Alejandro Aravena: My architectural philosophy? Bring the community into the process

Translator: Reviewer: Helena Bedalli

If there's any power in design,

Nëse ka ndonjë fuqi në dizajn,

that's the power of synthesis.

është fuqia e sintezës.

The more complex the problem,

Sa më kompleks problemi,

the more the need for simplicity.

aq më e madhe nevoja për thjeshtesi.

So allow me to share three cases

Më lejoni te ndaj me ju tre raste

where we tried to apply

ku jemi munduar të aplikojmë

design's power of synthesis.

fuqinë e sintezës në projektim.

Let's start with the global challenge of urbanization.

Le të fillojmë me sfidën globale të urbanizimit.

It's a fact that people are moving towards cities.

Është fakt se njerëzit po lëvizin drejt qyteteve

and even if counterintuitive, it's good news.

edhe pse paradoksale, është lajm i mirë.

Evidence shows that people are better off in cities.

Dëshmitë tregojnë se njerëzit janë më mirë në qytete.

But there's a problem that I would call

Por është një problem që do ta quaja

the "3S" menace:

kërcënimi i "3S":

The scale, speed, and scarcity of means

Shkalla, shpejtësia dhe pamjaftueshmëria e mjeteve

with which we will have to respond to this phenomenon

me të cilat do të duhet t'i përgjigjemi këtij fenomeni

has no precedence in history.

nuk ka paraprirje në histori.

For you to have an idea,

Që të kuptoni,

out of the three billion people living in cities today,

nga tre miliardë njerëz që jetojnë në qytete sot,

one billion are under the line of poverty.

një miliard janë nën kufirin e varfërisë.

By 2030, out of the five billion people

Në vitin 2030, nga pesë miliardë njerëz

that will be living in cities,

që do të jetojnë në qytete,

two billion are going to be under the line of poverty.

dy miliardë do të jenë nën kufirin e varfërisë.

That means that we will have to build

Kjo do të thotë se ne do të duhet të ndërtojmë

a one million-person city per week

nje qytet për një milion persona çdo javë

with 10,000 dollars per family

me 10.000 dollarë për familje

during the next 15 years.

gjatë 15 viteve të ardhshme.

A one million-person city per week

Çdo javë nga nje qytet për një milion persona

with 10,000 dollars per family.

me 10.000 dollarë për familje.

If we don't solve this equation,

Nëse se nuk e zgjidhim këtë ekuacion

it is not that people will stop coming to cities.

s'është se njerëzit do të ndalojnë të vijnë në qytete.

They will come anyhow,

Ata do të vijnë sidoqoftë,

but they will live in slums, favelas

por ata do të jetojnë në lagje shume të varfra

and informal settlements.

e vendbanime te paligjshme.

So what to do? Well, an answer may come

Pra, çfarë të bëjmë? Ja!

from favelas and slums themselves.

Një përgjigje mund të vijë nga vetë lagjet e varfra.

A clue could be in this question we were asked

Një e dhënë mund të jetë në pyetjen që na bënë

10 years ago.

10 vite më parë.

We were asked to accommodate 100 families

Na u kërkua të akomodojmë

that had been occupying illegally

100 familje të cilat po pushtonin ilegalisht

half a hectare in the center

gjysmë hektari në qendër

of the city of Iquique in the north of Chile

të qytetit Iquique në veri të Kilit

using a $10,000 subsidy

duke shfrytëzuar 10.000$ ndihmë

with which we had to buy the land,

me të cilat duhej të blinim tokën,

provide the infrastructure,

të siguronim infrastrukturën

and build the houses that, in the best of the cases,

dhe të ndërtonim shtëpitë të cilat në rastet

would be of around 40 square meters.

më të mira do të ishin rreth 40 m katrorë.

And by the way, they said,

Dhe meqë ra fjala, ata thanë,

the cost of the land,

çmimi i tokës,

because it's in the center of the city,

meqë është në qendër të qytetit,

is three times more

është tri herë më shumë sa strehimi shoqëror

than what social housing can normally afford.

zakonisht mund t'i lejojë vetes.

