Chimamanda Ngozi Adichie: We should all be feminists | TED

Vertaald door: Maartje van Sandwijk Nagekeken door: Saskia O'Neill

So I would like to start by telling you about one of my greatest friends,

Ik wil beginnen met een verhaal over één van mijn beste vrienden,

Okoloma Maduewesi.

Okoloma Maduewesi.

Okoloma lived on my street

Okoloma woonde in mijn straat

and looked after me like a big brother.

en zorgde voor mij als een soort oudere broer.

If I liked a boy, I would ask Okoloma's opinion.

Als ik een jongen leuk vond,

vroeg ik Okoloma wat hij van die jongen vond.

Okoloma died in the notorious Sosoliso plane crash

Okoloma overleed

bij de afschuwelijke Sosoliso Airlines vliegtuigcrash

in Nigeria in December of 2005.

in Nigeria in december 2005.

Almost exactly seven years ago.

Bijna zeven jaar geleden.

Okoloma was a person I could argue with, laugh with and truly talk to.

Met Okoloma kon ik ruzieën, lachen

en echt goed praten.

He was also the first person to call me a feminist.

Hij was ook de eerste persoon die me een feminist noemde.

I was about fourteen, we were at his house, arguing.

Ik was veertien en we waren bij hem thuis aan het ruzieën.

Both of us bristling with half bit knowledge

We verweerden ons met halve waarheden die we ooit ergens hadden gelezen.

from books that we had read.

I don't remember what this particular argument was about,

Ik weet niet meer precies waar we boos over waren,

but I remember that as I argued and argued,

maar ik weet nog dat, terwijl ik tekeerging,

Okoloma looked at me and said, "You know, you're a feminist."

Okoloma me aankeek en zei: "Wat ben jij een feminist."

It was not a compliment.

Dit was geen compliment.

(Laughter)

(Gelach)

I could tell from his tone,

Hij zei het op een toon,

the same tone that you would use to say something like,

dezelfde toon waarop je zoiets zou zeggen als:

"You're a supporter of terrorism."

"Jij steunt terrorisme."

(Laughter)

(Gelach)

I did not know exactly what this word "feminist" meant,

Ik wist niet goed wat een 'feminist' was

and I did not want Okoloma to know that I did not know.

en ik wilde niet dat Okoloma dat wist.

So I brushed it aside, and I continued to argue.

Ik negeerde de opmerking en praatte verder.

And the first thing I planned to do when I got home

Ik nam me voor om zodra ik thuiskwam

was to look up the word "feminist" in the dictionary.

het woord 'feminist' op te zoeken in het woordenboek.

Now fast forward to some years later,

Een paar jaar later

I wrote a novel about a man who among other things beats his wife

schreef ik een boek over een man die onder andere zijn vrouw mishandelt

and whose story doesn't end very well.

en met wie het niet goed afloopt.

While I was promoting the novel in Nigeria,

Tijdens een boekpromotie in Nigeria

a journalist, a nice, well-meaning man,

zei een journalist, een aardige man,

told me he wanted to advise me.

dat hij me wat goedbedoeld advies wilde geven.

And for the Nigerians here,

Alle Nigerianen hier zullen waarschijnlijk toegeven

I'm sure we're all familiar

with how quick our people are to give unsolicited advice.

dat wij erg goed zijn in het geven van ongevraagd advies.

He told me that people were saying that my novel was feminist

Hij zei dat mensen mijn boek feministisch vonden

and his advice to me --

en hij raadde mij aan --

and he was shaking his head sadly as he spoke --

met een bezorgde uitdrukking --

was that I should never call myself a feminist

mezelf nooit een feminist te noemen,

because feminists are women who are unhappy

want feministen zijn vrouwen die ongelukkig zijn

because they cannot find husbands.

omdat ze geen man kunnen vinden.

(Laughter)

(Gelach)

So I decided to call myself "a happy feminist."

Ik besloot mezelf een vrolijke feminist te noemen.

Then an academic, a Nigerian woman told me

Toen zei een wetenschapper, een Nigeriaanse vrouw,

that feminism was not our culture

dat feminisme niet bij ons past, dat het niet Afrikaans is

and that feminism wasn't African,

and that I was calling myself a feminist

en dat ik mezelf feminist noemde

because I had been corrupted by "Western books."

omdat ik verpest was door 'Westerse boeken'.

Which amused me,

Dat vond ik grappig,

because a lot of my early readings were decidedly unfeminist.

want toen ik jong was, las ik boeken die totaal niet feministisch waren.

I think I must have read every single Mills & Boon romance published

Als tiener heb ik denk ik bijna alle boeken van de bouquetreeks gelezen.

before I was sixteen.

And each time I tried to read those books

Ik vond de zogenaamde 'feministische klassiekers'

called "the feminist classics,"

I'd get bored, and I really struggled to finish them.

veel te saai om uit te lezen.

But anyway, since feminism was un-African,

Omdat feminisme niet Afrikaans zou zijn,

I decided that I would now call myself "a happy African feminist."

besloot ik mezelf een 'vrolijke, Afrikaanse feminist' te noemen.

At some point I was a happy African feminist who does not hate men

Op een gegeven moment was ik een vrolijke, Afrikaanse feminist

die geen hekel heeft aan mannen, die van lipgloss houdt

and who likes lip gloss

and who wears high heels for herself but not for men.

en die hoge hakken draagt voor zichzelf, niet voor mannen.

(Laughter)

(Gelach)

Of course a lot of this was tongue-in-cheek,

En we lachen er nu om,

but that word feminist is so heavy with baggage, negative baggage.

maar het woord feminisme komt met zo veel negatieve associaties.

You hate men, you hate bras,

Je haat mannen, je haat bh's, je haat Afrikaanse cultuur, enzovoort.

you hate African culture, that sort of thing.

Now here's a story from my childhood.

Toen ik klein was

When I was in primary school,

en op de basisschool zat,

my teacher said at the beginning of term that she would give the class a test

zei de lerares aan het begin van het jaar dat we een toets moesten maken

and whoever got the highest score would be the class monitor.

en dat degene met het hoogste cijfer klassenoudste zou worden.

Now, class monitor was a big deal.

