Letting go of God | Julia Sweeney

Tłumaczenie: Jerzy Pa Korekta: Magda Rittenhouse

On September 10, the morning of my seventh birthday,

10. września, w dniu moich siódmych urodzin

I came downstairs to the kitchen, where my mother was washing the dishes

zeszłam na dół do kuchni, gdzie moja mama zmywała naczynia,

and my father was reading the paper or something,

a mój ojciec czytał gazetę lub coś w tym stylu,

and I sort of presented myself to them in the doorway, and they said,

stanęłam w drzwiach, zobaczyli mnie i powiedzieli:

"Hey, happy birthday!" And I said, "I'm seven."

"Hej, wszystkiego najlepszego." Odpowiedziałam: "Mam siedem lat."

And my father smiled and said,

Ojciec uśmiechnął się i powiedział:

"Well, you know what that means, don't you?"

"I wiesz co to znaczy, prawda?"

And I said, "Yeah, that I'm going to have a party

Odpowiedziałam: "Że będzie przyjęcie, tort

and a cake and get a lot of presents?"

i dostanę prezenty?" Mój ojciec na to: "No... tak,

And my dad said, "Well, yes.

But more importantly,

ale ważniejsze, to że skończywszy siedem lat osiągnęłaś wiek rozumu,

being seven means that you've reached the age of reason,

and you're now capable of committing any and all sins against God and man."

i jesteś teraz w stanie popełniać grzechy przeciwko Bogu i ludziom."

(Laughter)

(śmiech)

Now, I had heard this phrase, "age of reason," before.

Słyszałam już to sformułowanie, "wiek rozumu".

Sister Mary Kevin had been bandying it about

Siostra Mary Kevin męczyła nas tym

my second-grade class at school.

przez całą drugą klasę, ale kiedy ona go używała,

But when she said it,

the phrase seemed all caught up in the excitement of preparations

to określenie przewijało się tylko pośród przygotowań

for our first communion and our first confession,

do naszej pierwszej komunii i pierwszej spowiedzi,

kiedy wszyscy myśleli tylko o białej sukience i białym welonie.

and everybody knew that was really all about the white dress

and the white veil.

And anyway, I hadn't really paid all that much attention

i tak naprawdę, nie zastanawiałam się nad tym, co znaczy 'wiek rozumu'."

to that phrase, "age of reason."

So, I said, "Yeah, yeah, age of reason. What does that mean again?"

Więc powiedziałam: "Tak, tak, wiek rozumu. Co to tak naprawdę znaczy?"

And my dad said, "Well, we believe, in the Catholic Church,

A mój tata odpowiedział, "W Kościele katolickim wierzymy,

that God knows that little kids don't know the difference between right and wrong,

że Bóg wie, że małe dzieci nie rozróżniają dobra i zła,

but when you're seven, you're old enough to know better.

ale kiedy kończą siedem lat – stają się już mądrzejsze.

Dojrzałaś i osiągnęłaś wiek rozumu i od teraz

So, you've grown up and reached the age of reason,

and now God will start keeping notes on you,

Bóg będzie obserwował wszystko, co robisz i będzie to sobie zapisywał."

and begin your permanent record."

(Laughter)

(śmiech)

And I said, "Oh ...

Powiedziałam, "Zaraz. To znaczy że przez cały ten czas,

Wait a minute.

You mean all that time, up till today,

aż do dziś... cały ten czas byłam taka dobra i Bóg tego nie widział?"

all that time I was so good, God didn't notice it?"

And my mom said, "Well, I noticed it."

Wtedy moja mama wtrąciła: "Ale ja zauważyłam."

(Laughter)

(śmiech)

And I thought, "How could I not have known this before?

Pomyślałam sobie: "Jak mogłam wcześniej tego nie wiedzieć?

How could it not have sunk in when they'd been telling me?

Jak mogłam nie zwrócić na to uwagi, kiedy mi o tym opowiadali?

Tyle czasu byłam grzeczna i nic nie będę z tego miała.

All that being good and no real credit for it.

And worst of all, how could I not have realized

Co najgorsze, jak to się stało, że nie widziałam o tym ważnym fakcie,

this very important information

aż do dnia, w którym stał się on dla mnie praktycznie bezużyteczny?"

until the very day that it was basically useless to me?"

So I said, "Well, Mom and Dad, what about Santa Claus?