Due to the difficulty of the question,

Për shkak të vështirësisë së problemit,

we decided to include the families

vendosëm t'i përfshijmë familjet

in the process of understanding the constraints,

në procesin e të kuptuarit të kufizimeve,

and we started a participatory design process,

dhe filluam procesin e projektimit me pjesëmarrje

and testing what was available there in the market.

dhe testimin e asaj që ishte në dispozicion në treg.

Detached houses,

Me shtëpi të veçuara,

30 families could be accommodated.

30 familje mund të akomodoheshin.

Row houses, 60 families.

Me shtëpi në rresht, 60 familje.

["100 families"] The only way to accommodate all of them

["100 familje"] E vetmja mënyrë për t'i strehuar të gjithë

was by building in height,

ishte të ndërtonim në lartësi

and they threatened us

dhe na kërcënuan

to go on a hunger strike

se do të kalonin në grevë urie

if we even dared to offer this

nëse, madje, do të guxonim të ofronim

as a solution,

këtë si zgjidhje,

because they could not make the tiny apartments

sepse nuk mund t'i shtonin

expand.

apartamentet e vogla ne më të mëdha.

So the conclusion with the families —

Pra, përfundimi me familjet -

and this is important, not our conclusion —

dhe kjo është me rëndësi, jo përfundimi ynë -

with the families, was that we had a problem.

ishte se ne kishim nje problem.

We had to innovate.

Duhej të bënim risi.

So what did we do?

Dhe çfarë bëmë?

Well, a middle-class family

Familja e klasës së mesme

lives reasonably well

jeton relativisht mirë

in around 80 square meters,

në rreth 80 metra katrorë,

but when there's no money,

por kur nuk ka para,

what the market does

ajo çfarë bën tregu

is to reduce the size of the house

është që zvogëlon madhësinë

to 40 square meters.

e shtëpisë në 40 metra katrorë.

What we said was,

Ajo që thamë ishte,

what if,

nëse,

instead of thinking of 40 square meters

në vend qe të mendonim për 40 metra katrorë

as a small house,

si një shtëpi e vogël,

why don't we consider it

pse nuk e konsiderojmë

half of a good one?

si gjysmën e një shtëpie të madhe?

When you rephrase the problem

Kur e perifrazon problemin

as half of a good house

si gjysmë të shtëpisë së mirë

instead of a small one,

në vend të një të vogle, pyetja kryesore është,

the key question is, which half do we do?

cilën nga pjesët do ta bëjmë ne?

And we thought we had to do with public money

Dhe ne menduam të bëjmë me para shteterore gjysmen

the half that families won't be able to do individually.

qe familjet s'do të jenë në gjendje ta bëjnë individualisht.

We identified five design conditions

Ne identifikuam pesë kushte dizajni

that belonged to the hard half of a house,

të cilat i përkisnin pjesës më të rëndë të shtëpisë,

and we went back to the families to do two things:

dhe u kthyem tek familjet për të bërë dy gjëra:

join forces and split tasks.

t'i bashkojmë fuqitë dhe t'i ndajmë detyrat

Our design was something in between

Dizajni ynë ishte diçka në mes

a building and a house.

një ndërtese dhe një shtëpie.

As a building, it could pay

Si ndërtesë, të vlente

for expensive, well-located land,

për shtrenjtësinë, tokën në vend të mirë,

and as a house, it could expand.

dhe si shtëpi, mund të zgjerohej.

If, in the process of not being expelled

Nëse, në procesin e mos-dëbimit

to the periphery while getting a house,

në periferi ndersa te beheshin me shtëpi,

families kept their network and their jobs,

familjet mbajtën rrjetin e tyre dhe vendet e punës,

we knew that the expansion would begin right away.

ne e dinim se zgjerimi do të fillonte menjëherë.

So we went from this initial social housing

Kështu që kaluam nga ky strehim fillestar shoqëror

to a middle-class unit achieved by families themselves

në njësi të klasës së mesme te realizuar nga vetë familjet

within a couple of weeks.

brenda disa javëve.

This was our first project

Ky ishte projekti ynë i parë

in Iquique 10 years ago.

në Ikike 10 vjet më parë.

This is our last project in Chile.

Ky është projekti ynë i fundit në Kili.

Different designs, same principle:

Dizajne të ndryshëm, principi i njëjtë:

You provide the frame,

Ju ofroni strukturen, dhe nga aty

and from then on, families take over.

familjet e marrin përsipër.

