Robots with "soul" | Guy Hoffman

Translator: Alma A Reviewer: Helena Bedalli

My job is to design, build and study robots that communicate with people.

Puna ime ka të bëjë me dizenjimin, ndërtimin, dhe studimin

e robotëve që komunikojnë me njerez.

But this story doesn't start with robotics at all, it starts with animation.

Por kjo teori nuk fillon me robotikën,

fillon me animacionet.

When I first saw Pixar's "Luxo Jr.,"

Kur pashë për herë të parë "Luxo Jr" të Pixar,

I was amazed by how much emotion they could put

isha i mahnitur nga sesa emocion

into something as trivial as a desk lamp.

mund të vendosnin ata në dicka

aq të parëndësishme sa një llampë tavoline.

I mean, look at them -- at the end of this movie,

Dua të them, shihi - në fund të këtij filmi,

you actually feel something for two pieces of furniture.

ti vërtet ndjen dicka për dy mobilje të vogla.

(Të qeshura)

(Laughter)

And I said, I have to learn how to do this.

Thashë, duhet të mësoj se si ta bëj këtë.

Dhe kështu mora një vendim të keq për karierën.

So I made a really bad career decision.

(Laughter)

And that's what my mom was like when I did it.

Kështu tha nëna ime kur e bëra.

(Laughter)

(Të qeshura)

I left a very cozy tech job in Israel at a nice software company

Lashë një punë të rehatshme teknologjike në Izrael

te një kompani të mirë software dhe shkova në New York

and I moved to New York to study animation.

të studioja animacion.

And there I lived

Dhe atje jetova

in a collapsing apartment building in Harlem with roommates.

në një apartament të shkatërruar në Harlem me disa shokë dhome.

I'm not using this phrase metaphorically --

Nuk po e përdor këtë shprehje si metaforë,

the ceiling actually collapsed one day in our living room.

tavani u rrëzua një ditë

në dhomën tonë të ndenjes.

Whenever they did news stories about building violations in New York,

Sa herë që shfaqnin te lajmet për shkeljet ne ndertim në New York,

ata e vinin raportin përpara banesës sonë.

they would put the report in front of our building,

Si një formë sfondi, për të treguar se sa keq ishin gjërat

as kind of, like, a backdrop to show how bad things are.

Anyway, during the day, I went to school

Megjithatë, gjatë ditës shkoja në shkollë dhe natën

and at night I would sit and draw frame by frame of pencil animation.

ulesha dhe vizatoja çdo strukturë të animacionit me laps.

And I learned two surprising lessons.

Dhe kuptova dy mësime të çuditshme--

One of them was that when you want to arouse emotions,

një prej tyre ishte që

kur ti do të shkaktosh emocione,

it doesn't matter so much how something looks;

nuk ka të bëjë shumë mënyra se si diçka paraqitet,

gjithçka lidhet me lëvizjen--është në koordinim

it's all in the motion, in the timing of how the thing moves.

me mënyrën si gjërat lëvizin.

And the second was something one of our teachers told us.

Dhe e dyta, lidhet me dicka që një mësues na tha.

Në fakt ai krijoi nuselalën te "Epoka e Akullnajave".

He actually did the weasel in "Ice Age."

And he said, "As an animator, you're not a director -- you're an actor."

Dhe ai tha:

"Si një animator, ti nuk je një drejtues, por një aktor. "

So, if you want to find the right motion for a character,

Kështu, nëse ti do të gjesh lëvizjen e vërtetë të një personazhi,

don't think about it -- go use your body to find it.

mos mendo për të, por përdor trupin tënd për ta gjetur atë--

Stand in front of a mirror, act it out in front of a camera --

qëndro përpara pasqyrës dhe performo

përpara kamerës--çfarëdo.

whatever you need -- and then put it back in your character.

Dhe pastaj rivendosja personazhit tënd.

A year later I found myself at MIT in the Robotic Life Group.

Një vit më vonë e gjeta veten në MIT

në një grup robotik, ishte një nga grupet e parë

It was one of the first groups researching the relationships

që kërkonin mbi marrëdhëniet midis njerëzve dhe robotëve.

between humans and robots.

