Jeremy Gilley: One day of peace

Tłumaczenie: Sławomir Apel Korekta: Karolina Laniewska

I was basically concerned about what was going on in the world.

Zasadniczo martwiło mnie to, co się dzieje na świecie.

I couldn't understand

Nie mogłem zrozumieć

the starvation, the destruction,

głodu, zniszczenia,

the killing of innocent people.

zabijania niewinnych ludzi.

Making sense of those things

Szukanie w tym sensu

is a very difficult thing to do.

to rzecz niezwykle trudna.

And when I was 12, I became an actor.

Kiedy miałem 12 lat, zostałem aktorem.

I was bottom of the class. I haven't got any qualifications.

Byłem najgorszy w klasie. Nie miałem żadnych umiejętności.

I was told I was dyslexic.

Powiedziano mi, że mam dysleksję.

In fact, I have got qualifications.

Właściwie, to miałem umiejętności.

I got a D in pottery, which was the one thing that I did get --

Jedyną rzecz jaką dostałem to 3 z garncarstwa,

which was useful, obviously.

które oczywiście było przydatne.

And so concern

I właśnie obawa

is where all of this comes from.

była początkiem wszystkiego.

And then, being an actor, I was doing these different kinds of things,

I później, będąc aktorem, wykonywałem różne rzeczy.

and I felt the content of the work that I was involved in

Poczułem, że meritum pracy, w którą się angażowałem

really wasn't cutting it, that there surely had to be more.

de facto nie przynosiło zadowolenia. Czułem, że musi być coś więcej.

And at that point, I read a book by Frank Barnaby,

I wtedy przeczytałem książkę Franka Barnaby'ego,

this wonderful nuclear physicist,

wspaniałego fizyka jądrowego,

and he said that media had a responsibility,

który stwierdził, że media ponoszą odpowiedzialność,

that all sectors of society had a responsibility

że wszystkie grupy społeczne ponoszą odpowiedzialność za to,

to try and progress things and move things forward.

aby próbować, poddawać działaniu i ulepszać różne sprawy.

And that fascinated me,

I to mnie zafascynowało,

because I'd been messing around with a camera most of my life.

bo przez całe życie wygłupiałem się z kamerą.

And then I thought, well maybe I could do something.

I pomyślałem, że może i ja mógłbym coś zrobić.

Maybe I could become a filmmaker.

Mógłbym stać się filmowcem.

Maybe I can use the form of film constructively

Mógłbym konstruktywnie wykorzystać gatunek filmowy,

to in some way make a difference.

by w jakiś sposób dokonać realnej zmiany.

Maybe there's a little change I can get involved in.

Może jest mała część, w którą mogę się zaangażować.

So I started thinking about peace,

Zacząłem więc myśleć o pokoju,

and I was obviously, as I said to you,

i rzeczywiście byłem, jak wam mówiłem,

very much moved by these images,

bardzo poruszony tymi obrazami.

trying to make sense of that.

Próbowałem to zrozumieć.

Could I go and speak to older and wiser people

Czy mogę rozmawiać ze starszymi i mądrzejszymi ludźmi,

who would tell me how they made sense

którzy powiedzieliby mi, jak oni rozumieją

of the things that are going on?

to, co się dzieje?

Because it's obviously incredibly frightening.

Bo to oczywiście jest ogromnie przerażające.

But I realized that,

Ale zrozumiałem,

having been messing around with structure as an actor,

wygłupiając się z aktorską konwencją,

that a series of sound bites in itself wasn't enough,

że kilka chwytliwych dźwięków to nie wszystko,

that there needed to be a mountain to climb,

że potrzeba góry, na którą się wespnę,

there needed to be a journey that I had to take.

podróży, którą odbędę.

And if I took that journey,

I jeśli ją odbędę,

no matter whether it failed or succeeded, it would be completely irrelevant.

nieważne czy z powodzeniem czy nie, to będzie to zupełnie nieistotne.

The point was that I would have something

Celem było znalezienie czegoś, co

to hook the questions of -- is humankind fundamentally evil?

skupi uwagę na pytaniu: czy ludzkość jest zasadniczo zła?

Is the destruction of the world inevitable? Should I have children?

Czy zniszczenie świata jest nieuniknione? Czy powinienem mieć dzieci?

Is that a responsible thing to do? Etc., etc.

Czy ich posiadanie jest odpowiedzialne? Itd.

So I was thinking about peace,

Tak więc rozmyślałem o pokoju,

and then I was thinking, well where's the starting point for peace?

i zastanawiałem się, gdzie jest punkt wyjściowy dla pokoju.

And that was when I had the idea.

I wtedy na to wpadłem.

There was no starting point for peace.

Nie ma takiego punktu.

There was no day of global unity.

Nie było dnia globalnej jedności.

There was no day of intercultural cooperation.

Nie było dnia partnerstwa wielokulturowego.

