In search for the man who broke my neck | Joshua Prager

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Vertaald door: Claudia Bijlhout Nagekeken door: Rik Delaet

One year ago, I rented a car in Jerusalem

Een jaar geleden huurde ik een auto in Jeruzalem

to go find a man I'd never met

om de man te vinden die ik nog nooit had ontmoet

but who had changed my life.

maar die mijn leven had veranderd.

I didn't have a phone number to call to say I was coming.

Ik had geen telefoonnummer om mezelf aan te kondigen.

I didn't have an exact address,

Ik had niet het precieze adres,

but I knew his name, Abed,

maar ik kende zijn naam, Abed.

I knew that he lived in a town of 15,000, Kfar Kara,

Ik wist dat hij in Kfar Kara woonde, een stad met 15.000 inwoners.

and I knew that, 21 years before, just outside this holy city,

Ik wist ook dat hij, 21 jaar eerder, net buiten deze heilige stad

he broke my neck.

mijn nek had gebroken.

And so, on an overcast morning in January, I headed north

Dus reed ik op een bewolkte ochtend in januari noordwaarts

off in a silver Chevy to find a man and some peace.

in een zilverkleurige Chevrolet om een man en wat gemoedsrust te vinden.

The road dropped and I exited Jerusalem.

De weg daalde toen ik Jeruzalem verliet.

I then rounded the very bend where his blue truck,

Ik volgde dezelfde bocht waar zijn blauwe vrachtwagen,

heavy with four tons of floor tiles,

zwaarbeladen met vier ton vloertegels,

had borne down with great speed onto the back left corner

zich met grote snelheid in de linkerachterkant had geboord

of the minibus where I sat.

van het minibusje waarin ik zat.

I was then 19 years old.

Ik was toen 19 jaar oud.

I'd grown five inches and done some 20,000 pushups

In acht maanden tijd was ik 13 centimeter gegroeid

in eight months, and the night before the crash,

en had ik 20.000 pushups gedaan. De avond voor het ongeluk

I delighted in my new body,

hield ik van mijn nieuwe lichaam

playing basketball with friends

terwijl ik basketbal speelde met vrienden

into the wee hours of a May morning.

tot diep in de nacht in mei.

I palmed the ball in my large right hand,

Ik hield de bal in mijn grote rechterhand en toen die hand

and when that hand reached the rim, I felt invincible.

de ring kon aanraken, voelde ik me onoverwinnelijk.

I was off in the bus to get the pizza I'd won on the court.

Ik nam de bus om de pizza te halen die ik had gewonnen.

I didn't see Abed coming.

Ik zag Abed niet aankomen.

From my seat, I was looking up at a stone town

Vanuit mijn stoel keek ik op naar een stenen stad

on a hilltop, bright in the noontime sun,

bovenop een heuvel, schitterend in de middagzon,

when from behind there was a great bang,

toen er van achteren een grote knal klonk,

as loud and violent as a bomb.

zo luid en krachtig als een bom.

My head snapped back over my red seat.

Mijn hoofd klapte naar achteren over mijn rode stoel.

My eardrum blew. My shoes flew off.

Mijn trommelvlies scheurde. Mijn schoenen vlogen uit.

I flew too, my head bobbing on broken bones,

Ik vloog ook, mijn hoofd wiebelend op gebroken botten,

and when I landed, I was a quadriplegic.

en toen ik landde, waren al mijn ledematen verlamd.

Over the coming months, I learned to breathe on my own,

In de maanden die volgden, leerde ik zelfstandig te ademen,

then to sit and to stand and to walk,

te zitten, te staan en te lopen,

but my body was now divided vertically.

maar mijn lichaam was nu verticaal verdeeld.

I was a hemiplegic, and back home in New York,

Ik was halfzijdig verlamd, en eenmaal terug in New York,

I used a wheelchair for four years, all through college.

zat ik vier jaar lang in een rolstoel terwijl ik naar de universiteit ging.

College ended and I returned to Jerusalem for a year.

Toen mijn studie was afgelopen, ging ik voor een jaar terug naar Jeruzalem.

