Robots with "soul" | Guy Hoffman

Translator: Toghrul Karimov Reviewer: Farida Farajova

My job is to design, build and study robots that communicate with people.

Mənim işim insanlarla ünsiyyət quran

robotları modelləşdirmək, qurmaq və öyrənməkdir.

But this story doesn't start with robotics at all, it starts with animation.

Amma bu hekayə heç də robotlaşdırma ilə deyil,

animasiya ilə başlayır.

When I first saw Pixar's "Luxo Jr.,"

İlk dəfə Pixar-ın "Luxo Jr"-ini gördükdə

I was amazed by how much emotion they could put

məni stolüstü lampa kimi önəmsiz

into something as trivial as a desk lamp.

bir əşyaya bu qədər emosiya verməyin

mümkün olması heyrətləndirdi.

I mean, look at them -- at the end of this movie,

Bir onlara baxın -- bu filmin sonunda

you actually feel something for two pieces of furniture.

sən, həqiqətən də, iki mebel əşyası barədə nə isə hiss edirsən.

(Gülüş)

(Laughter)

And I said, I have to learn how to do this.

Və mən dedim: Bunu necə etdiklərini öyrənməliyəm.

Beləliklə, mən, həqiqətən də, pis bir karyera qərarı qəbul etdim.

So I made a really bad career decision.

(Laughter)

And that's what my mom was like when I did it.

Və bunu edəndə anam belə görünürdü.

(Laughter)

(Gülüş)

I left a very cozy tech job in Israel at a nice software company

Mən İsraildə xoş bir proqram təminatı şirkətində

rahat texnik işimi tərk edərək animasiyanı öyrənmək üçün

and I moved to New York to study animation.

Nyu-Yorka köçdüm.

And there I lived

Və orada mən

in a collapsing apartment building in Harlem with roommates.

Harlemdə, çökən bir binada otaq yoldaşlarımla birgə yaşadım.

I'm not using this phrase metaphorically --

Mən bu ifadəni məcazi mənada işlətmirəm,

the ceiling actually collapsed one day in our living room.

oturduğumuz otaqda tavan, həqiqətən də,

bir gün çökdü.

Whenever they did news stories about building violations in New York,

Nyu-Yorkda tikinti pozuntuları barədə bütün reportajlar

bizim binanın qarşısında çəkilirdi.

they would put the report in front of our building,

Vəziyyətin necə pis olduğunu göstərən pərdə arxası kimi.

as kind of, like, a backdrop to show how bad things are.

Anyway, during the day, I went to school

Nə isə, gün boyu mən məktəbə gedirdim və gecələr

and at night I would sit and draw frame by frame of pencil animation.

oturur, karandaşla kadrbakadr animasiyalar çəkirdim.

And I learned two surprising lessons.

Və mən iki təəccüb doğuran nəticə çıxardım --

One of them was that when you want to arouse emotions,

onlardan biri bu idi ki,

sən hisləri oyatmaq istədikdə

it doesn't matter so much how something looks;

bir şeyin necə göründüyü elə də vacib deyil,

bütün məsələ harəkətdə -- əşyanın necə hərəkət etməsinin

it's all in the motion, in the timing of how the thing moves.

zamanlanmasındadır.

And the second was something one of our teachers told us.

Və ikinci, bizə müəllimlərimizdən birinin dediyi bir şey idi.

O, "Buz dövrü"-ndəki gəlinciyi hazırlamışdı.

He actually did the weasel in "Ice Age."

And he said, "As an animator, you're not a director -- you're an actor."

Və o demişdi:

"Bir animator kimi siz, rejissor deyil, aktyorsunuz."

So, if you want to find the right motion for a character,

Beləliklə, əgər siz personaj üçün düzgün hərəkəti tapmaq istəyirsinizsə,

don't think about it -- go use your body to find it.

bu barədə fikirləşməyin, onu tapmaq üçün öz vücudunuzdan istifadə edin --

Stand in front of a mirror, act it out in front of a camera --

güzgü qarşısında durun, bunu kamera

qarşısında oynayın -- hər nə lazımdırsa edin.

whatever you need -- and then put it back in your character.

Və sonra bunu öz personajınıza geri verin.

A year later I found myself at MIT in the Robotic Life Group.

Bir il sonra mən MİT-də

robotlaşdırılmış həyat qrupunda idim, hansı ki, insanlarla robotlar

It was one of the first groups researching the relationships

arasında münasibəti öyrənən ilk qruplardan biri idi.

between humans and robots.

Və mən hələ də həqiqi, fiziki mövcud

And I still had this dream to make an actual, physical Luxo Jr. lamp.

