Jimmy Nelson: Gorgeous portraits of the world's vanishing people

Çeviri: Samet Ergisi Gözden geçirme: Sevkan Uzel

Now, I've been making pictures for quite a long time,

Uzun bir süredir fotoğraf çekiyorum

and normally speaking, a picture like this, for me,

ve normal olarak böyle bir fotoğraf

should be straightforward.

benim için çok kolay olmalı.

I'm in southern Ethiopia. I'm with the Daasanach.

Güney Etiyopya'dayım. Daasanach'lar ile birlikteyim.

There's a big family, there's a very beautiful tree,

Geniş bir aile var, çok güzel bir ağaç var.

and I make these pictures with this very large,

Bu fotoğrafları çok büyük, aşırı derecede hantal ve

extremely cumbersome, very awkward technical plate film camera.

çok tuhaf bir teknik plakalı film kamerası ile çekiyorum.

Does anybody know 4x5 and 10x8 sheets of film,

4x5 ve 10x8'lik film plakalarını bileniniz var mı?

and you're setting it up, putting it on the tripod.

Ayarlıyorsunuz ve tripoda yerleştiriyorsunuz.

I've got the family, spent the better part of a day talking with them.

Bir aile var, günün en güzel kısmını onlarla konuşarak geçirdim.

They sort of understand what I'm on about.

Ne yapmaya çalıştığımı az-çok anladılar.

They think I'm a bit crazy, but that's another story.

Biraz deli olduğumu düşünüyorlar ama bu başka bir hikaye.

And what's most important for me is the beauty and the aesthetic,

Benim için en önemli olan şey ise güzellik ve estetik.

and that's based on the light.

Ve bu da ışığa bağlı.

So the light's setting on my left-hand side,

Işık sol taraftan geliyor

and there's a balance in the communication with the Daasanach,

ve Daasanach'lar ile iletişimimde bir denge var.

Her yaştan insanın bulunduğu 30 kişilik bir aile.

the family of 30, all ages.

There's babies and there's grandparents,

Bebekler de var, ninelerle dedeler de.

I'm getting them in the tree and waiting for the light to set,

Onları bir ağacın üzerine yerleştiriyorum ve ışığın hazır olmasını bekliyorum.

and it's going, going, and I've got one sheet of film left,

Ama ışık hep boşa gidiyor, en son bir film plakam kalıyor.

and I think, I'm okay, I'm in control, I'm in control.

Diyorum ki iyiyim, kontrol bende, kontrol bende.

Cihazı tekrar tekrar kuruyorum, ama ışık gitmek üzere.

I'm setting it up and I'm setting up, and the light's just about to go,

Bense altın rengi olmasını, güzel olmasını istiyorum.

and I want it to be golden, I want it to be beautiful.

Ufukta asılı kalmasını ve böylece bu insanları

I want it to be hanging on the horizon so it lights these people,

sunabildikleri tüm ihtişam içinde aydınlatmasını istiyorum.

in all the potential glory that they could be presented.

Işık kaybolmak üzere, kaybolmak üzere.

And it's about to go and it's about to go,

Film plakamı kameraya koyuyorum.

and I put my sheet in the camera,

it's all focused,

Her şey odaklanmışken

and all of a sudden there's a massive "whack,"

birdenbire şiddetli bir şamar sesi.

and I'm looking around, and in the top corner of the tree,

Etrafıma bakınıyorum, ağacın üst köşesindeki

one of the girls slaps the girl next to her,

kızlardan biri yanındaki kızı tokatlıyor.

and the girl next to her pulls her hair, and all hell breaks loose,

Yanındaki kız da onun saçını çekiyor ve kıyamet kopuyor.

and I'm standing there going, "But the light, the light.

Bense durmuş şöyle diyorum: "Ama ışık, ışık.

Wait, I need the light. Stay still! Stay still!"

Bekleyin, ışığa ihtiyacım var. Hareket etmeyin!"

And they start screaming,

Çığlık atmaya başlıyorlar,

and then one of the men turns around and starts screaming, shouting,

sonra da erkeklerden biri dönüp, bağırıp çağırmaya başlıyor.

and the whole tree collapses, not the tree, but the people in the tree.

Tüm ağaç devriliyor; yani ağaç değil de, ağaçtaki insanlar.

Etrafta bağırarak koşuşturmaya başlıyorlar, bir tür duman bulutu içinde

They're all running around screaming, and they run back off into the village

köye doğru koşturuyorlar. Bense tripodun arkasında kalakalıyorum.

in this sort of cloud of smoke, and I'm left there standing behind my tripod.

Film plakam hazır, ışık gitmiş, fotoğrafı çekemiyorum.

I've got my sheet, and the light's gone, and I can't make the picture.

Hepsi nereye kayboldu ? Hiçbir fikrim yoktu.

Where have they all gone? I had no idea.

Bir haftamı aldı. Bugün burada gördüğünüz fotoğrafı çekmek tam bir hafta aldı.

