Krista Donaldson: The $80 prosthetic knee that's changing lives

Translator: Kaltrina Kusari Reviewer: Helena Bedalli

Nine years ago, I worked

Para nëntë vitesh punoja

for the U.S. government in Iraq,

për qeverinë e SH.B.A në Irak,

helping rebuild the electricity infrastructure.

dhe ndihmoja të rindërtohej infrastruktura elektrike.

And I was there, and I worked in that job

Isha aty, dhe bëja atë punë

because I believe that technology

sepse besoj që teknologjia

can improve people's lives.

mund të përmisojë jetët e njerëzve.

One afternoon, I had tea with a storekeeper

Një pasdite, po pija çaj me një shitës

at the Al Rasheed Hotel in Baghdad,

tek Hoteli Al Rasheed në Bagdad,

and he said to me, "You Americans,

dhe ai më tha, "Ju Amerikanët,

you can put a man on the moon,

mund të dërgoni njeriun në hënë,

but when I get home tonight,

por kur të shkoj në shtëpi sonte,

I won't be able to turn on my lights."

nuk do mundem ti ndez dritat."

At the time, the U.S. government had spent

Në atë kohë, qeveria Amerikane kishte shpenzuar

more than two billion dollars

më shumë se dy miliard dollarë

on electricity reconstruction.

në rindërtimin e rrjetit elektrik.

How do you ensure technology reaches users?

Si mund të siguroni që teknologjia të arrijë përdoruesit?

How do you put it in their hands

Si mund ta vendosni në duart e tyre

so that it is useful?

dhe ta bëni të dobishme.

So those are the questions that my colleagues and I

Këto janë pyetjet që unë dhe kolegët e mi

at D-Rev ask ourselves.

tek D-Rev bëjmë.

And D-Rev is short for Design Revolution.

D-Rev është shkurtim për Design Revolution.

And I took over the organization four years ago

E mora përsipër organizatën para katër vitesh

and really focused it on developing products

dhe u përqëndrova tek zhvillimi i produkteve

that actually reach users,

që arrijnë përdoruesit,

and not just any users,

dhe jo vetën disa përdorues,

but customers who live on less than four dollars a day.

por konsumatorët që jetojnë në më pak se katër dollar në ditë.

One of the key areas we've been working on recently

Një prej fushave në të cilat jemi duke punuar momentalisht

is medical devices, and while it may not be obvious

janë mjetet mjekësore, të cilat mund të duken që nuk kanë

that medical devices have something in common

gjëra të përbashkëta me

with Iraq's electricity grid then,

rrjetin elektrik në Irak,

there are some commonalities.

por kanë gjëra të përbashkëta.

Despite the advanced technology,

Pavarësisht nga arritjet e teknologjisë,

it's not reaching the people who need it most.

ajo nuk po arrin njerëzit të cilëve ju duhet më shumë.

So I'm going to tell you about one of the projects we've been working on,

Do t'ju tregoj për një projekt në to cilin po punojmë,

the ReMotion Knee, and it's a prosthetic knee

Gjuri Lëvizës, e cila është një protezë gjuri

for above-knee amputees.

për ata që kanë humbur këmbën deri në mbi-gju.

And this project started when the Jaipur Foot Organization,

Ky projekt filloi kur Organizata Jaipur Foot -

the largest fitter of prosthetic limbs in the world,

montuesi më i madh i protezave të gjymtyrëve në botë,

came to the Bay Area and they said,

erdhi tek Bay Area dhe tha,

"We need a better knee."

"Na duhen gjunjë më të mirë."

Chances are, if you're living on less than four dollars a day,

Nëse jeton në më pak se katër dollar në dite,

and you're an amputee,

dhe jeni i amputuar,

you've lost your limb in a vehicle accident.

ka shans që e keni humbur gjymtyrën në një aksident automobilistik.

Most people think it's land mines,

Shumica e njerëzve mendojnë që minat janë shkaktare,

but it's a vehicle accident.

por janë aksidentet e trafikut.

