Jimmy Nelson: Gorgeous portraits of the world's vanishing people

Vertaald door: Robert de Ridder Nagekeken door: Axel Saffran

Now, I've been making pictures for quite a long time,

Ik maak al een hele tijd foto's

and normally speaking, a picture like this, for me,

en zo'n foto als deze vormt normaal gesproken

should be straightforward.

geen enkel probleem.

I'm in southern Ethiopia. I'm with the Daasanach.

Ik ben in het zuiden van Ethiopië bij de Daasanach.

There's a big family, there's a very beautiful tree,

Een grote familie en een hele mooie boom

and I make these pictures with this very large,

die ik fotografeer met zo'n grote, erg onhandige camera met fotoplaten.

extremely cumbersome, very awkward technical plate film camera.

Does anybody know 4x5 and 10x8 sheets of film,

Kennen jullie dat, met van die vellen vlakfilm van 13x9 of 26x18?

and you're setting it up, putting it on the tripod.

Je moet ze opstellen op een driepoot.

I've got the family, spent the better part of a day talking with them.

Ik houd me een groot deel van de dag met die familie bezig.

They sort of understand what I'm on about.

Ze begrijpen ongeveer wat ik bedoel.

They think I'm a bit crazy, but that's another story.

Ze verklaren me voor gek, maar dat terzijde.

And what's most important for me is the beauty and the aesthetic,

Wat ik het belangrijkst vind, is de schoonheid en esthetiek,

and that's based on the light.

en dat draait allemaal om licht.

So the light's setting on my left-hand side,

Het licht zinkt langzaam links van me

and there's a balance in the communication with the Daasanach,

en er is een balans in het contact met de Daasanach,

een familie van 30 van alle leeftijden.

the family of 30, all ages.

There's babies and there's grandparents,

Met baby's en grootouders.

I'm getting them in the tree and waiting for the light to set,

Ik verdeel ze over de boom en wacht tot het licht goed is.

and it's going, going, and I've got one sheet of film left,

Langzaam zakt de zon, ik heb nog één vel over

and I think, I'm okay, I'm in control, I'm in control.

en denk: het gaat goed, ik heb dit onder controle.

I'm setting it up and I'm setting up, and the light's just about to go,

Ik probeer alles te ordenen en het wordt al bijna donker.

and I want it to be golden, I want it to be beautiful.

Ik wil een prachtig gouden licht.

Het moet aan de horizon hangen, zodat deze mensen worden verlicht

I want it to be hanging on the horizon so it lights these people,

in all the potential glory that they could be presented.

met alle glorie die ze kunnen uitstralen.

Het is bijna zover,

And it's about to go and it's about to go,

ik steek de film in de camera,

and I put my sheet in the camera,

alles is in focus

it's all focused,

and all of a sudden there's a massive "whack,"

en plotseling hoor ik een luide klap.

and I'm looking around, and in the top corner of the tree,

Ik kijk rond en helemaal bovenin de boom

one of the girls slaps the girl next to her,

geeft een van de meisjes een ander een klap.

and the girl next to her pulls her hair, and all hell breaks loose,

Ze beginnen aan elkaars haren te trekken en de hel breekt los.

and I'm standing there going, "But the light, the light.

Ik sta daar maar: "Het licht, het licht.

Wait, I need the light. Stay still! Stay still!"

Hou op, ik heb dit licht nodig. Sta stil!"

And they start screaming,

Ze beginnen te krijsen

and then one of the men turns around and starts screaming, shouting,

en dan draait een van de mannen zich om en begint ook te schreeuwen

and the whole tree collapses, not the tree, but the people in the tree.

en de hele boom valt om. Niet de boom zelf, maar de mensen erin.

Ze rennen allemaal schreeuwend terug naar het dorp in een stofwolk

They're all running around screaming, and they run back off into the village

en ik blijf achter met mijn driepoot.

in this sort of cloud of smoke, and I'm left there standing behind my tripod.

Ik heb mijn vel, het licht is weg en ik kan geen foto meer nemen.

I've got my sheet, and the light's gone, and I can't make the picture.

Waar zijn ze gebleven? Ik had geen idee.

Where have they all gone? I had no idea.

Het heeft een week geduurd om deze foto te maken

It took me a week, it took me a week to make the picture which you see here today,

en ik zal uitleggen waarom. (Applaus)

and I'll tell you why. (Applause)

It's very, very, very simple -- I spent a week going around the village,

Het is heel simpel: een week lang liep ik door het dorp,

and I went to every single one: "Hello, can you meet at the tree?

bezocht echt iedereen en vroeg: "Hallo, kun je naar de boom komen?