So the purpose of design,

Kështu që synimi i dizajnit,

trying to understand and trying to give an answer

duke u munduar ta kuptojmë dhe t'i japim përgjigje

to the "3S" menace,

kërcënimit "3S",

scale, speed, and scarcity,

shkallëzim, shpejtësi dhe mungesë,

is to channel people's own building capacity.

është të kanalizohet kapaciteti për ndërtim i vetë njerëzve.

We won't solve the one million people per week equation

Nuk do të mund të zgjidhim ekuacionin e një milion njerëzve për çdo javë

unless we use people's own power for building.

nëse nuk shfrytëzojmë fuqinë e vetë njerëzve për ndërtim.

So, with the right design,

Kështu që, me dizajnin e duhur,

slums and favelas may not be the problem

lagjet e varfra mund të mos jenë problem,

but actually the only possible solution.

por në të vërtetë zgjidhja e vetme e mundshme.

The second case is how design can contribute

Rasti i dytë është si dizajni mund të kontribuojë

to sustainability.

për qëndrueshmëri.

In 2012, we entered the competition

Në vitin 2012, hymë në konkurs për Qendrën Inovative Agelini,

for the Angelini Innovation Center,

Angelini Innovation Center

and the aim was to build

dhe qëllimi ishte të ndërtonim

the right environment for knowledge creation.

mjedisin e duhur për krijim diturie.

It is accepted that for such an aim,

Është e pranueshme që për një qëllim të tillë,

knowledge creation,

krijim diturie,

interaction among people, face-to-face contact,

ndërveprimi mes njerëzve, kontakti i drejtperdrejtë,

it's important, and we agreed on that.

është me rëndësi dhe pajtohemi me këtë.

But for us, the question of the right environment

Por për ne, pyetja e mjedisit të duhur

was a very literal question.

ishte pyetje shumë e fjalëpërfjalshme.

We wanted to have a working space

Donim të kishim hapësirë pune

with the right light, with the right temperature,

me dritën e duhur, me temperaturën e duhur.

with the right air.

me ventilimin e duhur.

So we asked ourselves:

Kështu që pyetëm veten:

Does the typical office building

A na ndihmon në këtë kuptim

help us in that sense?

ndërtesa e zakonshme e zyrave?

Well, how does that building look, typically?

Ja! A duket ajo ndërtesë e zakonshme?

It's a collection of floors,

Është përmbledhje katesh,

one on top of each other,

te vendosur njeri mbi tjetrin,

with a core in the center

me nje berthame qendrore

with elevators, stairs, pipes, wires, everything,

me ashensor, shkallë, tuba, tela, çdo gjë

and then a glass skin on the outside

dhe më pas shtresë qelqi nga jashte

that, due to direct sun radiation,

që për shkak të rrezatimit të drejtpërdrejtë të diellit

creates a huge greenhouse effect inside.

krijon nje efekt sere shumë të madh brenda.

In addition to that, let's say a guy

Përveç kësaj, le të themi një person

working on the seventh floor

qe punon në katin e shtatë

goes every single day through the third floor,

kalon çdo ditë nga kati i tretë,

but has no idea what the guy on that floor

por nuk e ka idenë

is working on.

çka punon personi në atë kat.

So we thought, well, maybe we have to turn this scheme

Pra, menduam, ndoshta duhet të e kthejmë këtë skemë

inside out.

nga jashtë brenda.

And what we did was,

Dhe menduam,

let's have an open atrium,

le të bëjmë një atrium të hapur,

a hollowed core,

me boshllek ne qender,

the same collection of floors,

me numrin e njëjtë të kateve,

but have the walls and the mass in the perimeter,

por me muret dhe masën në perimetër,

so that when the sun hits,

kështu që kur dielli rrezon,

it's not impacting directly glass, but a wall.

nuk ka ndikim drejtpërdrejt në qelq, por në mur.