There I rose from my chair for good,

Daar stond ik voor altijd op uit mijn rolstoel,

I leaned on my cane, and I looked back,

ik leunde op mijn stok en keek terug op alles,

finding all from my fellow passengers in the bus

van mijn medereizigers in de bus

to photographs of the crash,

tot foto's van het ongeluk

and when I saw this photograph,

en toen ik deze foto zag,

I didn't see a bloody and unmoving body.

zag ik geen bloederig en bewegingloos lichaam.

I saw the healthy bulk of a left deltoid,

Ik zag het gezonde volume van een linker deltaspier,

and I mourned that it was lost,

en ik betreurde dat die er niet meer was,

mourned all I had not yet done,

betreurde alles wat ik nog niet had gedaan,

but was now impossible.

maar wat nu onmogelijk was geworden.

It was then I read the testimony that Abed gave

Vervolgens las ik de getuigenverklaring van Abed

the morning after the crash,

die hij de ochtend na het ongeluk aflegde.

of driving down the right lane of a highway toward Jerusalem.

Hij verklaarde dat hij op de rechterbaan van de snelweg richting Jeruzalem reed.

Reading his words, I welled with anger.

Toen ik zijn woorden las, borrelde woede in mij op.

It was the first time I'd felt anger toward this man,

Het was de eerste keer dat ik boos werd op deze man,

and it came from magical thinking.

boosheid ontstaan uit magisch denken.

On this xeroxed piece of paper,

Op dit gekopieerde vel papier

the crash had not yet happened.

moest het ongeluk nog plaatsvinden.

Abed could still turn his wheel left

Abed kon nog steeds zijn stuur naar links draaien

so that I would see him whoosh by out my window

zodat ik hem langs mijn raampje zou zien suizen

and I would remain whole.

en mij zou niets overkomen.

"Be careful, Abed, look out. Slow down."

"Voorzichtig, Abed, kijk uit. Langzamer rijden."

But Abed did not slow,

Maar Abed ging niet langzamer rijden

and on that xeroxed piece of paper, my neck again broke,

en op dat gekopieerde vel papier brak mijn nek opnieuw

and again, I was left without anger.

en opnieuw verdween mijn boosheid.

I decided to find Abed,

Ik besloot Abed op te zoeken.

and when I finally did,

Toen mij dat uiteindelijk lukte,

he responded to my Hebrew hello which such nonchalance,

beantwoordde hij mijn Hebreeuwse ‘hallo’ met dusdanige nonchalance

it seemed he'd been awaiting my phone call.

dat het leek of hij mijn telefoontje had verwacht.

And maybe he had.

Misschien was dat ook wel zo.

I didn't mention to Abed his prior driving record --

Ik zei niets tegen Abed over zijn eerdere strafblad -

27 violations by the age of 25,

de 27 verkeersovertredingen die hij had begaan voordat hij 25 werd,

the last, his not shifting his truck into a low gear on that May day —

waarvan de laatste was dat hij op die dag in mei zijn vrachtwagen niet in een lagere versnelling had gezet.

and I didn't mention my prior record --

Ik zei niets over mijn eerdere dossier -

the quadriplegia and the catheters,

verlamd aan vier ledematen en de katheters,

the insecurity and the loss —

de onzekerheid en het verlies.

and when Abed went on about how hurt he was in the crash,

Terwijl Abed maar bleef praten over hoe gewond hij was geraakt bij het ongeluk

I didn't say that I knew from the police report

zei ik niet dat ik wist dat in het politierapport stond

that he'd escaped serious injury.

dat hij geen zware verwondingen had opgelopen.

I said I wanted to meet.

Ik zei dat ik hem wilde ontmoeten.

Abed said that I should call back in a few weeks,

Abed zei dat ik hem over een paar weken moest bellen.

and when I did, and a recording told me

Toen ik dat deed, hoorde ik een bandje

that his number was disconnected,

dat zei dat het nummer afgesloten was.

I let Abed and the crash go.

Ik besloot Abed en het ongeluk los te laten.

Many years passed.

Vele jaren gingen voorbij.

I walked with my cane and my ankle brace and a backpack

Ik liep met mijn stok en mijn enkelprothese.

on trips in six continents.