You're walking by the side of the road

Ndërsa ecen në një anë të rrugës

and you're hit by a truck,

goditesh nga një kamion,

or you're trying to to jump on a moving train,

apo po provon të hidhesh në një tren që lëviz,

you're late for work, and your pant leg gets caught.

sepse je vonë për punë, dhe pantallonat të kapen tek treni.

And the reality is that if you don't have much money,

Realiteti është që nëse nuk ke shume para,

like this young named Kamal right here,

sikur ky djalosh i ri i quajtu Kamal,

the option you really have

i vetmi opcion është të

is a bamboo staff to get around.

përdorësh një shkop bambuje për të lëvizur.

And how big a problem is this?

Sa i madh është ky problem?

There's over three million amputees every year

Ka rreth tre milion të amputuar çdo vit

who need a new or replacement knee.

që kanë nevojë për një gju të ri apo zëvendësues.

And what are their options?

Cilat janë opcionet e tyre?

This is a high-end. This is what we'd call a "smart knee."

Ky është një i shtrenjtë. Këtë e quajmë "Gju i mencur."

It's got a microprocessor inside.

Ka një mikroprocesues brenda.

It can pretty much do anything,

Mund të bëjë çdo gjë,

but it's 20,000 dollars,

por kushton 20,000 dollarë,

and to give you a sense of who wears this,

dhe ata që e përdorin përfshijnë,

veterans, American veterans coming back from Afghanistan or Iraq

veteranët Amerikanë që kthehen

would be fit with something like this.

nga Afganistani apo Iraku.

This is a low-end titanium knee.

Ky është një gju më i lirë i bërë me titanium.

It's a polycentric knee, and all that that means

Është një gju policentrik, dhe kjo do thotë që

is the mechanism, is a four-bar mechanism,

përdor një mekanizëm katër-shkopës

that mimics a natural human knee.

që imiton gjurin natyral njerëzor.

But at 1,400 dollars, it's still too expensive

Por kushton 1400 dollarë, dhe është shumë

for people like Kamal.

i shtrenjtë për njerëzit si Kamali.

And lastly, here you see a low-end knee.

Dhe së fundmi, këtu mund të shihni një gju të lirë.

This is a knee that's been designed specifically

Ky gju është i dizenjuar dhe i destinuar për

for poor people.

njerëz të varfër.

And while you have affordability,

Ndërsa është i përballueshëm,

you've lost on functionality.

e ka humbur funksionalitetin.

The mechanism here is a single axis,

Mekanizmi që përdor është një bosht i vetëm,

and a single axis is like a door hinge.

dhe një bosht i vetëm është si mentesha e derës.

So you can think about how unstable that would be.

Mund të mendoni se sa i paqëndrueshëm është ky gju.

And this is the type of mechanism

Dhe ky është mekanizmi

that the Jaipur Foot Organization was using when they were looking for a better knee,

që Organizata Jaipur Foot po përdorte kur po kërkonin një gju më të mirë.

and I just wanted to give you a sense of what a leg system looks like,

Së pari, dua të ju shpjegoj më mirë se si funksionon

because I'm showing you all these knees

këmba, sepse po ju tregoj gjithë këta gjunjë

and I imagine it's hard to think how it all fits together.

dhe e imagjinoj që është vështirë të mendoni se si përshtatet.

So at the top you have a socket,

Në krye keni një gropë,

and this fits over someone's residual limb,

dhe kjo përshtatet mbi gjymtyrën e mbetur,

and everyone's residual limb is a little bit different.

dhe çdo gjymtyrë e mbetur është ndryshe.

And then you have the knee,

Pastaj keni gjurin,

and here I've got a single axis on the knee

dhe këtu kam vetëm një bosht në gju

so you can see how it rotates,

dhe mund të shihni se si rrotullohet,

and then a pylon, and then a foot.

pastaj një shtyllë, dhe shputën.

And we've been able to develop a knee,

Ne kemi krijuar një gju,

a polycentric knee, so that type of knee

një gju policentrik i cili vepron

that acts like a human knee, mimics human gait,

si një gju njeriu dhe imiton qëndrimin njerëzor

for 80 dollars retail.

për 80 dollarë me pakicë.