What's your story? Who are you?"

Wie ben je. Wat doe je?"

And it all turned out to be about a boyfriend, for crying out loud.

Het bleek allemaal verdorie om een vriendje te gaan.

I mean, I have teenage kids. I should know.

Ik heb zelf tieners dus ik had het kunnen weten!

It was about a boyfriend. The girl on the top, she'd kissed the wrong boy,

Het ging om een vriendje. Het meisje boven had de verkeerde jongen gezoend

and they'd started having a fight.

en ze kregen ruzie.

And there was a very, very beautiful lesson for me in that:

Daar heb ik een mooie les van geleerd:

als ik deze mensen wilde fotograferen

If I was going to photograph these people

in the dignified, respectful way that I had intended,

op de beschaafde, eerbiedige wijze die ik voor ogen had,

and put them on a pedestal, I had to understand them.

op een voetstuk, dan moest ik ze begrijpen.

It wasn't just about turning up. It wasn't just about shaking a hand.

Het ging er niet alleen om dat ze kwamen. Het was niet alleen handjes geven.

It wasn't about just saying, "I'm Jimmy, I'm a photographer."

Het was niet alleen: "Ik ben Jimmy de fotograaf."

I had to get to know every single one of them,

Ik moest ze allemaal leren kennen,

right down to whose boyfriend is who and who is allowed to kiss who.

tot op het niveau van vriendjes en wie wie mag kussen.

So in the end, a week later,

Een week later,

and I was absolutely exhausted,

ik was compleet uitgeput

I mean on my knees going, "Please get back up in that tree.

en lag op mijn knieën: "Klim alsjeblieft weer in die boom.

It's a picture I need to make."

Ik moet echt die foto maken."

They all came back. I put them all back up in the tree.

Ze kwamen allemaal weer terug. Ik verdeelde ze weer over de boom.

I made sure the girls were in the right position,

Ik lette op de meisjes

and the ones that slapped, one was over there.

en hield de ruziënde uit elkaar.

They did look at each other. If you look at it later,

Ze keken elkaar nog wel aan.

Kijk later nog eens goed; ze staren elkaar boos aan.

they're staring at each other very angrily,

De boom en alles is klaar

and I've got the tree and everything,

en op het laatste moment denk ik: "De geit! Ik heb een blikvanger nodig.

and then at the last minute, I go, "The goat, the goat!

I need something for the eye to look at. I need a white goat in the middle."

Er moet een witte geit in het midden."

Dus ik verwisselde alle geiten.

So I swapped all the goats around. I put the goats in.

Maar zelfs dat ging fout. Je ziet links een klein jongetje wegrennen

But even then I got it wrong, because if you can see on the left-hand side,

omdat ik zijn geit niet gekozen heb. (Gelach)

another little boy storms off because I didn't choose his goat.

Dus ik moet behalve Daasanach ook geit leren spreken.

So the moral being I have to learn to speak Goat as well as Daasanach.

Maar het gaat dus om de moeite voor zo'n foto

But anyway, the effort that goes into that picture

en het verhaal dat ik net vertelde...

and the story that I've just related to you,

je kunt je voorstellen

as you can imagine,

dat er honderden van die bizarre verhalen zijn

there are hundreds of other bizarre, eccentric stories

van honderden andere mensen op de wereld.

of hundreds of other people around the world.

And this was about four years ago, and I set off on a journey,

Dit was zo'n vier jaar geleden, toen ik een reis ondernam,

to be honest, a very indulgent journey.

eerlijk gezegd nogal op mezelf gericht.

I'm a real romantic. I'm an idealist, perhaps in some ways naive.

Ik ben romantisch ingesteld. Ik ben een idealist en misschien ook wel naïef.

But I truly believe that there are people on the planet that are beautiful.

Maar ik geloof echt dat er mooie mensen op deze planeet rondlopen.

It's very, very simple. It's not rocket science.

Heel eenvoudig. Het is geen hogere wiskunde.

I wanted to put these people on a pedestal.

Ik wilde deze mensen op een voetstuk plaatsen.

I wanted to put them on a pedestal like they'd never been seen before.

Ik wilde ze op een voetstuk plaatsen zoals we ze nog nooit hebben gezien.

So, I chose about 35 different groups,

Ik maakte een keuze uit 35 verschillende groepen:

stammen en inheemse culturen.

tribes, indigenous cultures.

They were chosen purely because of their aesthetic,

Ze werden puur op hun uiterlijke kenmerken gekozen,

and I'll talk more about that later.

ik kom daar later nog op terug.

