Adventures of an asteroid hunter | Carrie Nugent

Tłumaczenie: Marek Wilkowski Korekta: Rysia Wand

I am holding something remarkably old.

Trzymam coś wyjątkowo starego.

It is older than any human artifact,

Starszego niż jakikolwiek twór człowieka,

older than life on Earth,

starszego niż życie na Ziemi,

older than the continents and the oceans between them.

starszego niż kontynenty i oceany.

This was formed over four billion years ago

Ukształtowało się to ponad cztery miliardy lat temu,

in the earliest days of the solar system

na początku istnienia Układu Słonecznego,

while the planets were still forming.

gdy planety wciąż się tworzyły.

This rusty lump of nickel and iron may not appear special,

Ta zardzewiała bryłka niklu i żelaza może nie wydawać się wyjątkowa,

but when it is cut open ...

jednak gdy się ją przetnie...

you can see that it is different from earthly metals.

widać, że różni się od ziemskich metali.

This pattern reveals metallic crystals that can only form out in space

Ten wzór ujawnia kryształy metaliczne zdolne utworzyć się jedynie w kosmosie,

where molten metal can cool extremely slowly,

gdzie stopiony metal ochładza się wyjątkowo wolno,

a few degrees every million years.

o kilka stopni co milion lat.

This was once part of a much larger object,

Ta skała była kiedyś częścią większego obiektu,

one of millions left over after the planets formed.

jednego z milionów pozostałych po stworzeniu planet.

We call these objects asteroids.

Nazywamy te obiekty asteroidami.

Asteroids are our oldest and most numerous cosmic neighbors.

Asteroidy to nasze najstarsze i najliczniejsze kosmiczne sąsiedztwo.

This graphic shows near-Earth asteroids orbiting around the Sun,

Ta animacja pokazuje asteroidy bliskie Ziemi,

orbitujące wokół Słońca - żółte,

shown in yellow,

and swinging close to the Earth's orbit,

i te zbliżające się do orbity ziemskiej,

zaznaczone na niebiesko.

shown in blue.

The sizes of the Earth, Sun and asteroids have been greatly exaggerated

Rozmiar Ziemi, Słońca i asteroid został znacznie zwiększony,

so you can see them clearly.

by były lepiej widoczne.

Teams of scientists across the globe are searching for these objects,

Zespoły naukowców z całego świata

szukają tych obiektów,

discovering new ones every day,

odkrywając nowe każdego dnia,

steadily mapping near-Earth space.

mapując przestrzeń kosmiczną bliską Ziemi.

Much of this work is funded by NASA.

Większość z badań funduje NASA.

I think of the search for these asteroids as a giant public works project,

Dla mnie poszukiwania asteroid

to ogromny publiczny projekt,

but instead of building a highway, we're charting outer space,

jednak zamiast budować drogę,

mapujemy przestrzeń kosmiczną,

building an archive that will last for generations.

tworząc archiwum, które przetrwa pokolenia.

These are the 1,556 near-Earth asteroids discovered just last year.

Oto 1556 bliskich Ziemi asteroid,

odkrytych tylko w zeszłym roku.

And these are all of the known near-Earth asteroids,

A to są wszystkie znane bliskie Ziemi asteroidy,

which at last count was 13,733.

których liczba ostatnio wynosiła 13 733.

Each one has been imaged, cataloged

Każdą sfotografowano, skatalogowano

and had its path around the Sun determined.

oraz ustalono jej ścieżkę wokół Słońca.

Although it varies from asteroid to asteroid,

Mimo różnic między asteroidami,

the paths of most asteroids can be predicted for dozens of years.

ścieżki większości z nich można przewidzieć na wiele lat do przodu.

And the paths of some asteroids can be predicted with incredible precision.

Ścieżki niektórych asteroid można przewidzieć z niesłychaną precyzją.