Met mijn rugzak om bereisde ik zes continenten.

I pitched overhand in a weekly softball game

Iedere week gooide ik bovenhands in een partijtje softbal

that I started in Central Park,

waarmee ik in Central Park was begonnen.

and home in New York, I became a journalist and an author,

Eenmaal terug in New York werd ik journalist en schrijver.

typing hundreds of thousands of words with one finger.

Ik typte honderdduizenden woorden met één vinger.

A friend pointed out to me that all of my big stories

Een vriend wees me erop dat al mijn grote verhalen

mirrored my own, each centering on a life

leken op die van mijzelf. Ze gingen allemaal over een leven

that had changed in an instant,

dat in een oogwenk was veranderd

owing, if not to a crash, then to an inheritance,

door een ongeluk, of door een erfenis,

a swing of the bat, a click of the shutter, an arrest.

de zwiep van een knuppel, de klik van een camera, een arrestatie.

Each of us had a before and an after.

Elk verhaal had een voor en een na.

I'd been working through my lot after all.

Ik was uiteindelijk toch met mijn eigen lot bezig.

Still, Abed was far from my mind, when last year,

Toch was Abed niet in mijn gedachten

I returned to Israel to write of the crash,

toen ik vorig jaar terugkeerde naar Israel om over het ongeluk te schrijven.

and the book I then wrote, "Half-Life,"

Het boek wat ik toen schreef was getiteld ‘Half-Life’.

was nearly complete when I recognized

Het was bijna klaar toen ik erkende

that I still wanted to meet Abed,

dat ik Abed toch wou ontmoeten.

and finally I understood why:

Ik begreep eindelijk waarom:

to hear this man say two words: "I'm sorry."

ik wilde de man drie woorden horen zeggen: "Het spijt me."

People apologize for less.

Mensen bieden hun excuses aan voor minder.

And so I got a cop to confirm that Abed still lived

Een agent wist te vertellen dat Abed nog in leven was.

somewhere in his same town,

Hij woonde in dezelfde stad, en terwijl ik daarheen reed

and I was now driving to it with a potted yellow rose in the back seat,

met een gele potroos op de achterbank

when suddenly flowers seemed a ridiculous offering.

leken die bloemen me opeens een belachelijke gift.

But what to get the man who broke your fucking neck?

Maar wat geef je aan de man die je nek heeft gebroken?

(Laughter)

(Gelach)

I pulled into the town of Abu Ghosh,

Ik stopte in Abu Ghosh

and bought a brick of Turkish delight:

en kocht een blok Turks fruit:

pistachios glued in rosewater. Better.

pistachenoten gedrenkt in rozenwater. Beter.

Back on Highway 1, I envisioned what awaited.

Eenmaal terug op Snelweg 1 visualiseerde ik wat me te wachten stond.

Abed would hug me. Abed would spit at me.

Abed zou me omhelzen. Abed zou me bespugen.

Abed would say, "I'm sorry."

Abed zou zeggen: "Het spijt me."

I then began to wonder, as I had many times before,

Ik begon me af te vragen, zoals ik zo vaak had gedaan,

how my life would have been different

hoe mijn leven eruit had gezien

had this man not injured me,

als deze man me niet had verwond,

had my genes been fed a different helping of experience.

als mijn genen een andere dosis ervaring hadden opgedaan.

Who was I?

Wie was ik?

Was I who I had been before the crash,

Was ik wie ik voor het ongeluk was geweest,

before this road divided my life like the spine of an open book?

voordat deze weg mijn leven had gespleten als de rug van een geopend boek?

Was I what had been done to me?

Was ik wat mij was aangedaan?

Were all of us the results of things done to us, done for us,

Zijn wij allemaal het resultaat van de dingen die ons zijn aangedaan, gedaan voor ons,

the infidelity of a parent or spouse,

de ontrouw van een ouder of een huwelijkspartner,

money inherited?

geld dat we erven?

Were we instead our bodies, their inborn endowments and deficits?

Of zijn we onze lichamen, hun aangeboren talenten en tekortkomingen?

