Feats of memory anyone can do | Joshua Foer

Tłumaczenie: Joanna Falkowska Korekta: Marcin Doszko

Zamknijcie oczy.

I'd like to invite you to close your eyes.

Wyobraźcie sobie, że stoicie

Imagine yourself standing outside the front door of your home.

przed drzwiami domu.

Zauważcie kolor drzwi,

I'd like you to notice the color of the door,

the material that it's made out of.

materiał, z jakiego są wykonane.

Now visualize a pack of overweight nudists on bicycles.

Teraz wyobraźcie sobie gołych grubasów na rowerach.

(Laughter)

Ścigają się nago na rowerach

They are competing in a naked bicycle race,

i jadą prosto na drzwi.

and they are headed straight for your front door.

I need you to actually see this.

Musicie to zobaczyć.

They are pedaling really hard, they're sweaty,

Pedałują z całych sił, są spoceni,

podskakują.

they're bouncing around a lot.

Wpadają z impetem w drzwi wejściowe.

And they crash straight into the front door of your home.

Rowery rozlatują się, koła przetaczają się obok,

Bicycles fly everywhere, wheels roll past you,

szprychy lądują w dziwnych miejscach.

spokes end up in awkward places.

Step over the threshold of your door into your foyer, your hallway,

Teraz przejdźcie przez próg

do przedpokoju czy korytarza

whatever's on the other side,

and appreciate the quality of the light.

i zacznijcie delektować się światłem.

The light is shining down on Cookie Monster.

Światło pada na Ciasteczkowego Potwora.

Ciasteczkowy Potwór macha do was,

Cookie Monster is waving at you from his perch on top of a tan horse.

siedząc na gniadym koniu.

It's a talking horse.

Ten koń mówi.

You can practically feel his blue fur tickling your nose.

Futerko Potwora łaskocze was po nosie.

You can smell the oatmeal raisin cookie that he's about to shovel into his mouth.

Zjada aromatyczne owsiane ciasteczko.

Walk past him.

Teraz omińcie go i przejdźcie do salonu.

Walk past him into your living room.

In your living room, in full imaginative broadband,

W salonie, największym wysiłkiem wyobraźni,

picture Britney Spears.

zobaczcie Britney Spears.

She is scantily clad, she's dancing on your coffee table,

Jest skąpo ubrana, tańczy na stoliku do kawy

and she's singing "Hit Me Baby One More Time."

i śpiewa "Hit Me Baby One More Time".

And then, follow me into your kitchen.

Teraz idziemy do kuchni.

Podłoga jest brukowana żółtą kostką,

In your kitchen, the floor has been paved over with a yellow brick road,

and out of your oven are coming towards you Dorothy, the Tin Man,

a z piekarnika wychodzą:

Dorota, Blaszany Drwal, Strach na Wróble

the Scarecrow and the Lion from "The Wizard of Oz,"

i Lew z "Czarnoksiężnika z krainy Oz".

hand-in-hand, skipping straight towards you.

Skaczą w waszą stronę.

Okay. Open your eyes.

Otwórzcie oczy.

Opowiem o dziwacznym konkursie,

I want to tell you about a very bizarre contest

that is held every spring in New York City.

który odbywa się co roku w Nowym Jorku.

It's called the United States Memory Championship.

To Mistrzostwa USA w Zapamiętywaniu.

And I had gone to cover this contest a few years back

Parę lat temu pojechałem tam

as a science journalist,

jako dziennikarz naukowy.

expecting, I guess, that this was going to be like the Superbowl of savants.

Oczekiwałem czegoś w rodzaju

meczu futbolowego dla erudytów.

Zobaczyłem grupę facetów i kilka pań,

This was a bunch of guys and a few ladies,

widely varying in both age and hygienic upkeep.

różniących się wiekiem i poziomem higieny osobistej.

(Laughter)

(Śmiech)

Zapamiętywali setki losowych liczb,

They were memorizing hundreds of random numbers,

looking at them just once.

patrząc na nie tylko raz.

They were memorizing the names of dozens and dozens and dozens of strangers.

Zapamiętywali dziesiątki imion obcych ludzi.

W kilka minut zapamiętywali całe wiersze.

They were memorizing entire poems in just a few minutes.

Ścigali się, kto pierwszy zapamięta

They were competing to see who could memorize

the order of a shuffled pack of playing cards the fastest.

kolejność przetasowanej talii kart.