I'm not an anthropologist, I have no technical study with the subject,

Ik ben geen antropoloog en ik heb me niet in het onderwerp verdiept,

but I do have a very, very, very deep passion,

maar ik ben wel heel erg gepassioneerd

and I believe that I had to choose the most beautiful people on the planet

en meen dat ik de mooiste mensen op deze planeet moest kiezen

in the most beautiful environment that they lived in,

in de mooiste omgevingen waar ze leefden.

and put the two together and present them to you.

Ik moest dat samenvoegen en aan jullie laten zien.

About a year ago,

Ongeveer een jaar geleden

I published the first pictures,

heb ik de eerste foto's gepubliceerd

and something extraordinarily exciting happened.

en gebeurde er iets ongelooflijk spannends.

The whole world came running,

Van over de hele wereld kwamen reacties.

and it was a bizarre experience, because everybody, from everywhere:

Een bizarre ervaring, want van overal hoorde ik:

"Wie zijn dat? Wat zijn dat? Hoeveel zijn er?

"Who are they? What are they? How many are they?

Where did you find them? Are they real? You faked it.

Waar vond je ze? Zijn ze echt? Je hebt het verzonnen!

Tell me. Tell me. Tell me. Tell me." Millions of questions for which,

Vertel, vertel, ..."

Miljoenen vragen waar ik eerlijk gezegd het antwoord niet op heb.

to be honest, I don't have the answers.

I really didn't have the answers,

Ik had echt geen antwoord.

and I could sort of understand, okay, they're beautiful, that was my intention,

Ik begreep het een beetje: ja, ze zijn mooi, dat was ook mijn bedoeling.

but the questions that I was being fired at,

Maar de vragen die ze op me afvuurden,

I could not answer them.

kon ik niet beantwoorden.

Until, it was quite amusing, about a year ago

Totdat, heel grappig, ongeveer een jaar geleden

somebody said, "You've been invited to do a TED Talk."

iemand zei: "Je bent uitgenodigd om een TED-talk te doen."

And I said, "Ted? Ted? Who's Ted? I haven't met Ted before."

Ik antwoordde: "Ted? Wie is dat? Ik heb Ted nog nooit ontmoet."

He said, "No, a TED Talk." I said, "But who's Ted?

"Nee," zei hij, "een TED-talk." En ik: "Maar wie is Ted?

Do I have to talk to him or do we sit with each other on the stage?"

Moet ik met hem praten of zitten we samen op een podium?"

And, "No, no, the TED group. You must know about it."

"Nee, nee, de TED-groep. Die ken je toch wel?"

And I said, "I've been in a teepee and in a yurt for the last five years.

Ik antwoordde: "Ik leef al vijf jaar in tipi's en joerten.

Hoe moet ik weten wie Ted is? Stel hem voor."

How do I know who Ted is? Introduce me to him."

Anyway, to cut a long story short, he said, "We have to do a TED Talk."

Om een lang verhaal kort te maken, hij zei: "We moeten een TED-talk doen."

Researched. Oh, exciting. That's great!

Opgezocht. Oh, spannend. Prachtig!

And then eventually you're going to go to TEDGlobal.

Uiteindelijk mag je dan naar TEDGlobal.

Even more exciting.

Nog spannender!

But what you need to do, you need to teach the people lessons,

Maar wat je moet doen, is mensen iets leren

lessons that you've learned on your travels around the world

over wat je zelf geleerd hebt, tijdens je reizen rond de wereld,

with these tribes.

over deze stammen.

I thought, lessons, okay, well, what did I learn? Good question.

Ik dacht oké, wat heb ik geleerd? Dat is een goede vraag.

Three. You need three lessons, and they need to be terribly profound.

Drie. Je moet ze drie dingen leren en die moeten waanzinnig diep zijn.

(Laughter)

(Gelach)

And I thought, three lessons, well, I'm going to think about it.

Ik dacht drie dingen, daar moet ik eens over nadenken.

(Applause)

(Applaus)

So I thought long and hard, and I stood here two days ago,

Ik dacht lang en diep na en twee dagen terug stond ik hier

and I had my test run, and I had my cards

voor mijn generale repetitie met mijn kaarten,

and my clicker in my hands and my pictures were on the screen,

mijn afstandbediening in de hand, mijn foto's op het scherm.

and I had my three lessons, and I started presenting them,

En toen ik mijn drie lessen presenteerde,

and I had this very odd out-of-body experience.

kreeg ik een gevoel van uittreding.

