin altışar arkadaşı var.

If you talk to them, and you said, "What is your social life like?"

Onlarla konuşsanız ve sorsanız, "Sosyal hayatın nasıl?"

they would say, "I've got six friends.

diyeceklerdir ki, "Benim altı arkadaşım var.

That's my social experience."

benim sosyal deneyimim budur."

But now we, with a bird's eye view looking at this network,

Fakat biz, bu ağa kuşbakışı baktığımızda,

can see that they occupy very different social worlds.

onların çok farklı sosyal dünyalarda yer aldığını görürüz,

And I can cultivate that intuition in you by just asking you:

Ve bu sezgiyi sadece sorarak ortaya çıkarabilirim:

Who would you rather be

Ölümcül bir virüs

if a deadly germ was spreading through the network?

ağ üzerinde yayılıyor iken, kim olmak isterdiniz?

Would you rather be C or D?

C mi yoksa D mi olmak isterdiniz?

You'd rather be D, on the edge of the network.

D olmak isterdiniz, ağın uç noktasında.

And now who would you rather be

Fakat, sizin hakkınızda olmayan

if a juicy piece of gossip -- not about you --

çok ilginç bir dedikodu ağda yayılırken,

was spreading through the network? (Laughter)

kim olmak isterdiniz?

Now, you would rather be C.

Bu sefer C olmak isterdiniz.

So different structural locations

Yani ağdaki farklı yapısal konumlar

have different implications for your life.

hayatınız üzerinde farklı etkilere sahiptir.

And, in fact, when we did some experiments looking at this,

Ve, aslında, buna bakarak bazı deneyler yaptığımızda,

what we found is that 46 percent of the variation

şunu bulduk, kaç tane arkadaşınızın olduğu

in how many friends you have

%46 varyasyonla

is explained by your genes.

genlerinizle açıklanabilir.

And this is not surprising. We know that some people are born shy

Ve bu şaşırtıcı değil. Biliyoruz ki bazı insanlar doğuştan utangaçtır

and some are born gregarious. That's obvious.

ve bazıları sokulgan doğar. Bu çok açık.

But we also found some non-obvious things.

Fakat biz çok açık olmayan şeyler de bulduk.

For instance, 47 percent in the variation

Örneğin, arkadaşlarınızın birbirini

in whether your friends know each other

tanıyıp tanımadığına dair %47lik varyasyon

is attributable to your genes.

genlerinize bağlıdır.

Whether your friends know each other

Arkadaşlarınızın birbirini tanıyıp tanımadığı

has not just to do with their genes, but with yours.

sadece onların değil sizin genlerinize de bağlıdır.

And we think the reason for this is that some people

Ve bunun sebebi olarak bazı insanların

like to introduce their friends to each other -- you know who you are --

arkadaşlarını birbiriyle tanıştırmaktan hoşlandığı -- siz kim olduğunuzu biliyorsunuz --

and others of you keep them apart and don't introduce your friends to each other.

ve diğerlerinin onları ayrı tuttuğu ve birbiriyle tanıştırmadığını düşünüyoruz.

And so some people knit together the networks around them,

Bazı insanlar, kendilerini içinde rahat hissettikleri,

creating a kind of dense web of ties

bağlarla sıkı bir şekilde örülmüş

in which they're comfortably embedded.

ağlar örerler etraflarında.

And finally, we even found that

ve son olarak, şunu bile bulduk

30 percent of the variation

%30 varyasyonla,

in whether or not people are in the middle or on the edge of the network

insanların ağın ortasında veya uçlarında olup olmadıkları da

can also be attributed to their genes.

onların genlerine bağlanabilir.

So whether you find yourself in the middle or on the edge

Yani kendinizi ağın ortasında veya ucunda bulmanız da

is also partially heritable.

bir ölçüde kalıtsaldır.

Now, what is the point of this?

Peki, ne anlama geliyor bu?

How does this help us understand?

Anlamamıza nasıl yardımcı olur?

How does this help us

Bugünlerde bizi etkileyen

figure out some of the problems that are affecting us these days?

sorunları anlamada bu bize nasıl yardımcı olur?

Well, the argument I'd like to make is that networks have value.

Belirtmek istediğim görüş, ağların değerli olduğudur.

They are a kind of social capital.

Onlar bir tür sosyal sermayedir.

New properties emerge

Ağın içinde olmaktan

because of our embeddedness in social networks,

dolayı ortaya çıkan yeni özellikler var,

and these properties inhere

ve bu özellikler sadece

in the structure of the networks,

ağın içindeki insarlarda değil,

not just in the individuals within them.

ağların yapısının özünde de vardır.

So think about these two common objects.

Şu iki genel objeyi düşünün.

They're both made of carbon,

Her ikisi de karbondan yapılmış,

and yet one of them has carbon atoms in it

fakat birindeki karbon atomları

that are arranged in one particular way -- on the left --

belirli bir şekilde dizilmiş, sol tarafta

and you get graphite, which is soft and dark.

yumuşak ve mat olan grafit var.

But if you take the same carbon atoms

Fakat aynı karbon atomlarını alıp

and interconnect them a different way,

farklı bir şekilde birbirine bağlarsanız,

you get diamond, which is clear and hard.

sert ve saydam olan elmas elde edersiniz.