Luxo Jr. lampası hazırlamağı arzulayırdım.

But I found that robots didn't move at all in this engaging way

Amma mən bu nəticəyə gəldim ki, robotlar heç də

mənim animasiyanı öyrənərkən öyrəşdiyim cəlbedici

tərzdə hərəkət etmirlər.

that I was used to from my animation studies.

Əvəzində, onlar hamısı --

Instead, they were all -- how should I put it --

necə deyə bilərəm, onlar hamısı "robot kimi" idilər.

they were all kind of robotic.

(Laughter)

(Gülüş)

And I thought, what if I took whatever I learned in animation school,

Və mən fikirləşdim ki, görəsən, mən animasiya məktəbində öyrəndiyim hər şeyi götürsəm

and used that to design my robotic desk lamp.

və bunları öz robotik stolüstü lampamı hazırlamağa tətbiq etsəm necə olar?

So I went and designed frame by frame

Beləliklə, mən bu robotu

to try to make this robot as graceful and engaging as possible.

mümkün olduqca incə və cəlbedici etmək

üçün hissəbəhissə tərtib etdim.

And here when you see the robot interacting with me on a desktop --

Və burada siz məni robotla iş masası üzərində

ünsiyyət qurarkən görürsünüz.

and I'm actually redesigning the robot,

Və mən, həqiqətən də, robotu özünün xəbəri olmadan

so, unbeknownst to itself,

yenidən layihələşdirirəm.

it's kind of digging its own grave by helping me.

Beləcə, o, mənə kömək etməklə öz qəbrini qazır.

(Laughter)

(Gülüş)

I wanted it to be less of a mechanical structure giving me light,

Mən bunun mənə işıq verən

mexaniki strukturdan

and more of a helpful, kind of quiet apprentice

daha faydalı olmasını istəyirdim; sənə lazım olduqda

that's always there when you need it and doesn't really interfere.

burada olan və çox da müdaxilə etməyən bir əlaltı kimi.

And when, for example, I'm looking for a battery that I can't find,

Məsələn, mən tapa bilmədiyim

batareyanı axtaranda,

in a subtle way, it'll show me where the battery is.

o, mənə batareyanın harada olduğunu hiss edilməyən bir tərzdə göstərsin.

So you can see my confusion here.

Siz burada mənim çaşqınlığımı görə bilərsiniz.

I'm not an actor.

Mən aktyorluq etmirəm.

And I want you to notice how the same mechanical structure

Və mən qeyd etmək istərdim ki,

eyni mexaniki struktur hərəkət tərzindən asılı olaraq,

can, at one point, just by the way it moves,

kübar və şəfqətli gründüyü kimi,

seem gentle and caring and in the other case,

seem violent and confrontational.

sərt və antoqonistcə də görünə bilər.

And it's the same structure, just the motion is different.

Və bu, eyni strukturdur, sadəcə hərəkət fərqlidir.

Actor: "You want to know something? Well, you want to know something?

Aktyor: "Sən bilmək istəyirsən? Sən nə isə bilmək istəyirsən?

He was already dead!

O, artıq ölü idi!

Just laying there, eyes glazed over!"

Gözləri tutqun, hərəkətsiz uzanmısdı!"

(Laughter)

(Gülüş)

But, moving in a graceful way is just one building block

Lakin cazibədar tərzdə hərəkət etmək insan-robot ünsiyyəti

of this whole structure called human-robot interaction.

adlanan vahid bir sistemin sadəcə bir parçasıdır.

I was, at the time, doing my PhD, I was working on human-robot teamwork,

Mən Ph.D. işimi hazırlayarkən

insanla robotların bir qrup kimi işləmələri üzərində çalışırdım.

Burada insanlar və robotlardan ibarət komandalar birlikdə işləyirdilər.

teams of humans and robots working together.

I was studying the engineering,

Mən komanda işinin mühəndislik,

the psychology, the philosophy of teamwork,

psixoloji və fəlsəfi tərəflərini öyrənirdim.

and at the same time,

Eyni zamanda mən özüm də

I found myself in my own kind of teamwork situation,

yaxşı bir dostum ilə bir komandada işləyirdim,

kim ki, hal-hazırda buradadır.

with a good friend of mine, who's actually here.

Və o vəziyyətdə biz asanlıqla robotların

And in that situation, we can easily imagine robots

in the near future being there with us.

yaxın gələcəkdə orada, bizimlə birgə təsəvvür edə bilərik.

It was after a Passover Seder.