There was no day when humanity came together,

Nie istniał dzień, w którym ludzkość zjednoczyłaby się,

separate in all of those things

różna w wielu innych dziedzinach -

and just shared it together --

i zwyczajnie dzieliła się tym wspólnie -

that we're in this together,

że siedzimy w tym razem,

and that if we united and we interculturally cooperated,

i gdybyśmy byli zjednoczeni i współpracowali między kulturami,

then that might be the key to humanity's survival.

to wtedy istniałby klucz do przetrwania ludzkości.

That might shift the level of consciousness

Może to zwiększyłoby świadomość

around the fundamental issues that humanity faces --

zasadniczych kwestii, przed jakimi stoi ludzkość -

if we did it just for a day.

gdybyśmy tak zrobili przez jeden dzień.

So obviously we didn't have any money.

Oczywiście nie mieliśmy pieniędzy.

I was living at my mom's place.

Mieszkałem u mamy.

And we started writing letters to everybody.

Zaczęliśmy pisać do wszystkich listy.

You very quickly work out what is it that you've got to do

Szybko dochodzi się do tego, co trzeba zrobić,

to fathom that out.

aby to ogarnąć.

How do you create a day voted by every single head of state in the world

Jak sprawić, aby popartym przez głowę każdego państwa na świecie,

to create the first ever Ceasefire Nonviolence Day,

pierwszym dniem globalnego zawieszenia broni i wyrzeczenia się przemocy,

the 21st of September?

był 21 września?

And I wanted it to be the 21st of September

Chciałem, by to był 21 września,

because it was my granddad's favorite number.

bo to ulubiona liczba mojego dziadka.

He was a prisoner of war.

Był więźniem wojennym.

He saw the bomb go off at Nagasaki.

Widział, jak wybuchła bomba w Nagasaki.

It poisoned his blood. He died when I was 11.

Zatruła mu krew. Zmarł gdy miałem 11 lat.

So he was like my hero.

Był moim bohaterem.

And the reason why 21 was the number is

Dlaczego liczba 21?

700 men left, 23 came back,

700 mężczyzn wyjechało, a 23 powróciło.

two died on the boat and 21 hit the ground.

Dwóch zmarło na łodzi, a 21 dotarło do brzegu.

And that's why we wanted it to be the 21st of September as the date of peace.

Dlatego też wybraliśmy dzień 21 września.

So we began this journey,

Więc rozpoczęliśmy tę podróż

and we launched it in 1999.

w 1999 roku.

And we wrote to heads of state, their ambassadors,

Napisaliśmy do głów państw, ambasadorów, laureatów

Nobel Peace laureates, NGOs, faiths,

pokojowej nagrody Nobla, przeróżnych organizacji

various organizations -- literally wrote to everybody.

pozarządowych i religijnych - dosłownie do wszystkich.

And very quickly, some letters started coming back.

I bardzo szybko zaczęły napływać odpowiedzi.

And we started to build this case.

I cała inicjatywa ruszyła.

And I remember the first letter.

Pamiętam pierwszy list.

One of the first letters was from the Dalai Lama.

Pochodził od Dalajlamy.

And of course we didn't have the money; we were playing guitars

Oczywiście nie mieliśmy pieniędzy. Grając na gitarze

and getting the money for the stamps that we were sending out all of [this mail].

zdobywaliśmy pieniądze na znaczki, dzięki którym rozsyłaliśmy całą pocztę.

A letter came through from the Dalai Lama saying,

List od Dalajlamy brzmiał:

"This is an amazing thing. Come and see me.

"To wspaniałe. Przyjeździe mnie odwiedzić.

I'd love to talk to you about the first ever day of peace."

Chciałbym porozmawiać o pierwszym dniu pokoju."

And we didn't have money for the flight.

Nie mieliśmy pieniędzy na przelot, więc dzwonię

And I rang Sir Bob Ayling, who was CEO of BA at the time,

do ówczesnego prezesa British Airways, Boba Aylinga,

and said, "Mate, we've got this invitation.

i mówię: "Kolego, mamy takie zaproszenie.

Could you give me a flight? Because we're going to go see him."

Załatwisz przelot? Bo chcemy się z nim zobaczyć."

And of course, we went and saw him and it was amazing.

I rzecz jasna, odwiedziliśmy go. To było wspaniałe.

And then Dr. Oscar Arias came forward.

A później pojawił się Dr Oscar Arias.

And actually, let me go back to that slide,

I ... pozwólcie, że powrócę do tego slajdu, bo

because when we launched it in 1999 --

gdy w 1999 startowaliśmy z inicjatywą pierwszego

this idea to create the first ever day of ceasefire and non-violence --

dnia globalnego zawieszenia broni i wyrzeczenia się przemocy,

we invited thousands of people.

zaprosiliśmy tysiące ludzi.

Well not thousands -- hundreds of people, lots of people --

No, może nie tysiące - setki, mnóstwo ludzi -

all the press, because we were going to try and create

całą prasę, bo zamierzaliśmy stworzyć pierwszy

the first ever World Peace Day, a peace day.

w historii Międzynarodowy Dzień Pokoju.

And we invited everybody,

Zaprosiliśmy wszystkich,

and no press showed up.

a prasa nie zjawiła się.

There were 114 people there -- they were mostly my friends and family.

Było tam 114 osób - głównie moja rodzina i przyjaciele.