It took me a week, it took me a week to make the picture which you see here today,

and I'll tell you why. (Applause)

İşte size bunun nedenini anlatacağım. (Alkışlar)

It's very, very, very simple -- I spent a week going around the village,

Çok, çok basit. Bir haftamı köyde dolaşarak

and I went to every single one: "Hello, can you meet at the tree?

ve her birine gidip, "Merhaba, ağaca gelebilir misin?

What's your story? Who are you?"

Hikâyen nedir? Kimsin?" diyerek geçirdim.

And it all turned out to be about a boyfriend, for crying out loud.

Her şeyin ne yazık ki bir erkek arkadaş meselesi olduğu ortaya çıktı.

I mean, I have teenage kids. I should know.

Yani aslında ergenlik döneminde çocuklarım var. Bilmem gerekirdi.

It was about a boyfriend. The girl on the top, she'd kissed the wrong boy,

Erkek arkadaş yüzündendi. En üstteki kız, yanlış çocuğu öpmüş

and they'd started having a fight.

ve kavgaya tutuşmuşlardı.

And there was a very, very beautiful lesson for me in that:

Burada benim için çok ama çok güzel bir ders vardı:

If I was going to photograph these people

Eğer bu insanları, niyetlendiğim gibi ağırbaşlı

in the dignified, respectful way that I had intended,

ve saygıdeğer biçimde fotoğraflayacaksam

and put them on a pedestal, I had to understand them.

ve onlara hayranlığımı belirteceksem, onları anlamam gerekiyordu.

Tanışmak yeterli değildi. El sıkışmak yeterli değildi.

It wasn't just about turning up. It wasn't just about shaking a hand.

It wasn't about just saying, "I'm Jimmy, I'm a photographer."

Sadece "Adım Jimmy, fotoğrafçıyım" demek yetmiyordu.

Her birini tanımalıydım;

I had to get to know every single one of them,

right down to whose boyfriend is who and who is allowed to kiss who.

ta ki kim kimin sevgilisi ve kim kimi öpebilir bilene kadar.

So in the end, a week later,

Sonuç olarak, bir hafta sonra

and I was absolutely exhausted,

gerçekten tükenmiştim.

I mean on my knees going, "Please get back up in that tree.

Dizlerimin üstüne çökerek "Lütfen tekrar çıkın şu ağaca.

It's a picture I need to make."

Bu fotoğrafı çekmem gerek" diyecek kadar.

They all came back. I put them all back up in the tree.

Hepsi geri geldi ve tekrar hepsini ağaca dizdim.

I made sure the girls were in the right position,

Şamarlaşan kızların doğru yerde olduğundan emin oldum.

and the ones that slapped, one was over there.

Biri hemen şuradaydı.

They did look at each other. If you look at it later,

Birbirlerine bakıyorlardı. Sonradan göz atarsanız,

they're staring at each other very angrily,

birbirlerine çok kızgın bakıyorlar.

Ağacım ve her şeyim vardı

and I've got the tree and everything,

ve son anda "Keçi, keçi!

and then at the last minute, I go, "The goat, the goat!

Gözüne bakabilmem için bir şeye ihtiyacım var.

I need something for the eye to look at. I need a white goat in the middle."

Tam ortaya beyaz bir keçi gerekiyor." dedim.

Böyle olunca etraftaki bütün keçileri gidip getirdim.

So I swapped all the goats around. I put the goats in.

Keçileri de yerleştirdim.

Böyleyken bile yanlış yapmıştım. Çünkü sol taraftaki başka bir küçük çocuğun

But even then I got it wrong, because if you can see on the left-hand side,

keçisini seçmediğim için kızıp gittiğini görebilirsiniz.

another little boy storms off because I didn't choose his goat.

Böyle olunca Daasanach dili konuştuğum kadar keçi dili de öğrenmem gerekti.

So the moral being I have to learn to speak Goat as well as Daasanach.

Ama neyse ki, şu fotoğrafa harcanan emek

But anyway, the effort that goes into that picture

ve size anlattığım hikâyeden

and the story that I've just related to you,

tahmin edebileceğiniz gibi

as you can imagine,

dünya çapında başka yüzlerce insanın

there are hundreds of other bizarre, eccentric stories

yüzlerce tuhaf, eksantrik hikâyesi var.

of hundreds of other people around the world.

Bu yaklaşık dört yıl önceydi, bir yolculuğa çıktım.

And this was about four years ago, and I set off on a journey,

to be honest, a very indulgent journey.

Dürüst olmak gerekirse çok keyifli bir yolculuktu.

I'm a real romantic. I'm an idealist, perhaps in some ways naive.

Gerçek bir romantiğim, idealistim, belki bazı yönlerden naifim.

But I truly believe that there are people on the planet that are beautiful.

Ama şuna gerçekten inanıyorum ki, bu gezegende güzel insanlar da var.

It's very, very simple. It's not rocket science.

Bu çok, çok basit. Anlaması zor değil.

I wanted to put these people on a pedestal.

Bu insanları yüceltmek istedim.

I wanted to put them on a pedestal like they'd never been seen before.