Pasxa naharından sonra

We were folding up a lot of folding chairs,

biz çoxlu qatlanabilən stulları yerbəyer edirdik

and I was amazed at how quickly we found our own rhythm.

və bizim necə tez öz ritmimizi tapmamız məni təəccübləndirdi.

Hər kəs öz işini görürdü.

Everybody did their own part, we didn't have to divide our tasks.

Biz öz tapşırıqlarımızı bölməli olmadıq.

We didn't have to communicate verbally about this --

Biz bu barədə nitqlə ünsiyyət qurmalı da olmadıq.

it all just happened.

Hər şey öz-özünə baş verirdi.

And I thought, humans and robots don't look at all like this.

Və mən fikirləşdim:

İnsanlar və robotlar heç də belə görünmürlər.

When humans and robots interact, it's much more like a chess game:

İnsanlar və robotların qarşılıqlı əlaqəsi

daha çox şahmat oyununu xatırladır.

İnsan ilk addım atır,

the human does a thing, the robot analyzes whatever the human did,

robot insanın nə etdiyini analiz edir,

daha sonra nə edəcəyini qərara alır,

the robot decides what to do next, plans it and does it.

bunu planlaşdırır və edir.

Then the human waits, until it's their turn again.

Daha sonra insan öz növbəsi çatana qədər gözləyir.

Beləlklə, bu daha çox şahmat oyununu xatırladır və

So it's much more like a chess game, and that makes sense,

bu barədə danışmağa dəyər, çünki şahmat

because chess is great for mathematicians and computer scientists.

riyaziyyatçılaar və kompyuter mühəndislərinə üçün əla oyundur.

Bu, tamamilə, informasiyanın analizi,

It's all about information, analysis, decision-making and planning.

qərar qəbul etmə və planlaşdırma ilə bağlıdır.

But I wanted my robot to be less of a chess player,

Lakin mən öz robotumun şahmat oyunçusundan daha çox

and more like a doer

sadəcə çıqqıldadan və digərləri ilə birlikdə çalışan

that just clicks and works together.

bir "edən" olmasını istəyirdim.

So I made my second horrible career choice:

Beləcə, mən ikinci qorxunc karyera seçimimi etdim:

I decided to study acting for a semester.

Mən yarım il aktyorluğu öyrənməyi qərara aldım.

I took off from the PhD, I went to acting classes.

Mən Ph.D.-ni kənara qoydum və aktyorluq dərsləri almağa getdim

I actually participated in a play --

Mən hətta pyesdə də iştirak etmişəm.

I hope there’s no video of that around still.

Ümid edirəm ki, ətrafda hələ də bunun videosu yoxdur.

(Laughter)

And I got every book I could find about acting,

Və mən aktyorluq haqda tapa biləcəyim bütün kitabları əldə etdim,

including one from the 19th century that I got from the library.

o cümlədən kitabxanadan götürdüyüm

və 19-cu əsrə aid olan birini.

And I was really amazed, because my name was the second name on the list --

Və mən, həqiqətən də, təəccüblənmişdim, çünki mənim adım siyahıda ikinci idi --

the previous name was in 1889.

öncəki ad 1889-cu ilə idi. (Gülüş)

(Laughter)

And this book was kind of waiting for 100 years

Sanki bu kitab robotlaşdırma üçün yenidən kəşf olunmasını

to be rediscovered for robotics.

100 il gözləmişdi.

And this book shows actors

Və bu kitab aktyorlara

how to move every muscle in the body

ifadə etmək istədikləri hər cür emosiyanı almaq üçün

to match every kind of emotion that they want to express.

bədənin hər bir əzələsini necə hərəkət etdirmək lazım olduğunu göstərirdi.

But the real revelation was when I learned about method acting.

Lakin əsas məsələ

mənim "method acting" barədə öyrənməyim idi.

It became very popular in the 20th century.

Bu, 20-ci əsrdə çox məşhur olmağa başlamışdı.

And method acting said

Və "method acting" bundan ibarət idi ki, sən bədəninin hər əzələsi üçün plan qurmağa məcbur deyilsən.

you don't have to plan every muscle in your body;

Əvəzində sən düzgün hərəkəti tapmaq üçün öz vücudundan istifadə etməlisən.

instead, you have to use your body to find the right movement.

Sən öz hiss yaddaşından

You have to use your sense memory to reconstruct the emotions

emosiayaları rekonstruksiya etmək üçün istifadə etməli

and kind of think with your body to find the right expression --

və, sanki düzgün ifadəni tapmaq üçün vücudunla fikirləşməlisən.

improvise, play off your scene partner.

İmprovizasiya et, öz səhnə yoldaşının rolunu oyna.