I was like, this is unbelievable.

To było niewiarygodne.

Ci ludzie to wybryki natury.

These people must be freaks of nature.

And I started talking to a few of the competitors.

Porozmawiałem z nimi.

This is a guy called Ed Cook, who had come over from England,

Ten facet to Ed Cook.

Przyjechał z Anglii, gdzie słynął

where he had one of the best-trained memories.

ze świetnie wyćwiczonej pamięci.

Spytałem: "Kiedy uświadomiłeś sobie,

And I said to him, "Ed, when did you realize

that you were a savant?"

że masz genialną pamięć?"

Odpowiedział: "Nie mam genialnej pamięci.

And Ed was like, "I'm not a savant.

In fact, I have just an average memory.

Mam przeciętną pamięć.

Everybody who competes in this contest will tell you

Każdy zawodnik powie ci,

że ma przeciętną pamięć.

that they have just an average memory.

We've all trained ourselves to perform these utterly miraculous feats of memory

Wyćwiczyliśmy robienie tych sztuczek

Wyćwiczyliśmy robienie tych sztuczek

using a set of ancient techniques,

przy pomocy pewnych technik,

techniques invented 2,500 years ago in Greece,

wymyślonych 2500 lat temu w Grecji,

the same techniques that Cicero had used to memorize his speeches,

technik, których używał Cyceron,

by zapamiętać swoje mowy,

that medieval scholars had used to memorize entire books."

a średniowieczni uczeni, by zapamiętać księgi".

Ja: "Dlaczego nigdy o tym nie słyszałem?"

And I said, "Whoa. How come I never heard of this before?"

Staliśmy przed salą konkursową

And we were standing outside the competition hall,

and Ed, who is a wonderful, brilliant, but somewhat eccentric English guy,

i Ed, który jest wspaniałym, bystrym,

ale dość ekscentrycznym Anglikiem,

says to me, "Josh, you're an American journalist.

spytał: "Jesteś dziennikarzem.

Do you know Britney Spears?"

Znasz może Britney Spears?"

Ja: "Nie. A dlaczego?"

I'm like, "What? No. Why?"

"Bo chciałbym ją nauczyć,

"Because I really want to teach Britney Spears

how to memorize the order of a shuffled pack of playing cards

jak zapamiętać kolejność przetasowanej talii kart

on U.S. national television.

w amerykańskiej telewizji.

It will prove to the world that anybody can do this."

Udowodnię światu, że każdy to potrafi".

(Laughter)

(Śmiech)

I was like, "Well, I'm not Britney Spears,

Ja: "Nie jestem Britney Spears,

ale może nauczyłbyś mnie.

but maybe you could teach me.

I mean, you've got to start somewhere, right?"

Musisz od czegoś zacząć".

To był początek mojej dziwnej podróży.

And that was the beginning of a very strange journey for me.

Prawie cały kolejny rok

I ended up spending the better part of the next year

not only training my memory,

nie tylko ćwiczyłem pamięć,

but also investigating it,

ale też uczyłem się o niej,

trying to understand how it works,

próbując zrozumieć, jak działa,

why it sometimes doesn't work,

dlaczego czasem nie działa,

and what its potential might be.

i jaki jest jej potencjał.

And I met a host of really interesting people.

Poznałem wiele ciekawych osób.

This is a guy called E.P.

Ten facet nazywa się E.P.

He's an amnesic who had, very possibly,

Cierpiał na amnezję i miał chyba

the worst memory in the world.

najgorszą pamięć na świecie.

His memory was so bad,

Miał tak słabą pamięć,

that he didn't even remember he had a memory problem,

że zapomniał nawet o problemach z pamięcią.

To zadziwiające.

which is amazing.

And he was this incredibly tragic figure,

Jego historia jest niewiarogodnie tragiczna,

but he was a window into the extent to which our memories make us who we are.

ale pokazuje, jak bardzo

nasze wspomnienia tworzą nas samych.

Po drugiej stronie stoi ten facet.

At the other end of the spectrum, I met this guy.

This is Kim Peek, he was the basis for Dustin Hoffman's character

To Kim Peek, pierwowzór postaci Hoffmana

w filmie "Rain Man".

in the movie "Rain Man."