Daha önce hiç olmadıkları kadar yüceltmek istedim.

So, I chose about 35 different groups,

Böylece yaklaşık 35 farklı grup,

kabile, yerli kültür seçtim.

tribes, indigenous cultures.

They were chosen purely because of their aesthetic,

Tamamıyla estetiklerinden dolayı seçildiler.

and I'll talk more about that later.

Bunun ayrıntısını daha sonra anlatırım.

I'm not an anthropologist, I have no technical study with the subject,

Ben antropolog değilim, konuyla ilgili teknik çalışmam yok.

but I do have a very, very, very deep passion,

Ama çok, çok, çok derin bir tutkum var.

and I believe that I had to choose the most beautiful people on the planet

Ve inanıyorum ki gezegendeki en güzel insanları

in the most beautiful environment that they lived in,

yaşadıkları en güzel çevrede seçmeli,

and put the two together and present them to you.

ikisini birleştirip sizlere sunmalıydım.

About a year ago,

Yaklaşık bir yıl önce,

I published the first pictures,

ilk fotoğraflarımı yayınladım

and something extraordinarily exciting happened.

ve olağanüstü heyecan verici bir şey oldu.

The whole world came running,

Tüm dünya hemen ilgi gösterdi.

and it was a bizarre experience, because everybody, from everywhere:

Bu tuhaf bir deneyimdi, çünkü her bir yandan herkes:

"Who are they? What are they? How many are they?

"Kim bunlar? Ne bunlar? Kaç kişiler?

Where did you find them? Are they real? You faked it.

Onları nerede buldun? Gerçekler mi? Sahtesini mi yaptın?

Tell me. Tell me. Tell me. Tell me." Millions of questions for which,

Anlat. Anlat. Anlat" Dürüst olmak gerekirse

cevaplarını bilmediğim milyonlarca soru...

to be honest, I don't have the answers.

I really didn't have the answers,

Gerçekten cevabım yoktu.

and I could sort of understand, okay, they're beautiful, that was my intention,

Bir şekilde anlıyordum, tamam, güzeller, benim niyetim de buydu,

but the questions that I was being fired at,

ama boğuştuğum soruları yanıtlayamadım.

I could not answer them.

Until, it was quite amusing, about a year ago

Oldukça eğlenceli bir hâl almışken, yaklaşık bir yıl önce

somebody said, "You've been invited to do a TED Talk."

birisi dedi ki, "Bir TED konuşması yapmak için davet edildin."

And I said, "Ted? Ted? Who's Ted? I haven't met Ted before."

Ben de dedim ki "Ted? Ted? Ted de kim? Ted ile hiç tanışmadım."

He said, "No, a TED Talk." I said, "But who's Ted?

"Hayır, bir TED konuşması" Dedim ki, "İyi de Ted kim?

Do I have to talk to him or do we sit with each other on the stage?"

Onunla mı konuşmalıyım yoksa birlikte sahnede oturacak mıyız?"

And, "No, no, the TED group. You must know about it."

"Hayır, hayır, TED grubu. Biliyor olmalısın."

And I said, "I've been in a teepee and in a yurt for the last five years.

Bense dedim ki "Son beş senedir kızılderili ve yörük çadırlarındaydım.

How do I know who Ted is? Introduce me to him."

Ted kim nerden bileyim. Beni onunla tanıştır.

Anyway, to cut a long story short, he said, "We have to do a TED Talk."

Her neyse, kısa kesecek olursak, dedi ki "Bir TED konferansı yapmalıyız."

Researched. Oh, exciting. That's great!

Araştırdım. Vay, heyecan verici. Harika!

And then eventually you're going to go to TEDGlobal.

Sonrasında TEDKüresel'e gideceksin.

Even more exciting.

Çok daha heyecanlı.

But what you need to do, you need to teach the people lessons,

Peki ne yapmam lazım? İnsanlara ders verici bir şey anlatmalısın.

lessons that you've learned on your travels around the world

Dünya çapında yaptığın seyahatlerde

bu kabilelerden öğrendiklerini...

with these tribes.

I thought, lessons, okay, well, what did I learn? Good question.

Düşündüm, dersler, tamam. Peki ne öğrendim? Güzel soru.

Three. You need three lessons, and they need to be terribly profound.

Üç. Üç derse ihtiyacın var, onlarınsa çok fena bilgilenmeye.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And I thought, three lessons, well, I'm going to think about it.

Dedim ki , üç ders, pekâlâ, bunu düşüneceğim.

(Applause)

(Alkışlar)

So I thought long and hard, and I stood here two days ago,

Uzun uzun düşündüm ve iki gün önce buraya dikildim.

and I had my test run, and I had my cards

Provamı yaptım, kartlarım ve kumandam elimde,

and my clicker in my hands and my pictures were on the screen,

fotoğraflarım ekrandaydı.

and I had my three lessons, and I started presenting them,

Üç dersim vardı ve başladım sunmaya.

and I had this very odd out-of-body experience.

Ve şu çok garip beden dışı deneyimi yaşadım.