And this came at the same time

Və mən bununla eyni zamanda psixologiyada "bədənlə dərketmə"

as I was reading about this trend in cognitive psychology,

adlanan tendensiya barədə oxuyarkən də qarşılaşdım.

called embodied cognition, which also talks about the same ideas.

Hansı ki, eyni ideyalar haqdadır:

We use our bodies to think;

Biz sadəcə beynimizlə fikirləşir və hərəkət etmir,

öz vücudumuzu düşünmək üçün istifadə edirik,

we don't just think with our brains and use our bodies to move,

but our bodies feed back into our brain

Bizim bədənimiz beyinlə əlaqə quraraq

to generate the way that we behave.

bizim davranışımızı yaradır.

Və sanki məni ildırım vurdu.

And it was like a lightning bolt.

I went back to my office,

Mən öz ofisimə qayıtdım.

I wrote this paper, which I never really published,

Heç vaxt çap etdirmədiyim və

called "Acting Lessons for Artificial Intelligence."

"Süni intellekt üçün aktyorluq dərsləri" adlanan məqalə yazdım.

And I even took another month

Və mən hətta daha bir ay

to do what was then the first theater play

insanla robotun birlikdə oynadığı

with a human and a robot acting together.

ilk səhnəni hazırlamaqla məşğul oldum.

That's what you saw before with the actors.

Bunu siz bir az öncə aktyorlarla birlikdə gördünüz.

And I thought:

Və mən fikirləşdim:

How can we make an artificial intelligence model --

İmprovizasiya, riskə getmə,

a computer, computational model --

şansdan istifadə etmə və hətta səhv etmə kimi

that will model some of these ideas of improvisation,

bəzi ideyaları modelləşdirən

süni intellekti -- kompyuter modelini

of taking risks, of taking chances,

necə yaratmaq olar?

even of making mistakes?

Maybe it can make for better robotic teammates.

Bəlkə də, bu, daha yaxşı robotik komanda yoldaşı olardı.

So I worked for quite a long time on these models

Və mən kifayət qədər uzun müddət bu modellər üzərində işlədim

and I implemented them on a number of robots.

və onları bir sıra robotlara tətbiq etdim.

Here you can see a very early example

Burada siz ilk nümunələrdən birini görürsünüz,

with the robots trying to use this embodied artificial intelligence

hansında ki, robot bu vücudda təcəssüm etdirilmiş süni intellektdən

istifadə edərək mənim hərəkətlərimə mümkün olduqca uyğunlaşmağa çalışır,

to try to match my movements as closely as possible.

It's sort of like a game.

sanki bir oyun kimi.

Let's look at it.

Gəlin buna baxaq.

You can see when I psych it out, it gets fooled.

Siz görə bilərsiniz ki, mən kəskin hərəkət edəndə o aldanır.

And it's a little bit like what you might see actors do

Və bu, bir qədər aktyorların

öz aralarında uyğun sinxronizasiyanı tapmaq üçün

when they try to mirror each other

to find the right synchrony between them.

bir-birilərini təqlid etməsinə bənzəyir.

And then, I did another experiment,

Daha sonra mən başqa bir təcrübə apardım

and I got people off the street to use the robotic desk lamp,

və burada təsadüfi adamlar robotik stolüstü lampanı

and try out this idea of embodied artificial intelligence.

istifadə edir və bədəndə təcəssüm edilmiş süni intellekt ideyasını sınaqdan keçirirdilər.

So, I actually used two kinds of brains for the same robot.

Mən eyni robot üçün iki cür beyindən istifadə etdim.

The robot is the same lamp that you saw,

Robot sizin gördüyünüz həmin lampa idi

və mən ona iki cür beyin yerləşdirdim.

and I put two brains in it.

For one half of the people,

İnsanların yarısı üçün

I put in a brain that's kind of the traditional,

mən ənənəvi - hesablanmış

calculated robotic brain.

robot beyni yerləşdirdim.

It waits for its turn, it analyzes everything, it plans.

Bu, öz növbəsini gözləyir, hər şeyi analiz edir, planlaşdırırdı.

Let's call it the calculated brain.

Gəlin bunu hesablanmış beyin adlandıraq.

Digər robot daha çox səhnə aktyorunukuna bənzər və riskə getməyə qadir olan bir beyin aldı.

The other got more the stage actor, risk-taker brain.

Let's call it the adventurous brain.

Gəlin bunu macərapərəst beyin adlandıraq.

It sometimes acts without knowing everything it has to know.

O, bəzən bilməli olduğu hər şeyi bilmədən hərəkət edir.

It sometimes makes mistakes and corrects them.