(Applause)

(Duartrokitje)

But the key is, you can have this great invention,

Çelësi është që mund të keni një zbulim të mrekullueshem

you can have this great design, but how do you get it

dhe mund të krijoni një dizajn të mirë, por si do ta

to the people who most need it?

dërgoni tek njerëzit të cilët kanë më shumë nevojë për të?

How do you ensure it gets to them and it improves their lives?

Si do siguroheni që do të arrijë tek ta dhe të përmisojë jetë?

So at D-Rev, we've done some other projects,

Kështu që tek D-Rev, kemi bërë disa projekte tjera,

and we looked at three things that we really believe

dhe kemi analizuar tri gjëra që besojmë se

gets technologies to customers, to users,

kontribojnë që teknologjija të arrijë konsumatorët, përdoruesit

to people who need it.

dhe njerëzit që kanë nevojë për atë.

And the first thing is that the product needs to be world class.

Gjëja e parë është që produkti duhet të jetë i klases së parë.

It needs to perform on par

Duhet të funksionojë njëlloj

or better than the best products on the market.

apo më mirë se produktet më të mira në treg.

Regardless of your income level,

Pa marrë parasysh të ardhurat tuaja,

you want the most beautiful,

ti dëshiron produktin më të bukur

the best product that there is.

dhe më të mirë që ekziston.

I'm going to show you a video now

Tani do ju tregoj një filmim të një

of a man named Ash. You can see him walking.

njeriut të quajtur Ash. Mund të shihni teksa ecën.

He's wearing the same knee system here

Këtu ai po përdor një gju me

with a single axis knee.

sistemin një boshtor.

And he's doing a 10-meter walk test.

Po ecën për 10 metra.

And you'll notice that he's struggling with stability as he's walking.

Mund të shihni që ai ka vështirësi me stabilitetin teksa ecën.

And something that's not obvious, that you can't see,

Diçka tjetër që nuk duket dhe nuk mund të shihni

is that it's psychologically draining

është lodhja psikologjike që ndodh kur

to walk and to be preventing yourself from falling.

duhet të ruhemi se mos rrëzohemi teksa ecim.

Now this is a video of Kamal.

Ky tjetri është një filmim i Kamalit.

You remember Kamal earlier, holding the bamboo staff.

E mbani meni Kamalin nga më heret kur po mbante një shkop bambuje.

He's wearing one of the earlier versions of our knee,

Ai po përdor një prej versioneve më të herëshme të gjurit tonë

and he's doing that same 10-meter walk test.

dhe po ecën të njejtën 10 metërshe.

And you can see his stability is much better.

Mund të shihni që stabiliteti i tij është shumë më i mirë.

So world class isn't just about technical performance.

Klasa e parë nuk ka të bëjë vetëm me performancën teknike.

It's also about human performance.

Ka të bëjë edhe me performancën njerëzore.

And most medical devices, we've learned,

Gjatë hulumtimeve kemi mësuar që mjetet mjekësore

as we've dug in, are really designed for Westerners,

janë në të vertetë të dizajnuara për Perëndimorët

for wealthier economies.

dhe ekonomitë e pasura.

But the reality is our users, our customers,

Por e vërteta është që përdoruesit tanë, konsumatorët tanë,

they do different things. They sit cross-legged more.

bëjnë gjëra të ndryshme. Ata ulen këmbë-kryq më shpesh.

We see that they squat. They kneel in prayer.

Ata rrijnë galiç. Ata përkulen për lutje.

And we designed our knee to have the greatest range of motion

Ne kemi dizajnuar gjurin tonë që të ketë shtritjen

of almost any other knee on the market.

më të madhe të lëvizjes se çdo gju tjetër në treg.

So the second thing we learned, and this leads

Gjëja e dytë që mësuam ka të bëjë me faktin

into my second point, which is that we believe

që produktet duhet të dizajnohen

that products need to be designed to be user-centric.

me përdoruesin në qendër të vëmendjes.

And at D-Rev, we go one step further and we say

Tek D-Rev ne shkojmë një hap më përpara

you need to be user-obsessed.

dhe themi që duhet të jemi të obsesionuar me përdoruesin.