It seemed that we could be nothing more than genes and experience,

We leken hoe dan ook niet meer te zijn dan genen en ervaring,

but how to tease out the one from the other?

maar hoe hou je die twee uit elkaar?

As Yeats put that same universal question,

Yeats stelde zichzelf diezelfde universele vraag:

"O body swayed to music, o brightening glance,

"Oh lichaam dat wiegt op de muziek, oh verhelderende blik,

how can we know the dancer from the dance?"

danser en dans, hoe onderscheid ik?"

I'd been driving for an hour

Ik had al een uur gereden

when I looked in my rearview mirror and saw my own brightening glance.

toen ik in mijn achteruitkijkspiegel keek en mijn eigen verhelderende blik zag.

The light my eyes had carried for as long as they had been blue.

Het licht in mijn ogen was daar al zolang als mijn ogen blauw waren.

The predispositions and impulses that had propelled me

De neigingen en impulsen die ervoor hadden gezorgd

as a toddler to try and slip over a boat into a Chicago lake,

dat ik als kleuter overboord viel in een meer in Chicago.

that had propelled me as a teen

Dat ik als tiener

to jump into wild Cape Cod Bay after a hurricane.

in een woeste Cape Cod Bay was gesprongen na een orkaan.

But I also saw in my reflection

Maar ik zag ook in mijn spiegelbeeld

that, had Abed not injured me,

dat als Abed mij niet had verwond

I would now, in all likelihood, be a doctor

ik nu waarschijnlijk een dokter zou zijn.

and a husband and a father.

Een echtgenoot en een vader.

I would be less mindful of time and of death,

Ik zou minder bezig zijn met tijd en dood,

and, oh, I would not be disabled,

en ach ja, ik zou ook niet gehandicapt zijn.

would not suffer the thousand slings and arrows of my fortune.

Ik zou geen last hebben van de duizenden beproevingen van mijn lot.

The frequent furl of five fingers, the chips in my teeth

Het steeds weer krommen van vijf vingers, de hoekjes uit mijn tanden

come from biting at all the many things

die komen van het bijten op alle dingen

a solitary hand cannot open.

die één enkele hand niet kan openen.

The dancer and the dance were hopelessly entwined.

De danser en de dans zijn hopeloos verweven.

It was approaching 11 when I exited right

Het was ongeveer elf uur toen ik rechtsaf sloeg

toward Afula, and passed a large quarry

richting Afula en een grote steengroeve passeerde.

and was soon in Kfar Kara.

Ik was al snel in Kfar Kara.

I felt a pang of nerves.

Opeens was ik zenuwachtig.

But Chopin was on the radio, seven beautiful mazurkas,

Maar Chopin klonk op de radio, zeven prachtige mazurkas.

and I pulled into a lot by a gas station

Ik stopte bij een tankstation

to listen and to calm.

om te luisteren en rustig te worden.

I'd been told that in an Arab town,

Men had mij gezegd dat je in een Arabische stad

one need only mention the name of a local

maar de naam van een plaatselijke bewoner hoeft te noemen

and it will be recognized.

en dat die naam dan herkend zou worden.

And I was mentioning Abed and myself,

Ik vertelde de mensen in deze stad over Abed en mijzelf,

noting deliberately that I was here in peace,

waarbij ik bewust aangaf dat ik in vrede kwam.

to the people in this town,

Rond het middaguur kwam ik Mohammed tegen

when I met Mohamed outside a post office at noon.

bij een postkantoor.

He listened to me.

Hij luisterde naar me.

You know, it was most often when speaking to people

Het gebeurde wel vaker dat wanneer ik met mensen sprak

that I wondered where I ended and my disability began,

ik mezelf afvroeg waar ikzelf eindigde en mijn handicap begon

for many people told me what they told no one else.

want vele mensen vertelden mij wat ze aan niemand anders hadden verteld.

Many cried.

Velen huilden.

And one day, after a woman I met on the street did the same

Op een dag vroeg ik een vrouw die ik op straat had ontmoet

and I later asked her why,

waarom ze huilde.

she told me that, best she could tell, her tears

Ze vertelde me dat haar tranen voortkwamen

had had something to do with my being happy and strong,

uit het feit dat ik gelukkig en sterk was,

but vulnerable too.

maar ook kwetsbaar.

