Roxane Gay: Confessions of a bad feminist | TED

Tłumaczenie: Magda Komorowska Korekta: Barbara Guzik

I am failing as a woman,

Ponoszę porażkę jako kobieta.

I am failing as a feminist.

Ponoszę porażkę jako feministka.

I have passionate opinions about gender equality,

Wyrażam żarliwe opinie o równości płci,

but I worry that to freely accept the label of "feminist,"

jednak obawiam się, że swobodne przyjęcie etykietki "feministki"

would not be fair to good feminists.

nie byłoby fair względem dobrych feministek.

I'm a feminist, but I'm a rather bad one.

Jestem feministką, ale raczej kiepską.

Oh, so I call myself a Bad Feminist.

Wręcz nazywam siebie "złą feministką".

Or at least, I wrote an essay,

Przynajmniej tak zatytułowałam swój zbiór esejów,

and then I wrote a book called "Bad Feminist,"

a potem książkę.

and then in interviews, people started calling me The Bad Feminist.

Później w wywiadach ludzie zaczęli nazywać mnie "Ta zła feministka".

(Laughter)

(Śmiech)

So, what started as a bit of an inside joke with myself

Ten osobisty żarcik

and a willful provocation,

oraz świadoma prowokacja

has become a thing.

stały się czymś więcej.

Let me take a step back.

Cofnijmy się w czasie.

When I was younger,

Kiedy byłam młodsza,

mostly in my teens and 20s,

głównie jako nastolatka i 20-latka,

I had strange ideas about feminists

miałam dziwne wyobrażenie o feministkach,

as hairy, angry, man-hating, sex-hating women --

jako o owłosionych, złych babach, które nienawidzą mężczyzn i seksu.

as if those are bad things.

Jakby to było coś złego.

(Laughter)

(Śmiech)

These days, I look at how women are treated the world over,

Kiedy widzę, jak na świecie traktuje się kobiety,

and anger, in particular, seems like a perfectly reasonable response.

to złość wydaje się bardzo rozsądną reakcją.

But back then,

Jednak wówczas obawiałam się tonu,

I worried about the tone people used

jakiego używali ludzie,

when suggesting I might be a feminist.

sugerując, że jestem feministką.

The feminist label was an accusation,

Łatka feministki była jak oskarżenie.

it was an "F" word, and not a nice one.

To było słówko na "F" i nie brzmiało miło.

I was labeled a woman who doesn't play by the rules,

Zaszufladkowano mnie jako kobietę bez zasad,

who expects too much,

która oczekuje zbyt wiele

who thinks far too highly of myself,

i ma zbyt wygórowane mniemanie o sobie,

by daring to believe I'm equal -- (Coughs) -- superior to a man.

bo ośmiela się myśleć,

że dorównuje mężczyźnie, (chrząknięcie) że go przewyższa.

You don't want to be that rebel woman,

Nie chcesz być buntowniczką,

until you realize that you very much are that woman,

jednak zauważasz, że w dużej mierze już nią jesteś

and cannot imagine being anyone else.

i nie wyobrażasz sobie, że możesz być inna.

As I got older, I began to accept

Z biegiem czasu zaakceptowałam,

that I am, indeed, a feminist, and a proud one.

że jestem feministką, i byłam z tego dumna.

I hold certain truths to be self-evident:

Pewne rzeczy uważam za oczywiste.

Women are equal to men.

Kobiety są równe mężczyznom.

We deserve equal pay for equal work.

Zasługujemy na równą płacę za tę samą pracę.

We have the right to move through the world as we choose,

Mamy prawo żyć tak, jak chcemy,

free from harassment or violence.

wolne od prześladowań i przemocy.

We have the right to easy, affordable access to birth control,

Mamy prawo mieć łatwy i niedrogi dostęp do antykoncepcji

and reproductive services.

i usług związanych z reprodukcją.

We have the right to make choices about our bodies,

Mamy prawo decydować o swoim ciele.

free from legislative oversight or evangelical doctrine.

Precz z nadzorem legislacyjnym oraz doktryną kościelną.

We have the right to respect.

Mamy prawo być szanowane.

There's more.

To nie wszystko.