En dat wilde iedereen.

If you were a class monitor,

Als klassenoudste

you got to write down the names of noisemakers --

mocht je noteren wie de lawaaimakers waren.

(Laughter)

(Gelach)

which was having enough power of its own.

Dit was op zich al heel wat,

But my teacher would also give you a cane to hold in your hand

maar de lerares gaf je ook nog een stok

waarmee je mocht rondlopen, op zoek naar lawaaimakers.

while you walk around and patrol the class for noisemakers.

Now, of course you were not actually allowed to use the cane.

Je mocht de stok natuurlijk niet gebruiken,

But it was an exciting prospect for the nine-year-old me.

maar als negenjarige vond ik het wel een spannend idee.

I very much wanted to be the class monitor.

Ik wilde graag klassenoudste worden.

And I got the highest score on the test.

En ik haalde het hoogste cijfer.

Then, to my surprise, my teacher said that the monitor had to be a boy.

Toen zei de lerares opeens dat de klassenoudste een jongen moest zijn.

She had forgotten to make that clear earlier

Ze was vergeten dit eerder te zeggen, omdat ze dacht dat dat logisch was.

because she assumed it was ... obvious.

(Laughter)

(Gelach)

A boy had the second highest score on the test,

Het tweede hoogste cijfer was gehaald door een jongen

and he would be monitor.

en hij zou klassenoudste worden.

Now, what was even more interesting about this

Wat dit nog interessanter maakt,

is that the boy was a sweet, gentle soul

is dat het een heel lief jongetje was,

who had no interest in patrolling the class with the cane,

die helemaal niet met een stok door het lokaal wilde patrouilleren,

while I was full of ambition to do so.

terwijl ik dat juist wel heel graag wilde.

But I was female and he was male,

Maar ik was een meisje en hij was een jongen,

and so he became the class monitor.

dus hij werd klassenoudste.

And I've never forgotten that incident.

Ik ben dat incident nooit vergeten.

I often make the mistake of thinking

Ik maak vaak de fout dat ik denk

that something that is obvious to me is just as obvious to everyone else.

dat wat ik logisch vind, logisch is voor iedereen.

Now, take my dear friend Louis

Mijn vriend Louis bijvoorbeeld.

for example.

Louis is a brilliant, progressive man,

Louis is slim en vooruitstrevend,

and we would have conversations and he would tell me,

maar hij zei vaak dingen als:

"I don't know what you mean by things being different or harder for women.

"Ik snap niet waarom je zegt dat vrouwen het moeilijker hebben.

Maybe in the past, but not now."

Vroeger misschien, maar nu niet."

And I didn't understand how Louis could not see what seems so self-evident.

Ik begreep niet dat Louis niet kon zien wat voor mij zo vanzelfsprekend leek.

Then one evening, in Lagos, Louis and I went out with friends.

Op een avond gingen Louis en ik met een paar vrienden uit in Lagos.

And for people here who are not familiar with Lagos,

Als je nog nooit in Lagos bent geweest:

there's that wonderful Lagos' fixture,

het is daar een gewoonte

the sprinkling of energetic men who hang around outside establishments

dat mannen bij cafés rondhangen

and very dramatically "help" you park your car.

en je heel overdreven 'helpen' met het parkeren van je auto.

I was impressed with the particular theatrics

Ik was onder de indruk van het toneelspel

of the man who found us a parking spot that evening.

van de man die die avond een parkeerplaats voor ons vond.

And so as we were leaving, I decided to leave him a tip.

Aan het eind van de avond besloot ik hem een fooi te geven.

I opened my bag,

Ik opende mijn tas,

put my hand inside my bag,

stak mijn hand in mijn tas,

brought out my money that I had earned from doing my work,

haalde er geld uit dat ik zelf had verdiend

and I gave it to the man.

en gaf dat aan de man.

And he, this man who was very grateful and very happy,

Die man was erg dankbaar en vrolijk,

took the money from me,

hij nam het geld van mij aan,

looked across at Louis

keek naar Louis

and said, "Thank you, sir!"

en zei "Bedankt, meneer!"

(Laughter)

(Gelach)

Louis looked at me, surprised,

Louis keek mij verbaasd aan en zei:

and asked, "Why is he thanking me? I didn't give him the money."

"Waarom bedankt hij mij? Ik heb dat geld niet gegeven."

Then I saw realization dawn on Louis' face.

Toen drong het tot hem door.

The man believed that whatever money I had

De man dacht dat ik het geld

had ultimately come from Louis.

van Louis had gekregen.

Because Louis is a man.

Want Louis is een man.

Men and women are different.

Mannen en vrouwen zijn anders.

We have different hormones, we have different sexual organs,

We hebben verschillende hormonen en geslachtsdelen,

we have different biological abilities.

en verschillende biologische vermogens.

Women can have babies, men can't.

Vrouwen kunnen baren, mannen niet.

At least not yet.

Nog niet.

(Laughter)

(Gelach)

Men have testosterone and are in general physically stronger than women.

Mannen hebben testosteron en zijn over het algemeen sterker dan vrouwen.

There's slightly more women than men in the world,

Er zijn iets meer vrouwen op de wereld dan mannen,

about 52 percent of the world's population is female.

ongeveer 52 procent van de wereldbevolking is vrouwelijk.

But most of the positions of power and prestige are occupied by men.

Maar de meeste machtsposities worden door mannen bekleed.

The late Kenyan Nobel Peace laureate,

Een winnares van de Nobelprijs voor de Vrede,

Wangari Maathai,

wijlen Wangari Maathai,

put it simply and well when she said:

zei simpelweg:

"The higher you go, the fewer women there are."

"Hoe hoger je gaat, hoe minder vrouwen er zijn."

In the recent US elections we kept hearing of the Lilly Ledbetter law,

Tijdens de verkiezingen in Amerika ging het veel over de Lilly Ledbetter wet

and if we go beyond the nicely alliterative name of that law,

en als we verder kijken dan de naam van die wet,

it was really about a man and a woman

gaat het over een man en een vrouw

doing the same job, being equally qualified,

die hetzelfde werk doen, dezelfde opleiding hebben,

and the man being paid more because he's a man.

en de man krijgt meer betaald omdat hij een man is.