Spędziliśmy popołudnie, zapamiętując

We spent an afternoon together in the Salt Lake City Public Library

książki telefoniczne w bibliotece w Salt Lake City.

memorizing phone books,

Ekscytujące zajęcie.

which was scintillating.

(Laughter)

(Śmiech)

And I went back and I read a whole host of memory treatises,

Potem przeczytałem mnóstwo traktatów o pamięci,

napisanych ponad 2000 lat temu

treatises written 2,000-plus years ago in Latin,

po łacinie, w starożytności,

in antiquity, and then later, in the Middle Ages.

i później, w średniowieczu.

And I learned a whole bunch of really interesting stuff.

Dowiedziałem się wielu ciekawych rzeczy.

One of the really interesting things that I learned

Interesujące było to,

is that once upon a time,

że kiedyś posiadanie

this idea of having a trained, disciplined, cultivated memory

wyćwiczonej pamięci

nie było tak nietypowe, jak się dziś wydaje.

was not nearly so alien as it would seem to us to be today.

Dawniej inwestowano w pamięć,

Once upon a time, people invested in their memories,

in laboriously furnishing their minds.

mozolnie trenując umysły.

Over the last few millenia,

W ciągu kilku tysiącleci

we've invented a series of technologies --

wymyśliliśmy szereg technologii,

from the alphabet, to the scroll,

od alfabetu przez zwoje papieru,

to the codex, the printing press, photography,

kodeksy, prasę drukarską, fotografię,

the computer, the smartphone --

do komputera i smartfona.

Stopniowo ułatwiły one stworzenie

that have made it progressively easier and easier

for us to externalize our memories,

pamięci zewnętrznej dla wspomnień,

for us to essentially outsource this fundamental human capacity.

tak że oddelegowaliśmy

tę podstawową ludzką umiejętność.

These technologies have made our modern world possible,

Technologie stworzyły dzisiejszy świat,

ale też nas zmieniły.

but they've also changed us.

Zmieniły pod względem kulturowym

They've changed us culturally,

i poznawczym.

and I would argue that they've changed us cognitively.

Having little need to remember anymore,

Nie musząc już zapamiętywać,

it sometimes seems like we've forgotten how.

zapomnieliśmy, jak to się robi.

One of the last places on Earth where you still find

Jednym z ostatnich miejsc,

gdzie można znaleźć

people passionate about this idea of a trained, disciplined, cultivated memory,

pasjonatów wyćwiczonej pamięci

is at this totally singular memory contest.

jest ten konkurs w zapamiętywaniu.

It's actually not that singular,

Nie jest on jedyny,

na całym świecie są podobne.

there are contests held all over the world.

And I was fascinated, I wanted to know how do these guys do it.

Musiałem wiedzieć, jak oni to robią.

Parę lat temu naukowcy z University College London

A few years back a group of researchers at University College London

brought a bunch of memory champions into the lab.

zbadali kilku mistrzów w zapamiętywaniu.

Chcieli odkryć,

They wanted to know:

Do these guys have brains that are somehow structurally,

czy mózgi tych ludzi

są inaczej zbudowane anatomicznie?

anatomically different from the rest of ours?

The answer was no.

Odpowiedź była przecząca.

Are they smarter than the rest of us?

Czy są bardziej inteligentni od nas?

They gave them a bunch of cognitive tests, and the answer was: not really.

Dostali szereg testów kognitywnych

i okazało się, że nie.

There was, however, one really interesting and telling difference

Była jednak znacząca różnica

between the brains of the memory champions

między mózgami mistrzów

and the control subjects that they were comparing them to.

a grupą kontrolną.

When they put these guys in an fMRI machine,

Kiedy badano pracę ich mózgów

w funkcjonalnym rezonansie magnetycznym

scanned their brains while they were memorizing numbers

gdy zapamiętywali liczby, twarze i płatki śniegu,

and people's faces and pictures of snowflakes,

they found that the memory champions were lighting up different parts of the brain

okazało się, że mistrzowie

aktywują inne części mózgu

than everyone else.

niż cała reszta.

Of note, they were using, or they seemed to be using,

Używali części mózgu związanej

a part of the brain that's involved in spatial memory and navigation.

z pamięcią przestrzenną i sterowaniem.

Why?

Czy możemy się od nich czegoś nauczyć?

And is there something that the rest of us can learn from this?