I sort of looked at myself standing there, going, "Oh, Jimmy,

Ik keek als het ware naar mezelf en dacht: "Ach Jimmy,

this is complete loads of codswallop.

dit is de grootste lariekoek.

All these people sitting here, they've had more of these talks,

Die mensen hier hebben al meer van die talks gezien

they've heard more lessons in their life.

en al meer in hun leven geleerd.

Wie ben jij om hen te vertellen wat je hebt geleerd?

Who are you to tell them what you've learned?

Who are you to guide them and who are you to show them

Om ze bij de hand te nemen en ze te laten zien

wat goed is en wat niet, wat deze mensen ons vertellen?"

what is right, what is wrong, what these people have to say?"

Ik had een kleine... heel privé ...een kleine inzinking. (Gelach)

And I had a little bit of a, it was very private,

a little bit of a meltdown.

I went back, and a little bit like the boy walking away from the tree with his goats,

Ik trok me terug, een beetje zoals die kleine jongen bij de boom met zijn geiten,

very disgruntled, going, that didn't work,

humeurig met het idee: dat werkt dus niet.

It wasn't what I wanted to communicate.

Het was niet wat ik wilde overbrengen.

And I thought long and hard about it, and I thought, well, the only thing

Ik dacht lang en diep na en bedacht: ik kan alleen het elementaire overbrengen.

I can communicate is very, very basic.

You have to turn it all the way around.

Je moet het omdraaien.

There's only one person I know here, and that's me.

Ik ken eigenlijk maar een persoon: mezelf.

I'm still getting to know myself,

Ik leer mezelf nog steeds kennen,

and it's a lifelong journey, and I probably won't have all the answers,

dat is een levenslange reis en ik zal niet alle antwoorden hebben,

but I did learn some extraordinary things on this journey.

maar ik heb verbazingwekkende dingen geleerd op deze reis.

So what I'm going to do is share with you my lessons.

Wat ik dus ga doen, is delen wat ík geleerd heb.

It's a very, as I explained at the beginning, very indulgent, very personal,

Het is erg, zoals ik al gezegd heb, op mezelf gericht en persoonlijk,

how and why I made these pictures,

de reden en methode voor deze foto's.

and I leave it to you as the audience to interpret what these lessons

Ik laat het aan het publiek over om te bepalen wat deze levenslessen

have meant to me, what they could perhaps mean to you.

voor mij betekenen en wellicht voor jullie kunnen betekenen.

I traveled enormously as a child.

Als kind reisde ik erg veel.

I was very nomadic. It was actually very exciting.

Ik was erg nomadisch. Het was eigenlijk erg spannend.

All around the world,

De hele wereld rond,

and I had this feeling that I was pushed off at great speed

wat me het idee gaf dat ik op grote snelheid werd voortgedreven

to become somebody, become that individual, Jimmy.

om iemand te te worden: het individu Jimmy.

Go off into the planet, and so I ran, and I ran,

De wijde wereld in. Dus ik rende en rende,

and my wife sometimes kids me, "Jimmy, you look a bit like Forrest Gump,"

zodat mijn vrouw gekscherend zegt: "Jimmy, je lijkt op Forrest Gump,"

but I'm, "No, it's all about something, trust me."

en ik: "Nee hoor, het gaat echt ergens om, geloof me."

Ik bleef dus rennen en bereikte wat, min of meer.

So I kept running and I kept running, and I sort of got somewhere

Ik stond daar, keek rond en dacht: waar hoor ik thuis? Waar pas ik bij?

and I sort of stood there and looked around me and I thought, well,

where do I belong? Where do I fit?

Wat ben ik? Waar kom ik vandaan? Ik had geen idee.

What am I? Where am I from? I had no idea.

So I hope there aren't too many psychologists in this audience.

Hopelijk zitten er niet al teveel pyschologen in het publiek.

Perhaps part of this journey

Misschien probeerde ik met deze reis ook wel uit te vinden waar ik thuis hoor.

is about me trying to find out where I belonged.

Dus op mijn reis, en wees niet bang, toen ik bij deze stammen kwam,

So whilst going, and don't worry, I didn't when I arrived with these tribes,

I didn't paint myself yellow and run around with these spears and loincloths.

verfde ik mezelf niet geel en liep niet rond in een lendendoekje met een speer.

But what I did find were people that belonged themselves,

Maar ik trof wel mensen aan die zelf op hun plaats waren,

and they inspired me, some extraordinary people,

en die me inspireerden, buitengewone mensen.

and I'd like to introduce you to some heroes of mine.