Dhe e kisha ende atë ëndrrën për të krijuar

And I still had this dream to make an actual, physical Luxo Jr. lamp.

një llambë fizike Luxo Jr. të vërtetë.

But I found that robots didn't move at all in this engaging way

Por zbulova se robotët nuk leviznin fare

në këtë mënyrë tërheqëse që unë përdorja

për animacionet e mia.

that I was used to from my animation studies.

Në fakt ata ishin të gjithë--

Instead, they were all -- how should I put it --

si ta them, ata ishin të gjithë lloje robotësh.

they were all kind of robotic.

(Laughter)

(Të qeshura)

And I thought, what if I took whatever I learned in animation school,

Dhe mendova, po sikur te merrja atë që kisha mësuar në shkollën e animacionit,

and used that to design my robotic desk lamp.

dhe ta përdorja për të dizenjuar llambën time robot.

So I went and designed frame by frame

Kështu, që shkova dhe dizenjova çdo formë

to try to make this robot as graceful and engaging as possible.

për ta bërë këtë robot

sa më të këndshëm dhe tërheqës të ishte e mundur.

And here when you see the robot interacting with me on a desktop --

Dhe këtu kur shikoni robotin duke bashkëvepruar me mua

në tavolinën të punës.

and I'm actually redesigning the robot,

Dhe jam në fakt duke e ridizenjuar robotin kështu që,

so, unbeknownst to itself,

pa e kuptuar

it's kind of digging its own grave by helping me.

po e ndëshkon veten e tij duke më ndihmuar mua.

(Laughter)

(Të qeshura)

I wanted it to be less of a mechanical structure giving me light,

Doja t'i ngjasonte më pak struktures mekanike

duke më dhënë dritë,

and more of a helpful, kind of quiet apprentice

dhe më shumë një formë fillestari të qetë,

that's always there when you need it and doesn't really interfere.

që është gjithmon aty kur të nevojitet dhe nuk ndërhyn.

And when, for example, I'm looking for a battery that I can't find,

Dhe për shembull, kur po kërkoj një bateri

që nuk e gjej dot,

in a subtle way, it'll show me where the battery is.

në një mënyrë të hollë, ai me tregon ku ndodhet bateria.

So you can see my confusion here.

Kështu që ju mund të shikoni këtu hutimin tim.

I'm not an actor.

Nuk jam aktor.

And I want you to notice how the same mechanical structure

Dhe ju mund të shikoni se si e njëjta

strukturë mekanike mundet në një moment,

can, at one point, just by the way it moves,

vetëm nga menyra e lëvizjes të duket kaq i sjellshëm--

seem gentle and caring and in the other case,

seem violent and confrontational.

dhe në një rast tjetër, të duket i dhunshëm dhe kundërshtues.

And it's the same structure, just the motion is different.

Dhe është e njëjta strukutre, vetëm lëvizja është e ndryshme.

Actor: "You want to know something? Well, you want to know something?

Aktori: "A do të dish dicka? Do vërtet të dish dicka?

He was already dead!

Ai ishte pothuajse i vdekur!

Just laying there, eyes glazed over!"

I shtrirë atje, sytë u errësuan!"

(Laughter)

(Të qeshura)

But, moving in a graceful way is just one building block

Por, të lëvizurit këndshëm është thjesht vetem një pjesë e gjithë strukturës

of this whole structure called human-robot interaction.

së ashtuquajtur marrëdhënie robot-njeri.

I was, at the time, doing my PhD, I was working on human-robot teamwork,

Po mbroja doktoraturën,

Po punoja në grupin e punës me robot dhe njerëz;

grupe njerëzish dhe robotësh që punonin së bashku.

teams of humans and robots working together.

I was studying the engineering,

Po studioja inxhinierinë,

the psychology, the philosophy of teamwork,

psikologjinë dhe filozofinë e grupit të punës.

and at the same time,

Dhe në të njëjtën kohë e gjeta veten

I found myself in my own kind of teamwork situation,

në situatën e grupit tim të punës

me një mikun tim të mirë që është këtu në fakt.

with a good friend of mine, who's actually here.

Dhe ne ate situate ne shume thjesht mund te mendojme robotet

And in that situation, we can easily imagine robots

in the near future being there with us.

të jetojnë me ne në një të ardhme të afert.