Zawody w zapamiętywaniu to sport

The sport of competitive memorizing is driven by a kind of arms race where,

podobny do wyścigu zbrojeń:

every year, somebody comes up with a new way to remember more stuff more quickly,

każdego roku pojawia się osoba

z lepszą techniką pamięciową

and then the rest of the field has to play catch-up.

i pozostali próbują jej dorównać.

To mój przyjaciel Ben Pridmore,

This is my friend Ben Pridmore,

trzykrotny mistrz świata w zapamiętywaniu.

three-time world memory champion.

Na biurku przed nim leży

On his desk in front of him are 36 shuffled packs of playing cards

36 potasowanych talii kart.

that he is about to try to memorize in one hour,

Spróbuje zapamiętać je w godzinę

przy pomocy swojej autorskiej techniki.

using a technique that he invented and he alone has mastered.

He used a similar technique

Podobnie

zapamiętał kolejność

to memorize the precise order of 4,140 random binary digits

4140 losowych cyfr binarnych

in half an hour.

w ciągu pół godziny.

(Laughter)

Yeah.

Tak.

And while there are a whole host of ways

Mimo że w zawodach używa się

of remembering stuff in these competitions,

różnych technik pamięciowych,

everything, all of the techniques that are being used,

wszystkie ostatecznie

ultimately come down to a concept

polegają na jednym.

that psychologists refer to as "elaborative encoding."

Psycholodzy nazywają to przetwarzaniem głębokim.

And it's well-illustrated by a nifty paradox

Zilustruję to przykładem znanym jako

known as the Baker/baker paradox, which goes like this:

paradoks Piekarza/piekarza.

Każę dwóm osobom zapamiętać

If I tell two people to remember the same word,

to samo słowo,

if I say to you,

do ciebie powiem:

"Remember that there is a guy named Baker."

"Pamiętaj o facecie,

That's his name.

który nazywa się Piekarz",

And I say to you, "Remember that there is a guy who is a baker."

a do ciebie: "Pamiętaj o facecie,

Okay?

And I come back to you at some point later on,

który jest piekarzem".

and I say, "Do you remember that word that I told you a while back?

Po chwili zapytam: "Pamiętasz słowo,

które ci powiedziałem?

Do you remember what it was?"

Pamiętasz je?"

The person who was told his name is Baker

Mniej prawdopodobne, że słowo zapamięta ten,

is less likely to remember the same word

kto usłyszał o człowieku nazwiskiem Piekarz.

than the person was told his job is a baker.

Zapamięta je ten, kto usłyszał o piekarzu.

Jedno słowo, inaczej zapamiętane.

Same word, different amount of remembering; that's weird.

What's going on here?

O co tu chodzi?

Well, the name Baker doesn't actually mean anything to you.

Nazwisko Piekarz nic wam nie mówi.

It is entirely untethered from all of the other memories

Nie jest w ogóle powiązane

ze wspomnieniami w waszej głowie.

floating around in your skull.

Zaś rzeczownik zwykły, piekarz,

But the common noun "baker" -- we know bakers.

wszyscy znamy piekarzy.

Bakers wear funny white hats.

Piekarze noszą śmieszne białe czapki.

Bakers have flour on their hands.

Piekarze mają mąkę na rękach.

Bakers smell good when they come home from work.

Piekarze ładnie pachną po powrocie z pracy.

Maybe we even know a baker.

Może znacie jakiegoś piekarza.

And when we first hear that word,

Po usłyszeniu tego słowa

przypisujemy mu skojarzenia,

we start putting these associational hooks into it,

that make it easier to fish it back out at some later date.

i potem możemy je sobie przypomnieć.

Cała sztuka zapamiętywania,

The entire art of what is going on in these memory contests,

czy na konkursach,

and the entire art of remembering stuff better in everyday life,

czy w codziennym życiu,

polega na zmianie dużego P w Piekarzu

is figuring out ways to transform capital B Bakers

na małe p w piekarzu,

into lower-case B bakers --

na zebraniu informacji bez kontekstu,

to take information that is lacking in context,

in significance, in meaning,

bez znaczenia,

and transform it in some way,

i przekształceniu ich tak,

so that it becomes meaningful in the light of all the other things

by nabrały znaczenia

na tle innych rzeczy w naszej głowie.

that you have in your mind.

One of the more elaborate techniques for doing this

Jedna z takich technik

pochodzi sprzed 2500 lat z Grecji.

dates back 2,500 years to Ancient Greece.