When you have an open atrium inside,

Kur ke një atrium të hapur brenda,

you are able to see what others are doing

je në gjendje të shohësh çfarë bëjnë të tjerët

from within the building, and you have

nga brenda ndërtesës dhe ke mundësi

a better way to control light,

më të mirë për të kontrolluar dritën

and when you place the mass and the walls

dhe kur vendosni masën dhe muret

in the perimeter,

në perimetër, parandaloni

then you are preventing direct sun radiation.

rrezatimin e drejtpërdrejt të diellit

You may also open those windows

Mund t'i hapni këto dritare

and get cross-ventilation.

dhe të keni ndër-ventilim.

We just made those openings

Ne thjesht i krijuam këto të hapura

of such a scale that they could work

në atë masë sa ato do të mund të funksiononin

as elevated squares,

si oborre te mbivendosura,

outdoor spaces throughout

hapsira te jashtme

the entire height of the building.

nëpër tërë lartësinë e ndërtesës.

None of this is rocket science.

Asnjë nga këto nuk është shkencë raketash.

You don't require sophisticated programming.

Nuk nevojitet programim i sofistikuar.

It's not about technology.

S'kërkon ndonjë teknologji.

This is just archaic, primitive common sense,

Ky është vetëm mendim praktik primitiv arkaik

and by using common sense,

dhe duke shfrytëzuar mendimin praktik,

we went from 120 kilowatts

ne kaluam nga

per square meter per year,

120 kilovat për metër katror në vit,

which is the typical energy consumption

që është konsumim i zakonshëm i energjisë

for cooling a glass tower,

për të freskuar një kullë xhami,

to 40 kilowatts per square meter per year.

në 40 kilovat për metër katror në vit.

So with the right design,

Kështu që me dizajnin e duhur,

sustainability is nothing but the rigorous use

qëndrueshmëria nuk është që tjetër veç

of common sense.

shfrytëzim rigoroz i mendimit praktik.

Last case I would like to share is how design

Rasti i fundit që dua të ndaj me ju është si dizajni

can provide more comprehensive answers

mund të ofrojë përgjigje më gjithpërfshirëse

against natural disasters.

kundër katastrofave natyrore.

You may know that Chile, in 2010,

Ju ndoshta e dini se Kili, në vitin 2010,

was hit by an 8.8 Richter scale

u godit nga një

earthquake and tsunami,

and we were called to work

dhe u thirrëm të punonim

in the reconstruction of the Constitución,

në rindërtimin e qytetit Constitucion,

in the southern part of the country.

në pjesën jugore të vendit.

We were given 100 days, three months,

Na u dhanë 100 ditë, tre muaj,

to design almost everything,

për të dizajnuar thuajse çdo gjë, nga ndërtesat publike

from public buildings to public space,

deri tek hapësirat publike,

street grid, transportation, housing,

sistemin e rrugeve, transportin, strehimin,

and mainly how to protect the city

dhe kryesisht si të mbrojmë qytetin

against future tsunamis.

nga cunamet në të ardhmen.

This was new in Chilean urban design,

Kjo ishte e re në dizajnin urban kilian

and there were in the air a couple of alternatives.

dhe kishim disa alternativa të hapura.

First one:

E para:

Forbid installation on ground zero.

Te ndaloheshin ndërtimet në katin perdhe.

Thirty million dollars spent mainly

Tridhjetë milion dollarë të shpenzuara

in land expropriation.

kryesisht në shpronësimin dhe konfiskimin e tokës.

This is exactly what's being discussed in Japan nowadays,

Kjo është saktësisht ajo që po diskutohet sot në Japoni,

and if you have a disciplined population

dhe nëse keni një popullatë të disciplinuar

like the Japanese, this may work,

si japonezët, kjo mund të funksionojë,

but we know that in Chile,

por ne e dimë se në Kili, kjo tokë

this land is going to be occupied illegally anyhow,

do të pushtohet ilegalisht sidoqoftë,

so this alternative was unrealistic and undesirable.

pra kjo zgjidhje ishte jo reale, e padëshiruar.

Second alternative: build a big wall,

Alternativa e dytë: ndërtim i një muri të lartë

heavy infrastructure to resist

me infrastrukturë të rëndë për t'i rezistuar

the energy of the waves.

energjisë së valëve.

This alternative was conveniently lobbied

Kjo alternative u lobua

by big building companies,

nga kompanitë e mëdha ndërtimore,

because it meant 42 million dollars in contracts,

sepse do të thoshte 42 milion dollarë kontrata

and was also politically preferred,

dhe gjithashtu u pëlqye politikisht,

because it required no land expropriation.

sepse nuk kërkonte shpronësim të tokës.