It was after a Passover Seder.

Dhe ishte pas Passover seder

We were folding up a lot of folding chairs,

Ne po palosnim disa karrige,

and I was amazed at how quickly we found our own rhythm.

dhe u mahnita se sa shpejt në kapëm ritmin tonë.

Secili bëri pjesën e tij.

Everybody did their own part, we didn't have to divide our tasks.

Ne nuk na u desh të ndanim detyrat tona.

We didn't have to communicate verbally about this --

Ne nuk na u desh të komunikonim verbalisht për ketë.

it all just happened.

Thjesht ndodhi.

And I thought, humans and robots don't look at all like this.

Dhe mendova,

njerëzit dhe robotët nuk ngjasojnë fare kështu.

When humans and robots interact, it's much more like a chess game:

Kur njerëzit dhe robotët bashkëveprojnë,

ngjason më tepër me një lojë shahu.

Njeriu bën diçka,

the human does a thing, the robot analyzes whatever the human did,

roboti analizon çfardo gjëje,

pastaj roboti vendos se çfarë do të bëjë më pas,

the robot decides what to do next, plans it and does it.

e planifikon dhe e realizon.

Then the human waits, until it's their turn again.

Dhe pastaj njeriu pret, derisa vjen përsëri radha e tij.

Kështu që i ngjan më tepër një loje shahu

So it's much more like a chess game, and that makes sense,

dhe ka kuptim sepse shahu është perfekt

because chess is great for mathematicians and computer scientists.

për matematicienët dhe shkencëtarët e kompjuterave.

Gjithçka lidhet me analizen e informacionit,

It's all about information, analysis, decision-making and planning.

planifikimin dhe realizimin e vendimit.

But I wanted my robot to be less of a chess player,

Por doja që roboti im t'i ngjasonte më pak një shahisti

and more like a doer

dhe më shume një zbatuesi

that just clicks and works together.

që vetëm klikon dhe punon.

So I made my second horrible career choice:

Kështu që bëra zgjedhjen time të dytë të tmerrshme të karierës

I decided to study acting for a semester.

Vendosa të mësoj aktrim për një semester.

I took off from the PhD, I went to acting classes.

Kështu që lashë doktoraturën dhe ndoqa leksione aktrimi.

I actually participated in a play --

Në fakt kam marr pjesë në një shfaqje theatrale,

I hope there’s no video of that around still.

shpresoj të mos ketë video për këtë.

(Laughter)

And I got every book I could find about acting,

Dhe mora çdo libër që mund të gjeja për aktrimin

including one from the 19th century that I got from the library.

përfshire dhe një të shekullit të nëntëmbëdhjetë

që e mora nga biblioteka.

And I was really amazed, because my name was the second name on the list --

Dhe u befasova sepse emri im ishte i dyti në listë--

the previous name was in 1889.

emri më përpara ishte në 1889. (Të qeshura)

(Laughter)

And this book was kind of waiting for 100 years

Dhe ky liber po priste për 100 vjet

to be rediscovered for robotics.

para se të rizbulohej për robotikën.

And this book shows actors

Ky libër u tregon aktorëve

how to move every muscle in the body

se si të lëvizin çdo muskul të trupit

to match every kind of emotion that they want to express.

për tju përgjigjur cdo lloj emocioni që ata duan të shprehin

But the real revelation was when I learned about method acting.

Por arritja e vertete ishte

kur mësova rreth metodës së aktrimit.

It became very popular in the 20th century.

U bë shumë e njohur në shekullin e 20-të.

And method acting said

Metoda e aktrimit thoshte se nuk është e nevojshme të planifikosh çdo muskul të trupit tënd.

you don't have to plan every muscle in your body;

Në vend të kësaj, duhet të përdorësh trupin për të gjetur lëvizjen e duhur.

instead, you have to use your body to find the right movement.

Duhet të përdorësh kujtesën e ndjenjës

You have to use your sense memory to reconstruct the emotions

për të rindërtuar ndjenjat

and kind of think with your body to find the right expression --

të mendosh ne nje fare menyre me trupin tënd për të gjetur shprehjen e saktë.

improvise, play off your scene partner.

Improvizo, kundershto partnerin tend skenik.