I listened to her words. I suppose they were true.

Ik luisterde naar haar woorden. Ik neem aan dat ze waar waren.

I was me,

Ik was ik

but I was now me despite a limp,

maar ik was nu ik ondanks het mank lopen.

and that, I suppose, was what now made me, me.

Dat was wat mij maakte tot wie ik ben.

Anyway, Mohamed told me

Mohammed vertelde me wat hij waarschijnlijk

what perhaps he would not have told another stranger.

aan geen andere vreemdeling zou hebben verteld.

He led me to a house of cream stucco, then drove off.

Hij bracht me naar een huis met crèmekleurig stucwerk en reed weg.

And as I sat contemplating what to say,

Ik zat te bedenken wat ik zou zeggen

a woman approached in a black shawl and black robe.

toen een vrouw naderde in een zwarte sjaal en jurk.

I stepped from my car and said "Shalom,"

Ik stapte uit mijn auto en zei: "Sjalom."

and identified myself,

Ik stelde mezelf voor.

and she told me that her husband Abed

Ze vertelde me dat haar man Abed

would be home from work in four hours.

vier uur later thuis zou komen van zijn werk.

Her Hebrew was not good, and she later confessed

Haar Hebreeuws was niet goed en ze bekende later

that she thought that I had come to install the Internet.

dat ze dacht dat ik daar was om het internet te installeren.

(Laughter)

(Gelach)

I drove off and returned at 4:30,

Ik reed weg en keerde terug om half vijf,

thankful to the minaret up the road

dankbaar voor de minaret langs de weg

that helped me find my way back.

die me hielp om de weg terug te vinden.

And as I approached the front door,

Abed zag me terwijl ik naar de voordeur liep,

Abed saw me, my jeans and flannel and cane,

mijn jeans en flanel en stok,

and I saw Abed, an average-looking man of average size.

en ik zag Abed, een doodgewone man van gemiddelde lengte.

He wore black and white: slippers over socks,

Hij droeg zwart en wit, slippers over sokken,

pilling sweatpants, a piebald sweater,

een pluizende joggingbroek, een gevlekte sweater,

a striped ski cap pulled down to his forehead.

een gestreepte skimuts over zijn hoofd getrokken.

He'd been expecting me. Mohamed had phoned.

Hij verwachtte me. Mohammed had gebeld.

And so at once, we shook hands, and smiled,

Ogenblikkelijk schudden we elkaar de hand en lachten.

and I gave him my gift,

Ik gaf hem mijn cadeau.

and he told me I was a guest in his home,

Hij zei me dat ik een gast was in zijn huis.

and we sat beside one another on a fabric couch.

We zaten naast elkaar op een stoffen bank.

It was then that Abed resumed at once

Daar ging Abed ogenblikkelijk verder met

the tale of woe he had begun over the phone

zijn dramatische verhaal dat hij zestien jaar eerder

16 years before.

over de telefoon was begonnen.

He'd just had surgery on his eyes, he said.

Hij was nog recentelijk geopereerd aan zijn oog, zei hij.

He had problems with his side and his legs too,

Hij had ook problemen met zijn zij en zijn benen.

and, oh, he'd lost his teeth in the crash.

En, oh ja, hij was zijn tanden verloren in het ongeluk.

Did I wish to see him remove them?

Of ik wilde zien hoe hij ze uit kon doen?

Abed then rose and turned on the TV

Abed stond op en deed de tv aan

so that I wouldn't be alone when he left the room,

zodat ik niet alleen zou zijn terwijl hij de kamer verliet.

and returned with polaroids of the crash

Hij keerde terug met polaroid foto's van het ongeluk

and his old driver's license.

en zijn oude rijbewijs.

"I was handsome," he said.

"Ik was knap." zei hij.

We looked down at his laminated mug.

We keken naar zijn gelamineerde politiefoto.

Abed had been less handsome than substantial,

Abed was niet zozeer knap geweest als wel stevig,

with thick black hair and a full face and a wide neck.

met dik zwart haar, een vol gezicht en een brede nek.