O, bəzən səhv edir və onları düzəldir.

And I had them do this very tedious task that took almost 20 minutes,

Və onlar birlikdə işləyərək,

demək olar ki, 20 dəqiqə çəkən

and they had to work together,

sıxıcı bir tapşırığı yerinə yetirməli idilər.

somehow simulating, like, a factory job

Sanki eyni şeyi təkrarən yerinə yetirməkdən

of repetitively doing the same thing.

ibarət olan zavod işini təqlid edirmiş kimi.

What I found is that people actually loved the adventurous robot.

Və mənə bu aydın oldu ki, insanlar, həqiqətən də, macərapərəst

robotu sevdilər.

They thought it was more intelligent,

Onlar düşündülər ki, o, daha zəkalı,

more committed, a better member of the team,

daha çox ideyalara malik, komandanın daha yaxşı üzü idi və komandanın uğuruna

contributed to the success of the team more.

daha çox töhfə vermişdi.

They even called it "he" and "she,"

Onlar hətta bu robotu insan kimi çağırırdılar, halbuki

hesablanmış beyinlə birgə olanlar həmin robotu sadcə "bu" kimi çağırırdılar.

whereas people with the calculated brain

called it "it," and nobody ever called it "he" or "she."

Və heç kəs indiyə kimi ona bir insan kimi müraciət etməyib.

When they talked about it after the task, with the adventurous brain,

Onlar macərapərəst beyinlə birlikdə tapşırıqdan sonra

bu barədə danışarkən

they said, "By the end, we were good friends and high-fived mentally."

dedilər: "Sona qədər biz yaxşı və ruhən bağlı dostlar idik."

Whatever that means.

Bu hər nə deməkdirsə.

(Laughter)

(Gülüş) Əzablı səslənir.

Sounds painful.

Halbuki hesablanmış beyinlə birgə olanlar dedilər ki,

Whereas the people with the calculated brain

said it was just like a lazy apprentice.

o, sadəcə, tənbəl bir əlaltı kimi idi.

It only did what it was supposed to do and nothing more,

O etməli olduğundan başqa heç nə etmirdi.

which is almost what people expect robots to do,

Bu, demək olar ki, bütün insanların robotlardan etməsini gözlədiyidir.

so I was surprised that people had higher expectations of robots

İnsanların robotlardan robotlaşdırma ilə məşğul olan

hər kəsin gözlədiyindən daha çox şey gözləməsi məni təəccübləndirmişdi.

than what anybody in robotics thought robots should be doing.

Və mən fikirləşdim ki, bəlkə də, vaxtdır --

And in a way, I thought, maybe it's time --

"method acting"-in 19-cu əsrdə insanların

just like method acting changed the way people thought

rol oynama barədə düşüncə tərzini dəyişməsi kimi,

about acting in the 19th century,

from going from the very calculated, planned way of behaving,

hesablanmış və

planlaşdırılmış davranışdan

to a more intuitive, risk-taking, embodied way of behaving --

daha intuitiv, riskə gedən, təcəssüm olunmuş davranış tərzinə.

maybe it's time for robots to have the same kind of revolution.

Bəlkə də, robotların

bənzər inqilab etmələri vaxtıdır.

A few years later, I was at my next research job at Georgia Tech in Atlanta,

Bir neçə il sonra

mən Atlantada, Georgia Tech universitetində

and I was working in a group dealing with robotic musicians.

robot musiqiçilər ilə məşğul olan qrupda

növbəti tədqiqat işimi aparırdım.

Mən düşünürdüm ki, musiqi - komanda işi,

And I thought, music: that's the perfect place

to look at teamwork, coordination, timing, improvisation --

koordinasiya, zamanlama, improvizasiya

üçün əladır və

biz marimbada çala bilən bu robotu düzəltdik.

and we just got this robot playing marimba.

And the marimba, for everybody like me,

Marimba, mənim kimi olan hər kəs üçün,

it was this huge, wooden xylophone.

bu ölçüdə, taxta ksilofondur.

And when I was looking at this,

Və mən buna baxanda,

I looked at other works in human-robot improvisation --

həmçinin insan-robot improvizasiyasına aid digər işlərə də baxırdım --

yes, there are other works in human-robot improvisation --

bəli, insan-robot improvizasiyasına aid başqa işlər də var --

and they were also a little bit like a chess game.

və onlar da bir az şahmat oyununa bənzəyirdilər.

The human would play,

İnsan alətdə çalır,

the robot analyzed what was played,

robot çalınan melodiyanı analiz edir,

və öz hissəsini improvizasiya edirdi.

and would improvise their own part.