Ik wil jullie voorstellen aan enkele van mijn helden.

They're the Huli.

Het zijn de Huli.

Now, the Huli are some of the most extraordinarily beautiful people

De Huli behoren tot de meest uitzinnig mooie mensen op deze planeet.

on the planet.

They're proud. They live in the Papua New Guinean highlands.

Ze zijn trots en leven in de hooglanden van Papoea Nieuw-Guinea.

There's not many of them left, and they're called the Huli wigmen.

Er zijn er niet veel meer. Ze heten de 'Huli pruikendragers'.

And images like this, I mean, this is what it's all about for me.

Om afbeeldingen als deze draait het voor mij allemaal.

And you've spent weeks and months there talking with them, getting there,

Na weken, maanden gesprekken en reizen, wilde ik ze op een voetstuk plaatsen

and I want to put them on a pedestal, and I said, "You have something

en zei: "Jullie hebben iets wat veel mensen nooit gezien hebben.

that many people have not seen.

Jullie wonen in deze prachtige natuur."

You sit in this stunning nature."

And it really does look like this, and they really do look like this.

Zo ziet het er echt uit, en zij zien er echt zo uit.

Dit is de werkelijkheid. En weet je waarom ze zo trots zijn?

This is the real thing.

And you know why they're proud? You know why they look like this,

Waarom ze er zo uitzien en ik letterlijk mijn rug heb gebroken

and why I broke my back literally

om hun foto te nemen en ze aan jullie te laten zien?

to photograph them and present them to you?

Dat komt door hun bijzondere rituelen.

It's because they have these extraordinary rituals.

And the Huli have this ritual: When they're teenagers,

De Huli hebben een ritueel: als een tiener een man wordt,

becoming a man, they have to shave their heads,

dan moet hij zijn hoofd scheren

en de rest van zijn leven iedere dag zijn hoofd weer scheren.

and they spend the rest of their life shaving their heads every single day,

and what they do with that hair,

En wat doen ze met dat haar?

Ze maken daar een creatie van,

they make it into a creation,

a creation that's a very personal creation.

een heel erg persoonlijke creatie.

It's their creation. It's their Huli creation.

Het is hún creatie, hun Huli-creatie.

So they're called the Huli wigmen.

Daarom heten ze de Huli-pruikendragers.

That's a wig on his head.

Dat is een pruik op zijn hoofd.

It's all made out of his human hair.

Die is helemaal gemaakt van zijn mensenhaar.

And then they decorate that wig with the feathers of the birds of paradise,

Ze decoreren die pruik met veren van paradijsvogels.

and don't worry, there are many birds there.

Maak je geen zorgen, er zijn genoeg vogels

There's very few people living, so nothing to get too upset about,

en niet zoveel mensen, dus niets om je zorgen om te maken.

De rest van hun leven blijven ze bezig met die hoeden,

and they spend the rest of their life recreating these hats

and getting further and further,

dat gaat steeds verder. Verbazingwekkend.

and it's extraordinary, and there's another group,

En er is een andere groep, de Kalang,

they're called the Kalam, and they live in the next valley,

die leven in de naburige vallei, maar spreken een compleet andere taal,

but they speak a completely different language,

zien er totaal anders uit en dragen een hoed

they look completely different, and they wear a hat,

die is gemaakt van scarabeeën,

and it's built out of scarabs,

prachtige smaragdgroene, kleine scarabeeën,

these fantastic emerald green little scarabs,

soms wel 5000 of 6000 scarabeeën per hoed.

and sometimes there are 5,000 or 6,000 scarabs in this hat,

Ze zijn hun hele leven bezig met het verzamelen van die scarabeeën

and they spend the whole of their life collecting these scarabs

to build these hats.

om die hoeden te maken.

So the Huli inspired me in that they belong.

De Huli inspireerden me omdat ze hier thuishoren.

Perhaps I have to work harder at finding a ritual which matters for me

Misschien moet ik harder zoeken naar een ritueel dat me aanspreekt.

and going back into my past to see where I actually fit.

Teruggaan in mijn verleden en kijken waar ik thuishoor.

An extremely important part of this project

Een erg belangrijk onderdeel van dit project

was about how I photograph these extraordinary people.

betrof hoe ik deze uitzonderlijke mensen moest fotograferen.

And it's basically beauty. I think beauty matters.

Het gaat uiteindelijk om schoonheid, dat is belangrijk.

We spend the whole of our existence revolving around beauty:

Ons hele bestaan draait om schoonheid:

beautiful places, beautiful things, and ultimately, beautiful people.

mooie plekken, mooie dingen en uiteindelijk mooie mensen.