It came to be known as the memory palace.

Nazywa się pałac pamięci.

Anegdota opowiada takie zdarzenie:

The story behind its creation goes like this:

There was a poet called Simonides, who was attending a banquet.

pewnego razu poeta Symonides

poszedł na ucztę.

Miał bawić gości,

He was actually the hired entertainment,

because back then, if you wanted to throw a really slamming party,

gdyż dawniej, aby impreza się udała,

you didn't hire a D.J., you hired a poet.

nie wynajmowano didżeja, a poetę.

And he stands up, delivers his poem from memory, walks out the door,

Wyrecytował wiersz z pamięci, wyszedł

and at the moment he does,

i wtedy właśnie zawalił się sufit

the banquet hall collapses.

i zabił wszystkich gości.

Kills everybody inside.

Nie tylko ich zabił,

It doesn't just kill everybody,

it mangles the bodies beyond all recognition.

ale też zniekształcił ciała nie do rozpoznania.

Nie wiedziano, kto był w środku,

Nobody can say who was inside,

gdzie kto siedział.

nobody can say where they were sitting.

The bodies can't be properly buried.

Nie można było godnie pochować umarłych.

It's one tragedy compounding another.

Jedna tragedia za drugą.

Simonides, standing outside,

Kiedy Symonides stał na zewnątrz,

the sole survivor amid the wreckage,

jako jedyny ocalały wśród ruin,

closes his eyes and has this realization,

zamknął oczy i uświadomił sobie,

że oczyma wyobraźni

which is that in his mind's eye,

he can see where each of the guests at the banquet had been sitting.

widzi wszystkich gości na uczcie.

And he takes the relatives by the hand,

Zebrał więc bliskich ofiar

and guides them each to their loved ones amid the wreckage.

i wskazał im ciała ukochanych osób.

Symonides uzmysłowił sobie coś,

What Simonides figured out at that moment,

co każdy intuicyjnie wie:

is something that I think we all kind of intuitively know,

which is that, as bad as we are at remembering names and phone numbers,

chociaż jesteśmy kiepscy

w zapamiętywaniu imion i numerów telefonów

and word-for-word instructions from our colleagues,

lub dosłownych poleceń kolegów,

we have really exceptional visual and spatial memories.

mamy wyjątkową pamięć wizualną i przestrzenną.

Jeśli poprosiłbym o podanie

If I asked you to recount the first 10 words of the story

that I just told you about Simonides,

pierwszych 10 słów historii o poecie,

pewnie mielibyście z tym kłopot.

chances are you would have a tough time with it.

Ale założę się,

But, I would wager that if I asked you to recall

że gdybym zapytał,

who is sitting on top of a talking tan horse

kto siedzi na gniadym koniu, który mówi,

w waszym korytarzu,

in your foyer right now,

moglibyście to zobaczyć.

you would be able to see that.

The idea behind the memory palace

W pałacu pamięci chodzi o to,

is to create this imagined edifice in your mind's eye,

aby stworzyć w wyobraźni budowlę

and populate it with images of the things that you want to remember --

i wypełnić ją obrazami rzeczy,

które chcemy zapamiętać.

the crazier, weirder, more bizarre,

Im bardziej dziwne, śmieszne,

funnier, raunchier, stinkier the image is,

czy nieprzyzwoite będą te obrazy,

the more unforgettable it's likely to be.

tym łatwiej je zapamiętamy.

This is advice that goes back 2,000-plus years

To rada z pierwszych traktatów o pamięci;

ma ponad 2000 lat.

to the earliest Latin memory treatises.

So how does this work?

Jak to działa?

Let's say that you've been invited to TED center stage to give a speech,

Powiedzmy, że zostaliście zaproszeni

na konferencję TED, aby wygłosić mowę

i chcecie to zrobić z pamięci,

and you want to do it from memory,

tak, jak zrobiłby to Cyceron,

and you want to do it the way that Cicero would have done it,

if he had been invited to TEDxRome 2,000 years ago.

gdyby zaproszono go 2000 lat temu na TEDxRzym.

(Laughter)

What you might do

Możecie wyobrazić sobie,

is picture yourself at the front door of your house.

że stoicie u drzwi domu.