Więc zapytałam: "Mamo, tato, a Święty Mikołaj?

I mean, Santa Claus knows if you're naughty or nice, right?"

Święty Mikołaj wie, kiedy jest się grzecznym, prawda?"

And my dad said, "Yeah, but, honey,

Mój tata odpowiedział: "Tak, ale kochanie,

I think that's technically just between Thanksgiving and Christmas."

to się chyba liczy tylko między świętem Dziękczynienia i Bożym Narodzeniem."

And my mother said, "Oh, Bob, stop it. Let's just tell her. I mean, she's seven.

A moja mama na to: "Oj Bob, przestań. Powiedzmy jej po prostu.

W końcu ma już siedem lat. Julie, Święty Mikołaj nie istnieje."

Julie, there is no Santa Claus."

(Laughter)

(śmiech)

Now, this was actually not that upsetting to me.

Ta wieść nie zaniepokoiła mnie nadmiernie.

My parents had this whole elaborate story about Santa Claus:

Moi rodzice mieli przygotowaną całą historię ze Świętym Mikołajem:

how they had talked to Santa Claus himself and agreed

jak to rozmawiali z Mikołajem osobiście i ustalili,

that instead of Santa delivering our presents

że zamiast przynosić nam prezenty w Wigilię Bożego Narodzenia,

over the night of Christmas Eve,

jak każdej innej rodzinie,

like he did for every other family who got to open their surprises

która mogła potem rozpakować swoje niespodzianki z samego rana w Boże Narodzenie,

first thing Christmas morning,

our family would give Santa more time.

nasza rodzina da mu trochę więcej czasu.

Santa would come to our house while we were at nine o'clock high mass

Mikołaj miał odwiedzać nasz dom, kiedy my byliśmy na mszy o dziewiątej rano

on Christmas morning, but only if all of us kids did not make a fuss.

w Boże Narodzenie, ale tylko pod warunkiem że my dzieciaki nie będziemy robić scen.

Which made me very suspicious.

Co wydawało mi się dość podejrzane.

It was pretty obvious that it was really our parents giving us the presents.

Było dość oczywistym, że tak naprawdę to nasi rodzice dawali nam prezenty.

I mean, my dad had a very distinctive wrapping style,

To znaczy, mój tato miał bardzo charakterystyczny sposób pakowania,

and my mother's handwriting was so close to Santa's.

a pismo mojej mamy było bardzo podobne do pisma Mikołaja.

(Laughter)

Plus, why would Santa save time by having to loop back

Poza tym, czemu Mikołaj miałby tracić czas wracając

to our house after he'd gone to everybody else's?

do naszego domu, po tym jak odwiedził już wszystkie pozostałe?

There was only one obvious conclusion to reach from this mountain of evidence:

Z całej tej góry dowodów można było wysnuć tylko jeden wniosek:

our family was too strange and weird for even Santa Claus to come visit,

nasza rodzina była zbyt dziwna

nawet dla Mikołaja,

and my poor parents were trying to protect us from the embarrassment,

a moi biedni rodzice próbowali jedynie uchronić nas przed upokorzeniem

this humiliation of rejection by Santa, who was jolly --

bycia odrzuconym przez św. Mikołaja, który był taki pogodny,

but let's face it, he was also very judgmental.

ale który, powiedzmy sobie szczerze, również miał swoje uprzedzenia.

So to find out that there was no Santa Claus at all

Więc - sama informacja, że Mikołaj nie istnieje przyniosła ze sobą pewną ulgę.

was actually sort of a relief.

I left the kitchen not really in shock about Santa,

Wyszłam z kuchni nie szczególnie zszokowana wiadomością o Mikołaju,

but rather, I was just dumbfounded

ale raczej zamyślona,

about how I could have missed this whole age of reason thing.

tym jak mogłam przegapić całą tą sprawę z wiekiem rozumu.

It was too late for me, but maybe I could help someone else,

Dla mnie było już za późno, ale może byłam jeszcze w stanie komuś pomóc,

someone who could use the information.

może jest jeszcze ktoś, kogo mogę doinformować.

They had to fit two criteria:

Osoba ta musiałaby spełniać dwa kryteria:

they had to be old enough to be able to understand

musiałaby być wystarczająco dojrzała, żeby zrozumieć

the whole concept of the age of reason, and not yet seven.

całą koncepcję wieku rozumu i mieć mniej niż siedem lat.