So in the literal way, men rule the world,

Mannen regeren letterlijk over de wereld

and this made sense a thousand years ago

en duizend jaar geleden was dit logisch,

because human beings lived then in a world

want mensen leefden in een wereld

in which physical strength was the most important attribute for survival.

waarin fysieke kracht belangrijk was om te overleven.

The physically stronger person was more likely to lead,

De sterkste persoon was meestal de leider

and men, in general, are physically stronger.

en mannen zijn fysiek vaak sterker.

Of course there are many exceptions.

Er zijn natuurlijk uitzonderingen.

(Laughter)

(Gelach)

But today we live in a vastly different world.

Maar we leven tegenwoordig in een compleet andere wereld.

The person more likely to lead is not the physically stronger person;

De leider is niet langer de fysiek sterkste persoon;

it is the more creative person, the more intelligent person,

het zijn de creatievere, intelligentere

the more innovative person,

en innovatievere mensen.

and there are no hormones for those attributes.

En hormonen hebben hier niks mee te maken.

A man is as likely as a woman to be intelligent,

Mannen kunnen net zo intelligent, creatief

to be creative, to be innovative.

en innovatief zijn als vrouwen.

We have evolved;

We hebben ons ontwikkeld,

but it seems to me that our ideas of gender had not evolved.

maar het lijkt alsof onze ideeën over gender niet zijn veranderd.

Some weeks ago, I walked into a lobby of one of the best Nigerian hotels.

Een paar weken geleden liep ik een van de beste hotels van Nigeria in.

I thought about naming the hotel, but I thought I probably shouldn't.

Ik wilde de naam noemen, maar dat is misschien beter van niet.

And a guard at the entrance stopped me and asked me annoying questions,

Een bewaker bij de ingang hield me tegen en stelde irritante vragen,

because their automatic assumption is

want ze gaan ervan uit dat een Nigeriaanse vrouw die alleen een hotel ingaat

that a Nigerian female walking into a hotel alone is a sex worker.

een prostituee is.

And by the way,

Waarom letten deze hotels eigenlijk meer op het vermeende aanbod

why do these hotels focus on the ostensible supply

rather than the demand for sex workers?

dan op de vraag naar prostituees?

In Lagos I cannot go alone into many "reputable" bars and clubs.

In Lagos kan ik niet alleen naar een 'fatsoenlijke' bar of club.

They just don't let you in if you're a woman alone,

Je mag als vrouw niet alleen naar binnen, je moet door een man worden begeleid.

you have to be accompanied by a man.

Each time I walk into a Nigerian restaurant with a man,

Als ik met een man naar een Nigeriaans restaurant ga,

the waiter greets the man and ignores me.

begroet de kelner altijd de man en negeert hij mij.

The waiters are products --

De kelners zijn het product --

(Laughter)

(Gelach)

At this some women felt like, "Yes! I thought that!"

Sommige vrouwen hier dachten: "Ja! Dat herken ik!".

The waiters are products of a society

Ze zijn het product van een maatschappij

that has taught them that men are more important than women.

die ze heeft geleerd dat mannen belangrijker zijn dan vrouwen.

And I know that waiters don't intend any harm.

En ik weet dat de kelners het goed bedoelen.

But it's one thing to know intellectually and quite another to feel it emotionally.

Maar er zit een verschil tussen iets weten en het voelen.

Each time they ignore me, I feel invisible.

Als ik word genegeerd, voel ik me onzichtbaar.

I feel upset.

Ik word boos.

I want to tell them that I am just as human as the man,

Ik wil ze vertellen dat ik ook een mens ben

that I'm just as worthy of acknowledgment.

en dat ik ook mag worden erkend.

These are little things,

Dit zijn kleine dingen,

but sometimes it's the little things that sting the most.

maar soms doen de kleine dingen het meeste pijn.

And not long ago, I wrote an article

Pas geleden schreef ik een artikel

about what it means to be young and female in Lagos,

over hoe het is om een jonge vrouw te zijn in Lagos

and the printers told me,

en de drukker zei:

"It was so angry."

"Het klinkt zo boos."

Of course it was angry!

Natuurlijk klonk het boos!

(Laughter)

(Gelach)

I am angry.

Ik ben boos.

Gender as it functions today is a grave injustice.

Het is onrechtvaardig hoe gender tegenwoordig wordt gezien.

We should all be angry.

We zouden allemaal boos moeten zijn.

Anger has a long history of bringing about positive change;

Woede heeft al vaker voor positieve veranderingen gezorgd.

but, in addition to being angry, I'm also hopeful.

Maar, ik ben niet alleen boos, ik heb ook hoop.

Because I believe deeply in the ability of human beings

Ik geloof namelijk dat mensen in staat zijn

to make and remake themselves for the better.

zichzelf te vormen en te verbeteren.

Gender matters everywhere in the world,

Gender is overal ter wereld belangrijk,

but I want to focus on Nigeria

maar ik wil me concentreren op Nigeria

and on Africa in general,

en op Afrika in het algemeen,

because it is where I know, and because it is where my heart is.

omdat ik het ken en omdat mijn hart daar ligt.

And I would like today to ask

Ik wil jullie vandaag vragen

that we begin to dream about and plan for a different world,

te dromen van, en plannen voor, een andere wereld,

a fairer world,

een eerlijkere wereld.

a world of happier men and happier women who are truer to themselves.

Een wereld waar gelukkigere mannen en gelukkigere vrouwen zichzelf kunnen zijn.

And this is how to start:

En dat begint zo:

we must raise our daughters differently.

we moeten onze dochters anders opvoeden.

We must also raise our sons differently.

We moeten onze zonen ook anders opvoeden.

We do a great disservice to boys on how we raise them;

We bewijzen jongens een slechte dienst met hoe we ze opvoeden;

we stifle the humanity of boys.

we onderdrukken hun menselijkheid.

We define masculinity in a very narrow way,

We geven mannelijkheid een beperkte definitie.

masculinity becomes this hard, small cage

Mannelijkheid wordt een kleine kooi

and we put boys inside the cage.

waar we jongens instoppen.

We teach boys to be afraid of fear.