And that was kind of like the launch of this thing.

I był to swego rodzaju początek całej inicjatywy.

But it didn't matter because we were documenting, and that was the thing.

Ale nie miało to znaczenia, bo dokumentowaliśmy to, i o to chodziło.

For me, it was really about the process.

Chodziło mi właśnie o ten proces.

It wasn't about the end result.

Nie chodziło tylko o końcowy wynik.

And that's the beautiful thing about the camera.

I w tym tkwi piękno kamery filmowej.

They used to say the pen is mightier than the sword. I think the camera is.

Powiadają, że słowa ranią bardziej niż czyny. A ja myślę, że to kamera.

And just staying in the moment with it was a beautiful thing

Zatrzymująca chwilę, ukazując inicjatywę jako niezwykłą

and really empowering actually.

i prawdziwie umacniającą.

So anyway, we began the journey.

Tak czy inaczej, rozpoczęliśmy podróż.

And here you see people like Mary Robinson, I went to see in Geneva.

Widzicie tu Mary Robinson, którą odwiedziłem w Genewie.

I'm cutting my hair, it's getting short and long,

Ścinam włosy, są raz krótsze, raz dłuższe,

because every time I saw Kofi Annan,

ponieważ, spotykając Kofiego Annana, za każdym razem

I was so worried that he thought I was a hippie that I cut it,

martwiłem się, że pomyśli, że jestem jakimś hipisem.

and that was kind of what was going on.

Więc je ściąłem, jak widać.

(Laughter)

(Śmiech)

Yeah, I'm not worried about it now.

Tak, teraz już się tym nie martwię.

So Mary Robinson,

Tak więc Mary Robinson

she said to me, "Listen, this is an idea whose time has come. This must be created."

powiedziała mi: "Nadszedł czas na taką inicjatywę. To trzeba zrobić."

Kofi Annan said, "This will be beneficial to my troops on the ground."

Annan powiedział: "To będzie korzystne dla moich oddziałów naziemnych."

The OAU at the time, led by Salim Ahmed Salim,

Organizacja Jedności Afrykańskiej, prowadzona przez S. Ahmeda Salima,

said, "I must get the African countries involved."

orzekła: "Musimy włączyć kraje Afryki."

Dr. Oscar Arias, Nobel Peace laureate,

Dr Oscar Arias, laureat pokojowej nagrody Nobla,

president now of Costa Rica,

prezydent Kostaryki, powiedział:

said, "I'll do everything that I can."

"Zrobię wszystko, co w mojej mocy."

So I went and saw Amr Moussa at the League of Arab States.

Więc pojechałem do Amra Moussy z Ligii Państw Arabskich.

I met Mandela at the Arusha peace talks,

Spotkałem Mandelę podczas rozmów

and so on and so on and so on --

pokojowych w Aruszy. I tak dalej -

while I was building the case

ta inicjatywa powstawała,

to prove whether this idea

by udowodnić, że ów pomysł

would make sense.

ma sens.

And then we were listening to the people. We were documenting everywhere.

I wtedy słuchaliśmy opowieści ludzi. Wszystko dokumentowaliśmy.

76 countries in the last 12 years, I've visited.

Odwiedziłem 76 krajów w ciągu 12 lat.

And I've always spoken to women and children wherever I've gone.

Gdziekolwiek byłem, zawsze rozmawiałem z kobietami i dziećmi.

I've recorded 44,000 young people.

Sfilmowaliśmy 44 tys. młodych ludzi,

I've recorded about 900 hours of their thoughts.

ponad 900 godzin ich przemyśleń.

I'm really clear about how young people feel

Naprawdę rozumiem jak czują się młodzi,

when you talk to them about this idea

kiedy rozmawia się z nimi o pomyśle

of having a starting point for their actions for a more peaceful world

rozpoczęcia działań na rzecz pokoju na świecie poprzez

through their poetry, their art, their literature,

ich poezję, sztukę, literaturę,

their music, their sport, whatever it might be.

muzykę, sport, czy cokolwiek by to nie było.

And we were listening to everybody.

I słuchaliśmy każdego.

And it was an incredibly thing, working with the U.N.

Praca z ONZ, organizacjami pozarządowymi,

and working with NGOs and building this case.

wdrażanie tej inicjatywy, to wszystko było niesamowite.

I felt that I was presenting a case

Czułem, że przedstawiam inicjatywę

on behalf of the global community

w imieniu globalnej społeczności,

to try and create this day.

by spróbować stworzyć taki dzień.

And the stronger the case and the more detailed it was,

I im stawała się silniejsza i bardziej szczegółowa,

the better chance we had of creating this day.

tym mieliśmy lepsze szanse na jej wdrożenie.

And it was this stuff, this,

I to było to coś, gdzie na

where I actually was in the beginning

początku się znajdowałem, myślenie

kind of thinking no matter what happened, it didn't actually matter.

typu: nie ważne, co się stało, to nie miało znaczenia.

It didn't matter if it didn't create a day of peace.

Nie ważne gdybyśmy nie stworzyli dnia pokoju.