So, this is what musicians called a call-and-response interaction,

Bunu musiqiçilər çağrı və cavab

əlaqəsi adlandırırlar,

and it also fits very well robots and artificial intelligence.

və bu, o cümlədən robotlara və süni intellektə də çox yaxşı uyğun gəlir.

But I thought, if I use the same ideas I used in the theater play

Amma mən fikirləşdim ki, əgər mən

teatr səhnəsi və komanada işini öyrənmək üçün istifadə etdiyim

and in the teamwork studies,

maybe I can make the robots jam together like a band.

eyni ideyaları tətbiq etsəm, bəlkə də, robotların bir-birinə

bir qrup kimi qarışmasına nail ola bilərəm.

Everybody's riffing off each other, nobody is stopping for a moment.

Hər kəs bir-biriləri ilə danışmadan anlaşır, heç kəs bunu bir anlıq belə dayandırmır.

And so I tried to do the same things, this time with music,

Beləcə mən eyni şeyi bu dəfə musiqiyə tətbiq etdim,

və burada robot, əslində,

where the robot doesn't really know what it's about to play,

nə çalacağını bilmirdi.

it just sort of moves its body and uses opportunities to play,

O, sanki öz vücudunu hərəkət etdirir

və ifa etmək üçün imkanlardan istifadə edir.

and does what my jazz teacher when I was 17 taught me.

Və mənim 17 yaşım olanda caz müəllimimin mənə dediyini edir.

She said, when you improvise,

O mənə demişdi ki, sən improvizasiya edəndə

sometimes you don't know what you're doing, and you still do it.

bəzən nə etdiyini bilmir, lakin

yenə də bunu etməyə davam edirsən.

Və mən nə etdiyini tam bilməyən, lakin yenə də

So I tried to make a robot that doesn't actually know what it's doing,

davam edən robot yaratmağa çalışdım

Gəlin bu çıxışdan bir neçə saniyəyə baxaq.

but is still doing it.

So let's look at a few seconds from this performance,

Burada robot musiqiçiyə qulaq asır

where the robot listens to the human musician

və improvizasiya edir.

and improvises.

And then, look how the human musician also responds

Daha sonra insan musiqiçi də

robotun etdiyinə cavab verir və

to what the robot is doing

and picking up from its behavior,

bunun davranışından nəticə çıxarır.

and at some point can even be surprised by what the robot came up with.

Hətta bəzən robotun gəlib çıxdığı vəziyyətə təəccüblənir.

(Music)

(Musiqi)

(Music ends)

(Applause)

(Alqış)

Being a musician is not just about making notes,

Musiqiçi olmaq sadəcə not yazmaqdan ibarət deyil,

otherwise nobody would ever go see a live show.

əks halda heç kəs canlı şoulara baxamağa getməzdi.

Musicians also communicate with their bodies,

Musiqiçilər həm də öz vücudları vasitəsiilə

with other band members, with the audience,

qrupun digər üzvləri, auditoriya ilə ünsiyyət yaradırlar.

they use their bodies to express the music.

Onlar öz vücudlarından musiqini ifadə etmək üçün istifadə edirlər.

And I thought, we already have a robot musician on stage,

Və mən düşündüm ki, bizim artıq səhnədə robot musiqiçimiz var,

Nəyə görə onu tam təkmil musiqiçi etməyək?

why not make it be a full-fledged musician?

And I started designing a socially expressive head

Və mən robot üçün sosial ifadəli .

for the robot.

baş hazırlamağa başladım.

The head doesn’t actually touch the marimba,

Baş faktiki marimbaya toxunmur,

it just expresses what the music is like.

bu, sadəcə, musiqinin necə olduğunu ifadə edir.

These are some napkin sketches from a bar in Atlanta

Bunlar Atlantada bir barda çəkilmiş bəzi eskizlərdir.

that was dangerously located exactly halfway

Bu bar çox təhlükəli bir şəkildə mənim laborotoriyamla evimin

between my lab and my home.

düz arasında yerləşmişdi.

So I spent, I would say, on average, three to four hours a day there.

Beləcə, mən orta hesabla orada

hər gün üç-dörd saat olurdum.

I think.

Mənə belə gəlir. (Gülüş)

(Laughter)

And I went back to my animation tools and tried to figure out

Və mən yenidən öz animasiya alətlərimə üz tutdum və

not just what a robotic musician would look like,

robot musiqiçinin necə görünməli olduğunu deyil,

necə hərəkət etməli olduğunu anlamağa çalışdım.

but especially what a robotic musician would move like,

to sort of show that it doesn't like what the other person is playing --

Nə isə başqa şəxsin ifa etdiyini xoşlamadığını

and maybe show whatever beat it's feeling at the moment.

və ya həmin anda hansı ritmi hiss etdiyini

göstərmək kimi bir şey.