And this came at the same time

Dhe kjo erdhi në të njëjtën kohë kur po lexoja për këtë tendencë

as I was reading about this trend in cognitive psychology,

Mbi perceptimin psikologjik të quajtur njohuri e mishëruar.

called embodied cognition, which also talks about the same ideas.

E cila gjithashtu flet per te njejtat ide--

We use our bodies to think;

ne perdorim trupat tane per te menduar,

Nuk mendojmë vetëm me trurin tonë dhe pastaj të përdorim trupin për të lëvizur.

we don't just think with our brains and use our bodies to move,

but our bodies feed back into our brain

Por trupat tanë reagojnë në trurin tonë

to generate the way that we behave.

për të gjeneruar mënyrën tonë të lëvizjes.

Ishte si një llambë ndriçuese.

And it was like a lightning bolt.

I went back to my office,

U ktheva në zyrën time.

I wrote this paper, which I never really published,

Shkruajta këtë dokument të cilin nuk e publikova asnjëherë

called "Acting Lessons for Artificial Intelligence."

te quajtur "Leksione Aktrimi per Inteligjence Artificiale"

And I even took another month

U desh një muaj tjetër për të bërë

to do what was then the first theater play

ate që më vonë u quajt shfaqja e parë teatrale

with a human and a robot acting together.

me një njeri dhe një robot duke luajtur së bashku.

That's what you saw before with the actors.

Është ajo që patë më përpara me aktorët.

And I thought:

Dhe mendova:

How can we make an artificial intelligence model --

Si mund të krijojmë ne një model artificial—

a computer, computational model --

model kompjuterik

that will model some of these ideas of improvisation,

që të perfaqesoje disa nga këto ide improvizuese,

të marrjes se rrezikut,

of taking risks, of taking chances,

madje edhe të bërjes së gabimit.

even of making mistakes?

Maybe it can make for better robotic teammates.

Ndoshta për ta transformuar robotin në shok më të mirë.

So I worked for quite a long time on these models

Kështu që punova për shumë kohë me këto modele

and I implemented them on a number of robots.

dhe i zbatova ato te nje numer robotësh.

Here you can see a very early example

Këtu ju mund të shikoni një shembull të hershëm

with the robots trying to use this embodied artificial intelligence

me robotë që perpiqen të përdorin këtë inteligjencë artificiale të inkorporuar,

për t'u harmonizuar me lëvizjet e mia sa më saktë të jetë e mundur,

to try to match my movements as closely as possible.

It's sort of like a game.

sikur të ishte lojë.

Let's look at it.

Le ta shikojmë.

You can see when I psych it out, it gets fooled.

Mund ta shikoni kur e frikësoj, mashtrohet.

And it's a little bit like what you might see actors do

Mund t’ju duket e njëjtë me aktorët

kur përpiqen të kopjojnë njëri tjëtrin

when they try to mirror each other

to find the right synchrony between them.

për të qënë në sinkron me njëri tjëtrin.

And then, I did another experiment,

Dhe pastaj bëra një eksperiment tjetër,

and I got people off the street to use the robotic desk lamp,

mora njerëz nga rruga për të përdorur llambat robot,

and try out this idea of embodied artificial intelligence.

dhe të përdornin këtë ide të inteligjencës artificiale të inkorporuar.

So, I actually used two kinds of brains for the same robot.

Kështu që në fakt përdora dy forma truri për të njëjtin robot.

The robot is the same lamp that you saw,

Roboti është e njëjta llambë që ju e patë

dhe vendosa në të dy trutë.

and I put two brains in it.

For one half of the people,

Për gjysmën e njerëzve,

I put in a brain that's kind of the traditional,

vendosa një tru të tipit tradicional,

calculated robotic brain.

truri robotik llogaritës.

It waits for its turn, it analyzes everything, it plans.

Ai pret t’i vij radha, dhe më pas analizon çdo gjë dhe planifikon.

Let's call it the calculated brain.

Le ta quajmë truri llogaritës.

Tjetri kishte më shumë aktorin e skenës, tru që ndërmer rrezikun.

The other got more the stage actor, risk-taker brain.

Let's call it the adventurous brain.

Le ta quajmë truri aventurier.