The answer was clear: my brother Bill. He was six.

Odpowiedź nasunęła się sama: mój brat Bill. Miał dopiero sześć lat.

Well, I finally found Bill

Spotkałam go wreszcie ulicę od naszego domu

about a block away from our house at this public school playground.

na szkolnym boisku. Była sobota,

It was a Saturday, and he was all by himself,

był sam, po prostu kopał sobie piłką o ścianę.

just kicking a ball against the side of a wall.

I ran up to him and said, "Bill!

Podbiegłam do niego i powiedziałam: "Bill!

I just realized that the age of reason starts when you turn seven,

Właśnie dowiedziałam się, że wiek rozumu osiąga się dopiero w siódme urodziny,

and then you're capable of committing any and all sins

i dopiero wtedy jesteś zdolny popełnić grzech

against God and man."

przeciwko Bogu i ludziom." Bill mi odpowiedział: "No i?" a ja na to:

And Bill said, "So?"

And I said, "So, you're six.

"No i, masz sześć lat. Przez rok możesz jeszcze robić, co chcesz

You have a whole year to do anything you want to and God won't notice it."

i Bóg tego nie zauważy." A on odpowiedział: "No i co?" więc ja:

And he said, "So?"

And I said, "So? So everything!"

"No i co? No i to!" Już chciałam odejść. Byłam na niego wściekła.

And I turned to run. I was so angry with him.

But when I got to the top of the steps,

Ale kiedy dobiegłam do schodów, odwróciłam się w takim teatralnym stylu

I turned around dramatically and said,

i powiedziałam, "A tak przy okazji, Bill, Święty Mikołaj nie istnieje."

"Oh, by the way, Bill -- there is no Santa Claus."

(Laughter)

(śmiech)

Now, I didn't know it at the time,

Czego wtedy nie wiedziałam to to,

but I really wasn't turning seven on September 10th.

że tak naprawdę nie skończyłam siedmiu lat 10. września.

For my 13th birthday,

Na trzynaste urodziny planowałam imprezę piżamową dla wszystkich koleżanek,

I planned a slumber party with all of my girlfriends,

but a couple of weeks beforehand my mother took me aside and said,

ale kilka tygodni przedtem moja matka poprosiła mnie na bok i powiedziała,

"I need to speak to you privately.

"Musimy porozmawiać na osobności.

September 10th is not your birthday. It's October 10th."

Twoje urodziny nie są 10. września. Są 10 października." A ja na to: "Jak to?"

And I said, "What?"

(Laughter)

And she said ...

(śmiech)

Powiedziała mi: "Słuchaj, żeby pójść wcześniej do przedszkola musiałaś mieć urodziny przed 15. września."

(Laughter)

"Listen. The cut-off date to start kindergarten was September 15th."

(Laughter)

(śmiech)

"So I told them that your birthday was September 10th,

"Więc powiedziałam im że masz urodziny 10 września,

and then I wasn't sure

ale nie byłam pewna, czy się sama nie wygadasz,

that you weren't just going to go blab it all over the place,

so I started to tell you your birthday was September 10th.

więc zaczęłam tobie mówić że masz urodziny 10. września.

But, Julie, you were so ready to start school, honey. You were so ready."

Ale, Julie, byłaś taka gotowa żeby zacząć szkołę, kochanie. Byłaś taka gotowa."

I thought about it, and when I was four,

Pomyślałam nad tym. Kiedy miałam cztery lata,

I was already the oldest of four children,

byłam już najstarsza z czwórki dzieci,

and my mother even had another child to come,

a moja mama była w kolejnej ciąży,

so what I think she -- understandably -- really meant

więc myślę, że to przede wszystkim ona była gotowa,

was that she was so ready, she was so ready.

czemu trudno się dziwić. Matka powiedziała

Then she said, "Don't worry, Julie.

Every year on October 10th,

"Nie martw się, Julie, każdego roku 10 października, w twoje urodziny,

when it was your birthday but you didn't realize it,

nawet jeśli nie byłaś ich świadoma, pilnowałam,

I made sure that you ate a piece of cake that day."

żebyś zjadła kawałek tortu."

(Laughter)

(śmiech)

Which was comforting, but troubling.

Co było pocieszające, ale kłopotliwe.

My mother had been celebrating my birthday with me, without me.

Moja matka obchodziła moje urodziny ze mną, bez mojej wiedzy.