So we ended up actually getting the money to build this robot, which was nice.

Beləcə artıq biz bu xoş robotu qurmaq üçün pul almırdıq.

I'm going to show you now the same kind of performance,

Mən sizə eyni qəbildən olan daha bir ifa göstərəcəm -

bu dəfə sosial ifadəli baş ilə.

this time with a socially expressive head.

And notice one thing --

Və bir şeyə diqqət edin --

how the robot is really showing us

robot bizə, həqiqətən də,

the beat it's picking up from the human,

insandan götürdüyü ritmi göstərir.

while also giving the human a sense that the robot knows what it's doing.

Bu, həmçinin, insanda da robotun nə etdiyini bilməsi hissini oyadır.

And also how it changes the way it moves

Və o, həm də öz solosu başlayan kimi

as soon as it starts its own solo.

hərəkət tərzini dəyişir.

(Music)

(Musiqi)

Now it's looking at me, showing that it's listening.

İndi o, ona qulaq asdığıma əmin olmaq üçün mənə baxır.

(Music)

(Musiqi)

İndi isə parçanın son akkorduna bir daha baxaq

Now look at the final chord of the piece again.

And this time the robot communicates with its body

və bu dəfə robot öz işi ilə məşğul ola-ola

when it's busy doing its own thing,

öz vücudu vasitəsilə ünsiyyət yaradır

and when it's ready to coordinate the final chord with me.

və son akkordu

mənimlə koordinasiya etmək üçün hazırlaşır.

(Music)

(Musiqi)

(Music ending)

(Final chord)

(Applause)

(Alqış)

Thanks.

Təşəkkür edirəm. Ümid edirəm ki, siz

I hope you see

how much this part of the body that doesn't touch the instrument

vücudun alətə toxunmayan hissəsinin

musiqi ifasına, həqiqətən də, nə qədər kömək etdiyini görürsünüz.

actually helps with the musical performance.

And at some point -- we are in Atlanta,

Biz Atlantadayıqsa, aydındır ki, nə vaxtsa

so obviously some rapper will come into our lab at some point --

bizim laborotoriyamıza bəzi reperlər gələcək.

and we had this rapper come in and do a little jam with the robot.

Və biz bu reperi bizim

robotla birgə bir az əylənməyə çağırdıq.

Here you can see the robot basically responding to the beat.

Və burada siz robotun,

aslində, ritmə cavab verdiyini görə bilərsiniz və --

Notice two things:

iki şeyə diqqət edin. Birincisi, robota başını hərəkət

one, how irresistible it is to join the robot while it's moving its head.

edərkən qoşulmaq istəyinin necə qarşısıalınmaz olduğuna.

You kind of want to move your own head when it does it.

Və o, bunu edərkən, sanki sən də öz başını yellətmək istəyirsən.

And second, even though the rapper is really focused on his iPhone,

İkincisi, reperin, doğrudan da, diqqətini öz iPhone-una yönəltməsinə baxmayaraq,

as soon as the robot turns to him, he turns back.

robot üzünü ona çevirən kimi onun da robota baxmasına.

So even though it's just in the periphery of his vision,

Hətta bunun onun görüntü sahəsinin kənarında olmasına baxmayaraq --

bu, sadəcə onun gözünün küncündədir, lakin çox güclüdür.

in the corner of his eye, it's very powerful.

Və buna səbəb bizim ətrafımızda hərəkət edən fiziki əşyalara

And the reason is that we can't ignore

reaksiya verməməyi bacarmamağımızdır.

physical things moving in our environment.

Biz bu cürə yaranmışıq.

We are wired for that.

So if you have a problem --

Beləcə, əgər sizin yoldaşınızla

maybe your partner is looking at their iPhone or smartphone too much --

onun öz iPhone-una çox baxması ilə bağlı probleminiz varsa,

you might want to have a robot there to get their attention.

onun diqqətini cəlb etmək üçün

orada bir robotdan istifadə edə bilərsiniz. (Gülüş)

(Laughter)

(Musiqi)

(Music)

(Music ends)

(Applause)

(Alqış)

Üzərində işlədiyimiz sonuncu robotu

Just to introduce the last robot that we've worked on,

təqdim etmək istərdim, hansı ki,

it came out of something surprising that we found:

bizim tapdığımız, bir az təəccüb doğuran ideyadan yaranıb:

Some point people didn't care about the robot being intelligent,

Bəzi nöqtəyə çatanda insanlar robotun bu qədər ağıllı olmasına,

improvizasiya edə bilməsinə və qulaq asmasına

able to improvise and listen,

and do all these embodied intelligence things that I spent years developing.

və mənim təkmilləşdirmək üçün illər həsr etdiyim, vücudda təcəssüm olumuş intellektlə bağlı tapşırıqlar yerinə etməsinə qətiyyən fikir vermirdilər.