I sort of looked at myself standing there, going, "Oh, Jimmy,

Bir nevi burda dikilen kendime baktım ve dedim ki,

this is complete loads of codswallop.

"Jimmy, bu saçmalığın daniskası.

All these people sitting here, they've had more of these talks,

Burada oturan tüm insanlar bu konuşmaların nicesini dinledi,

they've heard more lessons in their life.

hayatlarında birçok ders aldılar.

Who are you to tell them what you've learned?

Sen kimsin ki ne öğrendiğini anlatıyorsun?

Who are you to guide them and who are you to show them

Sen kimsin ki onlara rehberlik ediyorsun, neyin doğru neyin yanlış olduğunu

what is right, what is wrong, what these people have to say?"

ne söylemeleri gerektiğini gösteriyorsun?

Biraz da -çok kişiseldi-

And I had a little bit of a, it was very private,

a little bit of a meltdown.

tepem atmıştı.

I went back, and a little bit like the boy walking away from the tree with his goats,

Arkaya geçtim, biraz da ağaçtan keçileriyle uzaklaşan çocuk gibiydim,

very disgruntled, going, that didn't work,

canım sıkkındı. İşe yaramamıştı.

It wasn't what I wanted to communicate.

Anlatmak istediğim bu değildi.

And I thought long and hard about it, and I thought, well, the only thing

Bu konuda uzun uzun düşünüp durdum.

Pekâlâ, anlatabileceğim tek şey çok temel bir şeydi.

I can communicate is very, very basic.

You have to turn it all the way around.

Başka bir şekilde ifade etmek gerekti.

There's only one person I know here, and that's me.

Burada tanıdığım yalnızca bir kişi var, o da benim.

I'm still getting to know myself,

Hâlâ kendimi tanımaya çalışıyorum.

and it's a lifelong journey, and I probably won't have all the answers,

Bu hayat boyu süren bir yolculuk ve büyük ihtimalle tüm cevaplara ulaşamayacağım.

but I did learn some extraordinary things on this journey.

Ama bu yolculukta birkaç sıradışı şey öğrendim.

So what I'm going to do is share with you my lessons.

Yapacağım şey sizinle kendi aldığım dersleri paylaşmak olacak.

It's a very, as I explained at the beginning, very indulgent, very personal,

Başta anlattığım gibi keyfi, bayağı bir kişisel,

how and why I made these pictures,

nasıl ve neden bu fotoğrafları çektim.

and I leave it to you as the audience to interpret what these lessons

Ve dinleyici olarak size bu çıkarımların benim için ve muhtemelen sizin için de

have meant to me, what they could perhaps mean to you.

ne anlama geldiğini yorumlamayı bırakıyorum.

I traveled enormously as a child.

Çocukken çok fazla gezdim.

I was very nomadic. It was actually very exciting.

Tam bir göçebeydim. Gerçekten çok heyecan vericiydi.

All around the world,

Tüm dünyayı dolaştım

and I had this feeling that I was pushed off at great speed

ve şöyle bir hissim vardı: Birisi olabilmek için

to become somebody, become that individual, Jimmy.

müthiş bir hızla ileri atılmıştım. Birey olmak için, Jimmy olmak için.

Go off into the planet, and so I ran, and I ran,

Gezegene daldım, öylece koştum ve koştum.

and my wife sometimes kids me, "Jimmy, you look a bit like Forrest Gump,"

Bazen karım benimle dalga geçer, "Jimmy, biraz Forest Gump'a benziyorsun."

but I'm, "No, it's all about something, trust me."

Ama ben: "Hayır, her şeyin bir amacı var, güven bana."

Böylece koşturdum, koşturdum ve bir yerlere ulaştım.

So I kept running and I kept running, and I sort of got somewhere

Orada dikildim, çevreme bakındım ve dedim ki,

and I sort of stood there and looked around me and I thought, well,

"Pekâlâ, nereye aitim? Nereye uyuyorum?

where do I belong? Where do I fit?

What am I? Where am I from? I had no idea.

Ben neyim? Nereliyim?" Hiçbir fikrim yoktu.

So I hope there aren't too many psychologists in this audience.

Umarım seyirciler arasında çok fazla psikolog yoktur.

Perhaps part of this journey

Belki de bu yolculuğun bir kısmı

is about me trying to find out where I belonged.

nereye ait olduğumu öğrenmeye çalışmamla ilgiliydi.

So whilst going, and don't worry, I didn't when I arrived with these tribes,

Böyle devam ederken, ki telaşlanmayın, bu kabilelere katıldığımda

I didn't paint myself yellow and run around with these spears and loincloths.

kendimi sarıya boyayıp mızrak ve peştemal ile sağa sola koşturmadım.

But what I did find were people that belonged themselves,

Ama bulduklarım ise kendilerine ait olan insanlardı

and they inspired me, some extraordinary people,

ve bana ilham verdiler. Birkaç olağanüstü insan

and I'd like to introduce you to some heroes of mine.

ve size kahramanlarımdan birkaçını tanıtmak isterim.