(Laughter)

What was so upsetting about this new piece of information

Tym co mnie najbardziej zdenerwowało w tej informacji

was not that I had to change the date of my slumber party

nie było to, że będę musiała zmienić datę imprezy

with all of my girlfriends.

z moimi koleżankami.

What was most upsetting was that this meant I was not a Virgo.

Najbardziej denerwujący był fakt, że nie jestem zodiakalną Panną.

I had a huge Virgo poster in my bedroom.

Miałam wielki plakat Panny w moim pokoju,

And I read my horoscope every single day,

i każdego dnia czytałam swój horoskop i zawsze tak świetnie do mnie pasował.

and it was so totally me.

(Laughter)

(śmiech)

And this meant that I was a Libra?

A teraz okazuje się, że jestem Wagą?

So, I took the bus downtown to get the new Libra poster.

Pojechałam więc do centrum po nowy plakat z Wagą.

The Virgo poster is a picture of a beautiful woman with long hair,

Na plakacie Panny była śliczna kobieta z długimi włosami,

sort of lounging by some water,

relaksująca się nad brzegiem wody,

but the Libra poster is just a huge scale.

ale plakat zodiakalnej Wagi to po prostu wielki obraz wagi szalkowej.

This was around the time that I started filling out physically,

To był mniej-więcej ten czas, kiedy zaczęłam nabierać kształtów,

and I was filling out a lot more than a lot of the other girls,

i nabierałam ich zdecydowanie więcej niż inne dziewczyny,

and frankly, the whole idea that my astrological sign was a scale

więc myśl że moim astrologicznym znakiem jest waga

just seemed ominous and depressing.

wydawała się ponuro prorocza i po prostu smutna.

(Laughter)

(śmiech)

But I got the new Libra poster,

Mimo to kupiłam sobie nowy plakat z Wagą,

and I started to read my new Libra horoscope,

i zaczęłam czytać mój nowy horoskop dla Wagi,

and I was astonished to find that it was also totally me.

i byłam absolutnie zaskoczona, że tak świetnie do mnie pasował.

(Laughter)

It wasn't until years later, looking back

Dopiero lata później, patrząc wstecz,

on this whole age-of-reason, change-of-birthday thing,

na całą sprawę z wiekiem rozumu i zmianą daty urodzin,

that it dawned on me:

oświeciło mnie, że nie kończyłam siedmiu lat,

I wasn't turning seven when I thought I turned seven.

kiedy myślałam że kończę siedem lat. Miałam przed sobą jeszcze cały miesiąc,

I had a whole other month

to do anything I wanted to before God started keeping tabs on me.

żeby robić co chcę, zanim Bóg zacznie patrzeć mi na ręce.

Oh, life can be so cruel.

Och, życie potrafi być takie okrutne.

One day, two Mormon missionaries came to my door.

Pewnego dnia, dwóch Mormonów zapukało do moich drzwi.

Now, I just live off a main thoroughfare in Los Angeles,

Mieszkam tuż obok jednej z tras przelotowych przez Los Angeles,

and my block is -- well, it's a natural beginning

więc moja przecznica jest dość logicznym początkiem

for people who are peddling things door to door.

dla wszelkiego rodzaju domokrążców.

Sometimes I get little old ladies from the Seventh Day Adventist Church

Czasem nachodzą mnie staruszki z kościoła Adwentystów Dnia Siódmego

showing me these cartoon pictures of heaven.

i pokazują mi komiksy z obrazkami nieba.

And sometimes I get teenagers who promise me

A czasem nastolatkowie, którzy obiecują, że nie przystąpią do gangu

that they won't join a gang and just start robbing people,

i nie zaczną rabować ludzi, jeśli tylko kupię

if I only buy some magazine subscriptions from them.

prenumeratę jakiegoś pisma.

So normally, I just ignore the doorbell, but on this day, I answered.

Przyzwyczaiłam się po prostu ignorować dzwonek do drzwi, ale tego dnia akurat otworzyłam.

And there stood two boys, each about 19, in white, starched short-sleeved shirts,

wydawała się ponuro prorocza i po prostu smutna.

w białych wykrochmalonych koszulkach z plakietkami,

and they had little name tags

that identified them as official representatives

które mówiły, że są oficjalnymi przedstawicielami

Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich,

of the Church of Jesus Christ of Latter-day Saints,

and they said they had a message for me, from God.

i powiedzieli mi, że mają dla mnie wiadomość od Boga.