It sometimes acts without knowing everything it has to know.

Ndonjëherë aktron pa ditur gjithçka që duhet të dijë.

It sometimes makes mistakes and corrects them.

Ndonjëherë bën gabime dhe i korrigjon ato.

And I had them do this very tedious task that took almost 20 minutes,

I vura të bënin këtë detyrë të mërzitshme

për rreth 20 minuta

and they had to work together,

dhe duhet të punonin bashkë.

somehow simulating, like, a factory job

Në një mënyrë që të imitonte punën e fabrikës,

of repetitively doing the same thing.

që përsëritet.

What I found is that people actually loved the adventurous robot.

Zbulova se njerëzit në fakt adhuronin

robotin aventurier.

They thought it was more intelligent,

Ata menduan që ai ishte më inteligjent,

more committed, a better member of the team,

më i përkushtuar, një pjestar më i mirë i skuadrës, që

contributed to the success of the team more.

ndikoi në suksesin e skuadrës.

They even called it "he" and "she,"

Ata madje e quajtën atë ‘ai’ ose ‘ajo’,

Ndërkohë që njerëzit e quanin robotin llogaritës ‘atë’,

whereas people with the calculated brain

called it "it," and nobody ever called it "he" or "she."

Askush nuk iu drejtua atij me ‘ai’ ose ’ajo’.

When they talked about it after the task, with the adventurous brain,

Kur ata folën më pas rreth kësaj detyre

me trurin aventurier,

they said, "By the end, we were good friends and high-fived mentally."

ata thanë, “Në fund ne ishim miq të mirë dhe u përshëndetëm mentalisht”.

Whatever that means.

Cfarëdo domethënie që të ketë kjo.

(Laughter)

(Te qeshura) Duket e dhimbshme.

Sounds painful.

Nderkohe qe njerezit me trurin llogarites

Whereas the people with the calculated brain

said it was just like a lazy apprentice.

thane qe ai dukej thjesht si nje fillestar dembel.

It only did what it was supposed to do and nothing more,

Ai thjesht beri çfare duhej te bente, dhe asgje me shume.

which is almost what people expect robots to do,

Qe eshte ne fakt ajo cfare njerezit presin nga robotet,

so I was surprised that people had higher expectations of robots

keshtu qe isha i habitur qe njerezit kishin pritshmeri me te larta

per robotet, sesa kushdo tjeter ne robotike qe mendonte se cfare duhej te benin robotet.

than what anybody in robotics thought robots should be doing.

Ne nje fare menyre mendova, ndoshta eshte koha--

And in a way, I thought, maybe it's time --

ashtu si metoda e aktrimit ndryshoi menyren

just like method acting changed the way people thought

si mendonin njerezit per aktrimin ne shekullin e 19të,

about acting in the 19th century,

from going from the very calculated, planned way of behaving,

duke kaluar nga menyra e sjelljes

se perllogaritur,

to a more intuitive, risk-taking, embodied way of behaving --

ne nje forme sjellje me intuitive, aventuriere, dhe te misheruar.

maybe it's time for robots to have the same kind of revolution.

Ndoshta eshte koha qe robotet

te kene te njejtin forme revolucioni.

A few years later, I was at my next research job at Georgia Tech in Atlanta,

Pak vite me vone,

Isha ne punen time kerkimore ne Georgia Tech ne Atlanta,

and I was working in a group dealing with robotic musicians.

dhe po punoja ne nje grup

që merrej me robotët muzikante.

Mendova, muzika, eshte vendi perfekt

And I thought, music: that's the perfect place

to look at teamwork, coordination, timing, improvisation --

te kerkosh per pune skuadre, koordinim,

kohe, improvizim--

Ne e mesuam kete robot te luaje marimba.

and we just got this robot playing marimba.

And the marimba, for everybody like me,

Marimba per te gjithe ata qe ishin si une,

it was this huge, wooden xylophone.

ishte ky ksilofoni gjigand prej druri.

And when I was looking at this,

Kur po shikoja kete,

I looked at other works in human-robot improvisation --

pashe pune te tjera te improvizimit robot-njeri --

yes, there are other works in human-robot improvisation --

po, ka pune te tjera ne improvizimin robot-njeri--

and they were also a little bit like a chess game.

dhe ato i ngjasonin pak a shume nje loje shahu.