They're the Huli.

Huliler.

Now, the Huli are some of the most extraordinarily beautiful people

Huliler gezegendeki en sıradışı güzellikte olan

insanlardan birkaçı.

on the planet.

They're proud. They live in the Papua New Guinean highlands.

Gururlular. Papua Yeni Gine'nin dağlıklarında yaşıyorlar.

There's not many of them left, and they're called the Huli wigmen.

Geriye çok fazla kalmadılar ve onlara peruklu Huliler deniyor.

And images like this, I mean, this is what it's all about for me.

Ve böyle görünüyorlar, demek istediğim bu tamamen benimle ilgili.

And you've spent weeks and months there talking with them, getting there,

Haftaları ve ayları orada onlarla konuşarak geçirdim

ve onları yüceltmek için dedim ki, "Sizde birçok insanın

and I want to put them on a pedestal, and I said, "You have something

that many people have not seen.

göremediği bir şey var.

You sit in this stunning nature."

Siz, bu harika doğada kalıyorsunuz."

And it really does look like this, and they really do look like this.

Gerçekten olan bu, gerçekten böyle gözüküyorlar.

Bu gerçek bir şey.

This is the real thing.

And you know why they're proud? You know why they look like this,

Peki neden gururlular biliyor musunuz? Neden böyle gözüküyorlar,

and why I broke my back literally

ben neden onları fotoğraflamak

to photograph them and present them to you?

ve size sunmak için sırtımı tam anlamıyla incittim?

It's because they have these extraordinary rituals.

Çünkü sıradışı ritüellere sahipler.

And the Huli have this ritual: When they're teenagers,

Hulilerde bir ritüel var: Gençken, bir erkek olabilmek için

becoming a man, they have to shave their heads,

kafalarını kazıtmaları gerekiyor.

and they spend the rest of their life shaving their heads every single day,

Kalan ömürleri boyunca da her gün kafalarını tıraş ediyorlar.

and what they do with that hair,

Bu saçlarla yaptıkları şey ise

they make it into a creation,

onları çok kişisel

a creation that's a very personal creation.

bir kreasyona dönüştürmek.

It's their creation. It's their Huli creation.

Bu kendi tasarımları. Onların Huli tasarımları.

So they're called the Huli wigmen.

Bu yüzden onlara peruklu Huliler deniyor.

That's a wig on his head.

Kafasındaki bir peruk.

It's all made out of his human hair.

Tamamen kendi vücut kılından yapılmış.

And then they decorate that wig with the feathers of the birds of paradise,

Sonra da bu peruğu cennetkuşu tüyleri ile süslüyorlar.

and don't worry, there are many birds there.

Dert etmeyin orada çok fazla kuş var.

There's very few people living, so nothing to get too upset about,

O kadar az insan yaşıyor ki üzülecek bir şeyleri olmuyor.

and they spend the rest of their life recreating these hats

Böylece hayatlarının geri kalanını bu şapkaları yenileyerek

and getting further and further,

ve daha da ilerleterek geçiriyorlar.

and it's extraordinary, and there's another group,

Bu olağanüstü. Başka bir grup daha var.

they're called the Kalam, and they live in the next valley,

Onlara Kalam deniyor ve hemen yan vadide yaşıyorlar

but they speak a completely different language,

ama tamamen farklı bir dil konuşuyorlar.

Tamamen farklı görünüyorlar.

they look completely different, and they wear a hat,

Harika zümrüt yeşili renginde

and it's built out of scarabs,

ufak bok böceklerinden oluşmuş bir şapka takıyorlar.

these fantastic emerald green little scarabs,

Bazen bu şapkada 5000 ya da 6000 bok böceği oluyor

and sometimes there are 5,000 or 6,000 scarabs in this hat,

ve hayatlarının tamamını bu şapkaları yapmak için

and they spend the whole of their life collecting these scarabs

bok böceklerini toplamakla geçiriyorlar.

to build these hats.

So the Huli inspired me in that they belong.

Huliler bu var oluşlarıyla bana ilham verdiler.

Perhaps I have to work harder at finding a ritual which matters for me

Belki ben de benim için önemi olan bir ritüel bulma yolunda

and going back into my past to see where I actually fit.

daha sıkı çalışmalıyım ve geçmişime dönüp nereye uyduğumu görmeliyim.

An extremely important part of this project

Bu projenin çok önemli bir kısmı da

was about how I photograph these extraordinary people.

bu sıradışı insanları nasıl fotoğrafladığımla ilgiliydi.

And it's basically beauty. I think beauty matters.

Ve bu esasen güzellik. Bence güzellik önemlidir.

We spend the whole of our existence revolving around beauty:

Varlığımızın tamamınında güzellik çevresinde dönüp duruyoruz;

beautiful places, beautiful things, and ultimately, beautiful people.

güzel yerler, güzel şeyler ve nihayetinde güzel insanlar.

It's very, very, very significant.

Bu çok, çok belirgin.

I've spent all of my life analyzing what do I look like?