For example, scientists at the Jet Propulsion Laboratory

Dla przykładu, naukowcy z Laboratorium Napędu Odrzutowego

predicted where the asteroid Toutatis was going to be four years in advance

przewidzieli pozycję asteroidy Toutatis

z czteroletnim wyprzedzeniem,

to within 30 kilometers.

z dokładnością do 30 kilometrów.

In those four years,

W ciągu tych czterech lat

Toutatis traveled 8.5 billion kilometers.

Toutatis przeleciał 8,5 miliarda kilometrów.

That's a fractional precision

Oznacza to dokładność obliczeń

of 0.000000004.

na poziomie 0,000000004.

(Laughter)

(Śmiech)

Now, the reason I have this beautiful asteroid fragment

Mogę trzymać ten fragment asteroidy,

is because, like all neighbors,

ponieważ, jak na sąsiadów przystało,

asteroids sometimes drop by unexpectedly.

asteroidy czasami wpadają bez zapowiedzi.

(Laughter)

(Śmiech)

Three years ago today,

Tego dnia, trzy lata temu,

a small asteroid exploded over the city of Chelyabinsk, Russia.

niewielka asteroida wybuchła nad miastem Czelabińsk w Rosji.

That object was about 19 meters across,

Obiekt ten miał 19 metrów średnicy,

or about as big as a convenience store.

inaczej mówiąc, był wielkości sklepu.

Objects of this size hit the Earth every 50 years or so.

Obiekty takiej wielkości uderzają w Ziemię

mniej więcej raz na 50 lat.

66 million years ago,

66 milionów lat temu,

a much larger object hit the Earth,

dużo większy obiekt uderzył w Ziemię,

causing a massive extinction.

powodując masowe wymieranie.

75 percent of plant and animal species were lost,

75 procent gatunków roślin i zwierząt zostało zniszczone,

including, sadly, the dinosaurs.

wliczając, niestety, dinozaury.

That object was about 10 kilometers across,

Ten obiekt miał około 10 kilometrów średnicy,

and 10 kilometers is roughly the cruising altitude of a 747 jet.

a 10 kilometrów,

to mniej więcej pułap lotu samolotu pasażerskiego 747.

So the next time you're in an airplane,

Następnym razem w samolocie

zajmijcie miejsce przy oknie,

snag a window seat, look out and imagine a rock so enormous

wyjrzyjcie i wyobraźcie sobie głaz

tak ogromny,

that resting on the ground,

że leżąc na ziemi,

it just grazes your wingtip.

niemal muska skrzydła samolotu.

It's so wide that it takes your plane one full minute to fly past it.

Jest tak szeroki,

że na ominięcie go potrzeba całej minuty lotu.

That's the size of the asteroid that hit the Earth.

Taki był rozmiar asteroidy, która uderzyła Ziemię.

It has only been within my lifetime

Dopiero od kilkudziesięciu lat

that asteroids have been considered a credible threat to our planet.

asteroidy uważa się

za poważne zagrożenie dla naszej planety.

And since then, there's been a focused effort underway

Od tamtej pory skoncentrowano się

na ich odkrywaniu i katalogowaniu.

to discover and catalog these objects.

I am lucky enough to be part of this effort.

Na szczęście mogę brać w tym udział.

I'm part of a team of scientists that use NASA's NEOWISE telescope.

Jestem członkiem grupy naukowców

używających teleskopu NASA NEOWISE.

Now, NEOWISE was not designed to find asteroids.

NEOWISE nie stworzono

do szukania asteroid.

It was designed to orbit the earth and look far beyond our solar system

Powstał, żeby krążyć wokół Ziemi

i zaglądać poza nasz Układ Słoneczny,

to seek out the coldest stars and the most luminous galaxies.

żeby znajdować najzimniejsze gwiazdy

i najjaśniejsze galaktyki.

And it did that very well for its designed lifetime of seven months.

Robił to świetnie

w czasie zaplanowanych siedmiu miesięcy.