But Japan proved that trying to resist

Por Japonia dëshmoi se tendenca për t'i rezistuar

the force of nature is useless.

fuqisë së natyrës, është e kotë.

So this alternative was irresponsible.

Kështu që kjo alternativë ishte e papërgjegjshme.

As in the housing process,

Ashtu si në procesin e strehimit,

we had to include the community

ne duhej të përfshinim komunitetin

in the way of finding a solution for this,

në mënyrë që të gjenim një zgjidhje për këtë,

and we started a participatory design process.

dhe filluam procesin e dizajnimit me pjesëmarrje.

(Video) [In Spanish] Loudspeaker: What kind of city do you want?

(Video) [spanjisht] Altoparlant: Çfarë qyteti dëshironi?

Vote for Constitución.

Votoni për Konstitucion.

Go to the Open House and express your options.

Shkoni tek Shtëpia e Hapur dhe shprehni mendimin tuaj.

Participate!

Merrni pjesë!

Fisherman: I am a fisherman.

Peshkatari: Jam peshkatar.

Twenty-five fishermen work for me.

25 peshkatarë punojnë për mua.

Where should I take them? To the forest?

Ku t'i shpie ata? Në mal?

Man: So why can't we have a concrete defense?

Burri: Pse s'mund të kemi mbrojtje betoni?

Done well, of course.

Te bërë mirë, kuptohet.

Man 2: I am the history of Constitución.

Burri 2: Unë jam historia e Constitucion.

And you come here to tell me that I cannot keep on living here?

Dhe ju keni ardhur të më thoni se s'mund të vazhdoj të jetoj këtu?

My whole family has lived here,

E tërë familja ime ka jetuar këtu.

I raised my children here,

I kam rritur fëmijët këtu dhe

and my children will also raise their children here.

fëmijët e mi gjithashtu

and my grandchildren and everyone else will.

rrisin fëmijët e tyre këtu dhe nipat e mi po ashtu.

But why are you imposing this on me?

Por përse ma impononi këtë?

You! You are imposing this on me!

Ju! Ju po ma impononi këtë!

In danger zone I am not authorized to build.

S'jam i autorizuar të ndërtoj në zonën e rrezikut.

He himself is saying that.

Ai vetë thotë këtë.

Man 3: No, no, no, Nieves...

Burri 3: Jo, jo, jo, Nieves...

Alejandro Aravena: I don't know if you were able

Alehandro Aravena: Nuk e di nëse mundët

to read the subtitles, but you can tell

t'i lexoni titrat, por mund të kuptoni

from the body language

nga gjuha e trupit

that participatory design

qe dizajni pjesmarrës

is not a hippie, romantic,

nuk është një gjë "hipi", romantike,

let's-all-dream-together-about- the-future-of-the-city

ejani të gjithë të ënderrojme së bashku

kind of thing.

rreth së ardhmes së qytetit.

It is actually — (Applause)

Në të vërtetë është - (Duartrokitje)

It is actually not even with the families

Bile as me familjet

trying to find the right answer.

qe mundohen të gjejnë përgjigjen e duhur.

It is mainly trying to identify with precision

Kryesisht është të identifikosh me precizion

what is the right question.

cila është pyetja e duhur.

There is nothing worse than answering well

Nuk ka më keq se t'i përgjigjesh saktë

the wrong question.

pyetjes së gabuar.

So it was pretty obvious after this process

Kështu që ishte shumë e qartë pas këtij procesi

that, well, we chicken out here

qe, ne do trembeshim dhe të largoheshim andej,

and go away because it's too tense,

sepse ishtë shumë tensionuar,

or we go even further in asking,

nëse vazhdonim edhe më tej me pyetjet,

what else is bothering you?

cfare gje tjetër ju shqeteson?

What other problems do you have

Çfarë probleme tjera keni

and you want us to take care of now that the city

dhe dëshironi që ne të merremi me to tani që qyteti

will have to be rethought from scratch?

duhet të rimendohet që nga fillimi?