The fact is that, if I tried and it didn't work,

Chodzi o to, że gdybym próbował i nie wyszłoby,

then I could make a statement

wtedy mógłbym powiedzieć

about how unwilling the global community is to unite --

o niechęci globalnej społeczności do zjednoczenia -

until, it was in Somalia, picking up that young girl.

do czasu, kiedy w Somalii nie podniosłem tej dziewczynki.

And this young child

I to młodziutkie dziecko,

who'd taken about an inch and a half out of her leg with no antiseptic,

które straciło kawałek nogi i nie miało czym jej odkazić,

and that young boy who was a child soldier,

i ten młody chłopiec, dziecko-żołnierz,

who told me he'd killed people -- he was about 12 --

który powiedział mi, że zabijał ludzi - miał z 12 lat -

these things made me realize

te rzeczy uświadomiły mi,

that this was not a film that I could just stop.

że to nie jest film, który mogę po prostu zatrzymać.

And that actually, at that moment something happened to me,

I właśnie wtedy, w tej chwili, stało się coś, co najwyraźniej

which obviously made me go, "I'm going to document.

kazało mi działać, "Będę kręcił dokument.

If this is the only film that I ever make,

Nawet jeśli będzie to jedyny film, jaki zrobię,

I'm going to document until this becomes a reality."

nakręcę go zanim to stanie się rzeczywistością."

Because we've got to stop, we've got to do something

Bo trzeba to powstrzymać, trzeba coś zrobić,

where we unite --

by się zjednoczyć -

separate from all the politics and religion

poza całą polityką i religią, które,

that, as a young person, is confusing me.

jako młodego człowieka, otumaniają mnie.

I don't know how to get involved in that process.

Nie wiem jak włączyć się w ten proces.

And then on the seventh of September, I was invited to New York.

I wtedy 7 września zaproszono mnie do Nowego Jorku.

The Costa Rican government and the British government

Na zgromadzeniu ogólnym ONZ, Rządy Kostaryki

had put forward to the United Nations General Assembly,

i Wielkiej Brytanii, wraz z 54 współwnioskodawcami,

with 54 co-sponsors,

wysunęły wniosek dotyczący ustanowienia wiekopomnego

the idea of the first ever Ceasefire Nonviolence Day,

dnia globalnego zawieszenia broni i wyrzeczenia się przemocy

the 21st of September, as a fixed calendar date,

jako stałej daty w kalendarzu - 21 września,

and it was unanimously adopted by every head of state in the world.

i został on jednogłośnie przyjęty przez głowy wszystkich państw świata.

(Applause)

(Brawa)

Yeah, but there were hundreds of individuals, obviously, who made that a reality.

No tak, ale oczywiście setki osób przyczyniło się do urzeczywistnienia tegoż.

And thank you to all of them.

I dziękuję im wszystkim.

That was an incredible moment.

To była niezwykła chwila.

I was at the top of the General Assembly just looking down into it and seeing it happen.

Spoglądałem na to z góry sali zgromadzenia, i widziałem jak się dokonuje dzieło.

And as I mentioned, when it started,

I jak wspominałem, gdy zaczęliśmy,

we were at the Globe, and there was no press.

w teatrze Globe nie zjawiła się prasa.

And now I was thinking, "Well, the press it really going to hear this story."

I myślałem sobie: "Cóż, prasa i tak o tym usłyszy."

And suddenly, we started to institutionalize this day.

I nagle, zaczęliśmy ustanawiać ten dzień.

Kofi Annan invited me on the morning of September the 11th

Kofi Annan zaprosił mnie rankiem 11 września,

to do a press conference.

by odbyć konferencję prasową.

And it was 8:00 AM when I stood there.

Była ósma rano, kiedy tam stałem.

And I was waiting for him to come down, and I knew that he was on his way.

Czekałem, aż zejdzie. Wiedziałem, że jest w drodze.

And obviously he never came down. The statement was never made.

Oczywiście nie przybył. Oświadczenie nigdy nie zostało wygłoszone.

The world was never told there was a day of global ceasefire and nonviolence.

Świat nie dowiedział się o dniu globalnego zawieszenia broni i wyrzeczenia się przemocy.

And it was obviously a tragic moment

To oczywiście była tragiczna chwila

for the thousands of people who lost their lives,

dla tysięcy ludzi, którzy stracili tam swoje życie,

there and then subsequently all over the world.

i w konsekwencji na całym świecie.

It never happened.

Nigdy się tak nie stało.

And I remember thinking,

I pamiętam, że myślałem,

"This is exactly why, actually,

"To właśnie dlatego musimy

we have to work even harder.

pracować jeszcze ciężej.

And we have to make this day work.

Musimy sprawić, by ten dzień się udał.

It's been created; nobody knows.

Został stworzony, nikt o nim nie wie.

But we have to continue this journey,

Ale musimy kontynuować tą podróż,

and we have to tell people,

i musimy powiedzieć ludziom,

and we have to prove it can work."

musimy udowodnić, że to się uda."

And I left New York freaked,

I opuściłem Nowy Jork, wystraszony,

but actually empowered.

choć istotnie silniejszy.