But today, six years later, it's still going.

Dziś, po sześciu latach, wciąż działa.

We've repurposed it to discover and study asteroids.

Ma inne przeznaczenie:

odkrywa i bada asteroidy.

And although it's a wonderful little space robot,

Mimo, że jest wspaniałym małym kosmicznym robotem,

these days it's kind of like a used car.

dziś jest trochę jak używany samochód.

The cryogen that used to refrigerate its sensors is long gone,

Mieszkanka kriogeniczna do chłodzenia czujników

dawno się skończyła,

so we joke that its air-conditioning is broken.

więc żartujemy, że klimatyzacja się zepsuła.

It's got 920 million miles on the odometer,

Ma prawie półtora miliarda km na liczniku,

but it still runs great

ale wciąż świetnie działa

and reliably takes a photograph of the sky every 11 seconds.

i robi zdjęcia nieba co 11 sekund.

It's taken 23 photos since I began speaking to you.

Zrobił 23 zdjęcia odkąd zaczęłam do was mówić.

Jednym z powodów

One of the reasons NEOWISE is so valuable

przydatności NEOWISE jest to,

is that it sees the sky in the thermal infrared.

że widzi niebo w termalnej podczerwieni.

That means that instead of seeing the sunlight that asteroids reflect,

To znaczy,

że zamiast światła słonecznego odbitego od asteroid,

NEOWISE sees the heat that they emit.

NEOWISE widzi emitowane przez nie ciepło.

This is a vital capability since some asteroids are as dark as coal

Jest to ważna zdolność,

bo niektóre asteroidy są czarne jak węgiel

and can be difficult or impossible to spot with other telescopes.

i mogą być trudne lub niemożliwe

do wykrycia przez inne teleskopy.

But all asteroids, light or dark, shine brightly for NEOWISE.

Ale wszystkie asteroidy, jasne i ciemne,

świecą jasno dla NEOWISE.

Astronomers are using every technique at their disposal

Astronomowie używają wszystkich dostępnych technik,

to discover and study asteroids.

aby odkrywać i badać asteroidy.

In 2010, a historic milestone was reached.

W roku 2010 osiągnięto historyczny przełom.

The community, together, discovered over 90 percent of asteroids

Wspólnymi siłami odkryto ponad 90 procent asteroid

bigger than one kilometer across --

większych niż jeden kilometr średnicy,

objects capable of massive destruction to Earth.

obiektów zdolnych spowodować ogromne szkody na Ziemi.

But the job's not done yet.

Ale to nie koniec pracy.

An object 140 meters or bigger could decimate a medium-sized country.

Obiekt mający 140 metrów lub więcej,

mógłby zniszczyć kraj średniej wielkości.

So far, we've only found 25 percent of those.

Takich obiektów znaleźliśmy na razie tylko 25 procent.

We must keep searching the sky for near-Earth asteroids.

Musimy obserwować niebo

w poszukiwaniu asteroid.

We are the only species able to understand calculus

Jesteśmy jedynym gatunkiem

zdolnym zrozumieć różniczki

or build telescopes.

czy budować teleskopy.

We know how to find these objects.

Wiemy, jak znaleźć te obiekty.

This is our responsibility.

Jest to nasz obowiązek.

If we found a hazardous asteroid with significant early warning,

Znajdując niebezpieczną asteroidę odpowiednio wcześnie,

we could nudge it out of the way.

można zmienić jej kierunek.

Unlike earthquakes, hurricanes or volcanic eruptions,

W odróżnieniu od trzęsień ziemi, huraganów, czy erupcji wulkanicznych,

an asteroid impact can be precisely predicted

uderzenie asteroidy można dokładnie przewidzieć

and prevented.

i mu zapobiec.

What we need to do now is map near-Earth space.

Musimy teraz zmapować przestrzeń bliską Ziemi.

We must keep searching the sky.

Musimy nieustannie przeszukiwać niebo.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)