Potem wymyślacie jakiś szalony,

And you'd come up with some sort of crazy, ridiculous, unforgettable image,

niedorzeczny obraz,

to remind you that the first thing you want to talk about

aby zapamiętać, że najpierw powiecie

is this totally bizarre contest.

o tym dziwacznym konkursie.

(Laughter)

Potem wchodzicie do domu,

And then you'd go inside your house,

and you would see an image of Cookie Monster on top of Mister Ed.

i widzicie Ciasteczkowego Potwora

na Edzie - koniu, który mówi.

And that would remind you

To przypomni wam,

that you would want to then introduce your friend Ed Cook.

o waszym kumplu Edzie Cook'u.

Potem widzicie Britney Spears,

And then you'd see an image of Britney Spears

to remind you of this funny anecdote you want to tell.

która przypomni o śmiesznej anegdotce.

And you'd go into your kitchen,

Wchodzicie do kuchni,

and the fourth topic you were going to talk about

a czwartym tematem

jest dziwna, roczna podróż;

was this strange journey that you went on for a year,

and you'd have some friends to help you remember that.

przypomni wam o niej kilku przyjaciół.

Tak oratorzy rzymscy zapamiętywali mowy:

This is how Roman orators memorized their speeches --

not word-for-word, which is just going to screw you up,

nie słowo po słowie, bo to męczące,

but topic-for-topic.

ale temat po temacie.

Angielskie "topic sentence" (zdanie kluczowe)

In fact, the phrase "topic sentence" --

pochodzi od greckiego słowa "topos",

that comes from the Greek word "topos,"

which means "place."

które oznacza "miejsce".

That's a vestige of when people used to think about oratory and rhetoric

To pozostałość z czasów,

kiedy krasomówstwo i retorykę

pojmowano w taki przestrzenny sposób.

in these sorts of spatial terms.

The phrase "in the first place,"

Wyrażenie "przede wszystkim" określa

jakby pierwsze miejsce w pałacu pamięci.

that's like "in the first place of your memory palace."

I thought this was just fascinating,

To fascynujące,

and I got really into it.

wciągnąłem się w to.

And I went to a few more of these memory contests,

Byłem na jeszcze kilku konkursach

and I had this notion that I might write something longer

i chciałem napisać coś dłuższego

about this subculture of competitive memorizers.

o tej subkulturze.

Ale był jeden problem:

But there was a problem.

The problem was that a memory contest

zawody w zapamiętywaniu

is a pathologically boring event.

są koszmarnie nudne.

(Laughter)

(Śmiech)

Jakby grupa osób zdawała maturę.

Truly, it is like a bunch of people sitting around taking the SATs --

I mean, the most dramatic it gets

Emocje sięgają szczytu,

is when somebody starts massaging their temples.

gdy ktoś masuje sobie skronie.

Jako dziennikarz muszę mieć temat.

And I'm a journalist, I need something to write about.

W ich umysłach dzieją się niesamowite rzeczy,

I know that there's incredible stuff happening in these people's minds,

but I don't have access to it.

ale nie mam do nich dostępu.

And I realized, if I was going to tell this story,

Aby o tym opowiedzieć,

I needed to walk in their shoes a little bit.

muszę wejść w ich skórę.

I tak każdego ranka przed lekturą gazet

And so I started trying to spend 15 or 20 minutes

every morning, before I sat down with my New York Times,

zacząłem spędzać 15 - 20 minut,

just trying to remember something.

próbując coś zapamiętać.

Na przykład wiersz,

Maybe it was a poem,

maybe it was names from an old yearbook that I bought at a flea market.

lub nazwiska ze starego rocznika,

kupionego na pchlim targu.

To zaskakująco dobra zabawa.

And I found that this was shockingly fun.

I never would have expected that.

Zabawa, bo nie chodzi

It was fun because this is actually not about training your memory.

o ćwiczenie pamięci,

lecz o bycie coraz lepszym

What you're doing, is you're trying to get better and better

w zmyślaniu tych niedorzecznych

at creating, at dreaming up,

these utterly ludicrous, raunchy, hilarious,

nieprzyzwoitych,

and hopefully unforgettable images in your mind's eye.

i niezapomnianych obrazów.

And I got pretty into it.

Wkręciłem się w to.

This is me wearing my standard competitive memorizer's training kit.

To ja w zestawie zapamiętywacza.