They really liked that the robot was enjoying the music.

Onlar robotun musiqidən həzz almasını, həqiqətən də, bəyənmişdilər. (Gülüş)

(Laughter)

And they didn't say the robot was moving to the music,

Və onlar demirdilər ki, robot musiqiyə uyğun hərəkət edir,

onlar deyirdilər ki, robot musiqidən həzz alır.

they said "enjoying" the music.

And we thought, why don't we take this idea,

Biz düşündük: Nə üçün bu ideyadan istifadə etməyək?

and I designed a new piece of furniture.

Və beləcə yeni mebel əşyası hazırladıq.

This time it wasn't a desk lamp, it was a speaker dock,

Bu dəfə bu stolüstü lampa deyil, səsucaldıcı idi.

Bu sizin smartfonunuzu birləşdirə bildiyiniz biri səsucaldıcı idi.

one of those things you plug your smartphone in.

And I thought,

Və mən fikirləşdim ki, görəsən, əgər

what would happen if your speaker dock didn't just play the music for you,

sizin səsucaldıcınız musiqini sadəcə səsləndirməsə,

but would actually enjoy it, too?

həm də ondan həzz alsa, necə olar?

And so again, here are some animation tests from an early stage.

Və bunlar yenə də ilkin mərhələdən

bəzi animasiya testləridir.

(Laughter)

And this is what the final product looked like.

Və yekun əşya belə görünürdü.

(Music)

(Melodiya: "Drop It Like It's Hot")

(Music ends)

So, a lot of bobbing heads.

Başla çoxlu hərəkətlər.

(Applause)

(Alqış)

A lot of bobbing heads in the audience,

Auditoriyada da başla çoxlu hərəkətlər,

so we can still see robots influence people.

beləcə biz görə bilərik ki, robotlar hələ də insanlara təsir edə bilirlər.

And it's not just fun and games.

Və bu sadəcə oyunlar və əyləncədən ibaarət deyil.

I think one of the reasons I care so much

Düşünürəm ki, mənim oz vücudlarından

about robots that use their body to communicate

ünsiyyət qurmaq və hərəkət etmək üçün

and use their body to move is --

istifadə edən robotlara bu qədər önəm verməyimin səbəbi --

I'm going to let you in on a little secret we roboticists are hiding --

və mən sizə biz robotlaşdırma ilə məşğul olanların gizlətdiyi kiçik bir məsələni açıqlayacam --

is that every one of you is going to be living with a robot

budur ki, sizlərdən hər biriniz həyatınızın hansısa bir nöqtəsində

at some point in your life.

robotla birgə yaşayacaqsınız.

Somewhere in your future, there will be a robot in your life.

Bir vaxt gələcək, sizin həyatınızda robotlar olacaq.

Sizinkində olmasa, onda sizin uşaqlarınızın həyatlarında.

If not in yours, your children's lives.

Və mən bu robotların

And I want these robots to be more fluent, more engaging, more graceful

indi göründüklərindən daha səlis, cazibədar, incə

olmalarını istəyirəm.

than currently they seem to be.

And for that I think maybe robots need to be less like chess players

Düşünürəm ki, bunun baş verməsi üçün robotlar

şahmat oyunçusundan daha çox

and more like stage actors and more like musicians.

səhnə aktyorları və musiqiçilər kimi olmalıdırlar.

Maybe they should be able to take chances and improvise.

Bəlkə də onlar şansdan istifadə etməyə və improvizasiya etməyə qadir olmalıdırlar.

Maybe they should be able to anticipate what you're about to do.

Bəlkə də onlar sizin nə etməyə hazırlaşdığınızı sezməyə qadir olmalıdırlar.

Maybe they even need to be able to make mistakes and correct them,

Və bəlkə də onlar səhv etməyə və onları düzəltməyə

qadir olmalıdırlar,

çünki necə olsa da, biz insanıq.

because in the end, we are human.

And maybe as humans, robots that are a little less than perfect

Və bəlkə də bir insan kimi, əladan bir az aşağl olan robotlar

are just perfect for us.

bizimlə müqayisədə əladırlar.

Thank you.

Təşəkkür edirəm.

(Applause)

(Alqış)