It was this youth who on May 16, 1990,

Deze jongeman had op 16 mei 1990

had broken two necks including mine,

twee nekken gebroken, waaronder de mijne,

and bruised one brain and taken one life.

een hersenpan gekneusd en een leven genomen.

Twenty-one years later, he was now thinner than his wife,

Eenentwintig jaar later was hij dunner dan zijn vrouw,

his skin slack on his face,

zijn huid slap rond zijn gezicht,

and looking at Abed looking at his young self,

terwijl hij keek naar een jonge Abed.

I remembered looking at that photograph of my young self

Ik bedacht hoe ik naar de foto van mijn jonge zelf had gekeken

after the crash, and recognized his longing.

na het ongeluk, en herkende zijn verlangen.

"The crash changed both of our lives," I said.

"Het ongeluk heeft ons beider levens veranderd," zei ik.

Abed then showed me a picture of his mashed truck,

Abed liet me vervolgens een foto zien van zijn verwoeste vrachtwagen.

and said that the crash was the fault of a bus driver

Hij zei dat het ongeluk de schuld was van een buschauffeur

in the left lane who did not let him pass.

op de linkerbaan die hem niet had willen laten passeren.

I did not want to recap the crash with Abed.

Ik wilde het ongeluk niet nogmaals beleven met Abed.

I'd hoped for something simpler:

Ik had gehoopt op iets eenvoudigers:

to exchange a Turkish dessert for two words and be on my way.

om mijn Turks fruit om te ruilen voor drie woorden en er dan weer vandoor te gaan.

And so I didn't point out that in his own testimony

Dus zei ik niet dat Abed in zijn eigen getuigenverklaring

the morning after the crash,

de ochtend na het ongeluk,

Abed did not even mention the bus driver.

niets had gezegd over de buschauffeur.

No, I was quiet. I was quiet because I had not come for truth.

Ik hield mijn mond omdat ik niet was gekomen voor de waarheid.

I had come for remorse.

Ik was gekomen voor wroeging.

And so I now went looking for remorse

Ik zocht wroeging

and threw truth under the bus.

en liet de waarheid links liggen.

"I understand," I said, "that the crash was not your fault,

"Ik begrijp dat het ongeluk niet jouw schuld was," zei ik,

but does it make you sad that others suffered?"

"maar doet het je pijn dat andere mensen hebben geleden?"

Abed spoke three quick words.

Abed zei vier snelle woorden.

"Yes, I suffered."

"Ja, ik heb geleden."

Abed then told me why he'd suffered.

Abed vertelde me waarom hij had geleden.

He'd lived an unholy life before the crash,

Voor het ongeluk had hij een verdorven leven geleid.

and so God had ordained the crash,

Dus had God het ongeluk beschikt.

but now, he said, he was religious, and God was pleased.

“Nu,” zei hij, “was hij een religieus man en God was tevreden.”

It was then that God intervened:

Op dat moment besloot God tussenbeide te komen:

news on the TV of a car wreck that hours before

op de tv werd het nieuws getoond over een verkeersongeluk

had killed three people up north.

dat uren eerder drie mensen had gedood in het noorden.

We looked up at the wreckage.

We keken samen naar het wrak.

"Strange," I said.

"Vreemd," zei ik.

"Strange," he agreed.

"Vreemd," erkende hij.

I had the thought that there, on Route 804,

Ik had het idee dat daar, op Weg 804,

there were perpetrators and victims,

daders en slachtoffers waren,

dyads bound by a crash.

twee elementen verbonden door een ongeluk.

Some, as had Abed, would forget the date.

Sommigen, zoals Abed, zouden de datum vergeten.

Some, as had I, would remember.

Anderen, zoals ik, zouden deze onthouden.

The report finished and Abed spoke.

Het nieuwsbericht eindigde en Abed sprak.

"It is a pity," he said, "that the police

"Het is jammer," zei hij, "dat de politie in dit land

in this country are not tough enough on bad drivers."

niet strenger is voor wegpiraten."

I was baffled.

Ik was verbijsterd.

Abed had said something remarkable.

Abed had iets opmerkelijks gezegd.