So it's not just the end user that you're thinking about,

Nuk po mendojmë vetem për përdoruesin e fundit,

but everyone who interacts with the product,

por për të gjithë ata që bashkëveprojnë me produktin,

so, for example, the prosthetist who fits the knee,

kështu që, për shembull, mendojmë për mjekun që e përshtat gjurin

but also the context in which the knee is being fit.

dhe për situatën në të cilën gjuri përshtatet.

What is the local market like?

Si është tregu lokal?

How do all these components get to the clinic?

Si do të arrijnë gjithë këto pjesë tek klinika?

Do they all get there on time? The supply chain.

A do arrijnë të gjitha me kohë? Zinxhiri i furnizimit.

Everything that goes into ensuring

Çdo gjë bëhet që të sigurohemi që

that this product gets to the end user,

produkti të arrijë përdoruesin përfundimtar,

and it goes in as part of the system, and it's used.

si pjesë e një sistemi.

So I wanted to show you some of the iterations

Desha t'ju tregoj disa përsëritje që bëmë

we did between the first version, the Jaipur Knee,

në mes të versionit të parë, Gjuri Jaipur,

so this is it right here.

është që kjo të gjendet këtu.

(Clicking)

(Klikon)

Notice anything about it?

A vëreni diçka tek kjo?

It clicks.

Klikon.

We'd seen that users had actually modified it.

Ne pamë që përdoruesit e kishin modifikuar.

So do you see that black strip right there?

E shihni këtë shirit të zi këtu?

That's a homemade noise dampener.

Ky është një mjet i bërë vetë që e zbut zhurmën.

We also saw that our users had modified it

Ne pamë që përdoruesit e kishin

in other ways.

modifikuar në mënyra të ndryshme.

You can see there that that particular amputee,

Mund të shihni që ky njeri i amputuar

he had wrapped bandages around the knee.

kishte mbështjellur fashë rreth gjurit.

He'd made a cosmesis.

Ai kishte bërë kozmetikë.

And if you look at the knee,

Nëse e shikoni gjurin,

it's got those pointy edges, right?

do vëreni disa tehe të mprehta, apo?

So if you're wearing it under pants or a skirt

Kështu që nëse e veshni nën pantallona apo një fund

or a sari, it's really obvious

duket qartas që po përdorni

that you're wearing a prosthetic limb,

një protezë për gjymryrë,

and in societies where there's social stigma around being disabled,

dhe në shoqëri ku ka turp shoqëror rreth të gjymtuarve,

people are particularly acute about this.

njerëzit janë shumë mendjeprehtë për këtë.

So I'm going to show you some of the modifications we did.

Kështu që po ju tregoj disa prej modifikimeve që bëmë.

We did a lot of iterations, not just around this, but some other things.

Bëmë shumë përsëritje, jo vetëm rreth kësaj, por edhe disa gjërave tjera.

But here we have the version three, the ReMotion Knee,

Këtu kemi versionin e tretë - Gjurin Lëvizes.

but if you look in here, you can see

Nëse shikoni këtu, do shihni mekanizmin që zbut

the noise dampener. It's quieter.

zhurmën. Është me i heshtur.

The other thing we did is that we smoothed the profile.

Ne po ashtu e bëmë profilin më të lëmuar.

We made it thinner.

E bëmë më të hollë.

And something that's not obvious is that we

Dhe bëmë diçka tjetër që nuk vërehet - e dizajnuam

designed it for mass production.

për prodhim me shumicë.

And this goes into my last point.

Kjo më dërgon tek pika ime e fundit.

We really, truly believe that if a product

Ne me të vërtetë besojmë që nëse një produkt

is going to reach users at the scale that it's needed,

do të arrijë përdoruesit në masën e duhur,

it needs to be market-driven,

duhet të jetë i shtyrë nga tregu,

and market-driven means that products are sold.

dhe kjo do thotë që produktet do shiten.

They're not donated. They're not heavily subsidized.

Ata nuk dhurohen. Ata nuk subvencionohen.