Hayatımın tamamını neye benzediğimi çözümleyerek geçirdim.

Am I perceived as beautiful?

Güzel olarak mı algılanıyorum?

Does it matter if I'm a beautiful person or not,

Güzel bir insan olup olmamam önemli mi,

or is it purely based on my aesthetic?

yoksa bu tamamıyla benim estetiğimle mi ilgili?

And then when I went off, I came to a very narrow conclusion.

Sonunda daha fazla düşünemeyecek duruma gelip, çok sığ bir sonuca ulaştım.

Do I have to go around the world photographing, excuse me,

Bağışlayın, 25 ve 30 yaş arasındaki kadınları fotoğraflayarak

women between the age of 25 and 30? Is that what beauty is going to be?

dünyayı mı turlamalıyım? Güzellik dediğin bu mu olacak?

Is everything before and after that utterly irrelevant?

Bunun öncesi ve sonrası tamamıyla alakasız mı?

And it was only until I went on a journey,

Bu sadece bir yolculuğa,

a journey that was so extreme,

çok ekstrem bir yolculuğa çıkana kadardı.

I still get shivers when I think about it.

Hâlâ düşündükçe ürperirim. Dünyanın birçok bölgesine gittim.

I went to a part of the world, and I don't know whether any of you

Çukotka'yı duyanınız oldu mu bilmiyorum.

have ever heard of Chukotka. Has anybody ever heard of Chukotka?

Çukotka'yı duyan var mı?

Chukotka probably is, technically, as far as one can go

Çukotka herhâlde, teknik olarak birinin

and still be on the living planet.

gidebildiği kadar gittiği ama hâlâ dünyada olduğu yer.

Moskova'dan uçuş 13 saat sürüyor. Önce Moskova'ya varmanız lazım.

It's 13 hours' flight from Moscow.

First you've got to get to Moscow, and then 13 hours' flight nonstop from Moscow.

Sonra da Moskova'dan 13 saatlik aralıksız uçuş.

And that's if you get there.

Oraya ulaşırsanız bu kadar.

Gördüğünüz gibi, bazıları pisti kaçırabiliyor.

As you can see, some people sort of miss the runway.

And then when you land there, in Chukotka are the Chukchis.

Çukotka'ya indikten sonra orada da Çukçiler var.

Now, the Chukchis are the last indigenous Inuits of Siberia,

Çukçiler Siberya'ya özgü son eskimolar.

Duyduğum, çok nadir fotoğraflarını gördüğüm insanlardı

and they're people I'd heard about, I'd hardly seen any images of,

but I knew they were there,

ama orada olduklarını biliyordum.

and I'd been in touch with this guide,

Bir rehberle iletişime geçtim ve rehber dedi ki,

and this guide said,

"There's this fantastic tribe. There's only about 40 of them.

"Çok şahane bir kabile var. Sadece 40 kişi kaldılar.

You'll be okay. We'll find them." So off we went on this journey.

Sen rahat ol. Bulacağız onları." Böylelikle bu yolculuğa çıktık.

Bir ay süren buzul yolculuğu sonrasında oraya vardığımızda, onlara ulaştık.

When we arrived there, after a month of traveling across the ice,

and we'd got to them, but then I was not allowed to photograph them.

Ama onları fotoğraflamama izin vermediler.

Dediler ki, "Bizi fotoğraflayamazsın, beklemen gerek.

They said, "You cannot photograph us. You have to wait.

You have to wait until you get to know us. You have to wait until you understand us.

Bizleri öğrenene kadar beklemelisin. Bizleri anlayana kadar beklemelisin.

Birbirimizle nasıl anlaşıyoruz, anlayana kadar beklemelisin."

You have to wait until you see how we interact with one another."

Ancak o zaman, haftalar sonrasında, saygı gördüm.

And only then, it was many, many weeks later, I saw a respect.

They had zero judgment.

Hiçbir yargıları yoktu.

They observed one another, from the youth, from the middle aged to the old.

Gencinden, orta yaşlısından ihtiyarına kadar birbirlerini gözlemliyorlardı.

They need each other.

Birbirlerine ihtiyaçları var.

The children need to chew the meat all day

Çocuklar bütün gün et çiğnemek zorunda,

because the adults don't have any teeth,

çünkü büyüklerin hiç dişi yok.

but at the same time, the children take the old aged people out

Aynı zamanda çocuklar, ihtiyarları

to the toilet because they're infirm,

hasta oldukları için tuvalete çıkarıyorlar.

so there's this fantastic community of respect.

Böyle harika bir saygı toplumu var.

And they adore and admire one another, and they truly taught me

Birbirlerini sevip takdir ediyorlar ve bana güzelliğin

what beauty was.

ne olduğunu sahiden onlar öğretti.

(Applause)

(Alkışlar)

Now I'm going to ask for a little bit of audience interaction.

Şimdi seyircilerden karşılıklı bir etkileşim isteyeceğim.

This is extremely important for the end of my talk.

Bu konuşmamın sonu için oldukça önemli.