Did it point up the degree to which he'd absolved himself of the crash?

Wees het op de mate waarin hij zichzelf had vrijgesproken van het ongeluk?

Was it evidence of guilt, an assertion

Was het een bewijs van schuld, een bevestiging

that he should have been put away longer?

dat hij langer opgesloten had moeten zitten?

He'd served six months in prison, lost his truck license for a decade.

Hij had zes maanden in de gevangenis gezeten, en was zijn vrachtwagenrijbewijs tien jaar lang kwijtgeraakt.

I forgot my discretion.

Ik liet mijn discretie varen.

"Um, Abed," I said,

"Eh, Abed," zei ik,

"I thought you had a few driving issues before the crash."

"Ik dacht dat je al wat verkeersprobleempjes had vóór het ongeluk."

"Well," he said, "I once went 60 in a 40."

"Ach," zei hij, "ik heb wel eens 60 gereden waar je maar 40 mag."

And so 27 violations --

Waarmee 27 verkeersovertredingen -

driving through a red light, driving at excessive speed,

rijden door rood licht, veel te hard rijden,

driving on the wrong side of a barrier,

aan de verkeerde kant rijden van een afscheiding,

and finally, riding his brakes down that hill --

en tenslotte, remmend van die berg afrijden -

reduced to one.

werden teruggebracht tot één.

And it was then I understood that no matter how stark the reality,

Op dat moment begreep ik dat ongeacht hoe overduidelijk de waarheid ook is,

the human being fits it into a narrative that is palatable.

de mens het altijd op een manier vertelt waarmee hij kan leven.

The goat becomes the hero. The perpetrator becomes the victim.

De zondebok wordt de held. De dader wordt het slachtoffer.

It was then I understood that Abed would never apologize.

Op dat moment begreep ik dat Abed nooit zijn excuses zou aanbieden.

Abed and I sat with our coffee.

Abed en ik dronken onze koffie.

We'd spent 90 minutes together,

We brachten 90 minuten samen door.

and he was now known to me.

Ik ken hem nu.

He was not a particularly bad man

Hij was geen bijzonder slecht mens,

or a particularly good man.

of een bijzonder goed mens.

He was a limited man

Hij was een man met beperkingen

who'd found it within himself to be kind to me.

die vriendelijk kon zijn voor mij.

With a nod to Jewish custom,

Naar goed Joods gebruik,

he told me that I should live to be 120 years old.

wenste hij mij toe dat ik 120 jaar oud zou worden.

But it was hard for me to relate to one who had

Maar ik vond het moeilijk om me verbonden te voelen met iemand

so completely washed his hands of his own calamitous doing,

die zijn handen zo schoon had gewassen van zijn eigen rampzalig handelen.

to one whose life was so unexamined that he said

Iemand die zo weinig nadacht over zijn leven dat hij zei

he thought two people had died in the crash.

dat hij dacht dat er twee mensen waren omgekomen bij het ongeluk.

There was much I wished to say to Abed.

Ik had nog heel veel tegen Abed willen zeggen.

I wished to tell him that, were he to acknowledge my disability,

Ik had hem willen zeggen dat het goed zou zijn

it would be okay,

als hij mijn handicap zou erkennen.

for people are wrong to marvel

Mensen doen er namelijk verkeerd aan om vol bewondering

at those like me who smile as we limp.

te kijken naar mensen zoals ik die lachen terwijl we mank lopen.

People don't know that they have lived through worse,

Mensen weten niet dat zijzelf veel ergere dingen hebben meegemaakt,

that problems of the heart hit with a force greater than a runaway truck,

dat hartepijn veel harder aankomt dan een op hol geslagen vrachtwagen.

that problems of the mind are greater still,

Dat problemen van de geest nog groter zijn,

more injurious, than a hundred broken necks.

vele malen meer verwonden dan honderd gebroken nekken.

I wished to tell him that what makes most of us who we are

Ik wilde hem vertellen

most of all

dat wat ons vooral maakt tot wat we zijn

is not our minds and not our bodies

niet in onze geest zit en ook niet in ons lichaam.

and not what happens to us,

Niet wat ons overkomt,

but how we respond to what happens to us.

maar hoe we daarmee omgaan.