I said, "A message for me? From God?" And they said, "Yes."

Zapytałam: "Wiadomość dla mnie? Od Boga?" A oni, że owszem.

Now, I was raised in the Pacific Northwest,

Musicie wiedzieć, że wychowałam się na północnym zachodzie Stanów,

around a lot of Church of Latter-day Saints people and, you know,

wśród wielu ludzi z Kościoła Świętych w Dniach Ostatnich,

I've worked with them and even dated them,

Pracowałam z nimi, a nawet chodziłam z nimi na randki,

but I never really knew the doctrine,

ale nigdy tak naprawdę nie znałam ich doktryny, ani nie wiedziałam,

or what they said to people when they were out on a mission,

co mówią ludziom, kiedy chodzą z misją i chyba byłam tego ciekawa,

and I guess I was sort of curious, so I said, "Well, please, come in."

więc powiedziałam: "Proszę, wejdźcie". Wyglądali na naprawdę szczęśliwych,

And they looked really happy,

bo zdaje się, że nie zdarza im się to zbyt często.

because I don't think this happens to them all that often.

(śmiech)

(Laughter)

And I sat them down, and I got them glasses of water --

Posadziłam ich i podałam im po szklance wody.

Ok, I got it, I got it.

OK, już mam. Podałam im wodę.

I got them glasses of water.

Don't touch my hair, that's the thing.

Zasada nr. 1: Nie dotykać włosów,

(Laughter)

(śmiech)

You can't put a video of myself in front of me

Nie możecie postawić przede mną podglądu

and expect me not to fix my hair.

i oczekiwać, że nie będę poprawiać sobie włosów.

Ok.

(śmiech)

(Laughter)

OK. Posadziłam ich i podałam wodę,

So I sat them down and I got them glasses of water,

and after niceties, they said,

i po uprzejmościach zapytali mnie: "Czy wierzysz, że Bóg kocha Cię całym jego sercem?"

"Do you believe that God loves you with all his heart?"

And I thought, "Well, of course I believe in God,

Pomyślałam: "Oczywiście, wierzę w Boga,

but you know, I don't like that word 'heart,'

ale, wiecie, nie lubię tego słowa: 'serce',

because it anthropomorphizes God,

bo uczłowiecza ono Boga,

and I don't like the word, 'his,' either, because that sexualizes God."

i nie lubię tego słowa: 'jego', bo nadaje Bogu płeć."

But I didn't want to argue semantics with these boys,

Ale nie chciałam kłócić się z nimi o semantykę,

so after a very long, uncomfortable pause, I said,

więc po naprawdę długiej, niezręcznej pauzie, powiedziałam,

"Yes, yes, I do. I feel very loved."

"Tak, owszem, wierzę. Czuję się bardzo kochana."

And they looked at each other and smiled,

Spojrzeli na siebie nawzajem i uśmiechnęli się,

like that was the right answer.

jakby taka właśnie była poprawna odpowiedź. Powiedzieli,

And then they said, "Do you believe

"Czy wierzysz, że wszyscy jesteśmy braćmi i siostrami na tej planecie?"

that we're all brothers and sisters on this planet?"

Więc opowiedziałam: "Tak, wierzę, wierzę." I ulżyło mi

And I said, "Yes, I do."

And I was so relieved that it was a question I could answer so quickly.

bo na to pytanie mogłam odpowiedzieć znacznie szybciej.

And they said, "Well, then we have a story to tell you."

Powiedzieli: "W takim razie mamy dla ciebie opowieść."

And they told me this story all about this guy named Lehi,

I opowiedzieli mi o pewnym gościu o imieniu Lehi,

who lived in Jerusalem in 600 BC.

który żył w Jerozolimie 600 lat p.n.e.

Now, apparently in Jerusalem in 600 BC, everyone was completely bad and evil.

Okazuje się, że w Jerozolimie 600 lat przed Chrystusem,

wszyscy byli absolutnie źli i nikczemni. Wszyscy bez wyjątku:

Every single one of them: man, woman, child, infant, fetus.

mężczyzna, kobieta, dziecko, niemowlę, płód.

And God came to Lehi and said to him,

Bóg przyszedł do Lehi'ego i powiedział mu, "Wsadź rodzinę na łódź,

"Put your family on a boat and I will lead you out of here."

a wyprowadzę was stąd." Tak też zrobił.