If you could look at somebody left to the right of you,

Solunuzdaki sağınızdaki birine bakabilirseniz,

and I want you to observe them,

sizden onları incelemenizi istiyorum.

and I want you to give them a compliment. This is very important.

Ve onlara bir iltifatta bulunmanızı istiyorum. Bu çok önemli.

Now, it may be their nose or their hair or even their aura, I don't mind,

Burunları olabilir, saçları olabilir, auraları bile olabilir. İtirazım yok,

but please look at each other, give them a compliment.

ama birbirinize bakın ve bir iltifatta bulunun.

You have to be quick, because I'm running out of time.

Hızlı olmalısınız çünkü zamanım tükeniyor.

And you have to remember it.

Ve hatırlamanız gerekiyor.

Okay, thank you, thank you, thank you, you've given each other compliments.

Tamamdır, teşekkürler, teşekkürler, birbirlerinize iltifatta bulundunuz.

Hold that compliment very, very tightly. Hold it for later.

Bu iltifatı çok sıkı tutun. Sonrası için saklayın.

And the last thing, it was extraordinarily profound,

Ve son şey ise, çok içe işleyen bir durumdu

and it happened only two weeks ago. Two weeks ago I went back to the Himba.

ve sadece iki hafta önce gerçekleşti. İki hafta önce Himbalara geri döndüm.

Now, the Himba live in northern Namibia on the border of Angola,

Himbalar, Kuzey Namibya'da, Angola sınırında yaşıyorlar.

and I'd been there a few times before,

Daha önce orada birkaç kez bulundum.

and I'd gone back to present this book I'd made,

Onlara, yaptığım bu kitabı hediye etmek,

to show them the pictures, to get into a discussion with them,

fotoğrafları göstermek, onlarla tartışmak,

to say, "This is how I saw you. This is how I love you.

"İşte sizi böyle görüyorum, sizi böyle seviyorum, böyle saygı duyuyorum.

This is how I respect you. What do you think? Am I right? Am I wrong?"

Ne düşünüyorsunuz? Haklı mıyım? Haksız mıyım?" demek için geri döndüm.

Bu tartışmayı çok istedim. Bu çok, çok duygusaldı.

So I wanted this debate. It was very, very, very emotional,

Ve bir gece kamp ateşinin çevresinde otururken,

and one night we were sitting around the campfire,

and I have to be honest, I think I'd had a little bit too much to drink,

doğruyu söylemek gerekirse sanırım biraz fazla da içmiştim,

sanki yıldızların altındaydım ve dedim ki, "Bu harika,

and I was sort of sitting under the stars going, "This is great,

fotoğraflarımı gördünüz, birbirimizi seviyoruz."

you've seen my pictures, we love each other." (Laughter)

Biraz yavaşça

And I'm a little bit slow,

etrafıma bakındım ve dedim ki,

and I looked around me, and I said,

sanırım çit yok olmuş.

I thought, maybe, the fence is missing.

En son geldiğimde burada bir çit yok muydu?

Wasn't there a fence here last time I came?

Bilirsiniz hani şu köyü çevreleyen koruyucu çitlerden.

You know, this big protective fence around the village,

Bana bakıp dediler ki, "Evet, şef ölmek."

and they sort of looked at me and go, "Yeah, chief die."

And I thought, okay, chief dying, right, you know,

Düşündüm ki tamam, şefin ölümü, doğru,

yıldızlara tekrar baktım, kamp ateşine baktım.

look up at the stars again, look at the campfire.

'Şef ölmek.' Nasıl olur da şefin ölümünün çitle ilgisi olur?

Chief die. What on Earth does chief die have to do with the fence?

"Şef ölmek.

"Chief die.

Önce biz yıkmak, tamam? Sonra iyice düşünmek.

First we destroy, yeah? Then we reflect.

Then we rebuild. Then we respect."

Sonra yeniden yapmak. Sonra saygı göstermek."

And I burst out in tears, because my father had only just died

O anda gözyaşlarına boğuldum. Çünkü babam

bu yolculuğun hemen öncesinde ölmüştü

prior to this journey,

and I didn't ever acknowledge him,

ve ben onun önemini hiç bilmemiştim.

I didn't ever appreciate him for the fact that I'm probably standing here today

Muhtemelen bugün burada duruyorsam onun sayesinde olduğu gerçeğinin

because of him.

hakkını ona hiç vermemiştim.

These people taught me that we are only who we are because of our parents

Bu insanlar bana eğer biri olmuşsak babalarımız,

and our grandparents and our forefathers

dedelerimiz, atalarımız ve onların da öncesindekiler

going on and on and on before that,

sayesinde olduğunu öğrettiler.

and I, no matter how romantic or how idealistic I am on this journey,

Ben de bu yolculuk boyunca ne kadar romantik ya da idealist olsam da,

I did not know that until two weeks ago.

iki hafta öncesine kadar bunu bilmiyordum.

I did not know that until two weeks ago.

İki hafta öncesine kadar bunu bilmiyordum.

So what's this all about?