"This," wrote the psychiatrist Viktor Frankl,

"Dit," schreef psychiater Viktor Frankl,

"is the last of the human freedoms:

"is de laatste van de menselijke vrijheden:

to choose one's attitude in any given set of circumstances."

om je houding te kiezen onder elke omstandigheid."

I wished to tell him that not only paralyzers

Ik wou hem vertellen dat niet alleen de verlammers

and paralyzees must evolve, reconcile to reality,

en verlamden verder moeten gaan en zich moeten

but we all must --

verzoenen met de realiteit, maar wij allemaal -

the aging and the anxious and the divorced and the balding

zij die oud zijn, bezorgd, gescheiden, kalend,

and the bankrupt and everyone.

of failliet. Iedereen.

I wished to tell him that one does not have to say

Ik wou hem vertellen dat je niet hoeft te zeggen

that a bad thing is good,

dat een slecht ding goed is,

that a crash is from God and so a crash is good,

dat een ongeluk van God komt en een ongeluk dus goed is,

a broken neck is good.

dat een gebroken nek goed is.

One can say that a bad thing sucks,

Je kunt zeggen dat een slecht ding waardeloos is,

but that this natural world still has many glories.

maar dat deze wereld nog steeds veel te bieden heeft.

I wished to tell him that, in the end, our mandate is clear:

Ik wou hem zeggen dat onze opdracht uiteindelijk helder is:

We have to rise above bad fortune.

we moeten boven tegenspoed staan.

We have to be in the good and enjoy the good,

We moeten goed zijn en genieten van het goede.

study and work and adventure and friendship -- oh, friendship --

Van onderwijs en werk en avontuur en vriendschap - oh vriendschap -

and community and love.

en van de mensen om je heen en van liefde.

But most of all, I wished to tell him

Maar bovenal wou ik hem de woorden van

what Herman Melville wrote,

Herman Melville meegeven.

that "truly to enjoy bodily warmth,

Hij zei dat "om werkelijk te genieten van lichamelijke warmte,

some small part of you must be cold,

een klein deel van jezelf koud moet zijn,

for there is no quality in this world

want geen enkele eigenschap in deze wereld

that is not what it is merely by contrast."

staat op zichzelf."

Yes, contrast.

Inderdaad, het gaat om het contrast.

If you are mindful of what you do not have,

Als je bedenkt wat je niet hebt,

you may be truly mindful of what you do have,

ben je je werkelijk bewust van wat je wel hebt,

and if the gods are kind, you may truly enjoy what you have.

en als de goden je goedgezind zijn, kun je zelfs genieten van wat je hebt.

That is the one singular gift you may receive

Dat is het unieke geschenk dat je kunt krijgen

if you suffer in any existential way.

als je op enige manier daadwerkelijk lijdt.

You know death, and so may wake each morning

Je kent de dood, en dus word je iedere ochtend wakker,

pulsing with ready life.

bruisend van leven.

Some part of you is cold,

Een deel van jezelf is koud, dus kan een ander deel

and so another part may truly enjoy what it is to be warm,

werkelijk genieten van hoe het voelt om warm

or even to be cold.

of zelfs koud te zijn.

When one morning, years after the crash,

Als ik op een ochtend, jaren na het ongeluk,

I stepped onto stone and the underside of my left foot

op stenen sta en de onderkant van mijn linkervoet

felt the flash of cold, nerves at last awake,

de plotselinge kou voelt, mijn zenuwen eindelijk wakker,

it was exhilarating, a gust of snow.

dan is dat fantastisch, als een sneeuwbui.

But I didn't say these things to Abed.

Deze dingen zei ik echter niet tegen Abed.

I told him only that he had killed one man, not two.

Ik vertelde hem alleen maar dat hij niet twee, maar één man had gedood.

I told him the name of that man.

Ik vertelde hem de naam van die man.

And then I said, "Goodbye."

En ik zei: "Tot ziens."

Thank you.

Dank u.

(Applause)

(Applaus)

Thanks a lot.

Dank u wel.

(Applause)

(Applaus)