And those properties of softness and hardness and darkness and clearness

Ve bu yumuşaklık ve sertlik ile koyuluk ve saydamlık özellikleri

do not reside in the carbon atoms;

karbon atomlarında değildir.

they reside in the interconnections between the carbon atoms,

Onlar karbon atomları arasındaki bağlardan kaynaklanırlar,

or at least arise because of the

veya en azından karbon atomları

interconnections between the carbon atoms.

o şekilde dizildiği için ortaya çıkarlar.

So, similarly, the pattern of connections among people

O yüzden, benzer şekilde, insanlar arasındaki bağların yapısı

confers upon the groups of people

insan topluluklarına farklı özellikler

different properties.

sunarlar.

It is the ties between people

Bütünü parçalarının toplamından

that makes the whole greater than the sum of its parts.

daha fazla yapan insanlar arasındaki bağlardır.

And so it is not just what's happening to these people --

Ve sadece bu insanlara olanlarla sınırlı değildir,

whether they're losing weight or gaining weight, or becoming rich or becoming poor,

kilo almaları, kilo vermeleri veya zengin olmaları, fakir olmaları veya

or becoming happy or not becoming happy -- that affects us;

mutlu olmaları, mutsuz olmaları, bizi de etkiler;

it's also the actual architecture

o aynı zamanda etrafımızdaki

of the ties around us.

ağın gerçek mimarisidir.

Our experience of the world

Dünyaya dair deneyimlerimiz

depends on the actual structure

içinde bulunduğumuz ağın

of the networks in which we're residing

gerçek yapısına

and on all the kinds of things that ripple and flow

ve o ağda yayılan ve akan her türlü şeye

through the network.

bağlıdır.

Now, the reason, I think, that this is the case

Şimdi, bence, bu durumun oluşma sebebi

is that human beings assemble themselves

insanların bir araya gelerek bir tür

and form a kind of superorganism.

süper organizma oluşturmasıdır.

Now, a superorganism is a collection of individuals

Süper organizmalar, tek tek bireylerin incelenmesine

which show or evince behaviors or phenomena

indirgenemeyen davranışlar veya fenomenler

that are not reducible to the study of individuals

sergileyen bireyler topluluğudur,

and that must be understood by reference to,

ve topluluk referans alınarak,

and by studying, the collective.

ve kollektif yapı incelenerek anlaşılmalıdırlar,

Like, for example, a hive of bees

örneğin yeni bir yuva bulan

that's finding a new nesting site,

bir arı kovanı gibi veya

or a flock of birds that's evading a predator,

bir yırtıcıdan kaçan kuş sürüsü gibi,

or a flock of birds that's able to pool its wisdom

veya Pasifik'in ortasında minicik bir ada bulmak için

and navigate and find a tiny speck

bilinçlerini ortak bir havuzda toplayan

of an island in the middle of the Pacific,

kuş sürüleri gibi,

or a pack of wolves that's able

veya kendilerinden büyük bir avı

to bring down larger prey.

yere seren kurt sürüsü gibi.

Superorganisms have properties

Süper organizmalar sadece

that cannot be understood just by studying the individuals.

bireyleri çalışarak anlaşılamayacak özelliklere sahiptirler.

I think understanding social networks

Bence, sosyal ağları ve onların

and how they form and operate

nasıl oluştuğunu ve işlediğini anlamak

can help us understand not just health and emotions

sadece sağlık ve duyguları değil şunları da anlamamıza yardımcı olur

but all kinds of other phenomena --

cinayet ve savaş gibi diğer fenomenleri

like crime, and warfare,

ve bankaya güvenmedikleri için

and economic phenomena like bank runs

halkın tüm parasını çekmesi gibi ekonomik fenomenleri

and market crashes

ve borsa düşüşleri

and the adoption of innovation

ve icatların benimsenmesi

and the spread of product adoption.

ve ürün adaptasyonunun yayılması gibi.

Now, look at this.

Şimdi, buna bakın.

I think we form social networks

Bence sosyal ağları

because the benefits of a connected life

oluşturmamızın nedeni, getirilerinin

outweigh the costs.

götürülerinden fazla olmasıdır.

If I was always violent towards you

Eğer size daima zulmedersem

or gave you misinformation

veya yalan söylersem

or made you sad or infected you with deadly germs,

veya sizi üzersem veya size ölümcül virüs bulaştırırsam,

you would cut the ties to me,

benimle bağları koparırsınız,

and the network would disintegrate.

ve ağ kopacaktır.

So the spread of good and valuable things

Bu yüzden iyi ve değerli şeylerin yayılması

is required to sustain and nourish social networks.

sosyal ağların devamı ve beslenmesi için gereklidir.

Similarly, social networks are required

Benzer şekilde, sosyal ağlar

for the spread of good and valuable things,

iyilik, sevgi mutluluk, fedakarlık ve düşünce gibi

like love and kindness

güzel ve değerli şeylerin

and happiness and altruism

yayılması için

and ideas.

gereklidir.

I think, in fact, that if we realized

Bence, aslında, eğer biz sosyal ağların

how valuable social networks are,

ne kadar değerli olduğunu anlayabilseydik

we'd spend a lot more time nourishing them and sustaining them,

onların beslenmesi ve devamlılığı için daha çok çaba harcardık

because I think social networks

çünkü bence sosyal ağlar

are fundamentally related to goodness.

esasında iyiliğe bağlıdırlar

And what I think the world needs now

ve bence şu anda dünyanın ihtiyacı olan

is more connections.

daha çok bağdır.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)