Our product needs to be designed to offer value

Produkti ynë kërkon të dizajnohet për të ofruar

to the end user.

vlere tek përdoruesi përfundimëtar.

It also has to be designed to be very affordable.

Po ashtu duhet të dizajnohet që të jetë i përballueshëm financiarisht.

But a product that is valued by a customer

Një produkt që vlerësohet nga konsumatori,

is used by a customer,

edhe përdoret nga konsumatori,

and use is what creates impact.

dhe përdorimi krijon efekt.

And we believe that as designers,

Besojmë që si dizajnera,

it holds us accountable to our customers.

na mban të përgjegjshëm para konsumatorëve.

And with centralized manufacturing,

Me prodhim të centralizuar,

you can control the quality control,

mund të kontrolloni kualitetin,

and you can hit that $80 price point

dhe mund të arrini tek një çmim $80

with profit margins built in.

me marxhina të fitimit.

And now, those profit margins are critical,

Këto marxhina të fitimit janë kritike

because if you want to scale, if you want to reach

sepse nëse dëshironi të arrini të gjithë

all the people in the world who possibly need a knee,

ata që kanë nevojë për një gju,

it needs to be economically sustainable.

duhet të jetë i qëndrueshëm ekonomikisht.

So I want to give you a sense of where we are at.

Dua t'ju tregoj se ku gjendemi tani.

We have fit over 5,000 amputees,

Kemi përshtatur mbi 5.000 të amputuar

and one of the big indicators we're looking at, of course,

dhe një prej treguesve që po monitorojmë,

is, does it improve lives?

është nëse me të vërtet po përmirëson jetët e këtyre njerëzve?

Well, the standard is, is someone

Standardi që përdorim është nëse

still wearing their knee six months later?

dikush po e përdor gjurin pas gjashtë muajsh.

The industry average is about 65 percent.

Mesatarja industriale është rreth 65%.

Ours is 79 percent,

Mesatarja jonë është 79%,

and we're hoping to get that higher.

dhe po shpresojmë të rrisim.

Right now, our knees are worn in 12 countries.

Momentalisht, gjuri ynë përdoret në 12 shtete.

This is where we want to get, though,

Kjo është ajo ku duam të jemi

in the next three years.

në tri vitet e ardhëshëm.

We'll double the impact in 2015,

Do të dyfishojmë efektin në 2015,

and we'll double it each of the following years after that.

dhe do ta dyfishojmë çdo vit më pas.

But then we hit a new challenge,

Atëherë do kemi një sfidë të re,

and that's the number of skilled prosthetists

dhe ky do jetë numri i mjekëve që mund të përshatin

who are able to fit knees.

këta gjunjë.

So I want to end with a story of Pournima.

Dua të përfundoj me tregimin e Prinimas.

Pournima was 18 years old

Prinima ishte 18 vjecare

when she was in a car accident where she lost her leg,

kur ishte në një aksident trafiku dhe humbi këmbën,

and she traveled 12 hours by train

dhe ajo udhëtoi 12 orë me tren

to come to the clinic to be fit with a knee,

për të ardhur në klinikë dhe t'i vinin një gju,

and while all of the amputees who wear our knees

dhe përderisa të gjithe të amputuarit që përdorin

affect us as the designers,

gjurin tonë na ndikojnë neve si dizajner,

she's particularly meaningful to me as an engineer and as a woman,

ajo ka domethënie të vecantë për mua si nje inxhiniere dhe grua

because she was in school,

sepse ajo ishte në shkollë,

she had just started school to study engineering.

dhe sapo kishte filluar të studionte inxhinieri.

And she said, "Well, now that I can walk again,

Ajo tha, "Tani që mund të eci sërish,

I can go back and complete my studies."

mund të kthehem dhe të përfundoj studimet."

And to me she represents the next generation

Për mua ajo reprezanton gjeneratën e ardhëshme

of engineers solving problems

të inxhinjerëve që zgjidhin probleme

and ensuring meaningful technologies

dhe sigurojnë që teknologjitë domethënëse

reach their users.

i arrijnë përdoruesit e tyre.

So thank you.

Faleminderit.

(Applause)

(Duartrokitje)