And what they said was,

Dhe çfarë thanë ishte, shih,

look, fine to protect the city against future tsunamis,

mirë qyteti të mbrohet nga cunamet e së ardhmes,

we really appreciate, but the next one is going to come in, what, 20 years?

ne vërtetë e vlerësojmë këtë, por i radhës do të vije në, sa, 20 vite?

But every single year, we have problems

Por çdo vit kemi probleme

of flooding due to rain.

me vërshimet për shkak të shiut.

In addition, we are in the middle

Për më tepër, ne jemi në mes të

of the forest region of the country,

rajonit pyjor të vendit

and our public space sucks.

dhe hapësira jonë publike ta shpif.

It's poor and it's scarce.

Është e varfër dhe është e rrallë.

And the origin of the city, our identity,

Dhe origjina e qytetit, identiteti ynë,

is not really connected to the buildings that fell,

në të vërtetë nuk është e lidhur me ndërtesat që bien,

it is connected to the river,

lidhet me lumin,

but the river cannot be accessed publicly,

por lumi nuk ka qasje publike,

because its shores are privately owned.

sepse brigjet e tij jane prona private.

So we thought that we had to produce a third alternative,

Kështu që menduam se duhet të prodhojmë alternativë të tretë,

and our approach was against geographical threats,

dhe pergjigjia jonë qe ishte kundër rreziqeve gjeografike,

have geographical answers.

te kishim përgjigje gjeografike.

What if, in between the city

Po sikur mes qytetit

and the sea

dhe detit

we have a forest,

te kishte një pyll,

a forest that doesn't try to resist

një pyll i cili nuk tenton të rezistojë

the energy of nature,

energjinë e natyrës,

but dissipates it by introducing friction?

por e harxhon atë duke paraqitur fërkim?

A forest that may be able to laminate the water

Pyll i cili mund të jetë në gjendje të absorbojë ujin

and prevent the flooding?

dhe të parandalojë vërshimin?

That may pay the historical debt of public space,

Kjo mund të paguaje borxhin historik të hapësirës publike

and that may provide, finally,

dhe atëherë mund të ofrojë, përfundimisht,

democratic access to the river.

qasje demokratike te lumi.

So as a conclusion of the participatory design,

Kështu, si përfundim i projektimit pjesmarrës

the alternative was validated politically and socially,

zgjedhja u verifikua politikisht dhe në aspekt shoqëror,

but there was still the problem of the cost:

por akoma ishte problemi i shpenzimeve:

48 million dollars.

48 milion dollarë.

So what we did was a survey

Atehere bëmë nje studim

in the public investment system,

në sistemin publik të investimeve

and found out that there were three ministries

dhe mësuam se ishin tri ministri

with three projects in the exact same place,

me tre projekte per të njëjtin vend,

not knowing of the existence of the other projects.

duke mos ditur ekzistencen e projekteve tjera.

The sum of them: 52 million dollars.

Shuma e tyre ishte: 52 milion dollarë.

So design's power of synthesis

Fuqia e dizajnit të sintezës

is trying to make a more efficient use

tenton të bëjë shfrytëzim më efikas

of the scarcest resource in cities,

të burimeve të pakta në qytete,

which is not money but coordination.

që nuk janë paratë por koordinimi.

By doing so, we were able to save

Duke bërë kështu, ne ishim në gjendje të kursenim

four million dollars, and that is why the forest

katër milion dollarë dhe kjo është përse pylli

is today under construction.

është tani në realizim e sipër.

(Applause)

(Duartrokitje)

So be it the force of self construction,

Le të jetë fuqia e vetë-realizimit,

the force of common sense,

fuqia e mendimit praktik,

or the force of nature, all these forces

ose fuqia e natyrës, të gjitha këto forca

need to be translated into form,

duhet përkthyer në formë

and what that form is modeling and shaping

dhe eshte kjo formë qe modelon dhe dizajnon

is not cement, bricks, or wood.

nuk është çimento, tulla, apo druri.

It is life itself.

Është vetë jeta.

Design's power of synthesis

Fuqia e sintezës së projektimit

is just an attempt to put

është vetëm një tentim për të futur

at the innermost core of architecture

në brendinë e thellë të arkitekturës

the force of life.

fuqinë e jetës.

Thank you so much.

Faleminderit shumë.

(Applause)

(Duartrokitje)