Jongens leren bang te zijn voor angst.

We teach boys to be afraid of weakness, of vulnerability.

We leren jongens bang te zijn voor zwakte en kwetsbaarheid.

We teach them to mask their true selves,

We leren ze om zichzelf te verbergen,

because they have to be, in Nigerian speak, "hard man!"

omdat ze, zoals we in Nigeria zeggen, 'sterke mannen' moeten zijn.

In secondary school, a boy and a girl, both of them teenagers,

Stel je voor, op de middelbare school: een jongen en een meisje, beiden tieners,

both of them with the same amount of pocket money, would go out

beiden krijgen evenveel zakgeld,

and then the boy would be expected always to pay,

maar als ze uit gaan, moet de jongen betalen,

to prove his masculinity.

om zijn mannelijkheid te bewijzen.

And yet we wonder why boys are more likely to steal money from their parents.

En dan vragen wij ons af waarom jongens vaker geld van hun ouders stelen.

What if both boys and girls were raised

Wat als we zowel jongens als meisjes zouden leren

not to link masculinity with money?

mannelijkheid niet te associëren met geld?

What if the attitude was not "the boy has to pay"

Wat als we niet meer zouden zeggen: de jongen moet betalen,

but rather "whoever has more should pay?"

maar: degene die meer heeft moet betalen?

Now, of course because of that historical advantage,

Door het historisch voordeel

it is mostly men who will have more today,

zijn het nu vaak de mannen die meer geld hebben.

but if we start raising children differently,

Maar als we kinderen anders gaan opvoeden,

then in fifty years, in a hundred years,

dan hoeven over 50 jaar, over 100 jaar,

boys will no longer have the pressure of having to prove this masculinity.

jongens niet langer die druk te voelen zo hun mannelijkheid te moeten bewijzen.

But by far the worst thing we do to males,

Het allerergste wat we mannen aandoen

by making them feel that they have to be hard,

met dat idee van dat ze sterk moeten zijn,

is that we leave them with very fragile egos.

is dat ze er hele kwetsbare ego's aan over houden.

The more "hard man" the man feels compelled to be,

Hoe meer een man het gevoel heeft dat hij sterk moet zijn,

the weaker his ego is.

hoe zwakker zijn ego is.

And then we do a much greater disservice to girls

Vervolgens bewijzen we meisjes een nog veel slechtere dienst;

because we raise them to cater to the fragile egos of men.

we leren ze dat ze zich moeten schikken naar de zwakke ego's van mannen.

We teach girls to shrink themselves, to make themselves smaller,

We leren meisjes zichzelf kleiner te maken

we say to girls,

en we zeggen tegen meisjes:

"You can have ambition, but not too much."

"Je mag best ambities hebben, maar niet te veel."

(Laughter)

(Gelach)

"You should aim to be successful, but not too successful,

"Je moet proberen om succes te hebben, maar niet te veel, dan bedreig je de man."

otherwise you would threaten the man."

If you are the breadwinner in your relationship with a man,

Als jij de kostwinnaar bent in jouw relatie met een man,

you have to pretend that you're not,

moet je doen alsof je dat niet bent,

especially in public,

vooral in het openbaar,

otherwise you will emasculate him.

omdat je hem anders ontmant.

But what if we question the premise itself?

Maar wat als we hier vraagtekens bij zetten?

Why should a woman's success be a threat to a man?

Waarom zou het succes van een vrouw bedreigend zijn voor een man?

What if we decide to simply dispose of that word,

Wat als we besluiten het woord niet meer te gebruiken?

and I don't think there's an English word I dislike more than "emasculation."

Het allerergste Engelse woord dat ik ken is het woord 'ontmanning'.

A Nigerian acquaintance once asked me

Een Nigeriaanse kennis vroeg me een keer

if I was worried that men would be intimidated by me.

of ik bezorgd was of ik mannen intimeerde.

I was not worried at all.

Ik maakte me geen zorgen.

In fact, it had not occurred to me to be worried

Het was niet eens in me opgekomen,

because a man who would be intimidated by me

want een man die zich door mij geïntimideerd voelt,

is exactly the kind of man I would have no interest in.

is precies het soort man waar ik geen interesse in heb.

(Laughter)

(Gelach)

(Applause)

(Applaus)

But still I was really struck by this.

Maar ik bleef hier aan denken.

Because I'm female, I'm expected to aspire to marriage;

Omdat ik een vrouw ben, wordt er verwacht dat ik wil trouwen;

I'm expected to make my life choices

ik moet bij het maken van mijn keuzes

always keeping in mind that marriage is the most important.

in gedachten houden dat een huwelijk het belangrijkst is.

A marriage can be a good thing;

Een huwelijk kan goed zijn:

it can be a source of joy and love and mutual support.

het kan een bron van vreugde, liefde en wederzijdse steun zijn.

But why do we teach girls to aspire to marriage

Maar waarom moeten meisjes naar een huwelijk streven

and we don't teach boys the same?

en leren we jongens niet hetzelfde?

I know a woman who decided to sell her house

Ik ken een vrouw die haar huis heeft verkocht,

because she didn't want to intimidate a man who might marry her.

omdat ze potentiële huwelijkskandidaten niet wilde afschrikken.

I know an unmarried woman in Nigeria who, when she goes to conferences,

Ik ken een ongetrouwde vrouw in Nigeria

die als ze naar conferenties gaat een trouwring draagt,

wears a wedding ring

because according to her,

omdat, zoals zij zegt,

she wants the other participants in the conference to "give her respect."

ze wil dat de andere deelnemers haar 'respecteren'.

I know young women who are under so much pressure

Ik ken jonge vrouwen die onder druk worden gezet

from family, from friends, even from work to get married,

door familie, vrienden en werk, om te trouwen,

and they're pushed to make terrible choices.

ze worden gestimuleerd om slechte keuzes maken.

A woman at a certain age who is unmarried,

Dat een vrouw op zekere leeftijd nog ongehuwd is,

our society teaches her to see it as a deep, personal failure.

wordt in onze maatschappij gezien als een sterk, persoonlijk falen.