When we talk about the needs of women,

Mówiąc o potrzebach kobiet,

we have to consider the other identities we inhabit.

należy rozważyć inne nasze tożsamości.

We are not just women.

Nie jesteśmy tylko kobietami.

We are people with different bodies,

Każda z nas ma inne ciało,

gender expressions, faiths, sexualities,

wiarę, tożsamość seksualną, inaczej eksponujemy swoją płeć,

class backgrounds, abilities, and so much more.

różnimy się pochodzeniem i umiejętnościami.

We need to take into account

Trzeba uwzględnić te różnice

these differences and how they affect us,

i rozważyć, jak na nas wpływają,

as much as we account for what we have in common.

skupić się na nich, tak samo, jak na tym, co nas łączy.

Without this kind of inclusion, our feminism is nothing.

Bez tego feminizm nic nie znaczy.

I hold these truths to be self-evident, but let me be clear:

Uważam, że te aspekty są oczywiste, ale dla pewności dodam,

I'm a mess.

jestem chaotyczna,

I am full of contradictions.

pełna sprzeczności.

There are many ways in which I'm doing feminism wrong.

Często postępuję inaczej, niż zakłada feminizm.

I have another confession.

Wyznam coś jeszcze.

When I drive to work, I listen to thuggish rap at a very loud volume.

Jadąc do pracy, głośno słucham jazgotliwego rapu.

(Laughter)

(Śmiech)

Even though the lyrics are degrading to women --

Chociaż teksty tych piosenek uwłaczają kobietom,

these lyrics offend me to my core --

dotykają mnie dogłębnie,

the classic Yin Yang Twins song "Salt Shaker" --

to klasyczny utwór Yin Yang Twinsa "Salt Shaker"

it is amazing.

jest niesamowity!

(Laughter)

(Śmiech)

"Make it work with your wet t-shirt.

"Niech mnie podnieci twój mokry T-shirt.

Bitch, you gotta shake it 'til your camel starts to hurt!"

Suko, potrząsaj tyłkiem, aż zacznie cię boleć!".

(Laughter)

(Śmiech)

Think about it.

Pomyślcie o tym.

(Laughter)

(Śmiech)

Poetry, right?

Czysta poezja.

I am utterly mortified by my music choices.

Moje wybory muzyczne są żenujące.

(Laughter)

(Śmiech)

I firmly believe in man work,

Mocno doceniam pracę mężczyzn,

which is anything I don't want to do, including --

rzeczy, których nie chcę sama robić.

(Laughter) --

(Śmiech)

all domestic tasks,

Prace domowe,

but also: bug killing, trash removal, lawn care and vehicle maintenance.

zabijanie robactwa, wyrzucanie śmieci, koszenie trawnika czy dbanie o samochód.

I want no part of any of that.

To nie dla mnie.

(Laughter)

(Śmiech)

Pink is my favorite color.

Mój ulubiony kolor to różowy.

I enjoy fashion magazines and pretty things.

Uwielbiam magazyny o modzie i ozdóbki.

I watch "The Bachelor" and romantic comedies,

Oglądam "Kawalera do wzięcia" i komedie romantyczne.

and I have absurd fantasies about fairy tales coming true.

Wierzę, że bajki stają się rzeczywistością.

Some of my transgressions are more flagrant.

Niektóre moje występki są bardziej rażące.

If a woman wants to take her husband's name,

Jeśli kobieta chce przyjąć nazwisko męża,

that is her choice, and it is not my place to judge.

to jej wybór i nie mam prawa jej osądzać.

If a woman chooses to stay home to raise her children,

Jeśli kobieta zostaje w domu, żeby wychowywać dzieci,

I embrace that choice, too.

akceptuję jej wybór.

The problem is not that she makes herself economically vulnerable in that choice;

To nie przez swoje wybory kobieta osłabia swoją sytuację ekonomiczną,

the problem is that our society is set up

tylko społeczeństwo to czyni, kiedy kobieta dokonuje swoich wyborów.

to make women economically vulnerable when they choose.

Let's deal with that.

Trzeba coś z tym zrobić.