And I felt inspired

I czułem inspirację

by the possibilities

możliwościami, że

that if it did, then maybe we wouldn't see things like that.

gdyby się udało, może wtedy nie oglądalibyśmy takich rzeczy.

I remember putting that film out and going to cynics.

Pamiętam, że pokazywałem ten film cynikom.

I was showing the film,

Pokazywałem film i pamiętam,

and I remember being in Israel and getting it absolutely slaughtered

że po obejrzeniu go przez jakichś gości byłem

by some guys having watched the film --

bezwzględnie masakrowany:

that it's just a day of peace, it doesn't mean anything.

że to tylko dzień pokoju, że to nie ma znaczenia,

It's not going to work; you're not going to stop the fighting in Afghanistan;

że nie uda się, że nie powstrzymam walk w Afganistanie,

the Taliban won't listen, etc., etc.

że Talibowie nie posłuchają, itd.

It's just symbolism.

To tylko symbolika.

And that was even worse

A to było nawet gorsze

than actually what had just happened in many ways,

niż to, co się stało na wiele sposobów,

because it couldn't not work.

ponieważ nie mogło się nie udać.

I'd spoken in Somalia, Burundi, Gaza, the West Bank,

Rozmawiałem w Somalii, Burundi, Gazie, Zachodnim Brzegu,

India, Sri Lanka, Congo, wherever it was,

Indiach, Sri Lance, Kongo, gdziekolwiek,

and they'd all tell me, "If you can create a window of opportunity,

i mówili mi: "Jeśli potrafisz stworzyć szansę,

we can move aid, we can vaccinate children.

my dostarczymy pomoc, zaszczepimy dzieci.

Children can lead their projects.

Dzieci mogą kierować swoimi projektami.

They can unite. They can come together. If people would stop, lives will be saved."

Mogą się łączyć, być razem. Jeśli ludzie zechcą przestać, wiele istnień będzie uratowanych."

That's what I'd heard.

Oto co usłyszałem.

And I'd heard that from the people who really understood what conflict was about.

Słyszałem to od ludzi, którzy naprawdę rozumieli podłoże konfliktu.

And so I went back to the United Nations.

Więc wróciłem do ONZ.

I decided that I'd continue filming and make another movie.

Zdecydowałem, że będę nadal filmował, i zrobię kolejny film.

And I went back to the U.N. for another couple of years.

Tak wróciłem do ONZ na kolejnych kilka lat.

We started moving around the corridors of the U.N. system,

Poruszaliśmy się w kuluarach ONZ,

governments and NGOs,

rządów, organizacji pozarządowych,

trying desperately to find somebody

desperacko próbując znaleźć kogoś,

to come forward and have a go at it,

kto wyjdzie naprzeciw i da szansę,

see if we could make it possible.

sprawi, że to wszystko jest możliwe.

And after lots and lots of meetings obviously,

Oczywiście po dużej liczbie spotkań

I'm delighted that this man, Ahmad Fawzi,

jestem zachwycony Ahmadem Fawzim,

one of my heroes and mentors really,

jednym z moich bohaterów i mentorów,

he managed to get UNICEF involved.

który sprawił, że UNICEF się włączył.

And UNICEF, God bless them, they said, "Okay, we'll have a go."

I UNICEF, niech ich Bóg błogosławi, oznajmił: "Dobrze, spróbujemy."

And then UNAMA became involved in Afghanistan.

Później włączyła się Misja Wsparcia ONZ w Afganistanie.

It was historical. Could it work in Afghanistan

To było historyczne. Czy uda się w Afganistanie

with UNAMA and WHO

z Misją Wsparcia i Światową Organizacją

and civil society, etc., etc., etc.?

Zdrowia, ludnością cywilną, itd.?

And I was getting it all on film and I was recording it,

I miałem to wszystko na filmie, nagrywałem to myśląc:

and I was thinking, "This is it. This is the possibility of it maybe working.

"Oto chodzi. Ta okazja może przynieść efekty.

But even if it doesn't, at least the door is open

A nawet jeśli nie, przynajmniej otwarto drzwi

and there's a chance."

i istnieje szansa."

And so I went back to London,

Wróciłem więc do Londynu,

and I went and saw this chap, Jude Law.

i poszedłem zobaczyć tego gościa, Jude'a Lawa.

And I saw him because he was an actor, I was an actor,

On był aktorem, tak jak ja.

I had a connection to him,

Była między nami więź,

because we needed to get to the press, we needed this attraction,

bo musieliśmy dotrzeć do prasy, potrzebowaliśmy zainteresowania,

we needed the media to be involved.

media musiały być w to zaangażowane.

Because if we start pumping it up a bit maybe more people would listen

Bo, jeśli zaczniemy to bardziej nagłaśniać, więcej ludzi posłucha

and there'd be more --

i będzie ich więcej ... -

when we got into certain areas,

gdy dotrzemy do określonych obszarów,

maybe there would be more people interested.

możliwe, że zainteresuje się więcej osób.

And maybe we'd be helped financially a little bit more,

I może pomogą nam finansowo, choć trochę,

which had been desperately difficult.

bo ta kwestia była potwornie trudna.