Peki bunların hepsi neyle ilgili?

Well, there's an image I'd like to show you,

Pekâlâ, size göstermek istediğim bir görüntü var.

quite a special image, and it wasn't essentially the image I wanted to choose.

Çok özel bir görüntü ve öncelikli olarak seçmek istediğim bir görüntü değildi.

I was sitting there the other day, and I have to finish on a strong image.

Önceki gün şurada oturuyordum. Çok etkili bir görselle bitirmem gerekiyordu.

Ve birisi dedi ki, "Onlara Nenetlerin fotoğraflarını göstermelisin. Nenetleri."

And somebody said, "You have to show them the picture of the Nenets. The Nenets."

Bense peki, ama bu benim favori fotoğrafım değil ki diyordum.

I was like, yeah, but that's not my favorite picture.

Devam etti, "Hayır hayır. Harika bir fotoğraf.

She went, "No no no no no no no. It's an amazing picture.

Gözlerinde sen varsın."

You're in his eyes."

"Gözlerinde sen varsın da ne demek? Bu sadece Nenetlerin bir fotoğrafı" dedim.

I said, "What do you mean I'm in his eyes? It's a picture of the Nenets."

Dedi ki "Hayır, bak, yakından bak, onun gözlerindesin."

She said, "No, look, look closely, you're in his eyes."

Bu fotoğrafa yakından baktığınızda, gözlerinde benim bir yansımam var.

And when you look closely at this picture, there is a reflection of me in his eyes,

Böylece belki de benim ruhuma sahip, onun ruhundayım diye düşündüm.

so I think perhaps he has my soul, and I'm in his soul,

and whilst these pictures look at you, I ask you to look at them.

Bu fotoğraflar size bakarken, sizin de onlara bakmanızı istiyorum.

You may not be reflected in his eyes,

Yansımanız onun gözlerinde olmaz belki

but there is something extraordinarily important about these people.

ama bu insanlarla ilgili olağanüstü önemli bir şey var.

I don't ultimately have the answers, as I've just shared with you,

Sizlerle paylaştığım gibi, sonuçta verecek cevabım yok.

but you must do. There must be something there.

Ama sizin olması lazım. Bir şeylerin olması lazım.

So if you can briefly reflect on what I was discussing

Eğer güzellik, ait olma, atalarımız ve köklerimiz ile ilgili

about beauty and about belonging and about our ancestors and our roots,

konuştuklarımla ilgili kısaca kafa yorabilirseniz,

and I need you all to stand for me, please.

hepinizin benim için ayağa kalkmasını istiyorum, lütfen.

(Gülüşmeler)

(Laughter)

Now you have no excuse. It's almost lunchtime,

Şimdi hiçbir mazeretiniz yok. Neredeyse öğle arası

and this is not a standing ovation, so don't worry,

ve bir ayakta alkışlama durumu olmayacak.

I'm not fishing for compliments.

O yüzden telaşlanmayın. İltifatlarınız için uğraşmıyorum.

But you were given a compliment a few minutes ago.

Ama birkaç dakika önce size bir iltifat edildi.

Now I want you to stand tall.

Şimdi hepinizin dik durmasını istiyorum.

I want you to breathe in. This is what I say.

Nefes almanızı istiyorum. Söylediğim şey bu.

I'm not going to get on my knees for two weeks.

İki hafta boyunca diz çöküp beklemeyeceğim.

I'm not going to ask you to carry a goat,

Sizden bir keçi taşımanızı istemeyeceğim,

and I know you don't have any camels.

biliyorum ki hiç deveniz de yoktur.

Photography's extraordinarily powerful.

Fotoğrafçılık inanılmaz derecede güçlüdür.

It's this language which we now all understand.

Artık anlayabildiğimiz bir dildir.

We truly do all understand it,

Hepimiz sahiden anlıyoruz

and we have this global digital fireplace, don't we,

ve hepimizin şu küresel dijital şöminemiz var değil mi?

but I want to share you with the world,

Ama ben sizinle dünyayı paylaşmak istiyorum,

because you are also a tribe.

çünkü siz de bir kabilesiniz.

You are the TED tribe, yeah? But you have to remember that compliment.

TED kabilesisiniz, değil mi? Ama şu iltifatı hatırlamanız lazım.

You have to stand tall, breathe in through your nose,

Dik duracak, burnunuzdan nefes alacak

and I'm going to photograph you. Okay?

ve ben de sizin fotoğrafınızı çekeceğim. Tamam mı?

I need to do a panoramic shot, so it's going to take a minute,

Panoramik bir çekim yapmam gerekiyor ve bir dakika kadar sürecek

so you have to concentrate, okay?

bu yüzden konsantre olmalısınız, tamam mıdır?

Breathe in, stand tall, no laughing. Shh, breathe through your nose.

Nefes alın, dik durun, kahkaha yok, şşt, burnunuzdan nefes alın,

çekiyorum.

I'm going to photograph.

(Clicks)

(Klikler)

Teşekkürler.

Thank you.

(Applause)

(Alkışlar)