It's very, very, very significant.

Dat is buitengewoon betekenisvol.

I've spent all of my life analyzing what do I look like?

Mijn hele leven denk ik al over mijn uiterlijk na.

Am I perceived as beautiful?

Vinden mensen me mooi?

Does it matter if I'm a beautiful person or not,

Doet het ertoe of ik een mooi mens ben of niet,

or is it purely based on my aesthetic?

of gaat het puur om mijn eigen esthetiek?

And then when I went off, I came to a very narrow conclusion.

En toen kwam ik tot een benauwende conclusie.

Do I have to go around the world photographing, excuse me,

Moet ik de hele wereld rond om, sorry, vrouwen tussen 25 en 30 te fotograferen?

women between the age of 25 and 30? Is that what beauty is going to be?

Definieert dat schoonheid?

Is everything before and after that utterly irrelevant?

Is alles ervoor en erna gewoonweg irrelevant?

And it was only until I went on a journey,

Toen ondernam ik weer een reis, maar dan een die zo extreem was,

a journey that was so extreme,

dat ik nog rillingen krijg als ik eraan terugdenk.

I still get shivers when I think about it.

I went to a part of the world, and I don't know whether any of you

Ik reisde naar een deel van de wereld, ik weet of jullie Chukotka kennen?

have ever heard of Chukotka. Has anybody ever heard of Chukotka?

Heeft iemand weleens gehoord van Chukotka?

Chukotka probably is, technically, as far as one can go

Chukotka is waarschijnlijk, technisch gezien,

zo ver als je kan reizen, zonder de bewoonde wereld te verlaten.

and still be on the living planet.

Het is 13 uur vliegen van Moskou.

It's 13 hours' flight from Moscow.

First you've got to get to Moscow, and then 13 hours' flight nonstop from Moscow.

Eerst ga je naar Moskou en dan 13 uur nonstop vliegen vanaf Moskou.

And that's if you get there.

Als je het redt.

Zoals je ziet, missen sommigen de landingsbaan.

As you can see, some people sort of miss the runway.

Als je daar landt in Chukotna, zijn daar de Chukchi's.

And then when you land there, in Chukotka are the Chukchis.

De Chukchi's zijn de laatste inheemse Inuïten van Siberië.

Now, the Chukchis are the last indigenous Inuits of Siberia,

Ik had weleens van ze gehoord, nauwelijks afbeeldingen van ze gezien,

and they're people I'd heard about, I'd hardly seen any images of,

but I knew they were there,

maar ik wist dat ze daar waren.

and I'd been in touch with this guide,

Ik had contact gehad met een gids die zei:

and this guide said,

"There's this fantastic tribe. There's only about 40 of them.

"Er is een fantistische stam. Het zijn er maar zo'n 40.

Dat komt wel goed. Die vinden we wel." Dus we gingen op weg.

You'll be okay. We'll find them." So off we went on this journey.

Toen we daar aankwamen, na een maand reizen over het ijs,

When we arrived there, after a month of traveling across the ice,

toen mocht ik ze niet fotograferen.

and we'd got to them, but then I was not allowed to photograph them.

Ze zeiden: "Je mag ons niet fotograferen. Je moet wachten.

They said, "You cannot photograph us. You have to wait.

You have to wait until you get to know us. You have to wait until you understand us.

Je moet ons eerst leren kennen. Je moet ons eerst leren begrijpen.

Je moet wachten tot je ziet hoe we met elkaar omgaan."

You have to wait until you see how we interact with one another."

En pas toen, vele weken later, kreeg ik het respect.

And only then, it was many, many weeks later, I saw a respect.

Ze hadden geen enkele vooroordelen.

They had zero judgment.

They observed one another, from the youth, from the middle aged to the old.

Ze bekeken elkaar, de jeugd, de middelbaren en de ouderen.

They need each other.

Ze hebben elkaar nodig.

De kinderen kauwen de hele dag vlees, omdat de volwassenen geen tanden hebben.

The children need to chew the meat all day

because the adults don't have any teeth,

but at the same time, the children take the old aged people out

Maar ook begeleiden ze de ouderen naar het toilet buiten,

to the toilet because they're infirm,

omdat die dat zelf niet kunnen. Er is dus een fantastische gemeenschap van respect.

so there's this fantastic community of respect.

And they adore and admire one another, and they truly taught me

Ze bewonderen en houden echt van elkaar en leerden me wat echte schoonheid is.

what beauty was.

(Applause)

(Applaus)

Now I'm going to ask for a little bit of audience interaction.