I won't go into that.

Pominę ją.

So Jude said, "Okay, I'll do some statements for you."

Jude powiedział: "OK, wygłoszę kilka oświadczeń."

While I was filming these statements, he said to me, "Where are you going next?"

Gdy je filmowałem, spytał: "Dokąd teraz jedziesz?"

I said, "I'm going to go to Afghanistan." He said, "Really?"

Ja na to: "Do Afganistanu." A on: "Serio?"

And I could sort of see a little look in his eye of interest.

I zauważyłem, że trochę go to zainteresowało.

So I said to him, "Do you want to come with me?

I zapytałem: "Chcesz mi towarzyszyć?

It'd be really interesting if you came.

Byłoby ciekawie, gdybyś pojechał.

It would help and bring attention.

Pomogłoby i przyciągnęłoby uwagę.

And that attention

I taka uwaga miałaby

would help leverage the situation,

wpływ na tą sytuację,

as well as all of the other sides of it."

jak i inne jej aspekty."

I think there's a number of pillars to success.

Uważam, że sukces ma wiele podwalin.

One is you've got to have a great idea.

Świetny pomysł to jedno.

The other is you've got to have a constituency, you've got to have finance,

Sprzymierzeńcy, posiadanie środków pieniężnych, i umożliwienie

and you've got to be able to raise awareness.

wzrostu świadomości to drugie.

And actually I could never raise awareness by myself, no matter what I'd achieved.

Przecież dzięki mnie ta świadomość nie wzrośnie, nieważne co bym osiągnął.

So these guys were absolutely crucial.

Tak więc, tacy goście byli absolutnie kluczowi.

So he said yes,

Jude zgodził się

and we found ourselves in Afghanistan.

i znaleźliśmy się w Afganistanie.

It was a really incredible thing that when we landed there,

To było naprawdę wspaniałe, gdy po wylądowaniu

I was talking to various people, and they were saying to me,

rozmawiałem z różnymi ludźmi i oni mówili:

"You've got to get everybody involved here.

"Musisz wszystkich tutaj zaangażować.

You can't just expect it to work. You have to get out and work."

Nie spodziewaj się, że to zadziała. Trzeba wyjść do nich i działać."

And we did, and we traveled around,

I tak zrobiliśmy, podróżowaliśmy po kraju,

and we spoke to elders, we spoke to doctors, we spoke to nurses,

rozmawialiśmy ze starszyzną, z lekarzami i pielęgniarkami,

we held press conferences, we went out with soldiers,

organizowaliśmy konferencje prasowe, wyszliśmy do żołnierzy,

we sat down with ISAF, we sat down with NATO,

zasiedliśmy z Międzynarodowymi Siłami Wsparcia Bezpieczeństwa,

we sat down with the U.K. government.

z NATO, i brytyjskim rządem.

I mean, we basically sat down with everybody --

Rozmawialiśmy praktycznie ze wszystkimi -

in and out of schools with ministers of education,

z ministrami edukacji, w szkołach i poza nimi,

holding these press conferences,

odbywając te konferencje prasowe,

which of course, now were loaded with press, everybody was there.

które teraz naturalnie wypełnione były dziennikarzami. Byli wszyscy.

There was an interest in what was going on.

Istniało zainteresowanie tym, co się działo.

This amazing woman, Fatima Gailani, was absolutely instrumental in what went on

Niezwykła kobieta, Fatima Magalani, była niezmiernie pomocna w tym, co nadeszło,

as she was the spokesperson for the resistance against the Russians.

jako rzecznik do spraw oporu przeciwko Rosjanom.

And her Afghan network

I jej afgańska sieć

was just absolutely everywhere.

kontaktów docierała wszędzie.

And she was really crucial in getting the message in.

Była naprawdę osobą kluczową w dostarczaniu wiadomości.

And then we went home. We'd sort of done it.

Wtedy wróciliśmy do domu. Wykonaliśmy zadanie.

We had to wait now and see what happened.

Musieliśmy czekać i zobaczyć, co się wydarzy.

And I got home,

Wróciłem i ja,

and I remember one of the team bringing in a letter to me

i pamiętam członka zespołu, który przyniósł nam list

from the Taliban.

od Talibów.

And that letter basically said, "We'll observe this day.

Zasadniczo w liście napisano:

We will observe this day.

"Przyjrzymy się temu dniu.

We see it as a window of opportunity.

Potraktujemy go jako szansę.

And we will not engage. We're not going to engage."

Ale nie włączymy się."

And that meant that humanitarian workers

A to oznaczało, że pracownicy akcji humanitarnych

wouldn't be kidnapped or killed.

nie będą porywani lub zabijani.

And then suddenly, I obviously knew at this point, there was a chance.

I nagle, oczywiście już wtedy wiedziałem, że istnieje szansa.

And days later,

Kilka dni później

1.6 million children were vaccinated against polio

zaszczepiono przeciwko polio 1,6 mln dzieci,

as a consequence of everybody stopping.

co było efektem przerwanych walk.