(Laughter)

Para nauszników

It's a pair of earmuffs

and a set of safety goggles that have been masked over

i zaciemnione okulary ochronne

z dwoma otworkami, bo dekoncentracja

except for two small pinholes,

because distraction is the competitive memorizer's greatest enemy.

to największy wróg zapamiętywacza.

Wróciłem na konkurs, o którym pisałem,

I ended up coming back to that same contest

that I had covered a year earlier,

and I had this notion that I might enter it,

i wystartowałem w nim.

sort of as an experiment in participatory journalism.

Taki dziennikarski eksperyment.

It'd make, I thought, maybe a nice epilogue to all my research.

Dobry epilog do moich badań.

Problem was, the experiment went haywire.

Jednak przesadziłem

I won the contest --

i wygrałem konkurs,

(Laughter)

which really wasn't supposed to happen.

a przecież nie o to chodziło.

(Applause)

(Brawa)

Now, it is nice to be able to memorize speeches

To fajne,

umieć zapamiętać przemówienia,

and phone numbers and shopping lists,

numery telefonów czy listy zakupów,

ale nie o to chodzi.

but it's actually kind of beside the point.

To są tylko sztuczki.

These are just tricks.

Sztuczki, które działają,

They work because they're based on some pretty basic principles

bo są oparte na głównych zasadach

about how our brains work.

działania naszego mózgu.

Nie musicie budować pałaców pamięci,

And you don't have to be building memory palaces

or memorizing packs of playing cards

ani zapamiętywać talii kart,

to benefit from a little bit of insight about how your mind works.

aby skorzystać ze zrozumienia

pracy umysłu.

We often talk about people with great memories

Mówimy o ludziach z dobrą pamięcią tak,

jakby to był ich dar wrodzony,

as though it were some sort of an innate gift,

but that is not the case.

ale tak nie jest.

Great memories are learned.

Dobrą pamięć się wypracowuje.

Zapamiętujemy, gdy jesteśmy uważni.

At the most basic level, we remember when we pay attention.

Zapamiętujemy, gdy coś nas pochłania.

We remember when we are deeply engaged.

We remember when we are able to take a piece of information and experience,

Zapamiętujemy, kiedy możemy

uchwycić jakąś wiadomość

and figure out why it is meaningful to us,

i doświadczyć jej, określić,

why it is significant, why it's colorful,

dlaczego ma znaczenie,

when we're able to transform it in some way that makes sense

kiedy potrafimy ją tak zmienić,

że nabiera sensu

in the light of all of the other things floating around in our minds,

na tle innych spraw w naszej głowie,

when we're able to transform Bakers into bakers.

kiedy zmieniamy Piekarzy w piekarzy.

Pałac pamięci i inne techniki

The memory palace, these memory techniques --

to tylko ułatwienia.

they're just shortcuts.

In fact, they're not even really shortcuts.

To nawet nie ułatwienia.

They work because they make you work.

One nas mobilizują.

Wymuszają głębsze przetwarzanie,

They force a kind of depth of processing,

a kind of mindfulness,

uważność,

that most of us don't normally walk around exercising.

której zwykle nie ćwiczymy.

But there actually are no shortcuts.

Nie ma ułatwień.

Tak zapamiętujemy.

This is how stuff is made memorable.

Chciałbym zostawić wam myśl

And I think if there's one thing that I want to leave you with,

którą dostałem od E.P.,

it's what E.P., the amnesic who couldn't even remember he had a memory problem,

chorego na amnezję, który zapomniał,

left me with,

o problemach z pamięcią.

which is the notion that our lives are the sum of our memories.

Świadomość, że życie

jest sumą naszych wspomnień.

How much are we willing to lose

Ile z nich chcemy utracić

z naszego krótkiego życia

from our already short lives,

by losing ourselves in our Blackberries, our iPhones,

przez zatracenie się w smartfonach,

by not paying attention to the human being across from us

przez ignorowanie człowieka,

who is talking with us,

który stoi obok i mówi do nas,

by being so lazy that we're not willing to process deeply?

przez lenistwo, brak chęci,

by głębiej przetwarzać?

Na własnej skórze poczułem,

I learned firsthand

that there are incredible memory capacities

że drzemią w nas

latent in all of us.

niesamowite pokłady pamięci.

Ale jeśli chcecie mieć niezapomniane życie,

But if you want to live a memorable life,

musicie stać się ludźmi,

you have to be the kind of person

who remembers to remember.

którzy pamiętają o pamiętaniu.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)