Ik vraag jullie nu om wat medewerking.

Dit is erg belangrijk voor de afsluiting van mijn talk.

This is extremely important for the end of my talk.

If you could look at somebody left to the right of you,

Kijk even iemand naast je aan,

and I want you to observe them,

observeer die persoon

and I want you to give them a compliment. This is very important.

en geef dan een compliment. Dat is erg belangrijk.

Now, it may be their nose or their hair or even their aura, I don't mind,

Dat mag hun neus, haar of zelfs aura zijn. Dat maakt me niet uit.

but please look at each other, give them a compliment.

Maar kijk elkaar alsjeblieft aan, geef een compliment.

You have to be quick, because I'm running out of time.

Je moet snel zijn, want mijn tijd raakt op.

And you have to remember it.

En je moet het onthouden.

Okay, thank you, thank you, thank you, you've given each other compliments.

Oké, dankjewel, jullie hebben elkaar complimentjes gegeven.

Hold that compliment very, very tightly. Hold it for later.

Houd dat compliment goed in gedachten, voor later.

And the last thing, it was extraordinarily profound,

Als laatste, iets vreselijk diepzinnigs

and it happened only two weeks ago. Two weeks ago I went back to the Himba.

dat me twee weken terug overkwam, toen ging ik terug naar de Himba.

Now, the Himba live in northern Namibia on the border of Angola,

De Himba leven in het noorden van Namibië aan de grens met Angola.

and I'd been there a few times before,

Ik was daar al een paar keer geweest en ging terug om mijn boek te tonen

and I'd gone back to present this book I'd made,

en de foto's, en om met ze te praten.

to show them the pictures, to get into a discussion with them,

to say, "This is how I saw you. This is how I love you.

Om te zeggen: "Zo zag ik jullie. Zo houd ik van jullie.

This is how I respect you. What do you think? Am I right? Am I wrong?"

Dit is mijn respect voor jullie. Wat vinden jullie? Heb ik gelijk of niet?"

Ik wilde een discussie op gang brengen. Het was erg emotioneel.

So I wanted this debate. It was very, very, very emotional,

Op een avond zaten we rond het kampvuur.

and one night we were sitting around the campfire,

Ik moet toegeven dat ik wat teveel had gedronken.

and I have to be honest, I think I'd had a little bit too much to drink,

Ik zat onder de sterren: "Dit is fantastisch,

and I was sort of sitting under the stars going, "This is great,

jullie hebben mijn foto's gezien, we houden van elkaar." (Gelach)

you've seen my pictures, we love each other." (Laughter)

Ik ben niet zo snel van begrip, keek om me heen en zei

And I'm a little bit slow,

dat ik dacht dat het hek verdwenen was.

and I looked around me, and I said,

I thought, maybe, the fence is missing.

Was er de vorige keer geen hek?

Wasn't there a fence here last time I came?

Zo'n groot beschermend hek om het dorp heen.

You know, this big protective fence around the village,

Ze keken me aan en zeiden: "Ja, de chief is dood."

and they sort of looked at me and go, "Yeah, chief die."

Oké dacht ik, chief dood, logisch,

And I thought, okay, chief dying, right, you know,

keek weer naar de sterren en het kampvuur.

look up at the stars again, look at the campfire.

Chief dood. Wat heeft dat in hemelsnaam met het hek te maken?

Chief die. What on Earth does chief die have to do with the fence?

"Chief dood.

"Chief die.

Eerst maken we kapot, ja? Dan reflecteren we.

First we destroy, yeah? Then we reflect.

Then we rebuild. Then we respect."

Dan herbouwen we. Dan respecteren we."

And I burst out in tears, because my father had only just died

Ik barstte in tranen uit, want mijn vader was net gestorven,

prior to this journey,

vlak voor mijn reis, en ik heb hem nooit waardering getoond.

and I didn't ever acknowledge him,

I didn't ever appreciate him for the fact that I'm probably standing here today

Ik heb hem nooit bedankt voor het feit dat ik hier nu waarschijnlijk sta

because of him.

door hem.

Deze mensen leerden me dat we enkel zijn wie we zijn door onze ouders,

These people taught me that we are only who we are because of our parents

and our grandparents and our forefathers

onze grootouders en onze voorvaderen,

going on and on and on before that,

steeds verder terug in de tijd.

and I, no matter how romantic or how idealistic I am on this journey,

Ik, hoe romantisch en idealistisch ik ook was met mijn reis,

I did not know that until two weeks ago.

begreep dat niet tot twee weken geleden. Toen pas.