And God did lead them.

He led them to America.

Poprowadził ich do Ameryki.

I said, "America?

Zapytałam wtedy: "Do Ameryki? Z Jerozolimy do Ameryki łódką 600 lat p.n.e.?"

(Laughter)

From Jerusalem to America by boat in 600 BC?"

And they said, "Yes."

I odpowiedzieli: "Tak."

(Laughter)

(śmiech)

Then they told me how Lehi and his descendants

Opowiedzieli mi dalej, jak Lehi i jego potomkowie

reproduced and reproduced, and over the course of 600 years,

mnożyli się i mnożyli, i przez kolejne 600 lat

there were two great races of them, the Nephites and the Lamanites,

wyłoniły się spośród nich dwie rasy: Nefici i Lamanici,

and the Nephites were totally good -- each and every one of them --

Nefici byli w 100% dobrzy – wszyscy co do sztuki –

and the Lamanites were totally bad and evil --

a Lamanici byli źli i nikczemni –

każdy bez wyjątku zły do szpiku kości.

every single one of them just bad to the bone.

(śmiech)

Then, after Jesus died on the cross for our sins,

Następnie, po tym, jak Jezus zmarł na krzyżu za nasze grzechy,

on his way up to heaven,

po drodze do nieba zatrzymał się w Ameryce i odwiedził Nefitów.

he stopped by America and visited the Nephites.

(Laughter)

(śmiech)

And he told them that if they all remained totally, totally good --

I powiedział im, że jeśli wszyscy pozostaną tacy dobrzy –

bez jednej czarnej owcy --

each and every one of them --

they would win the war against the evil Lamanites.

wygrają wojnę przeciw złym Lamanitom.

But apparently somebody blew it,

Ale ewidentnie ktoś nawalił,

because the Lamanites were able to kill all the Nephites.

bo Lamanitom udało się wybić Nefitów.

All but one guy, this guy named Mormon,

Wszystkich poza jednym, nazywał się Mormon,

who managed to survive by hiding in the woods.

przeżył bo ukrywał się w lesie.

And he made sure this whole story was written down

I dołożył starań, by cała ta historia została spisana

in reformed Egyptian hieroglyphics chiseled onto gold plates,

w zreformowanych Egipskich hieroglifach wyciosanych w płytach ze złota,

which he then buried near Palmyra, New York.

które następnie zakopał koło miejscowości Palmyra, w stanie Nowy Jork.

(Laughter)

(śmiech)

Well, I was just on the edge of my seat.

W tej chwili siedziałam już jak na szpilkach.

(Laughter)

(śmiech)

I said, "What happened to the Lamanites?"

Zapytałam: "Co stało się z Lamanitami?"

And they said, "Well, they became our Native Americans, here in the U.S."

Odpowiedzieli mi: "Stali się naszymi rdzennymi Amerykanami tutaj w Stanach."

A ja na to: "Więc wierzycie, że Indianie są potomkami

And I said, "So, you believe the Native Americans are descended

from a people who were totally evil?"

ludzi absolutnie złych?" Odpowiedzieli: "Tak."

And they said, "Yes."

Then they told me how this guy named Joseph Smith

Potem opowiedzieli mi o tym, jak pewien gość nazwany Joseph Smith

found those buried gold plates right in his backyard,

znalazł owe złote tablice we własnym ogródku.

and he also found this magic stone back there that he put into his hat

Znalazł też magiczny kamień, który wsadził sobie do kapelusza,

w którym następnie umieścił twarz, a to z kolei pozwoliło mu

and then buried his face into,

and this allowed him to translate the gold plates

przetłumaczyć złote tablice ze zreformowanego egipskiego na angielski.

from the reformed Egyptian into English.

Well, at this point I just wanted to give these two boys some advice

W tym momencie naprawdę chciałam dać chłopakom

kilka wskazówek na temat tej branży.

about their pitch.

(Laughter)

(śmiech)

I wanted to say --

Chciałam im powiedzieć: "OK, nie zaczynajcie od tej historii."

(Applause)

"Ok, don't start with this story."

(Laughter)

I mean, even the Scientologists

Nawet Scientolodzy wiedzą że najpierw trzeba zbadać komuś osobowość zanim zacznie się –

know to start with a personality test before they start --

(Applause)

(brawa)

telling people all about Xenu, the evil intergalactic overlord.