(Applause)

(Brawa)

And like the General Assembly,

I tak, jak w zgromadzeniu ogólnym,

obviously the most wonderful, wonderful moment.

była to niewątpliwie najcudowniejsza chwila.

And so then we wrapped the film up and we put it together

I wtedy ukończyliśmy film, złożyliśmy go w całość,

because we had to go back.

bo musieliśmy wracać.

We put it into Dari and Pashto. We put it in the local dialects.

Przygotowaliśmy go w dari, paszto i innych miejscowych dialektach.

We went back to Afghanistan,

Wróciliśmy do Afganistanu,

because the next year was coming, and we wanted to support.

bo nadchodził kolejny rok, i chcieliśmy udzielić im wsparcia.

But more importantly, we wanted to go back,

Ale co ważniejsze, chcieliśmy tam wrócić,

because these people in Afghanistan were the heroes.

bo ci ludzie w Afganistanie to bohaterowie.

They were the people who believed in peace

Ci ludzie uwierzyli w pokój

and the possibilities of it, etc., etc. -- and they made it real.

i jego możliwości, itd. Urzeczywistnili go.

And we wanted to go back and show them the film

Chcieliśmy wrócić i przedstawić film, by powiedzieć:

and say, "Look, you guys made this possible. And thank you very much."

"Spójrzcie, to dzięki wam to się stało możliwe. I bardzo wam dziękujemy."

And we gave the film over.

Powtarzaliśmy pokaz filmu.

Obviously it was shown, and it was amazing.

Był pokazywany, i to było wspaniałe.

And then that year, that year, 2008,

I wtedy w roku 2008,

this ISAF statement from Kabul, Afghanistan, September 17th:

oświadczenie MSWB z Kabulu, w Afganistanie 17 września:

"General Stanley McChrystal,

"Generał Stanley McChrystal,

commander of international security assistance forces in Afghanistan,

dowódca Międzynarodowych Sił Wsparcia Bezpieczeństwa w Afganistanie,

announced today ISAF will not conduct offensive military operations

ogłosił, że 21 września MSWB nie przeprowadzi

on the 21st of September."

działań wojskowych."

They were saying they would stop.

Mówili, że przestaną walczyć.

And then there was this other statement

I następnie pojawiło się kolejne,

that came out from the U.N. Department of Security and Safety

z Departamentu Bezpieczeństwa, mówiące,

saying that, in Afghanistan,

że w Afganistanie z powodu

because of this work,

naszych działań

the violence was down by 70 percent.

przemoc spadła o 70 %.

70 percent reduction in violence on this day at least.

70. procentowy spadek tylko w tym dniu.

And that completely blew my mind

I to kompletnie mnie zatkało,

almost more than anything.

bardziej niż cokolwiek.

And I remember being stuck in New York, this time because of the volcano,

I pamiętam jak utknąłem w Nowym Jorku, tym razem z powodu wulkanu,

which was obviously much less harmful.

co oczywiście było mniej dotkliwe.

And I was there thinking about what was going on.

I będąc tam myślałem o tym, co się dzieje.

And I kept thinking about this 70 percent.

Myślałem o tych 70 %.

70 percent reduction in violence --

70 % spadek przemocy -

in what everyone said was completely impossible

o tym, że wszyscy mówili, że to zupełnie niemożliwe,

and you couldn't do.

i że nie uda nam się.

And that made me think that, if we can get 70 percent in Afghanistan,

I to sprawiło, że pomyślałem, że jeśli możemy to zrobić w Afganistanie,

then surely we can get 70 percent reduction everywhere.

to z pewnością uzyskamy te 70 % gdziekolwiek indziej.

We have to go for a global truce.

Musimy działać na rzecz globalnego zawieszenia broni,

We have to utilize this day of ceasefire and nonviolence

spożytkować dzień globalnego zawieszenia broni i wyrzeczenia się przemocy,

and go for a global truce,

i zrobić go na skalę światową,

go for the largest recorded cessation of hostilities,

dokonać największego w historii zaprzestania wrogości,

both domestically and internationally, ever recorded.

tak lokalnego, jak i międzynarodowego, największego do tej pory!

That's exactly what we must do.

To właśnie musimy zrobić.

And on the 21st of September this year,

A 21-go września tego roku

we're going to launch that campaign at the O2 Arena

wystartujemy z tą kampanią na hali Arena O2,

to go for that process,

żeby wdrożyć ten proces,

to try and create the largest recorded cessation of hostilities.

by stworzyć największe w historii zaprzestanie wrogości.

And we will utilize all kinds of things --

I wykorzystamy, co się da -

have a dance and social media

taniec, media społecznościowe,

and visiting on Facebook and visit the website, sign the petition.

Facebook, stronę akcji, podpisywanie petycji.

And it's in the six official languages of the United Nations.

I to wszystko w sześciu roboczych językach ONZ.

And we'll globally link with government, inter-government,

I globalnie połączymy rządy, międzynarodowe organizacje rządowe,

non-government, education, unions, sports.

pozarządowe, edukacyjne, związkowe i sportowe.

And you can see the education box there.

A tutaj widać okienko: edukacja.