I did not know that until two weeks ago.

So what's this all about?

Dus waar gaat dit over?

Well, there's an image I'd like to show you,

Er is een foto die ik jullie wil laten zien.

quite a special image, and it wasn't essentially the image I wanted to choose.

Een speciale foto, niet eentje die ik per se wilde laten zien.

I was sitting there the other day, and I have to finish on a strong image.

Ik was laatst bezig en zocht een sterk beeld om mee te eindigen.

Iemand zei: "Je moet ze de foto van de Nanev laten zien."

And somebody said, "You have to show them the picture of the Nenets. The Nenets."

Ik zei dat dat niet mijn favoriete foto was.

I was like, yeah, but that's not my favorite picture.

Ze zei: "Nee, het is een fantastische foto.

She went, "No no no no no no no. It's an amazing picture.

Je bent in zijn ogen te zien."

Ik zei: "Wat bedoel daarmee? Het is een foto van de Nanev."

You're in his eyes."

I said, "What do you mean I'm in his eyes? It's a picture of the Nenets."

Ze zei: "Kijk eens goed. Je bent in zijn ogen te zien."

She said, "No, look, look closely, you're in his eyes."

Als je goed kijkt naar deze foto, dan zie je een reflectie van mij in zijn ogen.

And when you look closely at this picture, there is a reflection of me in his eyes,

Misschien heeft hij wel mijn ziel en leef ik in zijn ziel.

so I think perhaps he has my soul, and I'm in his soul,

and whilst these pictures look at you, I ask you to look at them.

En terwijl deze foto's jullie aankijken, wil ik dat jullie naar ze kijken.

You may not be reflected in his eyes,

Jullie worden dan wel niet gereflecteerd in zijn ogen,

but there is something extraordinarily important about these people.

maar deze mensen hebben iets dat erg belangrijk is.

I don't ultimately have the answers, as I've just shared with you,

Ik heb niet alle antwoorden, zoals ik al gezegd heb,

but you must do. There must be something there.

maar jullie waarschijnlijk wel. Er moet daar iets zijn.

So if you can briefly reflect on what I was discussing

Dus als jullie even kunnen denken over wat ik hier heb verteld

about beauty and about belonging and about our ancestors and our roots,

over schoonheid, ergens thuishoren, onze voorouders en onze wortels.

and I need you all to stand for me, please.

Kunnen jullie allemaal voor me gaan staan?

(Laughter)

(Gelach)

Now you have no excuse. It's almost lunchtime,

Jullie hebben geen uitweg. Het is bijna lunchtijd

and this is not a standing ovation, so don't worry,

en dit wordt geen staande ovatie, wees niet bang.

I'm not fishing for compliments.

Ik vis niet naar complimenten. (Gelach)

But you were given a compliment a few minutes ago.

Maar enkele minuten geleden kregen jullie een compliment.

Now I want you to stand tall.

Ik wil dat jullie je rug rechten.

I want you to breathe in. This is what I say.

Diep inademen. Dat zeg ik altijd.

I'm not going to get on my knees for two weeks.

Ik ga niet twee weken op mijn knieën liggen.

I'm not going to ask you to carry a goat,

Ik vraag jullie niet een geit te dragen, kamelen zijn er al helemaal niet.

and I know you don't have any camels.

Fotografie is ongelooflijk krachtig.

Photography's extraordinarily powerful.

Het is een taal die we nu allemaal begrijpen.

It's this language which we now all understand.

We truly do all understand it,

We begrijpen het echt

en we hebben zo'n wereldwijd digitaal kampvuur, niet waar?

and we have this global digital fireplace, don't we,

but I want to share you with the world,

Maar ik wil jullie met de wereld delen,

because you are also a tribe.

want jullie zijn ook een stam.

You are the TED tribe, yeah? But you have to remember that compliment.

Jullie zijn toch de TED-stam? Maar je moet aan dat compliment denken.

You have to stand tall, breathe in through your nose,

Jullie moeten rechtop staan, door de neus ademen

and I'm going to photograph you. Okay?

en dan neem ik een foto. Oké?

I need to do a panoramic shot, so it's going to take a minute,

Ik moet een panoramische foto maken en dat duurt even,

so you have to concentrate, okay?

dus concentreer je, oké?

Inademen, rechtop staan, niet lachen. Stil, door je neus ademen.

Breathe in, stand tall, no laughing. Shh, breathe through your nose.

Ik maak een foto.

I'm going to photograph.

(Clicks)

(Klikt)

Thank you.

Dankjewel.

(Applaus)

(Applause)