- mu opowiadać o Xenu - złym, inter-galaktycznym super-władcy.

Then, they said, "Do you believe that God speaks to us

Wtedy zapytali: "Czy wierzysz, że Bóg przemawia do nas

through his righteous prophets?"

przez swych prawych proroków?" Odpowiedziałam, że nie, nie wierzę.

And I said, "No, I don't,"

because I was sort of upset about this Lamanite story

Byłam trochę zdenerwowana tym, co mówili o Lamanitach

i tą zakręconą opowieścią o złotych płytach, ale tak naprawdę,

and this crazy gold plate story,

but the truth was, I hadn't really thought this through,

nie przemyślałam tego dokładnie, więc wycofałam się trochę i zapytałam,

so I backpedaled a little and I said,

"Well, what exactly do you mean by 'righteous'?

"Co dokładnie macie na myśli przez 'prawych'?

And what do you mean by prophets? Like, could the prophets be women?"

i co macie na myśli przez 'proroków'? Czy prorokiem może być kobieta?"

And they said, "No." And I said, "Why?"

Odparli: "Nie." A ja: "Czemu?" więc odpowiedzieli:

And they said, "Well, it's because God gave women a gift

"To dlatego, że kobiety otrzymały już od Boga niesamowity dar,

that is so spectacular,

it is so wonderful, that the only gift he had left over to give men

tak wielki, że jedynym jaki został Bogu, aby dać mężczyznom,

was the gift of prophecy."

był dar proroctwa."

What is this wonderful gift God gave women, I wondered?

Czym jest ten wspaniały dar Boga dla kobiet? - myślałam.

Może chodzi o ich większą zdolność do współpracy i adaptacji?

Maybe their greater ability to cooperate and adapt?

(Laughter)

Women's longer lifespan?

Dłuższe życie kobiet? Fakt że kobiety są

The fact that women tend to be much less violent than men?

dużo mniej agresywne? Ale nie, nie chodziło o żaden z tych.

But no -- it wasn't any of these gifts.

They said, "Well, it's her ability to bear children."

Powiedzieli: "Tym darem jest możliwość wydania na świat dzieci."

I said, "Oh, come on.

Powiedziałam: "Dajcie spokój. To znaczy... nawet jeśli kobiety próbowałyby

I mean, even if women tried to have a baby every single year

mieć dziecko co rok od 15. do 45. roku życia,

from the time they were 15 to the time they were 45,

assuming they didn't die from exhaustion,

zakładając że nie umarłyby wcześniej z wycieńczenia,

it still seems like some women would have some time left over

to nadal zdaje się, że przynajmniej kilka kobiet miałoby czas,

to hear the word of God."

aby słuchać Słowa Bożego." Odpowiedzieli krótko: "Nie."

And they said, "No."

(Laughter)

(śmiech)

Well, then they didn't look so fresh-faced and cute to me any more,

W tym momencie już nie wydawali mi się tacy mili i uroczy,

ale mieli jeszcze coś do powiedzenia.

but they had more to say.

They said, "Well, we also believe that if you're a Mormon,

Powiedzieli: "Wierzymy również, że jeśli jest się Mormonem

and if you're in good standing with the church,

i jeśli żyje się w zgodzie z Kościołem, to kiedy się umiera,

when you die, you get to go to heaven

idzie się do nieba wraz z całą swoją rodziną na całą wieczność."

and be with your family for all eternity."

And I said, "Oh, dear.

Powiedziałam: "Ojej,

(Laughter)

(śmiech)

That wouldn't be such a good incentive for me."

dla mnie nie jest to wielka zachęta."

(Laughter)

(śmiech)

And they said, "Oh.

A oni na to: "Hej, wierzymy również,

(Laughter)

Hey! Well, we also believe that when you go to heaven,

że jak już idziesz do nieba, to twoje ciało zostaje ci

you get your body restored to you in its best original state.

zwrócone w najlepszej możliwej formie.

Like, if you'd lost a leg, well, you get it back.

Na przykład, jeśli straciłaś nogę, to dostaniesz ją z powrotem

Or, if you'd gone blind, you could see."

Albo, jeśli byłaś ślepa, znów będziesz widzieć."