We've got resources at the moment in 174 countries

Obecnie posiadamy zasoby w 174 krajach, gdzie

trying to get young people to be the driving force

staramy się, aby młodzi ludzie byli siłą napędową,

behind the vision of that global truce.

stojącą za wizją globalnego zawieszenia broni.

And obviously the life-saving is increased, the concepts help.

Oczywiście zwiększyło się ratownictwo, koncepcje są skuteczne.

Linking up with the Olympics --

Łączenie idei z Igrzyskami. Pojechałem na

I went and saw Seb Coe. I said, "London 2012 is about truce.

spotkanie z Sebem Coem. Powiedziałem: "Londyn 2012: zawieszenie broni.

Ultimately, that's what it's about."

W końcu o to właśnie chodzi."

Why don't we all team up? Why don't we bring truce to life?

Dlaczego nie zagrać zespołowo i nie powrócić do zawieszenia broni?

Why don't you support the process of the largest ever global truce?

Dlaczego nie wesprzeć największego w historii globalnego zawieszenia broni?

We'll make a new film about this process.

Nakręcimy na ten temat nowy film.

We'll utilize sport and football.

Wykorzystamy sport i piłkę nożną.

On the Day of Peace, there's thousands of football matches all played,

W Dniu Pokoju rozegranych zostanie tysiące meczów futbolowych,

from the favelas of Brazil to wherever it might be.

od brazylijskich faweli po jakikolwiek inny zakątek.

So, utilizing all of these ways

Wykorzystamy więc wszystkie sposoby,

to inspire individual action.

żeby inspirować pojedyncze akcje.

And ultimately, we have to try that.

Ostatecznie - musimy spróbować.

We have to work together.

Musimy wspólnie działać.

And when I stand here in front of all of you,

I kiedy stoję tu przed wami wszystkimi,

and the people who will watch these things,

i tymi, którzy obejrzą te materiały, w imieniu

I'm excited, on behalf of everybody I've met,

wszystkich, których poznałem, jestem podekscytowany,

that there is a possibility that our world could unite,

że istnieje szansa, aby świat się zjednoczył,

that we could come together as one,

że wspólnie może nam się udać, że

that we could lift the level of consciousness around the fundamental issues,

możemy podnieść świadomość wokół podstawowych kwestii,

brought about by individuals.

realizowanych przez ludzi.

I was with Brahimi, Ambassador Brahimi.

Byłem z ambasadorem Brahimim.

I think he's one of the most incredible men

To jeden z najwspanialszych ludzi,

in relation to international politics -- in Afghanistan, in Iraq.

jeśli chodzi o politykę międzynarodową - w Afganistanie i Iraku.

He's an amazing man.

To niesamowity człowiek.

And I sat with him a few weeks ago.

Kilka tygodni temu spytałem go:

And I said to him, "Mr. Brahimi, is this nuts, going for a global truce?

"Panie Brahimi, czy to globalne zawieszenie broni to wariactwo?

Is this possible? Is it really possible that we could do this?"

Jest możliwe? Naprawdę możemy to zrobić?"

He said, "It's absolutely possible."

Odparł: "Absolutnie tak."

I said, "What would you do?

Spytałem: "Co pan by zrobił?

Would you go to governments and lobby and use the system?"

Zwróciłby się pan do rządów, grup nacisków i wykorzystał system?"

He said, "No, I'd talk to the individuals."

Odparł: "Nie, ja rozmawiałbym z ludźmi."

It's all about the individuals.

Chodzi o jednostki,

It's all about you and me.

takie jak ty, czy ja.

It's all about partnerships.

Chodzi o partnerstwo.

It's about your constituencies; it's about your businesses.

Chodzi o sprzymierzeńców ideii, o wasze firmy.

Because together, by working together,

Ponieważ działając wspólnie

I seriously think we can start to change things.

możemy coś zmienić, naprawdę tak sądzę.

And there's a wonderful man sitting in this audience, and I don't know where he is,

Na sali jest cudowny człowiek, nie wiem gdzie siedzi.

who said to me a few days ago -- because I did a little rehearsal --

Parę dni temu, gdy odbywałem niewielką próbę, powiedział

and he said, "I've been thinking about this day

do mnie: "Myślałem o tym całym dniu

and imagining it as a square

i wyobraziłem go sobie jako plac

with 365 squares,

składający się z 365 kwadratów,

and one of them is white."

jeden z nich pomalowany był na biało."

And it then made me think about a glass of water, which is clear.

To sprawiło, że ja pomyślałem o szklance czystej wody.

If you put one drop,

Jeśli wlejesz kroplę

one drop of something, in that water,

do tej wody, kroplę czegokolwiek,

it'll change it forever.

woda zmieni się na zawsze.

By working together, we can create peace one day.

Pracując wspólnie, pewnego dnia stworzymy pokój.

Thank you TED. Thank you.

Dziękuję organizacji TED.

(Applause)

(Brawa)

Thank you.

Dziękuję wam.

(Applause)

(Brawa)

Thanks a lot.

Ogromnie dziękuję.

(Applause)

(Brawa)

Thank you very much. Thank you.

Serdecznie dziękuję. Dziękuję wam.