(Applause)

(Brawa)

I reject the mainstream feminism

Odrzucam mainstreamowy feminizm,

that has historically ignored or deflected the needs

który w przeszłości ignorował potrzeby kobiet kolorowych,

of women of color, working-class women, queer women and transgender women,

z klasy robotniczej, queerowych lub transgenderycznych,

in favor of supporting white, middle- and upper-class straight women.

faworyzując heteroseksualne białe kobiety, z klasy średniej i z elit.

Listen, if that's good feminism -- I am a very bad feminist.

Jeśli to jest dobry feminizm, to ja jestem bardzo złą feministką.

(Laughter)

(Śmiech)

There is also this:

I jeszcze coś.

As a feminist, I feel a lot of pressure.

Jako feministka odczuwam presję.

We have this tendency to put visible feminists on a pedestal.

Mamy tendencję, żeby wynosić zdeklarowane feministki na piedestał.

We expect them to pose perfectly.

Wymagamy, żeby były doskonałe.

When they disappoint us,

Kiedy sprawiają zawód,

we gleefully knock them from the very pedestal we put them on.

z radością zrzucamy je z piedestału.

Like I said, I am a mess --

Jak mówiłam, jestem niczym chaos.

consider me knocked off that pedestal

Zanim wyniesiecie mnie na piedestał,

before you ever try to put me up there.

pomyślcie, jak mnie z niego zrzucicie.

(Laughter)

(Śmiech)

Too many women,

Zbyt wiele kobiet,

particularly groundbreaking women and industry leaders,

zwłaszcza nowoczesnych i kobiet sukcesu,

are afraid to be labeled as feminists.

obawia się łatki feministki.

They're afraid to stand up and say, "Yes, I am a feminist,"

Boją się wstać i powiedzieć: "Tak, jestem feministką",

for fear of what that label means,

bo boją się skutków szufladkowania,

for fear of being unable to live up to unrealistic expectations.

boją się, że nie spełnią nierealnych oczekiwań.

Take, for example, Beyoncé, or as I call her, The Goddess.

Weźmy za przykład Beyoncé, którą nazywam "Boginią".

(Laughter)

(Śmiech)

She has emerged, in recent years, as a visible feminist.

W ostatnich latach dała się poznać jako zdeklarowana feministka.

At the 2014 MTV Video Music Awards,

Podczas gali MTV Video Music Awards 2014

she performed in front of the word "feminist" 10 feet high.

Beyoncé wystąpiła na tle trzymetrowego napisu "feministka".

It was a glorious spectacle to see

To był wyśmienity występ.

this pop star openly embracing feminism

Gwiazda pop otwarcie przyznała się do feminizmu.

and letting young women and men know

Oznajmiła młodym osobom,

that being a feminist is something to celebrate.

że należy się szczycić feminizmem.

As the moment faded, cultural critics began endlessly debating

Po jakimś czasie krytycy kultury wdali się w niekończącą się debatę,

whether or not Beyoncé was, indeed, a feminist.

czy Beyoncé naprawdę jest feministką.

They graded her feminism,

Oceniali jej feminizm

instead of simply taking a grown, accomplished woman at her word.

zamiast uwierzyć na słowo dorosłej kobiecie sukcesu.

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Brawa)

We demand perfection from feminists,

Żądamy od feministek doskonałości,

because we are still fighting for so much,

bo walczymy o wiele,

we want so much,

wiele też chcemy

we need so damn much.

i cholernie wiele nam trzeba.

We go far beyond reasonable, constructive criticism,

Wykraczamy poza rozsądną i konstruktywną krytykę.

to dissecting any given woman's feminism,

Szczegółowo analizujemy feminizm każdej kobiety,

tearing it apart until there's nothing left.

dzieląc go na części pierwsze, aż nie zostaje nic.

We do not need to do that.

Nie musimy tego robić.

Bad feminism -- or really, more inclusive feminism -- is a starting point.

Punktem wyjścia jest zły feminizm, czy raczej globalny feminizm.

But what happens next?

Co się dzieje później?

We go from acknowledging our imperfections to accountability,

Najpierw uznajemy naszą niedoskonałość, potem bierzemy odpowiedzialność,

or walking the walk, and being a little bit brave.

albo ujawniamy się, co jest odważniejsze.