And a man at a certain age who is unmarried,

Als een man op een bepaalde leeftijd nog niet is getrouwd,

we just think he hasn't come around to making his pick.

heeft hij daar simpelweg nog geen tijd voor gehad.

(Laughter)

(Gelach)

It's easy for us to say,

Het is simpel voor ons te zeggen

"Oh, but women can just say no to all of this."

dat vrouwen hier tegenin kunnen gaan,

But the reality is more difficult and more complex.

maar de realiteit is niet zo eenvoudig.

We're all social beings.

We zijn sociale wezens.

We internalize ideas from our socialization.

We maken ons de ideeën van onze socialisatie eigen.

Even the language we use

Zelfs de taal die we gebruiken

in talking about marriage and relationships illustrates this.

om over huwelijk en relaties te praten, laat dit zien.

The language of marriage is often the language of ownership

De taal van het huwelijk is de taal van eigendom

rather than the language of partnership.

en niet de taal van een partnerschap.

We use the word "respect"

We gebruiken het woord 'respect'

to mean something a woman shows a man

voor iets wat een vrouw aan de man toont,

but often not something a man shows a woman.

bijna nooit voor wat een man een vrouw toont.

Both men and women in Nigeria will say --

Zowel mannen als vrouwen in Nigeria zeggen --

this is an expression I'm very amused by --

het is een uitdrukking die ik erg amusant vind --

"I did it for peace in my marriage."

"Ik deed het om de vrede thuis te bewaren."

Now, when men say it,

Als mannen dit zeggen,

it is usually about something that they should not be doing anyway.

gaat het vaak over iets dat ze toch al niet zouden moeten doen.

(Laughter)

(Gelach)

Sometimes they say it to their friends,

Soms zeggen ze het tegen hun vrienden,

it's something to say to their friends in a kind of fondly exasperated way,

het is iets om op een liefhebbende, geïrriteerde toon te zeggen.

you know, something that ultimately proves how masculine they are,

Iets wat uiteindelijk bewijst hoe mannelijk ze zijn,

how needed, how loved.

hoe nodig en hoe geliefd.

"Oh, my wife said I can't go to the club every night,

"Oh, mijn vrouw wil niet dat ik elke avond uit ga,

so for peace in my marriage, I do it only on weekends."

dus om de vrede te bewaren, ga ik alleen in het weekend."

(Laughter)

(Gelach)

Now, when a woman says, "I did it for peace in my marriage,"

Als een vrouw zegt dat ze iets doet om de vrede in haar huwelijk te bewaren,

she's usually talking about giving up a job,

betekent het meestal dat ze is gestopt met een baan,

a dream,

een droom

a career.

of een carrière.

We teach females that in relationships,

We leren vrouwen dat we in relaties

compromise is what women do.

moeten geven en nemen.

We raise girls to see each other as competitors --

We leren meisjes elkaar te zien als concurrentie --

not for jobs or for accomplishments, which I think can be a good thing,

niet voor een baan of prestaties, wat niet zo erg zou zijn,

but for attention of men.

maar voor de aandacht van mannen.

We teach girls that they cannot be sexual beings

We leren meisjes dat ze niet seksueel kunnen zijn,

in the way that boys are.

op dezelfde manier als jongens.

If we have sons, we don't mind knowing about our sons' girlfriends.

Als we een zoon hebben, horen we graag over zijn vriendin.

But our daughters' boyfriends? God forbid.

Maar het vriendje van onze dochter? Echt niet!

(Laughter)

(Gelach)

But of course when the time is right,

Maar op een gegeven moment

we expect those girls to bring back the perfect man to be their husbands.

verwachten we natuurlijk dat die meisjes de perfecte man vinden om mee te trouwen.

We police girls, we praise girls for virginity,

We controleren meisjes en prijzen ze om hun maagdelijkheid,

but we don't praise boys for virginity,

we prijzen jongens niet om maagdelijkheid

and it's always made me wonder how exactly this is supposed to work out because ...

en ik heb nooit goed begrepen hoe dit dan precies werkt, want --

(Laughter)

(Gelach)

(Applause)

(Applaus)

I mean, the loss of virginity is usually a process that involves ...

Het verlies van je maagdelijkheid is meestal een proces waarbij --

Recently a young woman was gang raped in a university in Nigeria,

Onlangs was er een groepsverkrachting op een universiteit in Nigeria.

I think some of us know about that.

Misschien heb je dit al gehoord.

And the response of many young Nigerians, both male and female,

De reactie van veel jonge Nigerianen, zowel mannen als vrouwen,

was something along the lines of this:

leek hier op:

"Yes, rape is wrong.

"Ja, verkrachting is fout.

But what is a girl doing in a room with four boys?"

Maar wat doet een meisje in een kamer met vier jongens?"

Now, if we can forget the horrible inhumanity of that response,

Als we niet naar de wreedheid van deze reactie kijken,

these Nigerians have been raised to think of women as inherently guilty,

merk je dat deze Nigerianen is geleerd dat ze vrouwen de schuld moeten geven.

and they have been raised to expect so little of men

Ze hebben geleerd zo weinig van mannen te verwachten

that the idea of men as savage beings without any control

dat het idee dat mannen woestelingen zonder enige zelfbeheersing zijn,

is somehow acceptable.

wordt geaccepteerd.

We teach girls shame.

We leren meisjes om zich te schamen.

"Close your legs." "Cover yourself."

"Sluit je benen." "Bedek jezelf."

We make them feel as though by being born female

Alsof ze, door als meisje ter wereld te komen,

they're already guilty of something.

al ergens schuldig aan zijn.

And so, girls grow up to be women

En deze meisjes worden vrouwen

who cannot see they have desire.

die niet zien dat zij verlangens hebben.

They grow up to be women who silence themselves.

Ze worden vrouwen die hun mond houden.

They grow up to be women who cannot say what they truly think,

Ze worden vrouwen die niet durven te zeggen wat ze vinden

and they grow up --

en ze worden vrouwen --

and this is the worst thing we did to girls --

en dit is het ergste wat we meisjes aandoen --

they grow up to be women who have turned pretense into an art form.

ze worden vrouwen die ongelooflijk goed kunnen doen alsof.