The human would play,

Njeriu do te luante,

the robot analyzed what was played,

roboti do te analizonte çfare ishte luajtur,

dhe do te improvizonte pjesen e tij.

and would improvise their own part.

So, this is what musicians called a call-and-response interaction,

Keshtu qe, kjo ishte ajo cfare muzikantet e quajten

nje nderveprim pyetje-pergjigje,

and it also fits very well robots and artificial intelligence.

dhe shkon shume mire, robot dhe inteligjence artificiale.

But I thought, if I use the same ideas I used in the theater play

Por mendova, nese perdor te njejtat ide

qe perdora ne shfaqen e teatrit dhe ne studimet e grupit te punes

and in the teamwork studies,

maybe I can make the robots jam together like a band.

mdoshta mund t'i bej robotet te punojne se bashku

si nje grup muzikor.

Everybody's riffing off each other, nobody is stopping for a moment.

Te gjithe po ndjekin muziken, asnje nuk po ndalon per nje moment.

And so I tried to do the same things, this time with music,

Keshtu u mundova te bej te njejten gje kesaj here me muziken,

ku roboti nuk e di me te vertete

where the robot doesn't really know what it's about to play,

cfare duhet te luaje.

it just sort of moves its body and uses opportunities to play,

Ai ne nje fare menyre leviz trupin

dhe perdor mundesite per te luajtur

and does what my jazz teacher when I was 17 taught me.

Ben ate qe mesuesi im i xhazit me mesoi kur isha 17 vjec.

She said, when you improvise,

Ajo thoshte, kur ti improvizon,

sometimes you don't know what you're doing, and you still do it.

ndonjehere nuk e di cfare po ben

por megjithate po e ben.

Keshtu u nundova te krijoj nje robot i cili po ben dicka

So I tried to make a robot that doesn't actually know what it's doing,

qe nuk di cfare eshte.

Le te shikojme per pak sekonda kete performance.

but is still doing it.

So let's look at a few seconds from this performance,

Roboti degjon muzikantin

where the robot listens to the human musician

dhe improvizon

and improvises.

And then, look how the human musician also responds

Pastaj, shikoni se si muzikanti

reagon ndaj asaj qe roboti ben, dhe e merr

to what the robot is doing

and picking up from its behavior,

nga menyra e sjelljes se tij.

and at some point can even be surprised by what the robot came up with.

Ne nje fare menyre te çuditet nga risite e robotit.

(Music)

(Muzikë)

(Music ends)

(Applause)

(Duartrokitje)

Being a musician is not just about making notes,

Te jesh nje muzikant, nuk ka te beje vetem me notat

otherwise nobody would ever go see a live show.

perndryshe askush nuk do te shkonte per te pare nje shfaqe live.

Musicians also communicate with their bodies,

Muzikantet gjithashtu komunikojne me trupin e tyre,

with other band members, with the audience,

me anetaret e tjere te grupit, me publikun,

they use their bodies to express the music.

ata perdorin trupin e tyre te shprehin muziken.

And I thought, we already have a robot musician on stage,

dhe mendova se ne e kemi tashme nje robot muzikant ne skene

perse te mos e bejme te duket nje muzikant i zhvilluar.

why not make it be a full-fledged musician?

And I started designing a socially expressive head

Fillova te dizenjoj nje koke sociale shprehese

for the robot.

per robotin.

The head doesn’t actually touch the marimba,

Koka ne fakt nuk e prek marimben,

it just expresses what the music is like.

thjesht shpreh formen e muzikes.

These are some napkin sketches from a bar in Atlanta

Keto jane disa skica nga nje bar ne Atlanta,

that was dangerously located exactly halfway

i lokalizuar pikerisht

between my lab and my home.

midis shtepise time dhe laboratorit. (Të qeshura)

So I spent, I would say, on average, three to four hours a day there.

Keshtu qe shpenzoja atje, mesatarisht

dy ose tre ore ne dite.

I think.