If I listen to degrading music,

Jeśli słucham upokarzającej muzyki,

I am creating a demand for which artists are more than happy

to sprawiam, że jest na nią popyt, a artyści są przeszczęśliwi,

to contribute a limitless supply.

będąc częścią nieograniczonej podaży.

These artists are not going to change

Ci artyści nie zmienią tekstu piosenek,

how they talk about women in their songs

nie będą inaczej śpiewać o kobietach,

until we demand that change by affecting their bottom line.

chyba że zażądamy tego, wpływając na stan ich konta.

Certainly, it is difficult.

Z pewnością jest to trudne.

Why must it be so catchy?

Czemu te utwory tak łatwo wpadają w ucho?

(Laughter)

(Śmiech)

It's hard to make the better choice,

Trudno jest podjąć lepszą decyzję,

and it is so easy to justify a lesser one.

a tak łatwo usprawiedliwić gorszy wybór.

But --

Ale

when I justify bad choices,

kiedy usprawiedliwiam złe wybory,

I make it harder for women to achieve equality,

to utrudniam kobietom dojście do równości,

the equality that we all deserve,

na którą wszyscy zasługujemy.

and I need to own that.

I muszę to przyznać.

I think of my nieces, ages three and four.

Myślę o moich siostrzenicach, które mają trzy i cztery lata.

They are gorgeous and headstrong, brilliant girls,

Są urocze, uparte i błyskotliwe,

who are a whole lot of brave.

mają dużo odwagi.

I want them to thrive in a world where they are valued

Chcę, żeby rosły w świecie, który będzie doceniał

for the powerful creatures they are.

ich silną osobowość.

I think of them,

Myślę o nich

and suddenly, the better choice becomes far easier to make.

i nagle lepszy wybór wydaje się łatwiejszy.

We can all make better choices.

Wszyscy możemy podejmować lepsze decyzje.

We can change the channel when a television show

Możemy zmienić kanał,

jeśli program traktuje przemoc wobec kobiet jako formę sportu,

treats sexual violence against women like sport,

Game of Thrones.

jak "Gra o tron".

We can change the radio station

Możemy zmienić stację radiową,

when we hear songs that treat women as nothing.

jeśli teksty piosenek uwłaczają kobietom.

We can spend our box office dollars elsewhere

Możemy sprawiać, że inne filmy będą odnosić sukcesy,

when movies don't treat women

a nie te, które sprowadzają kobiety

as anything more than decorative objects.

do roli dekoracji.

We can stop supporting professional sports

Możemy przestać wspierać sporty wyczynowe,

where the athletes treat their partners like punching bags.

gdzie zawodnicy traktują się jak worki do bicia.

(Applause)

(Brawa)

In other ways, men -- and especially straight white men --

Mężczyźni, zwłaszcza biali, heteroseksualni,

can say, "No, I will not publish with your magazine,

mogą powiedzieć: "Nie będę pisać dla waszego magazynu,

or participate in your project, or otherwise work with you,

brać udziału w waszych projektach, czy w ogóle współpracować z wami,

until you include a fair number of women,

dopóki nie zatrudnicie odpowiedniej liczby kobiet,

both as participants and decision makers.

które będą podwładnymi, jak i decydentami.

I won't work with you until your publication,

Nie będę z wami pracować,

or your organization, is more inclusive of all kinds of difference."

dopóki w waszych gazetach i organizacjach nie będzie miejsca na różnorodność".

Those of us who are underrepresented

Ci z nas, którzy są niedostatecznie reprezentowani

and invited to participate in such projects,

i są zapraszani do udziału w takich projektach,

can also decline to be included

mogą odmawiać, do czasu, kiedy więcej osób będzie zapraszanych

until more of us are invited through the glass ceiling,

na drugą stronę szklanego sufitu

and we are tokens no more.

i nie będziemy już tylko symbolami.

Without these efforts,

Bez tych starań,

without taking these stands,

bez zajmowania takich stanowisk,

our accomplishments are going to mean very little.

nasze osiągnięcia nie będą wiele znaczyć.