(Applause)

(Applaus)

I know a woman who hates domestic work,

Ik ken een vrouw die een hekel heeft aan huishoudelijk werk.

she just hates it,

Ze haat het,

but she pretends that she likes it,

maar ze doet alsof ze het leuk vindt,

because she's been taught that to be "good wife material"

omdat ze heeft geleerd dat als ze een 'goede vrouw' wil zijn,

she has to be -- to use that Nigerian word --

ze, om een Nigeriaans woord te gebruiken,

very "homely."

'huiselijk' moet zijn.

And then she got married,

En toen ging ze trouwen

and after a while her husband's family began to complain that she had changed.

en na een tijdje begon haar schoonfamilie te klagen dat ze was veranderd.

(Laughter)

(Gelach)

Actually, she had not changed,

Ze was niet echt veranderd,

she just got tired of pretending.

ze deed gewoon niet langer alsof.

The problem with gender,

Het probleem met gender

is that it prescribes how we should be

is dat het voorschrijft hoe we ons moeten gedragen

rather than recognizing how we are.

in plaats van te herkennen hoe we zijn.

Now imagine how much happier we would be,

Stel je eens voor hoeveel gelukkiger we zouden zijn,

how much freer to be our true individual selves,

hoe we onszelf zouden kunnen zijn,

if we didn't have the weight of gender expectations.

als we niet aan dit soort verwachtingen hoefden te voldoen.

Boys and girls are undeniably different biologically,

Het is onbetwistbaar dat jongens en meisjes verschillen, biologisch,

but socialization exaggerates the differences

maar de maatschappij overdrijft deze verschillen

and then it becomes a self-fulfilling process.

en verandert ze in een zichzelf-waarmakend proces.

Now, take cooking for example.

Laten we bijvoorbeeld naar koken kijken.

Today women in general are more likely to do the housework than men,

Vrouwen doen over het algemeen meer werk in het huishouden dan mannen.

the cooking and cleaning.

Ze koken en maken schoon.

But why is that?

Maar waarom?

Is it because women are born with a cooking gene?

Worden vrouwen geboren met een speciaal kookgen?

(Laughter)

(Gelach)

Or because over years they have been socialized to see cooking as their role?

Of heeft de maatschappij ze geleerd dat koken bij hun taken hoort?

Actually, I was going to say that maybe women are born with a cooking gene,

Ik wilde eerst zeggen dat vrouwen inderdaad met een kookgen zijn geboren,

until I remember that the majority of the famous cooks in the world,

maar toen herinnerde ik me dat de meerderheid van beroemde koks,

whom we give the fancy title of "chefs,"

die we zo verheven 'chef' noemen,

are men.

mannen zijn.

I used to look up to my grandmother

Ik keek altijd op naar mijn oma,

who was a brilliant, brilliant woman,

een ongelooflijk briljante vrouw,

and wonder how she would have been

en ik vraag me af hoe ze was geweest

if she had the same opportunities as men when she was growing up.

als ze dezelfde kansen had gekregen als mannen, toen ze opgroeide.

Now today, there are many more opportunities for women

Tegenwoordig hebben vrouwen veel meer mogelijkheden

than there were during my grandmother's time

dan toen mijn grootmoeder opgroeide,

because of changes in policy, changes in law,

dankzij beleidsveranderingen en veranderde wetten,

all of which are very important.

die allemaal erg belangrijk zijn.

But what matters even more is our attitude, our mindset,

Maar nog veel belangrijker is onze houding en denkrichting,

what we believe and what we value about gender.

onze normen en waarden met betrekking tot gender.

What if in raising children

Wat als we onze kinderen zouden opvoeden

we focus on ability instead of gender?

met de nadruk op vaardigheden in plaats van op geslacht?

What if in raising children we focus on interest instead of gender?

Wat als we meer aandacht zouden besteden aan de interesses van het kind?

I know a family who have a son and a daughter,

Ik ken een familie met een zoon en dochter,

both of whom are brilliant at school,

die het allebei goed doen op school,

who are wonderful, lovely children.

allebei lieve kinderen.

When the boy is hungry, the parents say to the girl,

Als de zoon honger heeft, zeggen de ouders het meisje:

"Go and cook Indomie noodles for your brother."

"Kook even wat noedels voor je broer."

(Laughter)

(Gelach)

Now, the daughter doesn't particularly like to cook Indomie noodles,

De dochter vindt het niet echt leuk om Indomie noedels te koken,

but she's a girl, and so she has to.

maar ze is een meisje, dus het is haar taak.

Now, what if the parents,

Wat als deze ouders

from the beginning,

vanaf het begin

taught both the boy and the girl to cook Indomie?

beide kinderen hadden geleerd hoe ze noedels klaarmaken?

Cooking, by the way, is a very useful skill for boys to have.

Het is trouwens erg handig als jongens ook kunnen koken.

I've never thought it made sense to leave such a crucial thing,

Ik heb het nooit slim gevonden om zoiets belangrijks

the ability to nourish oneself --

als het vermogen om jezelf te voeden...

(Laughter)

(Gelach)

in the hands of others.

aan anderen over te laten.

(Applause)

(Applaus)

I know a woman who has the same degree and the same job as her husband.

Ik ken een vrouw met dezelfde opleiding en dezelfde baan als haar man.

When they get back from work, she does most of the housework,

Als ze na het werk thuiskomen, doet zij bijna al het werk.

which I think is true for many marriages.

Dit is in de meeste huwelijken zo,

But what struck me about them

maar wat mij opviel,

was that whenever her husband changed the baby's diaper,

is dat telkens als hij de baby had verschoond,

she said "thank you" to him.

zij hem daarvoor bedankte.

Now, what if she saw this as perfectly normal and natural

Wat als zij het heel normaal vond

that he should, in fact, care for his child?

dat hij voor zijn eigen kind zorgde?

(Laughter)

(Gelach)

I'm trying to unlearn many of the lessons of gender

Ik probeer af te leren wat ik vroeger over gender heb meegekregen.

that I internalized when I was growing up.

But I sometimes still feel very vulnerable in the face of gender expectations.

Maar ik blijf gevoelig voor verwachtingen op basis van mijn geslacht.