Me duket. (Te qeshura)

(Laughter)

And I went back to my animation tools and tried to figure out

Dhe u ktheva te veglat e mi te animacionit dhe u mundova te zbuloja

not just what a robotic musician would look like,

jo vetem se si nje robot muzikant do te dukej

por se si ai do te levizte.

but especially what a robotic musician would move like,

to sort of show that it doesn't like what the other person is playing --

Te tregoje ne nje fare menyre qe ai nuk e pelqen cfare luan personi tjeter

and maybe show whatever beat it's feeling at the moment.

dhe ndoshta te tregoje ndjenjen e ritmit

ne ate çast.

So we ended up actually getting the money to build this robot, which was nice.

Keshtu qe ne perfunduam duke mbledhur parate per te ndertuar ate robot, i cili ishte i kendshem.

I'm going to show you now the same kind of performance,

Tani do t'ju tegoj te njejten performance,

kete here me nje koke shprehese.

this time with a socially expressive head.

And notice one thing --

Dhe vini re dicka--

how the robot is really showing us

se si roboti po na tregon vertet

the beat it's picking up from the human,

ritmin qe po e merr nga njeriu.

while also giving the human a sense that the robot knows what it's doing.

Ne po i japim gjithashtu njeriut nje ndiesi ku e kupton çfare roboti po performon.

And also how it changes the way it moves

Dhe se si ndryshon menyren e levizjes

as soon as it starts its own solo.

sapo fillon solon e tij.

(Music)

(Muzike)

Now it's looking at me, showing that it's listening.

Tani po me shikon, per tu siguruar qe po e degjoj.

(Music)

(Muzike)

Dhe shikoheni edhe njehere akordin final te pjeses,

Now look at the final chord of the piece again.

And this time the robot communicates with its body

ne kete kohe roboti po komunikon me trupin e tij

when it's busy doing its own thing,

kur eshte i zene me pune.

and when it's ready to coordinate the final chord with me.

Dhe kur eshte gati

te performoj akordin final me mua.

(Music)

(Muzike)

(Music ending)

(Final chord)

(Applause)

(Duartrokitje)

Thanks.

Faleminderit. Besoj se ju shikoni se sa

I hope you see

how much this part of the body that doesn't touch the instrument

shume kjo pjese e trupit qe nuk e prek instrumentin

ne fakt ndihmon me performancen e muzikes.

actually helps with the musical performance.

And at some point -- we are in Atlanta,

Dhe ne nje fare menyre ne jemi ne Atlanta, keshtu qe mesa duket ndonje reper

so obviously some rapper will come into our lab at some point --

do te vije ne laboratorin tone.

and we had this rapper come in and do a little jam with the robot.

Dhe reperi erdhi

dhe performoi nje pjese me robotin.

Here you can see the robot basically responding to the beat.

Dhe ketu mund te shikoni robotin

qe i pergjigjet ritmit--

Notice two things:

dhe vini re dy gjera. E para, sa e pa rezistueshme

one, how irresistible it is to join the robot while it's moving its head.

eshte t'i bashkohesh robotit kur leviz koken.

You kind of want to move your own head when it does it.

dhe ti ne nje fare menyre do te levizesh koken bashke me te.

And second, even though the rapper is really focused on his iPhone,

Se dyti, edhe pse reperi eshte i fokusuar ne iPhonin e tij,

as soon as the robot turns to him, he turns back.

kur roboti drejtohet nga ai, ai kthehet pas.

So even though it's just in the periphery of his vision,

Edhe pse eshte thjesht ne periferi te vizionit te tij--

ne cepin e syrit, eshte shume e fuqishme.

in the corner of his eye, it's very powerful.

Arsyeja eshte se ne nuk mund mos konsiderojme

And the reason is that we can't ignore

gjera fizike qe levizin ne ambjentin tone.

physical things moving in our environment.

Ne jemi te lidhura me to.

We are wired for that.