I said, "Oh. Now, I don't have a uterus,

Musiałam zapytać: "OK, nie mam macicy, bo miałam raka

because I had cancer a few years ago.

parę lat temu, więc, czy to znaczy że jeśli pójdę do nieba,

So does this mean that if I went to heaven,

I would get my old uterus back?"

to dostanę swoją starą macicę?" Odpowiedzieli: "Jasne."

And they said, "Sure."

And I said, "I don't want it back. I'm happy without it." Gosh.

Powiedziałam: "Nie chcę jej! Dobrze mi bez niej." Jejku.

What if you had a nose job and you liked it?

A co jeśli miałoby się operację nosa i nowy by się podobał?

(Laughter)

(śmiech)

Would God force you to get your old nose back?

Czy Bóg zmusiłby do powrotu do starego nosa?

Then they gave me this Book of Mormon,

Wtedy dali mi tą Księgę Mormona

told me to read this chapter and that chapter,

i powiedzieli, żeby przeczytać ten i ten rozdział

and said they'd come back and check in on me,

i że wrócą któregoś dnia i sprawdzą jak mi się wiedzie,

i chyba powiedziałam coś w stylu: "Proszę, nie spieszcie się,"

and I think I said something like, "Please don't hurry,"

albo po prostu: "Proszę, nie" i już ich nie było.

or maybe just, "Please don't," and they were gone.

Ok, so I initially felt really superior to these boys,

OK, więc tak, początkowo czułam się dużo od nich lepsza,

and smug in my more conventional faith.

i wygodna w swojej bardziej konwencjonalnej wierze, ale

But then the more I thought about it, the more I had to be honest with myself.

im więcej o tym myślałam, tym musiałam być ze sobą bardziej szczera:

Jeśli ktoś przyszedłby do mnie i zaczął przedstawiać katolicką teologię

If someone came to my door

and I was hearing Catholic theology and dogma for the very first time,

i dogmaty po raz pierwszy w życiu i powiedziałby mi:

and they said, "We believe that God impregnated a very young girl

"Wierzmy że Bóg zapłodnił bardzo młodą dziewczynę

without the use of intercourse,

bez stosunku płciowego,

and the fact that she was a virgin is maniacally important to us."

a ona pozostałą dziewicą, który to fakt jest dla nas potwornie ważny,

(Laughter)

(śmiech)

"And she had a baby, and that's the son of God,"

i urodziła dziecko, i to był syn Boży."

I mean, I would think that's equally ridiculous.

Pomyślałabym, że to równie absurdalne.

I'm just so used to that story.

Ale do tej historii jestem przyzwyczajona.

(Laughter)

(śmiech)

So, I couldn't let myself feel condescending towards these boys.

Nie mogłam sobie pozwolić czuć się ponad tymi chłopakami.

But the question they asked me when they first arrived

Ale pytanie, które zadali mi na samym początku

nadal dźwięczało mi w głowie:

really stuck in my head:

Did I believe that God loved me with all his heart?

Czy wierzę, że Bóg kocha mnie całym swoim sercem?

Because I wasn't exactly sure how I felt about that question.

Bo tak naprawdę nie byłam pewna, jaki miałam stosunek do tego pytania.

Ale, jeśli by mnie zapytali:

Now, if they had asked me,

"Do you feel that God loves you with all his heart?"

Czy czujesz, że Bóg kocha Cię całym swoim sercem?

Well, that would have been much different, I think I would have instantly answered,

To by było zupełnie co innego, Myślę, że natychmiast odpowiedziałabym,

"Tak, tak, czuję to bez przerwy. Czuję miłość Boga zawsze gdy mi źle lub słabo,

"Yes, yes, I feel it all the time.

I feel God's love when I'm hurt and confused,

and I feel consoled and cared for.

i czuję, że ktoś mnie pociesza i się o mnie troszczy. W Bożej miłości mam schronienie,

I take shelter in God's love when I don't understand why tragedy hits,

kiedy nie rozumiem czemu dzieje się coś złego,

and I feel God's love when I look with gratitude at all the beauty I see."

i czuję miłość Boga, kiedy patrzę z wdzięcznością na całe piękno, które mnie otacza."

But since they asked me that question with the word "believe" in it,

Ale ponieważ zapytali mnie używając słowa 'wierzyć',

somehow it was all different,

wszystko było inaczej.

because I wasn't exactly sure if I believed what I so clearly felt.

Ponieważ nie byłam do końca pewna, czy wierzę, w to co wyraźnie czuję.