The first time I taught a writing class in graduate school,

De eerste keer dat ik lesgaf op een hogeschool,

I was worried.

maakte ik me zorgen.

I wasn't worried about the material I would teach

Ik maakte me geen zorgen over het vak zelf,

because I was well-prepared,

want ik was goed voorbereid

and I was going to teach what I enjoy teaching.

en ik vond het een interessant vak.

Instead, I was worried about what to wear.

Ik maakte me zorgen om mijn kleding.

I wanted to be taken seriously.

Ik wilde serieus worden genomen.

I knew that because I was female

Als vrouw zijnde wist ik dat ik me zou moeten bewijzen.

I will automatically have to prove my worth.

And I was worried that if I looked too feminine,

En als ik er te vrouwelijk uitzag, zouden ze me misschien niet serieus nemen.

I would not be taken seriously.

I really wanted to wear my shiny lip gloss and my girly skirt,

Ik wilde mijn glimmende lipgloss en vrouwelijke rok dragen,

but I decided not to.

maar besloot dat niet te doen.

Instead, I wore a very serious,

In plaats daarvan droeg ik een streng,

very manly and very ugly suit.

mannelijk en lelijk pak.

(Laughter)

(Gelach)

Because the sad truth is that when it comes to appearance

Want helaas, als het gaat om ons uiterlijk,

we start off with men as the standard, as the norm.

nemen we de man als norm.

If a man is getting ready for a business meeting,

Als een man zich klaarmaakt voor een vergadering,

he doesn't worry about looking too masculine

vraagt hij zich niet af of hij te mannelijk lijkt

and therefore not being taken for granted.

en daarom niet zal meetellen.

If a woman has to get ready for business meeting,

Als een vrouw zich klaarmaakt voor een vergadering,

she has to worry about looking too feminine

moet zij wel opletten dat ze er niet te vrouwelijk uitziet

and what it says and whether or not she will be taken seriously.

en wat dat tot gevolg heeft, of ze serieus zal worden genomen.

I wish I had not worn that ugly suit that day.

Ik wou dat ik dat pak nooit had gedragen.

I've actually banished it from my closet, by the way.

Ik heb het ondertussen ook weggegooid.

Had I then the confidence that I have now to be myself,

Als ik toen het zelfvertrouwen had gehad om mezelf te zijn,

my students would have benefited even more from my teaching,

dan hadden mijn studenten nog veel meer van mij kunnen leren,

because I would have been more comfortable

want ik zou meer op mijn gemak zijn geweest

and more fully and more truly myself.

en zou meer mezelf zijn geweest.

I have chosen to no longer be apologetic for my femaleness

Ik verontschuldig me niet langer voor het feit dat ik een vrouw ben

and for my femininity.

en voor mijn vrouwelijkheid.

(Applause)

(Applaus)

And I want to be respected in all of my femaleness

En ik wil als vrouw worden gerespecteerd,

because I deserve to be.

omdat ik dat verdien.

Gender is not an easy conversation to have.

Het is niet gemakkelijk om over gender te praten.

For both men and women,

Bij zowel mannen als vrouwen,

to bring up gender is sometimes to encounter almost immediate resistance.

brengt het woord gender onmiddelijke weerstand op.

I can imagine some people here are actually thinking,

Ik kan me voorstellen dat sommige mensen hier nu denken:

"Women too do sef."

vrouwen kunnen ook losbandig zijn.

Some of the men here might be thinking,

Sommige mannen hier denken misschien:

"OK, all of this is interesting,

Dit klinkt wel interessant,

but I don't think like that."

maar zo denk ik niet.

And that is part of the problem.

En dat is een deel van het probleem.

That many men do not actively think about gender

Het feit dat mannen niet actief over gender nadenken

or notice gender

of het opmerken,

is part of the problem of gender.

is een deel van het probleem.

That many men, say, like my friend Louis,

Veel mannen, zoals mijn vriend Louis,

that everything is fine now.

denken dat alles nu goed is.

And that many men do nothing to change it.

En veel mannen doen niks om dit te veranderen.

If you are a man and you walk into a restaurant with a woman

Als jij als man een restaurant inloopt met een vrouw

and the waiter greets only you,

en de kelner begroet alleen jou,

does it occur to you to ask the waiter,

vraag je de kelner dan wel eens:

"Why haven't you greeted her?"

"Waarom begroet je haar niet?"

Because gender can be --

Want gender kan --

(Laughter)

(Gelach)

Actually, we may repose part of a longer version of this talk.

Misschien moeten we een deel van deze talk maar schrappen.

So, because gender can be a very uncomfortable conversation to have,

Omdat het ongemakkelijk kan zijn om over gender te praten,

there are very easy ways to close it, to close the conversation.

zijn er allerlei manieren om eronder uit te komen.

So some people will bring up evolutionary biology and apes,

Sommige mensen beginnen over evolutionaire biologie en apen,

how, you know, female apes bow down to male apes

en hoe vrouwelijke apen buigen voor de mannelijke apen

and that sort of thing.

en dat soort dingen.

But the point is we're not apes.

Maar wij zijn geen apen.

(Laughter)

(Gelach)

(Applause)

(Applaus)

Apes also live on trees and have earthworms for breakfast,

Apen wonen in bomen en eten aardwormen als ontbijt,

and we don't.

en wij doen dat niet.

Some people will say, "Well, poor men also have a hard time."

Sommige mensen zeggen dat arme mannen het ook moeilijk hebben.

And this is true.

En dat klopt.

But that is not what this --

Maar dat is niet wat --

(Laughter)

(Gelach)

But this is not what this conversation is about.

Daar hebben we het nu niet over.

Gender and class are different forms of oppression.

Gender en rang zijn verschillende vormen van onderdrukking.

I actually learned quite a bit about systems of oppression

Ik heb veel geleerd over verschillende vormen van onderdrukking,

and how they can be blind to one another

en hoe ze vaak niet worden erkend,

by talking to black men.

door met zwarte mannen te praten.

I was once talking to a black man about gender

Ik sprak een keer met een zwarte man over gender

and he said to me,

en hij vroeg aan mij:

"Why do you have to say 'my experience as a woman'?

"Waarom heb je het altijd over 'mijn ervaring als een vrouw'?