So if you have a problem --

Keshtu qe nese ti ke nje problem, ndoshta me shoket e tu

maybe your partner is looking at their iPhone or smartphone too much --

duke pare iPhonin ose smartfonin per nje kohe te gjate,

you might want to have a robot there to get their attention.

ndoshta do te te duhet te kesh nje robot

te terheq vemendjen. (Te qeshura)

(Laughter)

(Muzike)

(Music)

(Music ends)

(Applause)

(Duartrokitje)

Thjesht per te prezantuar robotin e fundit

Just to introduce the last robot that we've worked on,

per te cilin kemi punuar,

it came out of something surprising that we found:

erdhi nga dicka e befasishme qe ne zbuluam:

Some point people didn't care about the robot being intelligent,

Ne nje fare menyre njerezve nuk u interesonin shume robotat inteligjent,

qe mund te improvizojne dhe te degjojne,

able to improvise and listen,

and do all these embodied intelligence things that I spent years developing.

dhe te bejne te gjithe ato gjera inteligjente per te cilat shpenzova vite per t'i zhvilluar.

They really liked that the robot was enjoying the music.

Ata vertet pelqyen faktin qe robotet po shijonin muziken. (Te qeshura)

(Laughter)

And they didn't say the robot was moving to the music,

Dhe ata nuk thane qe roboti po levizte sipas muzikes,

ata thane qe roboti po shijonte muziken.

they said "enjoying" the music.

And we thought, why don't we take this idea,

Ne menduam, perse nuk e marrim kete ide,

and I designed a new piece of furniture.

dhe i dizenjova nje objekt te ri.

This time it wasn't a desk lamp, it was a speaker dock,

Kete here nuk ishte nje llambe tavoline, por nje lloj aparature.

Ishte nje nga ato gjerat ku ti i vendos smartphonin tend.

one of those things you plug your smartphone in.

And I thought,

Mendova se çfare do te ndodhte

what would happen if your speaker dock didn't just play the music for you,

nese aparatura nuk do te luante vetem muzike per ju

but would actually enjoy it, too?

por gjithashtu do ta shijonte ate. (Te qeshura)

And so again, here are some animation tests from an early stage.

Perseri, ja ku jane disa teste animacioni

nga nje faze e meparshme. (Te qeshura)

(Laughter)

And this is what the final product looked like.

Dhe ky ishte produkti final.

(Music)

( Drop It Like It's Hot )

(Music ends)

So, a lot of bobbing heads.

Shume koke lekundese.

(Applause)

(Duartrokitje)

A lot of bobbing heads in the audience,

Shume koke qe lekunden edhe ne publik,

so we can still see robots influence people.

keshtu qe mund te shikojme qe ende robotet kane ndikim te njerezit.

And it's not just fun and games.

Dhe nuk eshte thjesht qejf dhe lojra.

I think one of the reasons I care so much

Mendoj se nje nga arsyet per te cilat u kushtoj shume rendesi

about robots that use their body to communicate

roboteve qe perdorin trupin e tyre te komunikojne

and use their body to move is --

dhe te levizin--

I'm going to let you in on a little secret we roboticists are hiding --

dhe do tju tregoj nje sekret qe fshehim ne robotistat --

is that every one of you is going to be living with a robot

secili prej jush do te jetoje me nje robot

at some point in your life.

ne nje moment te jetes.

Somewhere in your future, there will be a robot in your life.

Diku ne te ardhmen tuaj do te jete nje robot.

Ndoshta jo ne tuajen, por ne jeten e femijeve tuaj.

If not in yours, your children's lives.

Dua qe keta robot te jene--

And I want these robots to be more fluent, more engaging, more graceful

me te lirshem, terheqes, me te kendshem

sesa tani.

than currently they seem to be.

And for that I think maybe robots need to be less like chess players

Per kete mendoj se ndoshta robotet

duhet te ngjasojne me pak me shahistet

and more like stage actors and more like musicians.

dhe me shume me aktoret dhe muzikantet.

Maybe they should be able to take chances and improvise.

Ndoshta ata duhet te jene te afte te kapin shance dhe te iprovizojne.

Maybe they should be able to anticipate what you're about to do.

Dhe ndoshta t'i paraprijne asaj qe ju do te beni.

Maybe they even need to be able to make mistakes and correct them,

Dhe ndoshta te jene te afte te bejne gabime

dhe t'i korrigjojne ato,

sepse ne fund te fundit ne jemi njerez.

because in the end, we are human.

And maybe as humans, robots that are a little less than perfect

Dhe ndoshta si njerez, robotet jane me pak perfekt

are just perfect for us.

jane thjesht perfekt per ne.

Thank you.

Faleminderit.

(Applause)

(Duartrokitje)