We can commit these small acts of bravery

Możemy nadal skupiać się na małych aktach odwagi

and hope that our choices trickle upward to the people in power --

i liczyć, że nasze wybory dotrą do ludzi sprawujących władzę,

editors, movie and music producers,

wydawców, producentów filmowych i muzycznych,

CEOs, lawmakers --

dyrektorów naczelnych, prawodawców,

the people who can make bigger, braver choices

do ludzi mogących podjąć istotniejsze decyzje

to create lasting, meaningful change.

wprowadzające ważne i długotrwałe zmiany.

We can also boldly claim our feminism --

Możemy śmiało obnosić się z feminizmem,

good, bad, or anywhere in between.

dobrym, złym, czy takim pośrodku.

The last line of my book "Bad Feminist" says,

W ostatnim wersie książki "Zła feministka" napisałam:

"I would rather be a bad feminist than no feminist at all."

"Wolę być złą feministką niż wcale nią nie być".

This is true for so many reasons,

Z wielu względów jest to prawda,

but first and foremost, I say this because once upon a time,

ale przede wszystkim mówię to,

my voice was stolen from me,

bo kiedyś odebrano mi prawo głosu,

and feminism helped me to get my voice back.

a feminizm pomógł mi go odzyskać.

There was an incident.

Zdarzył się wypadek.

I call it an incident so I can carry the burden of what happened.

Słowo "wypadek" pozwala mi przedstawić ciężar tego zdarzenia.

Some boys broke me,

Pewni chłopcy złamali mnie,

when I was so young, I did not know

kiedy byłam młoda i nie wiedziałam,

what boys can do to break a girl.

jak chłopcy mogą złamać dziewczynę.

They treated me like I was nothing.

Traktowali mnie jak śmiecia.

I began to believe I was nothing.

Zaczęłam wierzyć, że nim jestem.

They stole my voice, and in the after,

Odebrali mi głos, a następnie

I did not dare to believe

nie odważyłam się wierzyć,

that anything I might say could matter.

że moje słowo ma znaczenie.

But --

Ale

I had writing.

mogłam pisać.

And there, I wrote myself back together.

I napisałam siebie od nowa.

I wrote myself toward a stronger version of myself.

Opisałam silniejszą wersję siebie.

I read the words of women

Czytam to, co pisały kobiety,

who might understand a story like mine,

które są w stanie zrozumieć taką historię

and women who looked like me,

i które są podobne do mnie,

and understood what it was like to move through the world with brown skin.

i rozumieją, jak się żyje czarnoskórej kobiecie na tym świecie.

I read the words of women who showed me I was not nothing.

Czytałam historie kobiet, które pokazały mi, że nie jestem śmieciem.

I learned to write like them,

Nauczyłam się pisać jak one,

and then I learned to write as myself.

potem nauczyłam się pisać w swoim imieniu.

I found my voice again,

Odzyskałam głos,

and I started to believe that my voice is powerful beyond measure.

i uwierzyłam w jego wielką siłę.

Through writing and feminism,

Dzięki pisaniu i feminizmowi nauczyłam się,

I also found that if I was a little bit brave,

że gdybym była odważniejsza,

another woman might hear me and see me and recognize

inna kobieta mogłaby mnie usłyszeć, zobaczyć, zdać sobie sprawę,

that none of us are the nothing the world tries to tell us we are.

że nie jesteśmy śmieciami, jak wmawia nam świat.

In one hand,

W jednej dłoni skupiam siłę,

I hold the power to accomplish anything.

która pozwoli mi osiągnąć cel.

And in my other,

W drugiej dłoni

I hold the humbling reality that I am just one woman.

mam onieśmielające przeświadczenie, że jestem tylko jedną z kobiet.

I am a bad feminist,

Jestem złą feministką,

I am a good woman,

jestem dobrą kobietą,

I am trying to become better in how I think,

staram się udoskonalać sposób myślenia,

and what I say, and what I do,

to, co mówię i robię.

without abandoning everything that makes me human.

Nie odrzucam niczego, co czyni mnie człowiekiem.

I hope that we can all do the same.

Mam nadzieję, że wszystkie możemy tak zrobić.

I hope that we can all be a little bit brave,

Wierzę, że wszystkie możemy być nieco śmielsze,

when we most need such bravery.

zwłaszcza, gdy mocno potrzeba takiej odwagi.

(Applause)

(Brawa)