Why can't it be

Waarom kan je niet zeggen

'your experience as a human being'?"

'mijn ervaring als een mens'?"

Now, this was the same man

Dit was dezelfde man

who would often talk about his experience as a black man.

die het vaak had over zijn ervaring als een zwarte man.

Gender matters.

Gender is belangrijk.

Men and women experience the world differently.

Mannen en vrouwen ervaren de wereld anders.

Gender colors the way we experience the world.

Gender bepaalt de manier waarop wij de wereld ervaren.

But we can change that.

Maar we kunnen dat veranderen.

Some people will say,

Sommige mensen zeggen:

"Oh, but women have the real power,

"Maar vrouwen zijn eigenlijk echt de baas, zij hebben 'bottom power'."

bottom power."

And for non-Nigerians, bottom power is an expression

Voor wie niet uit Nigeria komt, 'bottom power' betekent zoiets als

which I suppose means something like a woman

dat een vrouw haar seksualiteit gebruikt om dingen gedaan te krijgen.

who uses her sexuality to get favors from men.

But bottom power is not power at all.

Maar 'bottom power' is helemaal geen macht.

Bottom power means that a woman

'Bottom power' betekent dat een vrouw

simply has a good root to tap into, from time to time --

een goede bron heeft om af en toe gebruik van te maken --

somebody else's power.

de macht van iemand anders.

And then, of course, we have to wonder

En dan moeten we ons afvragen

what happens when that somebody else is in a bad mood,

wat er gebeurt als de ander in een slechte bui is,

or sick

of ziek,

or impotent.

of impotent.

(Laughter)

(Gelach)

Some people will say that a woman being subordinate to a man is our culture.

Volgens sommige mensen is het onze cultuur dat vrouwen ondergeschikt zijn aan mannen.

But culture is constantly changing.

Maar cultuur verandert constant.

I have beautiful twin nieces who are fifteen and live in Lagos.

Ik heb twee prachtige nichtjes van 15 die in Lagos wonen.

If they had been born a hundred years ago

Als ze honderd jaar geleden waren geboren,

they would have been taken away and killed.

zouden ze zijn vermoord.

Because it was our culture, it was our culture to kill twins.

Omdat het bij onze cultuur hoorde om tweelingen te vermoorden.

So what is the point of culture?

Dus wat voor nut heeft cultuur?

I mean there's the decorative,

Het is natuurlijk decoratief,

the dancing ...

met dansen --

but also, culture really is about preservation and continuity of a people.

Maar cultuur gaat vooral over het behoud en de samenhang van een groep mensen.

In my family,

In mijn familie ben ik

I am the child who is most interested in the story of who we are,

het meest geïnteresseerd in wie we zijn,

in our traditions,

wat onze tradities zijn,

in the knowledge about ancestral lands.

in kennis over ancestrale landen.

My brothers are not as interested as I am.

Mijn broers hebben hier minder interesse in.

But I cannot participate,

Maar ik kan niet meedoen.

I cannot go to umunna meetings,

Ik mag niet naar onze stamvergadering.

I cannot have a say.

Ik mag mijn mening niet geven.

Because I'm female.

Omdat ik een vrouw ben.

Culture does not make people,

Cultuur bepaalt niet het gedrag van mensen.

people make culture.

Het gedrag bepaalt de cultuur.

So if it is in fact true --

Als het dus waar is --

(Applause)

(Applaus)

So if it is in fact true

Als het dus waar is

that the full humanity of women is not our culture,

dat de menselijkheid van vrouwen niet bij onze cultuur past,

then we must make it our culture.

moeten we het onze cultuur maken.

I think very often of my dear friend, Okoloma Maduewesi.

Ik denk nog vaak aan mijn goede vriend, Okoloma Maduewesi.

May he and all the others who passed away in that Sosoliso crash

Ik hoop dat hij en alle anderen die in de Sosoliso-crash stierven,

continue to rest in peace.

in vrede rusten.

He will always be remembered by those of us who loved him.

Zijn familie en vrienden zullen altijd aan hem blijven denken.

And he was right that day many years ago when he called me a feminist.

En hij had gelijk, die dag, toen hij me een feminist noemde.

I am a feminist.

Ik ben een feminist.

And when I looked up the word in the dictionary that day,

En toen ik het woord opzocht in het woordenboek die dag,

this is what it said:

stond er het volgende:

"Feminist: a person who believes in the social, political

"Feminist: iemand die in de sociale,

politieke en economische gelijkheid van geslachten gelooft."

and economic equality of the sexes."

My great grandmother, from the stories I've heard,

Mijn overgrootmoeder, zo heb ik gehoord,

was a feminist.

was een feminist.

She ran away from the house of the man she did not want to marry

Ze liep weg van het huis van de man waar ze niet mee wilde trouwen

and ended up marrying the man of her choice.

en trouwde uiteindelijk met de man waar ze van hield.

She refused, she protested, she spoke up

Ze weigerde, protesteerde, liet van zich horen

whenever she felt she was being deprived of access, of land, that sort of thing.

zodra ze dacht dat ze werd beroofd van toegang, eigendom en dergelijke.

My great grandmother did not know that word "feminist,"

Mijn overgrootmoeder kende het woord 'feminist' niet,

but it doesn't mean that she wasn't one.

maar dat was ze wel.

More of us should reclaim that word.

We moeten dit woord terugwinnen.

My own definition of feminist is:

Mijn eigen definitie van een feminist is:

"A feminist is a man or a woman

een feminist is een man of vrouw

who says --

die zegt --

(Laughter)

(Gelach)

(Applause)

(Applaus)

A feminist is a man or a woman who says,

Een feminist is een man of vrouw die zegt:

"Yes, there's a problem with gender as it is today,

"Gender zoals we het nu zien is problematisch,

and we must fix it.

we moeten er iets aan doen,

We must do better."

het moet beter."

The best feminist I know

De beste feminist die ik ken,

is my brother Kene.

is mijn broer Kene.

He's also a kind, good-looking, lovely man,

Hij is ook een aardige, knappe en lieve man,

and he's very masculine.

en hij is ook erg mannelijk.

Thank you.

Dankjewel.

(Applause)

(Applaus)